Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Στ. Στεφάνου στην εκδήλωση για τα 100 χρόνια από την γέννηση του Γιάννη Σοφόκλη

«Ο Γιάννης Σοφόκλη είναι ένα άτομο που δύσκολα ξεχνιέται. Πρόκειται για ένα σύντροφο με βαθιά κομματική πίστη. Θαρραλέο αγωνιστή και με ικανότητα έκφρασης που συναρπάζει», έγραψε ο αείμνηστος Κυριάκος Χρίστου, για πολλά χρόνια Επαρχιακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Λεμεσού και μέλος της ανώτατης ηγεσίας του Κόμματος.

Όντως, δύσκολα ξεχνιούνται τέτοιοι λαϊκοί αγωνιστές, όπως ο Γιάννης Σοφόκλη. Γέννημα-θρέμμα της πάλης του Λαϊκού Κινήματος για την Κύπρο μας και τον λαό μας, ο Γιάννης Σοφόκλη υπήρξε για δεκαετίες στέλεχος του Κινήματος βγαλμένο από τα σπλάχνα του αδιάκοπου αγώνα για την ελευθερία του Ανθρώπου.

Γεννημένος σε μια φτωχή εργατο-αγροτική οικογένεια, ο Γιάννης Σοφόκλη μπήκε στη βιοπάλη πριν καν τελειώσει το δημοτικό. Έτσι ήταν τότε οι καταστάσεις στους καιρούς της μαζικής φτώχειας και ένδειας. Τα παιδιά έβγαιναν στον σκληρό στίβο της ζωής για να συνεισφέρουν στο πενιχρό εισόδημα της οικογένειας.

Από τη μια δουλειά στην άλλη, προκειμένου να διασφαλίσει τον επιούσιο, ο Γιάννης βρέθηκε μόλις στα 15 του χρόνια στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Εκεί γνώρισε έναν τουρκοκύπριο εργάτη, μέλος του ΚΚΚ, ο οποίος στήριξε πολύ τον Γιάννη για να σταθεί όρθιος και ν’ αντέξει τις δυσκολίες, την πείνα, την εξαθλίωση που ήταν η καθημερινότητα των εργαζομένων τότε. Ο τουρκοκύπριος κομμουνιστής ήταν ο άνθρωπος που πρωτο-περπάτησε τον Γιάννη Σοφόκλη στα μονοπάτια της οργανωμένης πάλης για υπεράσπιση των εργαζομένων και των απλών ανθρώπων. Ήταν ο πρώτος που έφερε σε επαφή τον Γιάννη με την κοσμοθεωρία του μαρξισμού, η οποία επιστημονικά τεκμηριώνει ότι ένας ποιοτικά διαφορετικός κόσμος είναι εφικτός. Ένας κόσμος που θέτει τον άνθρωπο και τις ανάγκες του στο επίκεντρό του. Ένας κόσμος που μπορεί να επιτευχθεί με τη συλλογική συνειδητή προσπάθεια και τους οργανωμένους αγώνες των εργαζομένων.

Ο νεαρός Γιάννης, με τη συμμετοχή του στη δράση του ΚΚΚ, ατσαλώθηκε πολιτικά και συνειδητοποιήθηκε ταξικά. Φυσιολογική εξέλιξη αυτής της σταδιακής ταξικής συνειδητοποίησης ήταν η ένταξή του στη συντεχνία των αχθοφόρων του λιμανιού. Από τη συνδικαλιστική δράση και την ταξική συνειδητοποίησή του, ο Γιάννης πέρασε στην ένταξή του στο παράνομο τότε Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου.

Το πολιτικό-κοινωνικό ταξίδι του Γιάννη μόλις είχε ξεκινήσει. Ένας νέος κόσμος απλώθηκε μπροστά του. Ο Γιάννης Σοφόκλη μπήκε στη διαδικασία που τόσο υπέροχα περιγράφει ο δικός μας Τεύκρος Ανθίας σ’ ένα από τους πιο γνωστούς του στίχους:

«…Πλάτυνε η σκέψη τόσο πολύ,

τόσο πολύ, πο ‘κανε ο άνθρωπος τη γη

κι όλο το σύμπαν σπίτι…».

Σ’ αυτό το σπίτι που περιγράφει ο Ανθίας άρχισε να περπατά ο Γιάννης κατακτώντας γνώση και μόρφωση. Η αυτομόρφωση τού έγινε τρόπος ζωής. Ένας άνθρωπος που υποχρεώθηκε στα παιδικά του χρόνια να εγκαταλείψει το δημοτικό, έφτασε στο σημείο να διαβάζει παγκόσμια λογοτεχνία, αργότερα να κάνει ο ίδιος διαλέξεις για τη λογοτεχνία, να μιλά ξένες γλώσσες με άνεση, να μελετά αδιάκοπα και να γράφει.

