Elektrik maliyetlerini azaltmak için AKEL’den altı öneri

 

AKEL Genel Sekreteri Stefanos Stefanu dün gerçekleştirilen basın toplantısında son aylarda haneler ve işletmeler açısından yakıcı hale gelen elektrik enerjisi kullanım maliyetlerinin azaltılması için AKEL’in altı önerisini ifade etti.

 

AKEL Ekonomi Bürosu Sorumlusu Haris Polikarpu ile Çevre ve Enerji Bürosu Sorumlusu Hristina Nikolau’nun da katıldığı basın toplantısında, uluslararası düzeyde enerji güvenliksizliği ve kriz koşullarının hakim olduğu bir dönemde Kıbrıs’ın ciddi derecede enerji yetersizliği ve yüksek maliyetlerin devam etmesi tehlikesiyle karşı karşıya olduğuna işaret eden Stefanos Stefanu, ülkenin enerji yeterliliğini ve güvenliğini sağlayacak önemli altyapıdan yoksun bırakıldığını ve yurttaşlar elektrik faturalarının şiştiğini görürken, yenilenebilir enerji kaynakları sektöründeki az sayıda şirketin toplum ve ekonomi aleyhine kârlarına kâr katmalarına Hristodulidis hükümetinin göz yumduğunu belirtti.

 

Kıbrıs’taki tüketiciler hem dışsal hem de içsel faktörlerden dolayı elektriğe çok yüksek fiyatlar öderken, geçmiş yıllarda doğru kararların alınmaması ve yapılması gerekenler ne yazık ki yapılmaması nedeniyle bu durumun yaşandığını ifade eden Stefanu, elektrik fiyatlarının düzeyine ilişkin öngörülerin daha da iç karartıcı olduğunu, karamsar çünkü yapılan öngörülere göre kilovatsaat fiyatının bugün 29 sentten yakında 45 sente yükselmesinin beklendiğini ve böylesi bir fiyat artışının toplumun önemli bir kısmının enerjiye erişimini daha da zorlaştıracağını, hane ve işletmelerin yükünü daha da arttıracağını söyledi.

 

Ülkemizin enerji sektöründe içinde bulunduğu bu zor duruma ilişkin sorumluluğun büyük bir kısmının önceki hükümette olduğunu, on yıllık iktidarı boyunca Anastasiadis-DİSİ hükümetinin büyük masraflarla fiestalar düzenleyip, meselenin çözümü konusunda yaptıklarının ise yanlış kararlar ve hareketlerle sınırlı olduğunu hatırlattı.

 

Vergi mükelleflerinin 2023’te çevreyi kirletme cezaları için 300 milyon avro ödediğini ve bu yıl bu miktarın 500 milyon avro civarında olacağının hesaplandığını kaydeden Stefanu, bu durumun elektrik üretimi için doğal gaz getirme, altyapı inşa etme, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili kapsamlı bir plan hazırlama konusunda Anastasiadis-DİSİ hükümetinin yetersizliklerinin üzücü bir mirası olduğunun altını çizdi.

 

Elektrik faturalarının azaltılmasına yönelik öneriler

 

Bu zor durumla karşı karşıya kalan Hhristodulidis hükümetinin sadece sorunları tespit etmekle ve iletişim taktikleri konusunda önceki hükümeti kopyalamakla sınırlı kalamayacağını vurgulayan AKEL Genel Sekreteri Stefanos Stefanu hükümete iki yönde kararlı bir şekilde hareket etmesi çağrısında bulundu:

 

1. Ev ve iş yerlerinin elektrik maliyetlerini derhal azaltacak tedbirlerin alınması
2. Enerji ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ve zorlukların üstesinden gelinebilmesi için gerekli koşulları ve olanakları yaratacak yapısal nitelikte önlemler alınması.

 

Stefanu “AKEL, sorumlu ve yaratıcı bir tutum ortaya koyarak, hükümete somut yönlerde hareket etmesi altı özel öneride bulunmaktadır. Elektrik maliyetlerini azaltabilecek bu önerilerden üçü derhal uygulanabilecek, diğer üçü de yapısal nitelikte olup orta vadede sonuç verecek önlemlerdir” diye konuştu.

Devamında AKEL Genel Sekreteri Stefanos Stefanu şunları dile getirdi:

 

“Elektrik maliyetlerini azaltmak için derhal uygulanabilecek önlemler:

 

1. Elektrikteki KDV oranının %19’dan %9’a düşürülmesi. Bu konuda AKEL’in sunduğu yasa önerisi Meclis’ten onaylandı. Ancak N. Anastasiadis’in itirazı üzerine Yüksek Mahkeme’de Anayasa’ya aykırı bulunmuştu. Hristodulidis hükümetininin konuyla ilgili bir yasa tasarısını Meclis’e getirmesini istiyoruz. Kendisini AB ile görüşerek, bu oranının düşürülmesini talep etmeye çağırıyoruz. Hükümet, siyasi iradeye sahip olduğu ve bahanelerin arkasına saklanmadığı sürece bu talebi destekleme yönünde güçlü bir argümana sahip. Devlet, artan faturaların bir sonucu olarak KDV gelirini artırdı ve ortaya çıkabilecek mali açığı karşılayabilecek durumda. KDV’deki indirim enerji maliyetlerindeki yapısal değişiklik tamamlanana kadar devam edebilir.

