Ομιλία Γιώργου Κουκουμά, Βουλευτή ΑΚΕΛ, κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2022

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Προτού προχωρήσω στην ομιλία μου και επειδή ο Πρόεδρος του Συναγερμού επιχείρησε χθες να αναποδογυρίσει την πραγματικότητα σε σχέση με τους αριθμούς των δημόσιων υπαλλήλων -τους οποίους αύξηση η κυβέρνηση του- καταθέτουμε τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Και καταθέτουμε και την ανησυχία μήπως στην Πινδάρου έγιναν κολλητικά τα μαθηματικά του κύριου Γιαννάκη.

Ένα από τα θέματα των τελευταίων ημερών είναι η κατάσταση στο Κέντρο Υποδοχής Προσφύγων στο Πουρνάρα, η οποία βέβαια δεν δημιουργήθηκε τις τελευταίες μέρες αλλά αφέθηκε τα τελευταία χρόνια να εξελιχθεί σε μια τεράστια αποθήκη ανθρώπινης δυστυχίας, 2,5 χιλιάδων ανθρώπων ανάμεσα τους και 300 ασυνόδευτων παιδιών. Η επίσκεψη της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαίωσε ότι η κατάσταση εκεί αποτελεί ντροπή για την Κύπρο και το κράτος μας.

Ο κόσμος για τον οποίο μιλούμε δεν είναι Κύπριοι, χριστιανοί, ή «λευκοί» και για πολλούς, αυτό μπορεί να αποτελεί λόγο για να γυρίσουν το κεφάλι από την άλλη. Ισχυρίζομαι όμως ότι αν αποδεχθούμε ως Πολιτεία και ως κοινωνία ότι μπορεί να είναι ανεκτή στη χώρα μας τέτοια ανθρώπινη εξαθλίωση επειδή σήμερα αφορά ξένους, ο δρόμος στη συνέχεια είναι ολισθηρός και επικίνδυνος για όλους μας. Και αυτό μας αφορά τους πάντες, γιατί έχει να κάνει με το ποια κοινωνία θέλουμε να είμαστε και -στην τελική- τι άνθρωποι θέλουμε να είμαστε ο καθένας και η καθεμιά.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι εντελώς αδιανόητο, να έχει πάρει η κυβέρνηση πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ για το μεταναστευτικό, αλλά αυτή τη στιγμή στη χώρα μας χίλιοι άνθρωποι να ζουν σε τέντες μέσα στις λάσπες, χωρίς κρεβάτι ή στρώμα και να κοιμούνται κάθε νύκτα, κυριολεκτικά, στο έδαφος. Είτε είναι αποτέλεσμα μιας κολοσσιαίας ανικανότητας, είτε ο ανομολόγητος στόχος της κυβέρνησης είναι να καταστήσει αφόρητες τις συνθήκες διαβίωσης εκεί, με την ψευδαίσθηση ότι έτσι θα μειωθούν οι ροές. Αυτό, όμως, εκτός από απάνθρωπο και παράνομο, είναι αποδεδειγμένα και αναποτελεσματικό. Πάντως, αν ο Υπουργός Εσωτερικών και η κυβέρνηση θέλουν να επιδείξουν πυγμή, αντί να εκτονώνονται στους πρόσφυγες, ας την επιδείξουν στις Βρυξέλλες απέναντι στις δεξιές και ακροδεξιές κυβερνήσεις της Ευρώπης -τα αδελφά τους κόμματα δηλαδή- που αρνούνται να αναλάβουν μερίδιο ευθύνης στη φιλοξενία των προσφύγων, με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται στο μεσογειακό νότο.

Κύριοι συνάδελφοι,

Ίσως -υπό μία έννοια- να ήταν και παράδοξο να περιμένει κανείς από μια κυβέρνηση να εργαστεί για σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών, όταν αποτυγχάνει στα ανθρώπινα δικαιώματα των ίδιων των Κυπρίων. Πρωτίστως μάλιστα, στα ξεχασμένα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα. Το δικαίωμα στην εργασία, την υγεία και την παιδεία. Το δικαίωμα στην αξιοπρεπή στέγη. Τα εργασιακά δικαιώματα του κόσμου της δουλειάς.

Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας, δηλαδή τον πλούτο που παράγεται στην χώρα. Όμως το κρίσιμο ερώτημα -αυτό που ξεχωρίζει την ήρα από το στάχυ- είναι άλλο: Πού πάει, ποιος καρπώνεται όλο αυτό τον πλούτο; Και επειδή λέγεται συχνά ότι οι αριθμοί λένε πάντα την αλήθεια, σημασία έχει ποιους αριθμούς βλέπει ο καθένας. Η αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι στην Κύπρο σήμερα το 50% των εργαζομένων αμείβονται με λιγότερα από 1500 ευρώ μηνιαίως, ενώ το 1/4 των εργαζόμενων δεν φτάνει ούτε τα 1000 ευρώ. Δηλαδή, πλούτος παράγεται, λεφτά μπαίνουν στη χώρα, αλλά είτε μένουν στάσιμα, είτε ακόμα και μειώνονται τα εισοδήματα της πλειοψηφίας των εργαζομένων, αυτών δηλαδή που κινούν την οικονομία και παράγουν τα πάντα γύρω μας.

• Άραγε ο Πρόεδρος του Συναγερμού που περιοδεύει την Κύπρο και υποδύεται διάφορους λαϊκούς ρόλους, μπορεί να υποδυθεί και τον εργαζόμενο των 900 ευρώ και να μας πει πώς βγαίνει ο μήνας με το σημερινό κόστος ζωής;
• Μπορεί μια μέρα να γίνει εκπαιδευτικός των ολοήμερων και απογευματινών προγραμμάτων -αυτούς δηλαδή που η κυβέρνηση έθεσε σε καθεστώς αγοράς υπηρεσιών κι έχασαν σε μια νύκτα το 1/3 των εισοδημάτων τους- και να μας πει πώς θα συντηρήσει την οικογένεια του;
• Μπορεί μια Κυριακή ο Αβέρωφ Νεοφύτου να ζήσει το ωράριο μιας εργαζόμενης μητέρας που δουλεύει σε κάποιο mall -και τις Κυριακές όπως επέβαλε το κυβερνητικό διάταγμα- και να μας πει πότε θα έχει αυτή η γυναίκα χρόνο για τα παιδιά της και τον εαυτό της;

Όχι, δεν μπορεί. Όπως δεν μπορεί συνολικά η κυβερνώσα παράταξη να συναισθανθεί την πραγματικότητα που βιώνει η πλειοψηφία της κοινωνίας. Για αυτό χρειάζεται -και για αυτό το ΑΚΕΛ προτείνει και διεκδικεί- ως πρώτη προτεραιότητα την επαναρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων στον τόπο μας ώστε να υψωθεί μια ασπίδα προστασίας για όλο τον κόσμο της εργασίας.

Προτείνουμε και διεκδικούμε ακόμα την πλήρη αποκατάσταση της ΑΤΑ -μιας κατάκτησης την οποία οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι και ο Συναγερμός με ταξική αναισθησία ειρωνεύονταν και πολεμούσαν- αλλά που σήμερα, μπροστά στο τσουνάμι αυξήσεων και ακρίβειας, φαίνεται η αναντικατάστατη σημασία του για την προστασία του εισοδήματος  των εργαζόμενων και των νοικοκυριών. Και παρότι ο Πρόεδρος του Συναγερμού αναφέρθηκε χθες στην ΑΤΑ, δεν αποτόλμησε να μας πει τη θέση του για το ερώτημα που έχουμε σήμερα ενώπιον μας: Να καταργηθεί η ΑΤΑ όπως απαιτεί η ΟΕΒ ή να αποκατασταθεί πλήρως όπως ζητούν οι εργαζόμενοι; Ιδού η απορία, ιδού και η Ρόδος.

Την ίδια ώρα, ο τόπος χρειάζεται μια κοινωνική πολιτική, σύγχρονη και προοδευτική που να στηρίζει τους εργαζόμενους γονείς, την μητέρα και τον πατέρα, τη μονογονεϊκή οικογένεια στη βάση των αναγκών τους. Αντ’ αυτής, όμως, έχουμε τα τελευταία εννιά χρόνια μια διασταύρωση συντηρητισμού και νεοφιλελευθερισμού.

