Η ανάγκη δρομολόγησης έργων ανάπτυξης και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων ως βασικών προϋποθέσεων εξόδου από την κρίση

Ομιλία του Σταύρου Ευαγόρου, Αναπληρωτή Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΑΚΕΛ – Αριστερά Νέες Δυνάμεις  με θέμα:
«Η ανάγκη δρομολόγησης έργων ανάπτυξης και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων ως βασικών προϋποθέσεων εξόδου από την κρίση»
Η κυπριακή οικονομία βιώνει σήμερα τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη σύγχρονη ιστορία της. Οι αλλαγές είναι κατακλυσμιαίες και οι κοινωνικές επιπτώσεις ιδιαίτερα αρνητικές. Οι καταστροφικές για το τόπο αποφάσεις του Eurogroup για βίαιη συρρίκνωση του τραπεζικού τομέα και για κεφαλαιοποίηση των τραπεζών με ίδια μέσα (bail in) μέσω των ανασφάλιστων καταθετών βραχυκύκλωσε την οικονομία και έπληξε σε μεγάλο βαθμό την αξιοπιστία της Κύπρου στο εξωτερικό.
Οι αποφάσεις για κούρεμα των ανασφάλιστων καταθέσεων, η διαγραφή των αξιόγραφων και των μετοχών, η απόφαση για ιδιωτικοποιήσεις, η αύξηση του εταιρικού φόρου και της φορολογίας επί των καταθέσεων, οι αποκοπές σε μισθούς και τις συντάξεις, οι περικοπές στην υγεία και την παιδεία και η ασάφεια όσον αφορά στο κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διαχείριση του εθνικού της υποθαλάσσιου πλούτου, δημιουργούν νέα ιδιαίτερα αρνητικά δεδομένα τα οποία θα πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε.
Η διεθνής οικονομική κρίση, τα προβλήματα των τραπεζών σε παγκόσμιο αλλά και εθνικό επίπεδο αλλά και οι διαχρονικές αδυναμίες της Κυπριακής οικονομίας συνέβαλαν στην δημιουργία ιδιαίτερα δύσκολων συνθηκών ανάπτυξης για την οικονομία το τελευταίο διάστημα. Οι αποφάσεις ωστόσο που λήφθηκαν εν μια νυκτί στο Eurogroup του Μάρτη δημιούργησαν καινούργια δεδομένα, αναγκάζοντας την Κύπρο να υποστεί βίαιη αναδιάρθρωση της οικονομίας της:
• Ο Χρηματοοικονομικός τομέας υπέστη βίαιη συρρίκνωση. Προηγουμένως κάλυπτε 7 φορές το ΑΕΠ ενώ σήμερα καλύπτει το ΑΕΠ κατά τρεισήμισι φορές. Το κλείσιμο της Λαϊκής, οι κλυδωνισμοί στην Τράπεζα Κύπρου, η κατακόρυφη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις Τράπεζες και τον Συνεργατισμό και οι περιορισμοί στις χρηματοοικονομικές συναλλαγές, έχουν δημιουργήσει πιστωτική ασφυξία με σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις οδηγούνται σε κλείσιμο και το πρόβλημα της ανεργίας έχει μετατραπεί σε κοινωνική μάστιγα.
• Η φούσκα των ακινήτων έχει πλέον «εκραγεί» και δημιουργούνται αφόρητες πιέσεις σε όσους χρωστούν στις τράπεζες, οι οποίες απαιτούν πλέον πρόσθετες εξασφαλίσεις, παρόλο που την μεγαλύτερη ευθύνη για την δημιουργία της φούσκας την φέρουν οι ίδιες οι τράπεζες.
• Το κούρεμα καταθέσεων, η μαζική απόσυρση χρημάτων από τις τράπεζες και η εκποίηση των παραρτημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα έχουν δημιουργήσει μια χρηματοδοτική τρύπα της τάξης των 20 δις. ευρώ.
• Ο τομέας του εμπορίου, και ιδιαίτερα του λιανικού εμπορίου, έχει συρρικνωθεί κατά 30% περίπου, επηρεάζοντας κατά το ίδιο «ποσοστό» την κατανάλωση που ήταν η ατμομηχανή της οικονομίας. Εκτός από τη μείωση της απασχόλησης ιδιαίτερα αρνητικά επηρεάζονται τα έσοδα του κράτους λόγω συρρίκνωσης της κατανάλωσης.