 

2. Enerji sektöründeki şirketlerin elde ettikleri aşırı kârların vergilendirilmesi ve sağlanacak gelirlerin enerji yoksulluğuna karşı mücadeleye yönelik politikalara tahsis edilmesi. Bu konuyla ilgili olarak Kasım 2022’den bu yana Meclis’e yasa önerisi sunduk ancak ne yazık ki önceki hükümetin engellemesi ve mevcut hükümetin suskunluğu ile karşılaştık. AKEL’in önerisi yalnızca toplumun talebi değil, aynı zamanda yetkili düzenleyici makam olan Kıbrıs Enerji Düzenleme Kurumu tarafından da dile getirilen görüştür.

 

3. Enerji ve yakıt alanında mevcut destek önlemlerinin devam etmesi gerektiğini belirtiyoruz. Enerji fiyatlarında daha fazla artış olacağı yönündeki öngörüler de bu önlemlerin sürdürülmesini zaruri kılmaktadır.

 

Yapısal Önlemler

 

Yukarıdaki önlemlerin nihai çözümler sağlamadığı, ancak enerji fiyatlarını geçici olarak düşürdüğü veya kontrol altına aldığı gerçeğini kabul ederek, enerji maliyetlerindeki yapısal değişime yönelik üç önlem öneriyoruz. Bu önlemler, yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji kullanımı içerisindeki oranlarının arttırılmasına ve aynı zamanda ülkenin enerji yeterliliğini ve güvenliğini sağlayacak altyapıların oluşturulması ve güçlendirilmesine odaklanıyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi alanında Kıbrıs Elektrik Kurumu’nun payının artırılması son derece önemlidir.

 

1. Enerji yoksulluğunun giderilmesi için kirleticilerden elde edilen gelirlerin devlet tarafından değerlendirilmesi, Yenilenebilir enerji kaynaklarıyla elektrik üretimi yapan sistemlerin yerleştirilmesinin teşvik edilmesi ve gerekli altyapının oluşturulması (depolama sistemlerinin kurulumu, ağın iyileştirilmesi ve güçlendirilmesi). Bu, ulusal yasalara uyarlanmış bir AB direktifidir.

 

2. Kıbrıs Elektrik Kurumu’nun altyapısını geliştirmesi ve bir an önce doğal gaz ve yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimine geçilmesi hedefiyle başta Dikelya’daki ünitelerini modernize etmesi için devletten Kurum’a destek sağlanması. Kıbrıs Elektrik Kurumu ülkenin enerji sektöründeki temel direğidir ve enerji güvenliği ve yeterliliğinin garantörüdür. Yakın geçmişte önceki hükümet Kıbrıs Elektrik Kurumu’nun gerekli yatırımları yapmasına izin vermemiş ve hatta engellenmişti. Anastasiadis-DİSİ hükümeti aldığı çeşitli kararlar ve yaptığı uygulamalarla önceki hükümet Kıbrıs Elektrik Kurumu’nun yaşayabilirliğini ve rolünü baltalamaya çalıştı. Ne yazık ki önceki hükümetin Kurum’a atadığı Yönetim Kurulu da hatalar ve yetersizlikler sergiledi. Yeni atanan Yönetim Kurulu’nun Kurum’un adına layık çalışmalar yapmasını umuyoruz. Hhristodulidis hükümetinin Kıbrıs Elektrik Kurumu’yla ilgili olarak nasıl bir tutum ortaya koyacağı ve nasıl bir politika izleyeceği belirleyici önem taşıyor. Enerjiyle ilgili gelişmelerde omurga rolünü üstlenebilmesi için Kıbrıs Elektrik Kurumu’nun desteklenmesi gerektiği bizim açımızdan tartışmaya açık bir konu değildir. Bu konuda Cumhurbaşkanı’nı ve hükümeti tutumlarını netleştirmeye çağırıyoruz.

 

3. Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilecek elektrik üretiminin toplam elektrik üretimi içerisindeki oranının arttırılması hedefiyle hükümetin gereken açık indirimli ihaleleri düzenlemesi gerekiyor. Diğer ülkelerde bu tür ihalelerin sonucunda kilovatsaat başına çok düşük maliyetle elektrik üretiminin sağlandığını vurguluyoruz. Ne yazık ki önceki hükümet, bu ihalelere Ekim 2022’ye kadar devam edileceğini açıkça taahhüt etmesine rağmen bu konuda da affedilemeyecek ihmallerde bulundu.

 

Sonuç olarak: Enerji verimliliği ve güvenliği ile enerji maliyeti konularıyla ilgili önerilerimiz bunlarla sınırlı değil. Bunlar, biraz önce de belirttiğimiz gibi, acilen ve orta vadede yapılması gerekenler. Özellikle Kıbrıs’taki doğalgaz yataklarının elektrik üretimi için kullanılması, doğalgazın getirilmesine yönelik altyapının hızla tamamlanması, ülkemizin enerji bağlantısı, ev ve iş yerlerine fotovoltaik sitemlerin kurulumuna yönelik teşvik programlarının zenginleştirilmesi ve genişletilmesi gibi konularda çok daha fazlasının yapılması gerekiyor. Bu nedenle biz görüşlerimizi ve önerilerimizi defalarca ortaya koyduk, ortaya koymaya da devam edeceğiz. Enerji konularında hem eski Cumhurbaşkanı’na hem de şimdiki Cumhurbaşkanı’na ilgili bakanların da katılımıyla görüşmelerde bulunma yönünde taleplerde bulunduğumuzu ve görüşmeler gerçekleştirdiğimizi bir kez daha hatırlatırım.”