• Γιατί τι άλλο είναι όταν η κυβέρνηση αποκόπτει το επίδομα μονογονιού από τις μητέρες που μεγαλώνουν μόνες τους τα παιδιά τους, όταν αυτές συμβιώσουν με έναν άλλο άνθρωπο, ή όταν οι υπηρεσίες -σε ρόλο ντεντέκτιβ- θεωρήσουν ότι συμβιώνουν; Το ΑΚΕΛ, με Πρόταση Νόμου ζητά να καταργηθεί αυτή η αναχρονιστική πρόνοια. Γιατί είναι προσβλητική και γιατί -ναι!- το επίδομα των 160-180 ευρώ είναι απαραίτητο για τις μονογονεϊκές οικογένειες, οι μισές από τις οποίες -πληροφορούμε την κυβέρνηση- βρίσκονται στη φτώχεια.
• Είναι δυνατόν η κυβέρνηση να αρνείται την άδεια πατρότητας στους πατέρες που δεν έχουν τελέσει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης με τη μητέρα; Το ΑΚΕΛ με Πρόταση Νόμου ζητά κάθε πατέρας να δικαιούται την άδεια για να είναι δίπλα στο παιδί του. Και θα πρέπει, μάλιστα, να μπορεί να επιλέγει πότε θα την πάρει μέσα στην περίοδο των 52 εβδομάδων από τη γέννηση.
• Είναι ή δεν είναι σήμερα ένας στόχος στον οποίο πρέπει να δεσμευτεί το κράτος, η άδεια μητρότητας έξι μηνών, για κάθε παιδί και από το πρώτο παιδί, όπως ζητά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, γιατί αυτό υπαγορεύει -όχι η δημογραφική πολιτική- αλλά το συμφέρον του παιδιού και της μητέρας;
• Δεν έφτασε η ώρα για κατοχύρωση πλήρως πληρωμένης άδειας μητρότητας; Πώς θα ανταπεξέλθουν οι εργαζόμενες μητέρες επί τέσσερις μήνες με το επίδομα μητρότητας που ανέρχεται στο 72% του μισθού, τη στιγμή που γνωρίζουμε ότι πάνω από το 40% των γυναικών αμείβονται με λιγότερα από 1250 ευρώ ακάθαρτα.

Ειδικά για τα δικαιώματα της γυναίκας δράττομαι της ευκαιρίας να επισημάνω ότι το κράτος και η δημόσια ζωή θα έχουν κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά, όταν γίνουν υπόθεση και προτεραιότητα όλων εκείνων -γυναικών και ανδρών- που πιστεύουμε στην ισοτιμία των φύλων ως κομμάτι αναπόσπαστο της κοινωνικής ισότητας.

Δυστυχώς, ακόμα και στην καταπολέμηση της πιο αποκρουστικής μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών, την έμφυλη βία -ένα στόχο στον οποίο η κυβέρνηση θα είχε δίπλα της ολόκληρη την κοινωνία- το κράτος αποδεικνύεται κατώτερο των απαιτήσεων.

Είναι ή δεν είναι ντροπιαστικό για τη χώρα μας το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει θέσει εξαιρέσεις στην εφαρμογή στη χώρα μας της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για τη Βία Κατά των Γυναικών. Έτσι, όταν μια γυναίκα θύμα βίας, κακοποιήθηκε σε σημείο που μένει ανάπηρη, δεν θα έχει καμιά οικονομική στήριξη από το κυπριακό κράτος, ακόμα κι αν το κράτος αποδεδειγμένα αμέλησε ή αδιαφόρησε να την προστατεύσει. Μπορούμε, άραγε, να μιλούμε ειλικρινά στην Κύπρο για καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, ενόσω υπάρχει ακόμα αυτή η εξαίρεση από μέρους της κυβέρνησης; Το ΑΚΕΛ απευθύνει σήμερα έκκληση προς όλα τα κόμματα να αναλάβουμε πρωτοβουλία, ώστε η Κύπρος να αποσύρει τις επιφυλάξεις και να διασφαλίσουμε ότι θα προστατεύσουμε πραγματικά τις γυναίκες και τα κορίτσια από κάθε μορφή βίας.

Ανθρώπινα δικαιώματα είναι και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων που έχουν δικαίωμα στην ισότητα και την αξιοπρέπεια τώρα και όχι όταν νιώσει έτοιμη η κυβέρνηση ή ακόμα και η κοινωνία. Εντούτοις, η χώρα μας δεν έχει μπει στον κόπο να εκπονήσει Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων -και ούτε στον Προϋπολογισμό περιλαμβάνονται κονδύλια- με δράσεις που να εξαλείφουν τις διακρίσεις στους νόμους, στους χώρους δουλειάς, στο γάμο και την οικογένεια. Που να βάζουν φραγμό στον ομοφοβικό χλευασμό ενός ιεράρχη ή ενός πολιτικού, στην βία και τον εξευτελισμό που βιώνει ένα ΛΟΑΤΚΙ άτομο στην αυλή του σχολείου, στο δρόμο, στο διαδίκτυο. Αυτά προτείνει το ΑΚΕΛ. Εντούτοις, όχι μόνο δεν έγινε τίποτε από αυτά, άλλα ακόμα και στη Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου, εδώ και τέσσερα χρόνια εξελίσσεται μια άνευ προηγουμένου κοροϊδία, με το νομοσχέδιο να πηγαινοέρχεται ανάμεσα στα Υπουργεία Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, αλλά να μην κατατίθεται στη Βουλή. Η κυβέρνηση και τα κυβερνητικά στελέχη πρέπει να καταλάβουν ότι σε αυτά κρίνονται και όχι από το αν ποστάρουν φωτογραφίες από τις παρελάσεις περηφάνειας.