• Ο κατασκευαστικός τομέας και ο τομέας ανάπτυξης ακινήτων παραπαίουν. Μειώθηκε κάθετα η ζήτηση από το εξωτερικό. Την ίδια στιγμή οι περικοπές στον προϋπολογισμό για αναπτυξιακά έργα κατά 20% ή 200 εκ. ευρώ και η έλλειψη χρηματοδότησης οδήγησαν τους δύο αυτούς κλάδους της οικονομίας σε ασφυξία.
• Η ανεργία ανέρχεται στο 17,5% (76,500 άνεργοι) με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις για τα δημόσια ταμεία, αλλά και την κατανάλωση.
• Η συρρίκνωση του ΑΕΠ κυμάνθηκε γύρω στο 6% το 2013 ενώ οι εκτιμήσεις για το 2014 είναι αποθαρρυντικές.

Άμεση λοιπόν προτεραιότητα για τη χώρα μας είναι η διαχείριση των αρνητικών συνεπειών της απόφασης του Eurogroup και των επαχθών όρων του μνημονίου.
Βασική όμως προϋπόθεση για να μπορέσει η χώρα να ξαναμπεί σε πορεία ανάπτυξης είναι η εξομάλυνση της κατάστασης στον τραπεζικό τομέα, η αποκατάσταση της κεφαλαιακής επάρκειας και της ρευστότητας και η άρση των περιοριστικών μέτρων στις τραπεζικές συναλλαγές. Ο επανασχεδιασμός της οικονομίας και η προώθηση συγκεκριμένων μέτρων ανάπτυξης δεν είναι δυνατό να επιτευχθούν χωρίς χρηματοδοτικούς πόρους.
Ως ΑΚΕΛ θεωρούμε ότι είναι καθήκον όλων των πολιτικών δυνάμεων και των οργανωμένων συνόλων της κοινωνίας να εργαστούμε ενωμένοι για έξοδο από την κρίση. Αυτό δύναται να επιτευχθεί μέσα από τον επανασχεδιασμό της οικονομίας στη βάση των νέων δεδομένων και των συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί.
Εκείνο που χρειάζεται και απαιτεί ο τόπος σήμερα είναι μια προοδευτική απάντηση για έξοδο από την κρίση.
Η νέα κοινωνικοοικονομική πολιτική πρέπει να έχει στο επίκεντρο της τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Στόχος πρέπει να είναι η επίτευξη μιας κοινωνίας πιο δίκαιης και πιο ανθρώπινης.
Δεν υπάρχει πιστεύω πολιτική δύναμη η οποία να μην επιθυμεί την ανάπτυξη. Παρόλα αυτά η ανάπτυξη, η προσέλκυση ξένων επενδύσεων και η δρομολόγηση μικρών και μεγάλων έργων ανάπτυξης εξακολουθούν να είναι το ζητούμενο.
Η περιβόητη επανεκκίνηση της οικονομίας δεν ήλθε για τον απλούστατο λόγο ότι ο χρηματοπιστωτικός τομέας της χώρας δεν έχει ακόμα ορθοποδήσει και κατ’ επέκταση αδυνατεί να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη. Πρόσθετα η οικονομική στενότητα του κράτους οδήγησε την κυβέρνηση και σε αναπτυξιακές περικοπές της τάξης των 200 εκ. ευρώ ή κατά 20%.
Το ίδιο απογοητευτική είναι η κατάσταση με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, με εξαίρεση ίσως την αγορά κατοικίας από κινέζους επενδυτές.
Χωρίς λοιπόν την ύπαρξη ενός αξιόπιστου και εύρωστου Τραπεζικού τομέα η ανάπτυξη είναι απομακρυσμένη και η οικονομία θα αδυνατεί να εκκινήσει.
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Έχοντας κατά νου όλα τα πιο πάνω δεδομένα το ερώτημα που προκύπτει είναι τι κάνουμε; Παραμένουμε απαθείς και αναμένουμε ν’ αλλάξουν τα πράγματα από μόνα τους; Υπάρχει άραγε από μηχανής θεός ο οποίος θα δεήσει να επανεκκινήσει την κυπριακή οικονομία. Σίγουρα όχι .
