Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στο Θρησκευτικό Μνημόσυνο των Ηλία και Νίκου Ττοφαρή

Είναι Γενάρης του 1958. O Ηλίας Ττοφαρή μεταφέρεται από τους συντρόφους του στο Νοσοκομείο Αμμοχώστου με οκτώ σφαίρες στην πλάτη, ψελλίζοντας στίχους από τον Ύμνο του ΑΚΕΛ.

«Αδελφωμέν’ οι εργάτες κι οι μεσαίοι,

παντού στις πολιτείες και στα χωριά,

σ’ ένα κοινό αγώνα πολεμούμε

για το ψωμί και για τη λευτεριά…».

Τις τελευταίες του ανάσες ο Ηλίας επέλεξε να τις αφιερώσει σε όσα ιδανικά ο ίδιος αφιέρωσε τη ζωή του: στην απελευθέρωση τ’ Ανθρώπου, στο δίκαιο και τη λευτεριά.

Λίγες ώρες πριν δολοφονηθεί άνανδρα και πισώπλατα από τους θρασύδειλους μασκοφόρους του Γρίβα εκείνος και ο αδελφός του Νίκος βρίσκονταν στο καφενείο. Είχαν ήδη πληροφορηθεί ότι μασκοφόροι έφτασαν στο χωριό με λεωφορείο. Λίγο αργότερα μπήκαν στο καφενείο και πυροβόλησαν εν ψυχρώ τον Ηλία και τον Νίκο.

Εκείνο το ίδιο βράδυ πλήρωνε με τη ζωή του ένας άλλος ΑΚΕΛιστής, ο Μιχάλης Πέτρου στη Λύση. Ήταν φανερό ότι δόθηκε εντολή να κτυπηθούν στελέχη του ΑΚΕΛ γι’ αυτό έγιναν οι δολοφονικές επιθέσεις το ίδιο βράδυ. Ήταν η συνέχεια των δολοφονιών και των επιθέσεων σε βάρος στελεχών και μελών του ΑΚΕΛ από μασκοφόρους του Γρίβα.

Οι κηδείες των δολοφονηθέντων ηρώων μετατράπηκαν σε μαζικά συλλαλητήρια καταδίκης της γριβικής τρομοκρατίας και λαϊκής απαίτησης για τερματισμό των επιθέσεων εναντίον της Αριστεράς. Στην Κώμα του Γιαλού το πλήθος πλημμύρισε τους δρόμους για να απευθύνει το ύστατο χαίρε στον Ηλία Ττοφαρή και να καταδικάσει τις δολοφονίες.

Ο Ηλίας και ο Νίκος Ττοφαρής, όπως και ο Μιχάλης Πέτρου, μπήκαν στο στόχαστρο των μασκοφόρων του Γρίβα γιατί ήταν στελέχη του ΑΚΕΛ.

Έγραφε ο θρασύδειλος δολοφόνος Γρίβας τον Γενάρη του 1958: «Δια τους κομμουνιστάς έπρεπε να είχε εφαρμοστεί η αρχή την οποία υπέδειξα ευθύς εξαρχής… δηλαδή να κτυπηθούν, να ταπεινωθούν, ώστε να μην δύνανται να προβληθούν επί του πολιτικού ούτε επί του αγωνιστικού πεδίου…». Το ίδιο δήλωνε και στον Μακάριο, τονίζοντας σε επιστολή του ότι θα βάλει χέρι «αλύπητα και στους κομμουνιστάς προδότας και θ’ αρχίσω ανοικτό πόλεμο εναντίον των…». Προδότες επειδή ήταν κομμουνιστές. Προδότες επειδή δεν συμφωνούσαν με την πολιτική γραμμή του Γρίβα η οποία βεβαίως αποδείχθηκε καταστροφική για την Κύπρο.

Στην Κώμα του Γιαλού, όπως και στη Λύση, μέρες πριν τις δολοφονίες, οι δρόμοι είχαν γεμίσει με συνθήματα του ΑΚΕΛ που ζητούσαν αυτοδιάθεση για τον λαό μας, κατάργηση των έκτακτων καταπιεστικών μέτρων των αποικιοκρατών, απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και των φυλακισμένων. Αυτό θεωρήθηκε από τον Γρίβα ανεπίτρεπτη κομμουνιστική δραστηριότητα, γιατί ανησυχούσε για την αυξημένη επιρροή που είχε το ΑΚΕΛ. Την ίδια ανησυχία με τον Γρίβα είχαν και οι Βρετανοί αποικιοκράτες. Έξι μέρες μετά την ανάρτηση των συνθημάτων οργανώθηκαν οι πολιτικές δολοφονίες του Γρίβα σε βάρος των στελεχών του ΑΚΕΛ.

