Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού στην εκδήλωση της ΠΟΓΟ για την 8η του Μάρτη
8 Μαρτίου, Κινηματοθέατρο Παλλάς στη Λευκωσία
Σήμερα δε γιορτάζουμε τη μέρα της γυναίκας. Την τιμούμε. Τιμούμε εκείνες τις γυναίκες που έσπασαν τα δεσμά και ξεσηκώθηκαν το Μάρτη του 1857 για να διεκδικήσουν «δεκάωρη δουλειά, φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας, ισομισθία με τους κλωστοϋφαντουργούς και τους ράφτες».
Τιμούμε ταυτόχρονα και τις γυναίκες της εποχής μας. Τη γυναίκα που δουλεύει 12 και 16 ώρες τη μέρα για ένα ξερό μισθό. Τη γυναίκα που επέλεξε ή έτυχε να μεγαλώνει μόνη της τα παιδιά της και αγωνίζεται να τα βγάλει πέρα. Τη γυναίκα που βρέθηκε νεκρή μέσα στη θάλασσα αγκαλιά με το παιδί της, αναζητώντας καλύτερη ζωή. Τη γυναίκα που ο πόλεμος της σκότωσε τα πάντα, ακόμα και την ελπίδα. Τη γυναίκα θύμα των εμπόρων.
Η γυναίκα ήταν και είναι δύο φορές θύμα του καπιταλιστικού συστήματος. Υφίσταται διπλή εκμετάλλευση λόγω του φύλου αλλά και λόγω της ταξικής της θέσης. Αυτή η διαπίστωση ήταν που οδήγησε το γυναικείο να ενωθεί με το εργατικό κίνημα προκειμένου να παλέψει για την επίτευξη των στόχων του.
Τιμούμε επίσης τις μεγάλες φυσιογνωμίες του γυναικείου κινήματος, όπως ήταν η Κλάρα Τσέτκιν και η Ρόζα Λούξεμπουργκ. Τιμούμε τις Κύπριες πρωτοπόρες γυναίκες που άνοιξαν το δρόμο. Την Κατίνα Νικολάου, τη Φωφώ Βασιλείου, τη Λευκή Μαραθοβουνιώτου, την Αρτεμισία Χαμπή Νικόλα κ.α. Τιμούμε τα χιλιάδες στελέχη του κυπριακού γυναικείου κινήματος που πάλεψαν και πέτυχαν σπουδαίες κατακτήσεις για τη γυναίκα.
Η σπουδαιότερη κατάκτηση του οργανωμένου γυναικείου κινήματος της Αριστεράς, της ΠΟΓΟ, είναι ότι κατόρθωσε να βγάλει αυτόνομα την Κυπρία γυναίκα στο προσκήνιο των πολιτικών και κοινωνικο-οικονομικών αγώνων, συνδυάζοντας τους αγώνες για ισότητα και ισοτιμία με τη γενικότερη πάλη των εργαζομένων για κοινωνική δικαιοσύνη. Καταπολέμησε στην πράξη παρωχημένες νοοτροπίες σχετικά με τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και άνοιξε δρόμους διεκδίκησης και χειραφέτησης. Έθεσε τη σφραγίδα του σ’ όλες τις μεγάλες κατακτήσεις του λαού μας και ειδικότερα των γυναικών. Συνέβαλε μαζί με το ΑΚΕΛ και το ευρύτερο Λαϊκό Κίνημα στην επίτευξη παλλαϊκών κατακτήσεων. Η κατάργηση του θεσμού της προίκας, η αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου, η ψήφιση του νόμου για ισότητα και ισομισθία, η ίση πρόσβαση στην εργασία, η βελτίωση της νομοθεσίας για την προστασία της μητρότητας, η αύξηση της άδειας μητρότητας και γονικής άδειας και η πρόληψη της αντιμετώπισης της βίας στην οικογένεια, φέρουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα της ΠΟΓΟ.