Κατά συνέπεια εκείνο που κάνουμε είναι να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας και να προχωρήσουμε κινούμενοι γύρω από τους ακόλουθους άξονες:
Α. Στήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη των τομέων της οικονομίας που πλήγηκαν λιγότερο ή και καθόλου από την κρίση. Ο Τουρισμός για παράδειγμα μετά την βίαιη συρρίκνωση του χρηματοοικονομικού τομέα είναι σήμερα η βασικότερη πηγή εισοδημάτων αλλά και ανάπτυξης. Κατά συνέπεια οφείλουμε όχι μόνο να τον διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού αλλά μέσα από στοχευμένα αναπτυξιακά κίνητρα να τον στηρίξουμε ακόμα περισσότερο. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια θεωρώ λανθασμένη την προσέγγιση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε περικοπές και στα προγράμματα προβολής και διαφήμισης της Κύπρου στο εξωτερικό.
Πρόσθετα απαιτείται περαιτέρω εκσυγχρονισμός και φρεσκάρισμα του στρατηγικού σχεδιασμού με στόχο ο κυπριακός τουρισμός ν’ αποκτήσει και να καθιερώσει ταυτότητα. Παράλληλα χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στην αντιμετώπιση της εποχικότητας του κυπριακού τουρισμού με έργα υποδομής και υπηρεσίες που θα προσελκύσουν τουρίστες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Αναγκαία θεωρείται η εισαγωγή ή η αναβάθμιση τουριστικών προϊόντων όπως ο αγροτουρισμός, ο συνεδριακός και θρησκευτικός τουρισμός, ο τουρισμός ευεξίας, ο αθλητικός τουρισμός και άλλες μορφές που θα συμβάλουν στην αναβάθμιση του τουριστικού μας προϊόντος. Απαραίτητη προϋπόθεση η παραχώρηση από το κράτος στοχευμένων φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων.
Ένας άλλος τομέας ο οποίος χρειάζεται στήριξη και ενθάρρυνση γιατί μπορεί να δώσει ακόμα περισσότερα οικονομικά οφέλη στην Κύπρο είναι η ναυτιλία, αλλά και η αδειοδότηση νέων χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Πρόσθετα απαιτείται μελετημένα και σχεδιασμένα να προχωρήσουμε επιτέλους ως χώρα, αξιοποιώντας την ψηλή κατάρτιση του εργατικού μας δυναμικού προς την κατεύθυνση της επεξεργασίας πολιτικών και κινήτρων με στόχο την προσέλκυση επενδύσεων στους τομείς της Παιδείας και της Υγείας. Μόνο έτσι θα μετατρέψουμε και μπορούμε την Κύπρο σε διεθνή εκπαιδευτικό κέντρο και κέντρο παροχής υπηρεσιών υγείας. Ας αναλύσουμε τις θετικές εμπειρίες του γειτονικού μας Ισραήλ.
Αυτονόητη τέλος είναι και η αποκατάσταση της φήμης και της αξιοπιστίας της Κύπρου ως διεθνούς και περιφερειακού κέντρου παροχής υπηρεσιών (νομικών, ελεγκτικών, συμβουλευτικών) μέσα από σκληρή δουλειά και συντονισμένες προσπάθειες του κράτους και φορέων του ιδιωτικού τομέα.
Β. Ο δεύτερος άξονας που έχει άμεση σχέση με την ανάγκη για δρομολόγηση αναπτυξιακών έργων είναι το ίδιο το κράτος. Προς αυτή την κατεύθυνση ως ΑΚΕΛ προτείνουμε τα κάτωθι:
-Επαναφορά του προϋπολογισμού ανάπτυξης στα επίπεδα του 2012 ή και 2013.
– Αύξηση της κρατικής χορηγίας προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμους και Κοινότητες), η οποία αύξηση να διοχετεύεται αποκλειστικά για έργα ανάπτυξης.
– Παραχώρηση από τον Οργανισμό Χρηματοδότησης Στέγης Πρόσθετου δανεισμού για στεγαστικές ανάγκες ύψους 100 εκ. ευρώ κατ’ έτος.
– Ιεράρχηση των ώριμων αναπτυξιακών έργων και εκεί όπου είναι εφικτό να προωθηθούν μέσω Β.Ο.Τ ή και μέσω συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
– Παραχώρηση κινήτρων σε ξένους για στοχευμένες αναπτύξεις που επιθυμούμε να αναλάβουν στην Κύπρο.