Από το ΚΚΚ ο Γιάννης Σοφόκλη πέρασε στο ΑΚΕΛ, το οποίο ιδρύθηκε το 1941 για να βγάλει το Κόμμα από την παρανομία και να μπορέσει έτσι να ενισχύσει τη δράση του και τη μαζική επαφή του με τους εργαζόμενους και γενικότερα, τον λαό. Η ίδρυση του ΑΚΕΛ ήταν μια ριζοσπαστική ενέργεια αφού έδινε πλέον τη δυνατότητα στο Κόμμα να κάνει ορατή τη δράση του στην κοινωνία, να παρεμβαίνει πιο ενεργά στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και μ’ αυτό τον τρόπο μαζικοποιήθηκε, γιγαντώθηκε, απέκτησε κύρος και αναγνώριση. Απόδειξη των αποτελεσμάτων αυτής της διαδικασίας αποτέλεσαν οι μεγάλες εκλογικές νίκες που κατέκτησε το Κόμμα στις δημοτικές εκλογές των δεκαετιών του σαράντα και του πενήντα μέχρι που οι αποικιοκρατικές αρχές αποφάσισαν να τις τερματίσουν και τον Δεκέμβριο του 1955 να θέσουν εκτός νόμου το ΑΚΕΛ και τις οργανώσεις του. Τόση ήταν η ανησυχία τους για την ολοένα αυξανόμενη επιρροή του ΑΚΕΛ.

Μια από τις πρώτες σημαντικές αποφάσεις του ΑΚΕΛ ήταν το κάλεσμα που απηύθυνε το Κόμμα για εθελοντική στράτευση στον πόλεμο κατά του χιτλεροφασισμού. Ο Γιάννης αμέσως ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα. Έτσι βρέθηκε στο πεδίο της μάχης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μαζί με πολλά άλλα στελέχη και μέλη του Κόμματος. Μέσα στα στρατόπεδα οι ΑΚΕΛιστές έστησαν κομματικούς πυρήνες και ανάπτυξαν μεγάλη πολιτική δράση. Με το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, ο Γιάννης συμμετείχε στο κίνημα της αποστράτευσης, όπως ονομάστηκε, το οποίο οργάνωσε το ΑΚΕΛ διεκδικώντας από τους Βρετανούς αποικιοκράτες την αποστράτευση των Κυπρίων για να μην χρησιμοποιηθούν ενάντια σε εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα της περιοχής.

Επιστρέφοντας στην Κύπρο, ο Γιάννης Σοφόκλη παντρεύτηκε την αγαπημένη του Μαρούλλα Παναγιώτου με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Την ίδια ώρα, ο Γιάννης συνέχισε ακάματα να εργάζεται, μέσα από τις γραμμές του Κόμματος, για την προώθηση και επίλυση προβλημάτων των εργαζομένων, για τη στήριξη της κοινωνίας, αλλά και για να προωθηθεί το αίτημα της αποτίναξης της αποικιοκρατίας και να κατακτήσει η Κύπρος την ελευθερία της. Ήταν τότε η περίοδος της ανόδου των εθνικο-απελευθεωτικών κινημάτων και της διάλυσης του αποικιοκρατικού συστήματος, επακόλουθο της αντιφασιστικής νίκης των λαών.

Άνθρωπος της ευθύνης και του καθήκοντος, για μεγάλες χρονικές περιόδους ο Γιάννης Σοφόκλη διετέλεσε ταυτόχρονα, εκτός από Επαρχιακός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Πάφου, Γραμματέας της ΠΕΟ, της αγροτικής οργάνωσης, της οργάνωσης νεολαίας, ακόμη και της γυναικείας οργάνωσης του Κόμματος στην επαρχία της Πάφου! Επαρχιακός γραμματέας του ΑΚΕΛ Πάφου ο Γιάννης διετέλεσε από το 1947 μέχρι το 1983, καθώς και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ. Το 1983 αναγκάστηκε ν’ αποχωρήσει από την ενεργό κομματική και κοινωνική δράση εξαιτίας προβλημάτων που προέκυψαν με την υγεία του. Έφυγε από τη ζωή νωρίς, μόλις στα 66 του χρόνια, τον Φλεβάρη του 1990, αφήνοντας όμως πίσω του πλούσια δράση και σημαντικό έργο.