Ο όρος «πολιτική δολοφονία» στην Κύπρο είναι γραμμένος με το αίμα των ΑΚΕΛιστών. Είναι μακρύς ο κατάλογος όσων δολοφονήθηκαν μόνο και μόνο επειδή ήταν στελέχη του ΑΚΕΛ και του Λαϊκού Κινήματος. Άγριες δολοφονίες, δηλωτικές του μίσους και της φασιστικής νοοτροπίας του Γρίβα. «Η μεγαλύτερη δοκιμασία της ζωής μου ήταν όταν η ΕΟΚΑ σκότωνε αριστερούς με τη ρετσινιά του «προδότη»…. Για ολόκληρη την ηγεσία του ΑΚΕΛ ήταν μια πολύ σκληρή δοκιμασία», αναφέρει στην αυτοβιογραφία του ο Εζεκίας Παπαϊωάννου.

Δοκιμασία, γιατί η ηγεσία του ΑΚΕΛ έπρεπε να αντέξει και να μην υποκύψει στη λαϊκή απαίτηση γι’ αντίποινα. Κι αν αποτράπηκε ο εμφύλιος σπαραγμός τότε, αυτό οφείλεται πρωτίστως στην υπεύθυνη και πατριωτική στάση του ΑΚΕΛ. Εδώ θέλω να εξάρω και τη στάση μετριοπαθών στοιχείων της ΕΟΚΑ και της δεξιάς που συνέβαλαν σ’ αυτό, καταδικάζοντας κιόλας τις δολοφονίες.

Ο στόχος του Γρίβα και όσων συμμερίζονταν τις ακραίες και καταστροφικές απόψεις του με την οργάνωση των πολιτικών δολοφονιών, ήταν να τρομοκρατήσει τον λαό, να περιορίσει την επιρροή που είχε το ΑΚΕΛ. Ήταν το ζήτημα ποιος θα αναλάμβανε την εξουσία την επόμενη μέρα του αντιαποικιακού αγώνα. Το ΑΚΕΛ απάντησε στις δολοφονίες με μαζικές πολιτικές κινητοποιήσεις, στις οποίες η συντριπτική πλειοψηφία του λαού καταδίκαζε τα εγκλήματα.

Τα εγκλήματα της γριβικής τρομοκρατίας έμειναν ατιμώρητα. Οι οικογένειες των δολοφονηθέντων δεν έτυχαν της ελάχιστης ηθικής αποκατάστασης από την Πολιτεία και πολλά παιδιά των οικογενειών αντιμετώπιζαν για χρόνια εκφοβισμό και απαξίωση.

Μόνο η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια προχώρησε στην αποκατάσταση των πολιτικά δολοφονηθέντων από τη γριβική τρομοκρατία, με σχετική πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου, στις 12 Δεκεμβρίου του 2012. Όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρξαν αντιδράσεις από τους γνωστούς κύκλους γι’ αυτή την απόφαση. Δεν υπήρξε όμως σε καμία περίπτωση ούτε και ένα τεκμήριο που ν’ αποδεικνύει ότι οι δολοφονίες δεν ήταν πολιτικές. Επιλέχθηκε και πάλι η τακτική της εκτόξευσης αστήριχτων ισχυρισμών από τους πρωταγωνιστές. Το ΑΚΕΛ ουδέποτε ζήτησε εκδίκηση γι’ αυτά τα εγκλήματα. Βάζοντας το συμφέρον της Κύπρου, πάλεψε με πολιτικά μέσα γι’ αποκατάσταση της μνήμης των αδίκως δολοφονηθέντων.

Φίλες και φίλοι,

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την προδοσία του προδοτικού πραξικοπήματος και το έγκλημα της τουρκικής εισβολής. Πενήντα χρόνια με την Κύπρο αλυσοδεμένη, με τα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα στη μισή μας πατρίδα, με το συρματόπλεγμα που μοιράζει τις ζωές μας και απειλεί ευθέως το μέλλον μας. Πενήντα χρόνια από τότε που η χούντα των Αθηνών και η γριβική ΕΟΚΑ Β’ έστρωσαν το χαλί στην Τουρκία να εισβάλει. Πενήντα χρόνια από τότε που γίναμε πρόσφυγες στην ίδια μας την πατρίδα, από τότε που γεμίσαμε ομαδικούς τάφους, από τότε που γονείς μαυροντύθηκαν για να πενθήσουν τα παιδιά τους που χάθηκαν.