– Επίσπευση των σχεδιασμών για αναπτύξεις που σχετίζονται με την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της Κύπρου.
– Άμεση δημιουργία του εγγειοδοτικού Ταμείου με στόχο την στήριξη αναπτύξεων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
– Άμεση αδειοδότηση από τις πολεοδομικές αρχές όλων των αιτήσεων που αφορούν στεγαστικές αναπτύξεις (ιδιωτικές κατοικίες και πολυκατοικίες). Οι εκκρεμούσες αιτήσεις αφορούν επενδύσεις μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Γ. Ο επόμενος άξονας δράσης αφορά στη δυνατότητα καλύτερης αξιοποίησης αλλά και πρόσθετης οικονομικής και αναπτυξιακής στήριξης από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιστεύω πως και οι εταίροι μας σε επίπεδο Ε.Ε. αντιλαμβάνονται ότι η κυπριακή οικονομία υφίσταται καταστροφικές αρνητικές συνέπειες λόγω της περσινής απόφασης του Γιούρογκρουπ.
Οφείλουμε λοιπόν ως Κυπριακή Δημοκρατία να διεκδικήσουμε αύξηση στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα για αναπτυξιακά έργα, και στοχευμένη ανάληψη χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων από πλευράς Ε.Ε. Τέτοια έργα μπορούν ν’ αφορούν το περιβάλλον, τις αρχαιότητες και την πολιτιστική κληρονομιά την διαχείριση αποβλήτων, το οδικό δίκτυο ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών κ.ά.
Δ. Ένας άλλος άξονας δράσης μπορεί να είναι η καλύτερη αξιοποίηση του Κυπριακού Οργανισμού Προσέλκυσης Επενδύσεων. Ως ΑΚΕΛ θεωρούμε ότι η αύξηση της χορηγίας προς τον εν λόγω Οργανισμό αποτελεί θετική ενέργεια. Επιβάλλεται όμως και ο Κ.Ο.Π.Ε. να αναπροσαρμόσει τα προγράμματα και τις δραστηριότητες του.
Πέραν από την παρουσίαση της Κύπρου ως διεθνούς κέντρου παροχής υπηρεσιών ήλθε η ώρα για παρουσίαση και προβολή της Κύπρου (μέσα από συγκεκριμένες δράσεις) και ως Χώρας όπου υπάρχουν ευκαιρίες για ανάπτυξη.
Ε. Τέλος βασικός, ίσως ο βασικότερος άξονας χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων να είναι ο χρηματοπιστωτικός τομέας, δηλαδή οι τράπεζες και τα Συνεργατικά Ιδρύματα.
Βασική προϋπόθεση, που δυστυχώς φαίνεται να χρειάζεται χρόνο, είναι η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του τομέα η οποία σίγουρα περνά μέσα από την εξυγίανση, την ανακεφαλαιοποίηση και την αποκατάσταση της ρευστότητας σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Με τα σημερινά δεδομένα ο χρηματοπιστωτικός τομέας θα μπορούσε να κάμει την αρχή με την παραχώρηση στεγαστικών δανείων με υποφερτά επιτόκια.
Πρόσθετα όμως οι τράπεζες μας θα μπορούσαν να εξετάσουν την δυνατότητα συγχρηματοδότησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων από κοινού με άλλες τράπεζες στην Κύπρο και το εξωτερικό.

Κύριε Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Έχω παραθέσει από μέρους του ΑΚΕΛ μια σειρά από προτάσεις για μέτρα και δράσεις με στόχο να βοηθήσουμε τη συλλογική προσπάθεια η χώρα μας να ξαναβαδίσει τον δρόμο της ανάπτυξης.
Ο κατάλογος των προτάσεων μας σίγουρα δεν είναι εξαντλητικός. Ως ΑΚΕΛ , είμαστε έτοιμοι, μαζί με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις να συνεργαστούμε σ’ αυτό το επίπεδο, ν’ ανταλλάξουμε και να μοιραστούμε σκέψεις και απόψεις με γνώμονα την ανάπτυξη και την ευημερία του λαού και της πατρίδας μας.

3 Απριλίου, 2014