Συντρόφισσες, σύντροφοι,

Φίλες και φίλοι,

Είναι μεγάλη υπόθεση να σε θυμούνται όχι τόσο για όσα έλεγες αλλά για όσα έκανες. Για όσα τόλμησες να κάνεις την ώρα που έβραζε το σίδερο. Για τις προκλήσεις που κοίταζες κατάματα την ώρα που άλλοι γύριζαν την πλάτη. Για όσα με θάρρος υπερασπίστηκες την κρίσιμη στιγμή.

Έτσι ήταν ο Γιάννης Σοφόκλη. Πάντα μπροστάρης στη δράση. Πάντα πρώτος στους αγώνες. Όσοι έζησαν τον Γιάννη Σοφόκλη, τον θυμούνται να οργώνει ολόκληρη την επαρχία Πάφου μ’ ένα ποδήλατο. Να συζητά, να ενημερώνει τους εργαζόμενους, να βοηθά όσους είχαν ανάγκη. Να τρέχει να βοηθήσει τους σεισμοπαθείς που ξεσπιτώθηκαν από το μεγάλο σεισμό του 1953. Να αρπάζει το φτυάρι για να βοηθήσει τον φτωχό γείτονά του να χτίσει ένα σπιτάκι. Να στέκεται μόνος αλλά αλύγιστος μπροστά από το φτωχόσπιτο της Εμινέ, την οποία Ελληνοκύπριοι ακροδεξιοί απειλούσαν να κάψουν ζωντανή μαζί με τα τέσσερα παιδιά, για να τους σώσει. Και τα κατάφερε! Να στέκει αγέρωχος απέναντι στην τρομοκρατία της ΕΟΚΑ Β’. Και, ακολούθως, να τρέχει από τους πρώτους για να ενωθεί με τη Δημοκρατική Αντίσταση ενάντια στο φασιστικό πραξικόπημα της Χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β’ και στη συνέχεια να συμμετέχει στον προδομένο αγώνα υπεράσπισης της Κύπρου από την τουρκική εισβολή.

Ο Γιάννης Σοφόκλη, το φτωχόπαιδο από την Άρμου, από το καμίνι της οικοδομής, στο λιοπύρι του λιμανιού, παιδί της πείνας και της φτώχειας, παρέμεινε από την αρχή μέχρι το τέλος συνεπής στις αρχές και τις αξίες που πίστευε. Ανθρώπινος, ευαίσθητος, ευγενικός, έτοιμος πάντα να βοηθήσει και να προσφέρει με ανιδιοτέλεια και χωρίς διακρίσεις.

Πνευματικά έκανε μεγάλο ταξίδι σε ολόκληρη την πορεία της ζωής του. Και γεωγραφικά όμως ταξίδεψε πολύ εντός και εκτός Κύπρου υπηρετώντας τα ιδανικά του και εκπληρώνοντας τα καθήκοντά του με μεγάλη συνέπεια. Από την Πάφο στην Αμμόχωστο για βιοποριστικούς λόγους. Στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της αποικιοκρατίας εξαιτίας της πολιτικής και κομματικής του δράσης. Στις μεγάλες αίθουσες του Λονδίνου να δίνει διαλέξεις για το έργο του Τεύκρου Ανθία. Στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας να διευρύνει τους ορίζοντές του. Ένας άνθρωπος που έδινε έμφαση στην πολιτική και κοινωνική δράση χωρίς όμως ποτέ να υποτιμά τη σημασία της  θεωρίας. Εξού και πάντοτε μελετούσε. Πάντοτε συνεπής, πειθαρχημένος μα και δημιουργικός στην υλοποίηση των καθηκόντων του. Ήπιος μα και δεινός ρήτορας, αφοσιωμένος στο Κόμμα και στην ιδεολογία του μα και συναινετικός και συνετός. Ένας άνθρωπος που κέρδισε επάξια τον θαυμασμό των συντρόφων του αλλά και τον σεβασμό όσων τον γνώριζαν και ανήκαν σε άλλους πολιτικούς χώρους.

Φίλες και φίλοι,

Τιμώντας τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Γιάννη Σοφόκλη, δεν τιμούμε απλώς τον άνθρωπο, το στέλεχος, τον αγωνιστή και τη δράση του. Τιμούμε και προβάλλουμε το παράδειγμα που άφησε στους νεότερους μαζί με τους συντρόφους του. Παράδειγμα, το οποίο όχι μόνο εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, αλλά στις εποχές του ατομικισμού, του ωφελιμισμού και της απαισιοδοξίας, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη επικαιρότητα.

Αυτή η αναφορά δεν αποτελεί σχήμα λόγου ούτε και είναι κενού περιεχομένου. Η ζωή, το έργο, η προσφορά λαϊκών αγωνιστών, όπως ο Γιάννης Σοφόκλη, στηρίχθηκε πάνω σε κάποιες σημαντικές διαχρονικές σταθερές.