Επιπλέον, είναι γεγονός αναντίλεκτο πως κατά τη διακυβέρνηση Χριστόφια υλοποιήθηκαν όλες οι προγραμματικές θέσεις που είχαν στο επίκεντρο τους τη γυναίκα. Ενισχύθηκε νομοθετικά η προστασία της μητρότητας και των εγκύων εργαζομένων. Βελτιώθηκε η νομοθεσία για τη γονική άδεια. Χρηματοδοτήθηκαν υποδομές και υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και ηλικιωμένων και καθιερώθηκε η δωρεάν μεταφορά των παιδιών στο σχολείο. Εφαρμόστηκαν ειδικά σχέδια για την καταπολέμηση της γυναικείας ανεργίας και της ανισομισθίας μεταξύ των δύο φύλων. Αυξήθηκε ο κατώτατος μισθός σε επαγγέλματα με υψηλή γυναικεία απασχόληση. Άρχισε η εφαρμογή συνολικής πολιτικής στήριξης των Ατόμων με Αναπηρία. Έγινε προτεραιότητα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης η ισοτιμία και ο αλληλοσεβασμός των φύλων. Δημιουργήθηκε ο Φορέας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής. Διαμορφώθηκε το Σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για την εξισορρόπηση της επαγγελματικής με την οικογενειακή και προσωπική ζωή. Εκπονήθηκε η πρώτη Εθνική Στρατηγική για την καταπολέμηση της βίας στην Οικογένεια.
Είναι διαπιστωμένο πως σήμερα οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης έχουν δυσχεράνει τη θέση της γυναίκας και σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν ακόμα μια αιτία για την αύξηση περιστατικών βίας σε βάρος της.
Προεκλογικά, ο κ. Αναστασιάδης διαπίστωσε πως οι γυναίκες σκέφτονται. Πέρασαν όμως δύο χρόνια από την εκλογή του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, δίχως ακόμα να διαπιστώσει πως οι γυναίκες έχουν και ιδιαίτερα αιτήματα και ιδιαίτερες ανάγκες. Μέχρι στιγμής η Κυβέρνηση Αναστασιάδη μένει ανεξεταστέα και στα θέματα της πολιτικής της για τις γυναίκες. Η υπογραφή και η κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, παραμένει προτεραιότητα μόνο στα λόγια. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την πρόληψη και καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια κάλυπτε την περίοδο 2010-2013 και με τη λήξη του απλώς ξεχάστηκε. Το Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών 2014-2017 ψηφίστηκε πρόσφατα από το Υπουργικό, κουτσουρεμένο και δίχως προϋπολογισμό. Παρόλο που προεκλογικά ο κ. Αναστασιάδης φαινόταν πρόθυμος να συνεργαστεί για την απελευθέρωση των αμβλώσεων, δεν ανέλαβε καμία πρωτοβουλία. Τελικά με πρωτοβουλία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΑΚΕΛ ετοιμάστηκε Πρόταση Νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή.
Κατά τα άλλα, μετεκλογικά η Κυβέρνηση Αναστασιάδη δεσμεύθηκε, κατά την αγαπημένη της συνήθεια, για αύξηση της άδειας μητρότητας, επανασχεδιασμό του φορολογικού συστήματος που αφορά την οικογένεια, δημιουργία υποδομών φροντίδας παιδιών και άλλων εξαρτώμενων ατόμων, αναμόρφωση και ενίσχυση των νόμων για τη βία στην οικογένεια, καθώς και επέκταση των καταφυγίων θυμάτων βίας και περαιτέρω ανάπτυξη της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Δεσμεύσεις που παραμένουν ανεκπλήρωτες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι πολιτικές της Κυβέρνησης οδηγούν στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Πώς θα συμφιλιωθεί για παράδειγμα η οικογενειακή και επαγγελματική ζωή, όταν η Κυβέρνηση χαρίζει στους μεγαλοεπιχειρηματίες την επέκταση των ωραρίων των καταστημάτων; Πώς θα αυξηθεί η άδεια μητρότητας όταν οι βουλευτές του Κυβερνώντος Κόμματος φέρουν συνέχεια προσκόμματα και καθυστερούν την ψήφιση της σχετικής πρότασης νόμου που κατέθεσε το ΑΚΕΛ;
Δεν είναι όμως μόνο στα ζητήματα της πολιτικής για τις γυναίκες που απογοητεύουν τα πεπραγμένα της Κυβέρνησης Αναστασιάδη. Με τους διαδοχικά λανθασμένους χειρισμούς του Προέδρου στο Κυπριακό οδηγηθήκαμε σήμερα σε οριακό σημείο. Προεκλογικά ο Πρόεδρος υποσχόταν ότι θα έβαζε την Τουρκία στο σκαμνί του κατηγορουμένου με τις πρωτοβουλίες που θα αναλάμβανε, τις προτάσεις που θα κατέθετε και τις συμμαχίες που θα οικοδομούσε. Η σημερινή πραγματικότητα είναι δυστυχώς τραγικά απογοητευτική.
