Διακήρυξη 24ου Συνεδρίου ΑΚΕΛ για του Κυπριακό

Το 24^ο Συνέδριο του ΑΚΕΛ, που συνήλθε στη Λευκωσία από τις 20 μέχρι τις 22 Ιουνίου 2025, απευθύνει θερμό αγωνιστικό χαιρετισμό προς το σύνολο του κυπριακού λαού, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Mαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους. Ο κοινός αγώνας για την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας απαιτεί ενότητα και συνεργασία για να επιτύχουμε την πολυπόθητη λύση του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,

1. Την κύρια ευθύνη για τη συνεχιζόμενη εδώ και δεκαετίες αποτυχία λύσης του Κυπριακού έχει η Τουρκία, η οποία πραγματοποίησε την παράνομη εισβολή το 1974 και εξακολουθεί να διατηρεί κατοχικά στρατεύματα στο νησί παραβιάζοντας κατάφωρα την ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Έχουν ήδη παρέλθει οκτώ ολόκληρα χρόνια από το ναυάγιο της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά το καλοκαίρι του 2017 χωρίς να γίνει κατορθωτή η επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας, κάτι πρωτοφανές στη σύγχρονη ιστορία του Κυπριακού. Το «τελευταίο μίλι» που είχε απομείνει για να καταλήξει η εν λόγω Διάσκεψη σε στρατηγική συναντίληψη με ορατή την προοπτική επίτευξης συνολικής λύσης μετατράπηκε, στα χρόνια που ακολούθησαν, σε τεράστια απόσταση.
3. Η σύγχρονη ιστορία του Κυπριακού διδάσκει ότι είναι σε περιόδους απουσίας διαπραγματευτικής διαδικασίας που η κατοχική Τουρκία παρουσιάζεται ακόμη πιο αδιάλλακτη και προχωρεί στη δημιουργία νέων διχοτομικών τετελεσμένων. Αυτό ήταν αναμενόμενο να συμβεί και τώρα, δεδομένου μάλιστα ότι για πρώτη φορά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, στην Έκθεση που υπέβαλε μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά, απάλλαξε ρητώς την Τουρκία από οποιεσδήποτε ευθύνες επιμερίζοντάς τις στους δύο ηγέτες.
4. Στην απουσία ουσιαστικού διαλόγου και απαλλαγμένη από ευθύνες για το Κραν Μοντανά, η Τουρκία επέστρεψε μετά από πολλά χρόνια στη θέση για λύση δύο κρατών και έχει εντείνει τις έκνομες ενέργειές της στα κατεχόμενα. Συνέχισε να κλιμακώνει τις μεθοδεύσεις της στα Βαρώσια, στρατιωτικοποιεί περαιτέρω τα κατεχόμενα, παρεμποδίζει την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στη νόμιμα οριοθετημένη ΑΟΖ της και εντείνει τις προσπάθειες για πλήρη έλεγχο και αφομοίωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Η εκ μέρους της Τουρκίας επιβολή του διχοτομιστή Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας στόχο είχε να διευκολύνει τις εν λόγω μεθοδεύσεις.
5. Μοναδικός προσφερόμενος τρόπος για αντιμετώπιση των τουρκικών μεθοδεύσεων, που επιβεβαιώνουν ότι το σημερινό στάτους κβο δεν είναι ούτε στατικό ούτε βιώσιμο αλλά μεταβάλλεται καθημερινά σε βάρος του λαού μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, είναι η συνεπής επιμονή μας στη συμφωνημένη βάση λύσης και στη διαφύλαξη του διαπραγματευτικού κεκτημένου στο σύνολό του.
6. Η τουρκική θέση για λύση δύο κρατών, σε συνδυασμό με τις επαναλαμβανόμενες παλινδρομήσεις και την αμφισβήτηση του διαπραγματευτικού κεκτημένου από τον τέως Πρόεδρο Αναστασιάδη, υπονόμευσε την προοπτική επανέναρξης ενός διαλόγου που να έχει νόημα. Η παρελκυστική πολιτική που ακολούθησε ο κ. Αναστασιάδης μέχρι και το τέλος της θητείας του επέτρεψε στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τη διεθνή κοινότητα να συνεχίσουν να αμφισβητούν την αξιοπιστία της ελληνοκυπριακής πλευράς και να αμφιβάλλουν για την ετοιμότητα και των πλευρών να προσέλθουν σε ένα ουσιαστικό διάλογο.