Πρώτη και καθοριστική σταθερή είναι ο ανθρωπισμός. Η αγάπη για τον άνθρωπο. Ο Γιάννης Σοφόκλη υπηρέτησε τον άνθρωπο και εργάστηκε για τη βελτίωση της θέσης των εργαζομένων, την ευτυχία και ευημερία του λαού. Εργάστηκε και αγωνίστηκε για να κάνει τον άνθρωπο πιο άνθρωπο και την κοινωνία ανθρωπινότερη.

Δεύτερη σταθερή, η οποία συνοδεύει και συμπληρώνει τον ανθρωπισμό, είναι η προσφορά αλληλεγγύης. Είναι η έμπρακτη στήριξη σε κάθε άνθρωπο και κάθε σύνολο που το έχει ανάγκη. Είναι η έμπρακτη στήριξη σε όσους διεκδικούν τα δικαιώματά τους και υπερασπίζονται τα καλώς νοούμενα συμφέροντά τους.

Ο Γιάννης Σοφόκλη έθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία των συνανθρώπων του και έδωσε όλες του τις δυνάμεις στην υπηρεσία της κοινωνίας και της πατρίδας. Ο Γιάννης πολύ καλά γνώριζε ότι χωρίς συλλογικούς αγώνες και προσπάθεια δεν μπορείς να αλλάξεις και πολλά πράγματα. Για να βγάλεις όμως τον κόσμο στους δρόμους, για να τον βάλεις στο καμίνι των αγώνων πρέπει να είσαι εσύ μπροστάρης, παράδειγμα και φάρος.

Αυτό έκανε ο Γιάννης. Ήταν πάντα μπροστάρης κι έδινε πρώτος το παράδειγμα δείχνοντας μια απαράμιλλη συνέπεια μεταξύ λόγων και έργων, ιδανικών και δράσης. Είναι έτσι που φτιάχτηκαν οι ακατάλυτοι δεσμοί του Κόμματος και του Κινήματος με τους εργαζόμενους, τους απλούς ανθρώπους, την κοινωνία. Δεσμοί οι οποίοι δίνουν δύναμη και ισχύ στο Κόμμα μας για να αντιστέκεται σε κάθε τι που ευτελίζει τον άνθρωπο και βλάπτει την κοινωνία. Ισχυροί δεσμοί με την κοινωνία που μετατρέπουν το Κόμμα μας σε δύναμη δημιουργίας και παράγοντα προόδου.

Συνεχίζουμε, λοιπόν, σήμερα στον δρόμο που χάραξαν οι πρωτοπόροι, όπως ο Γιάννης Σοφόκλη. Ενισχύοντας τους δεσμούς και την επαφή μας με τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Ανοίγοντας, με τις προτάσεις τις πολιτικές και τη δράση μας, καινούριους ορίζοντες. Μαζί με τη νέα γενιά, με τον κόσμο της εργασίας, με τους μικρομεσαίους, τους αγρότες, τους ανθρώπους της γνώσης, της επιστήμης, της καινοτομίας. Μαζί με κάθε προοδευτικά και δημοκρατικά σκεπτόμενο άνθρωπο που μοιράζεται μαζί μας κοινούς στόχους, κοινές επιδιώξεις για τον τόπο και την κοινωνία.

Με εκστρατείες, με θέσεις και προτάσεις, με συζήτηση και ζύμωση με την κοινωνία, προχωρούμε μπροστά. Για ν’ αλλάξουμε όσα κρατούν την Κύπρο δέσμια στην αρνητική εικόνα της στασιμότητας, της διαφθοράς, των ανισοτήτων. Για να φράξουμε τον δρόμο στην ακροδεξιά που σηκώνει κεφάλι. Για να δώσουμε ελπίδα και προοπτική στους νέους ανθρώπους. Για να συνεχίσουμε ακόμα πιο αποφασιστικά την πάλη για την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό, η οποία θα τερματίσει την τουρκική κατοχή και θα επανενώσει την Κύπρο και τον λαό μας.

Αυτή είναι η καλύτερη τιμή στους πρωτοπόρους ΑΚΕΛιστές που αφιέρωσαν τη ζωή τους για να ριζώσει το ΑΚΕΛ σε αυτό τον τόπο, για να σταθεί δυνατό και στιβαρό να παλέψει για τον λαό, την Κύπρο, το μέλλον.

Συνεχίζουμε στον δρόμο που χάραξαν οι πρωτοπόροι για ένα ισχυρό ΑΚΕΛ, για να είναι η ισχυρή η προοπτική για τον τόπο και τον λαό μας.

12.1.2024