Εδώ και δύο χρόνια δεν έγινε κατορθωτό να αρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Η Τουρκία γίνεται ολοένα και πιο προκλητική και επιθετική. Την ίδια στιγμή απειλεί ευθέως την Κυπριακή Δημοκρατία ότι δεν θα επιτρέψει αξιοποίηση του φυσικού μας πλούτου δίχως προηγούμενη λύση του Κυπριακού Κι ενώ έχουμε όλο το δίκαιο με το μέρος μας, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας είναι δυστυχώς από χλιαρή μέχρι αρνητική. Το χειρότερο από όλα είναι πως αν παραταθεί το αδιέξοδο το ενδεχόμενο διχοτόμησης θα έρθει πλέον πιο κοντά.
Σίγουρα η Τουρκία έχει την κύρια ευθύνη για το αδιέξοδο που υπάρχει. Η στρατηγική όμως που επέλεξε να ακολουθήσει ο κ. Αναστασιάδης ενάντια σε όλες τις προειδοποιήσεις που ως ΑΚΕΛ απευθύναμε οδηγεί την υπόθεση της Κύπρου σε δρόμους χωρίς επιστροφή. Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να εργάζεται για να αποτρέψει τα εφιαλτικά σενάρια. Όμως η πολιτική απόφαση για δημιουργία προϋποθέσεων επιστροφής στις συνομιλίες δεν καθορίζεται από την αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση, με τη μέχρι στιγμής στάση της, είτε το αντιλαμβάνεται είτε όχι, δεν φαίνεται ικανή να αναλάβει αποτελεσματικές πρωτοβουλίες και να δημιουργήσει προϋποθέσεις επανόδου στις συνομιλίες. Αντιθέτως παραμένει ουραγός των εξελίξεων. Η κατάσταση είναι πλέον οριακή. Αν ο κ. Αναστασιάδης δεν το συνειδητοποιήσει αυτό σήμερα, αύριο θα είναι πολύ αργά. Διευκρινίζω ότι δεν υποστηρίζουμε επιστροφή στις συνομιλίες κάτω από απειλές ή εκβιασμούς της Τουρκίας.
Το τελευταίο διάστημα ακούω από διάφορα στελέχη της δεξιάς τη θέση ότι ο κ. Αναστασιάδης δεν προχωρά στο Κυπριακό γιατί φοβάται ότι την κρίσιμη ώρα, αν έρθει, το ΑΚΕΛ θα θέσει το κομματικό πάνω από το εθνικό συμφέρον. Θα τους πω ότι το ΑΚΕΛ δεν είναι ο ΔΗΣΥ που θέτει τη νίκη στις εκλογές πάνω από το εθνικό συμφέρον. Αυτό έπραξε το 1993 και 1998 αλλά και το 2013.
Μας ανησυχεί έντονα και η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο λαός μας. Ο Πρόεδρος, η Κυβέρνηση και ο Δημοκρατικός Συναγερμός, προσπαθούν καθημερινά με δηλώσεις να περάσουν ψεύτικη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει στην κυπριακή κοινωνία. Βομβαρδίζουν τον κόσμο με δηλώσεις πως η κυπριακή οικονομία έχει σταθεροποιηθεί, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για το νέο οικονομικό μοντέλο, σταθεροποιείται η ανεργία, η επανεκκίνηση έρχεται, τα δημόσια οικονομικά είναι υπό έλεγχο και είμαστε σε πορεία ανάκαμψης.