7. Με την εκλογή Χριστοδουλίδη ουσιαστικά συνεχίζεται η ίδια πολιτική αφού ο Πρόεδρος σωστά μεν διακηρύττει ότι θέλει να συνεχιστεί η διαδικασία από το σημείο που είχε διακοπεί, αλλά την ίδια ώρα θεωρεί το Πλαίσιο Γκουτέρες απλώς ένα περίγραμμα κεφαλαίων προς διαπραγμάτευση και όχι μια προχωρημένη σύγκλιση στα βασικά θέματα του Κυπριακού όπως στην πραγματικότητα είναι. Αυτό συνιστά κραυγαλέα αντίφαση, αφού από την ώρα που ο Πρόεδρος διακηρύττει ότι αποδεχόμαστε τη συνέχιση της διαπραγμάτευσης από το σημείο που είχε διακοπεί, αυτό που παραμένει προς διαπραγμάτευση είναι μόνο τα εκκρεμούντα σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες. Στην ίδια επικίνδυνη αντίφαση εμπίπτει και η επαναλαμβανόμενη αμφισβήτηση συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί μέχρι το τέλος της Διάσκεψης του Κραν Μοντανά.
8. Επιχειρώντας να υπηρετήσει πειστικά μια στρατηγική που να διευκολύνει την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από εκεί που είχαν μείνει το 2017, το ΑΚΕΛ είχε υποβάλει από το Δεκέμβριο του 2020 συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη πρόταση προς τον κ. Αναστασιάδη την οποία επανέφερε επικαιροποιημένη και στον κ. Χριστοδουλίδη. Και οι δύο την αγνόησαν επιδεικτικά. Το πρώτο σκέλος της πρότασης του ΑΚΕΛ αφορά την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας και το δεύτερο την παροχή κινήτρων προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα και την Τουρκία – χωρίς να ξεπερνούμε κόκκινες γραμμές της ελληνοκυπριακής κοινότητας – ώστε είτε να συνεργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση είτε να εκτεθούν.
9. Μέσα στις γενικότερες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην ευρύτερη περιοχή, το ενδιαφέρον του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας για πρόοδο στο Κυπριακό τον τελευταίο χρόνο έχει αναθερμανθεί. Μετά από δύο άτυπες συναντήσεις στη Νέα Υόρκη και στη Γενεύη, έχει καθοριστεί μια επόμενη διευρυμένη διάσκεψη τον επόμενο Ιούλιο, κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας αναμένει συγκεκριμένα αποτελέσματα προκειμένου να προετοιμάσει τα επόμενα βήματα. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης πρέπει να επιδιώξει επιτυχή έκβαση της προσπάθειας για συμφωνία σε μέτρα χαμηλής πολιτικής όπως έχει ζητηθεί από το Γενικό Γραμματέα. Παράλληλα, θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες στο πνεύμα της πρότασης που του κατέθεσε το ΑΚΕΛ, δεδομένου ότι το βασικό διακύβευμα είναι η επανέναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και η συνολική επίλυση του Κυπριακού το συντομότερο δυνατό.
10. Η εκλογή νέου ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας τον επόμενο Οκτώβριο θα είναι καθοριστική για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν. Ως εκ τούτου η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να στέλνει θετικά και πειστικά μηνύματα ως προς την ειλικρινή επιδίωξή της για λύση στη συμφωνημένη βάση και με πλήρη σεβασμό στο διαπραγματευτικό κεκτημένο. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα διευκολύνει εξ αντικειμένου τις μεθοδεύσεις του διχοτομιστή Τατάρ.
11. Το ΑΚΕΛ, αντλώντας δύναμη από τον κυρίαρχο λαό που επιθυμεί και δικαιούται να ευημερεί σε μια ελεύθερη πατρίδα, θα συνεχίσει να αγωνίζεται ενάντια στο διχοτομικό στάτους κβο. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα καθορίσει την πορεία του Κυπριακού και η εντεινόμενη ανησυχία μας για τον κίνδυνο της οριστικής διχοτόμησης καθιστά αναγκαία την άμεση και δυναμική μας αντίδραση. Θα εντείνουμε την προσπάθειά μας, ώστε σε αυτή την κρίσιμη περίοδο οι δυνάμεις της λύσης και στις δύο κοινότητες να σταθούν ανάχωμα στις όποιες επικίνδυνες μεθοδεύσεις. Ασυμβίβαστα και ακούραστα θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για λύση εντός του συμφωνημένου πλαισίου δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια, που να διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και την πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Με συνέπεια και επιμονή θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε στην πρωτοπορία της καθημερινής δράσης για ένα μέλλον ειρηνικό και πραγματικά ελπιδοφόρο.