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όποτε το ΑΚΕΛ, οι εργαζόμενοι, ομάδες επαγγελματιών και κοινωνικές οργανώσεις διεκδικούν δαπάνες για κοινωνική πολιτική και αναπτυξιακά έργα που να υπηρετούν πραγματικά τις ανάγκες της κοινωνίας, το μόνιμο ευφυολόγημα των κυβερνώντων είναι το χαριτωμένο «μα δεν υπάρχει λεφτόδεντρο!». Μάλλον, όμως, κάποιο τέτοιο δέντρο θα φύτρωσε τα τελευταία χρόνια. Γιατί είναι αυτή η κυβέρνηση που διαθέτει πακτωλούς χρημάτων για να διατηρεί μια στρατιά συμβούλων στο Προεδρικό και τα Υπουργεία. Είναι αυτή η κυβέρνηση που χάρισε στους μεγαλοϊδιοκτήτες γης μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ απαλλάσσοντας τους από τη φορολογία ακίνητης ιδιοκτησίας. Και είναι αυτή που παράνομα χορηγούσε μειωμένο ΦΠΑ 5% αντί 19% στους Κροίσους επενδυτές που αγόραζαν διαβατήρια έναντι πολυτελών κατοικιών. Είναι ακόμα, η ίδια κυβέρνηση που αύξησε στα 80 εκατομμύρια ευρώ την κρατική χρηματοδότηση στο ταμείο της Αρχιεπισκοπής – ως να ανήκει στους δυσπραγούντες- και η ίδια που έδωσε 8,5 εκατομμύρια για την παραγωγή μιας και μόνο κινηματογραφικής ταινίας -της περιβόητης Ζίου Ζίτσου- που θα εγκαινίαζε το κυπριακό Hollywood. Για τέτοια, λοιπόν, βγάζει εκατομμύρια το «λεφτόδεντρο» της κυβέρνησης.

Αντίθετα, για  την κοινωνική πολιτική, για τους εργαζόμενους, για τα Άτομα με Αναπηρία, για τα προσφυγικά προγράμματα και τους συνοικισμούς, για τον αγροτικό κόσμο, για τους Πολιτισμό και τους ανθρώπους της Τέχνης και για τόσα άλλα, το δέντρο δεν καρποφορεί ιδιαιτέρως.

Τούτο όμως, δεν είναι λάθος της κυβέρνησης. Τούτο είναι επιλογή της κυβέρνησης. Επιλογή συνειδητή απροκάλυπτα ταξική. Και αυτήν ακριβώς την επιλογή -πολλά για τους λίγους και λίγα για τους πολλούς- είναι που καταψηφίζει το ΑΚΕΛ, καταψηφίζοντας τον Προϋπολογισμό της κυβέρνησης Συναγερμού για το 2022.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όλα βοούν ότι ο τόπος χρειάζεται και αξίζει αλλαγή. Αλλαγή ριζική. Αλλαγή προοδευτική. Και αλλαγή σημαίνει απαλλαγή από τις πολιτικές, από το ήθος και ύφος εξουσίας των τελευταίων εννιά χρόνων.

Αλλαγή λοιπόν και όχι παραλλαγή της σημερινής κατάστασης, είτε με τον ένα είτε με τον άλλο διεκδικητή του χρίσματος της Πινδάρου.

• Αλλαγή σημαίνει ΕΠΙΛΟΓΗ ότι το μέλλον της Κύπρου πρέπει να είναι η επανένωση και ότι η πατρίδα δεν ανέχεται όσους αποτόλμησαν να συζητούν πίσω από τις πλάτες του λαού τη λύση δύο κρατών.
• Αλλαγή σημαίνει ΟΡΑΜΑ και ΣΧΕΔΙΟ για να μπουν μπροστά οι ανάγκες της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Να ξανακτιστεί το κοινωνικό κράτος και ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης της χώρας που να υπηρετεί τις προσδοκίες των νέων.
• Αλλαγή σημαίνει ΑΠΟΦΑΣΗ, απόφαση ότι αυτή η χώρα και αυτός ο λαός αξίζουν καλύτερα.