Σήμερα, πενήντα χρόνια μετά, ζούμε τη μεγαλύτερη περίοδο στασιμότητας στο Κυπριακό. Η τουρκική πλευρά επίσημα πλέον έχει μετακινηθεί στη λύση δύο κρατών. Την στασιμότητα εκμεταλλεύεται η Τουρκία για να ενισχύει τη ντε φάκτο διχοτόμηση επί του εδάφους με την πρόκληση νέων τετελεσμένων. Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι η παρέλευση του χρόνου ευνοεί τους διχοτομικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας. Για τούτο το ΑΚΕΛ ποτέ δεν είχε καμία αμφιβολία.

Όπως ποτέ το ΑΚΕΛ δεν είχε -και δεν έχει- καμία αμφιβολία ότι η διχοτόμηση απειλεί το μέλλον της πατρίδας μας και του λαού μας, των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Ενόψει της κρίσιμης κατάστασης στην οποία βρίσκεται το Κυπριακό, το ΑΚΕΛ κατάθεσε στην τελευταία συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου ολοκληρωμένη πρόταση για το πώς πρέπει να πολιτευτεί η ελληνοκυπριακή πλευρά, και εν γένει η Κυπριακή Δημοκρατία, με στόχο τη διάρρηξη του αδιεξόδου και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Η πρότασή μας στηρίζεται στην απαρέγκλιτη συνέπειά μας στη συμφωνημένη βάση λύσης της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν το 2017 στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις. Στηρίζεται επίσης στη διαμόρφωση θετικής ατζέντας προς την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα, αξιοποιώντας τον παράγοντα της ενέργειας χωρίς να ακυρώνουμε κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και εξαγγέλλοντας μονομερή μέτρα προς όφελος των Τουρκοκυπρίων.

Δεν ισχυριζόμαστε ότι η πρότασή μας αυτόματα και απαραίτητα θα οδηγήσει σε θετικές εξελίξεις. Μπορεί όμως να τεστάρει τις τουρκικές προθέσεις. Αν δε οι προτάσεις μας γίνουν αποδεκτές θα μπορέσουμε να διανύσουμε το τελευταίο μίλι, όπως δήλωνε ο ΓΓ του ΟΗΕ, και να πετύχουμε λύση, η οποία θα τερματίσει την τουρκική κατοχή και θα επανενώσει τον τόπο και τον λαό μας. Αυτός είναι ο αμετάθετος στόχος μας.

Φίλες και φίλοι,

Πριν από εξήντα έξι χρόνια η γριβική τρομοκρατία δολοφονούσε λαϊκούς αγωνιστές και πατριώτες με τη ρετσινιά του «προδότη της πατρίδας». Ττοφαρής, Πέτρου, Σακκάς, Στυλιανού, Ιωάννου, Μένοικος, Κλεάνθους, Μικρασιάτης, Ορνιθάρης, Σφίγγος και τόσοι άλλοι είναι τα θύματα του Γρίβα. Δεκαεννιά συνολικά είναι οι δολοφονηθέντες. Άλλοι έντεκα τραυματίστηκαν από πυροβολισμούς των μασκοφόρων του Γρίβα, ο οποίος συνέχισε να δολοφονεί και αργότερα, με την ίδρυση της ΕΟΚΑ Β’. Η οργάνωσή του, μαζί με την ομογάλακτή της ΤΜΤ, συνέργησαν στην καταστροφή της Κύπρου.

Ένα ποτάμι αίματος που κυλούσε παράλληλα με τη θυελλώδη πορεία της κυπριακής ιστορίας. Ένα ανθρώπινο ποτάμι που σήκωνε σε κάθε στροφή όλο και πιο ψηλά τη σημαία της ειρήνης, της αδελφοσύνης, της ελευθερίας.

Ένα ανθρώπινο ποτάμι που τόσες δεκαετίες μετά ακόμα αντηχεί τα λόγια του Νίκου Μπελογιάννη την ώρα της καταδίκης:

«Έτσι αγαπάμε εμείς την πατρίδα μας. Με το αίμα μας και την καρδιά μας».

Αιωνία η μνήμη των Ηλία και Νίκο Ττοφαρή.

Αιωνία η μνήμη σε όλους τους λαϊκούς αγωνιστές που πρόσφεραν στους αγώνες για καταξίωση του λαού μας.

14.1.2024