Όλα αυτά τα ακούμε κάθε βράδυ στα δελτία ειδήσεων και για να είμαστε ειλικρινείς, επιβεβαιώνεται κάτι που λέγαμε ανέκαθεν ως ΑΚΕΛ: υπάρχει μία Κύπρος, αλλά δύο κόσμοι. Ο ένας κόσμος είναι αυτός των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων που αυξάνουν τα κέρδη τους αφού παίρνουν όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας του ΑΕΠ. Με την επέκταση των ωραρίων, με το κλείσιμο των χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ο ένας κόσμος στέλνει τις καταθέσεις του στο εξωτερικό, δεν πληρώνει φόρο, συσσωρεύει πλούτο και κοιμάται ήσυχος τα βράδια. Είναι έτοιμος να παραδώσει το δημόσιο πλούτο στα μονοπώλια και βεβαίως δεν έχει καμία αντίρρηση να γιγαντωθεί η επίθεση των πολιτικών της λιτότητας, γιατί πολύ απλά δεν τον αφορά. Ο άλλος κόσμος είναι αυτός που στέκεται στην ουρά των ανέργων, βλέπει το μισθό ή τη σύνταξη του να συρρικνώνονται, τις καταθέσεις του να εξανεμίζονται, το μεροκάματο να επιστρέφει στο μεσαίωνα, το σπίτι του να κινδυνεύει και τα παιδιά του να μεταναστεύουν.
Ποιο νέο οικονομικό μοντέλο; Οι ιδιωτικοποιήσεις απλώς θα ξεπουλήσουν τα πάντα στους λίγους. Ποια σταθεροποίηση της ανεργίας; Το διευρυμένο ποσοστό της ανεργίας σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες φτάνει στο 22,5%. Ποια επανεκκίνηση; Ίσως ο τουρισμός να μπορούσε να συμβάλει αλλά και εκεί οι προβλέψεις είναι αρνητικές. Ποια ελεγχόμενα δημόσια οικονομικά; Όπως διαφαίνεται από νέα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, τα δημόσια έσοδα μειώθηκαν κατά 7,5% ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 4,7%, με αποτέλεσμα το πλεόνασμα που καταγράφει συνήθως ο πρώτος μήνας του έτους να μειωθεί για το 2015 στο μισό. Ποια ανάκαμψη; Η σκληρή μνημονιακή πολιτική που ακολουθεί η Κυβέρνηση θάβει και την τελευταία προοπτική για ανάκαμψη και κυρίως για επιμερισμό της ευημερίας σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Αντιθέτως, διευρύνει τις εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες όλο και πιο πολύ.
Όποτε υποδεικνύονται αυτές οι αλήθειες, η Κυβέρνηση μπαίνει σε αμυντική διάταξη με τα χιλιοειπωμένα επιχειρήματα «μα ούτε εμείς συμφωνούμε με αυτές τις πολιτικές, είμαστε όμως δυστυχώς αναγκασμένοι να τις ακολουθήσουμε» και τα διάφορα παρόμοια. Ενίοτε επιστρατεύουν και ορισμένα δημοσιεύματα μαγειρεμένα από αυτούς που ανέλαβαν το ρόλο του χρήσιμου ηλίθιου. Όποτε όμως ξεχαστούν στο δικό τους κόσμο, τους ξεφεύγει η αλήθεια, έτσι όπως την εκφράζει ο Υπουργός Οικονομικών που κομπάζει πως «και να μην μας είχαν επιβάλει αυτά τα μέτρα, εμείς θα τα εφαρμόζαμε, το Μνημόνιο είναι και το δικό μας Μανιφέστο». Αυτή είναι η αλήθεια. Το Μνημόνιο των ιδιωτικοποιήσεων, της λιτότητας και του λιγότερου κράτους, τους εκφράζει ιδεολογικοπολιτικά. Γι΄ αυτό εξάλλου και εξαντλήθηκε η εθνικοφροσύνη τους μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου με την αλλαγή της Κυβέρνησης στην Ελλάδα.
Το ΑΚΕΛ όμως έχει διαφορετική φιλοσοφία. Στέκεται απέναντι από την τυφλή υποταγή στην Τρόικα και παλεύει μαζί με το λαό που πλέον φωνάζει φτάνει πια! Σε αυτό τον αγώνα οι γυναίκες της Κύπρου, οι γυναίκες της Αριστεράς στέκονται στην πρώτη γραμμή. Γιατί ξέρουν ότι στους αγώνες είναι η δύναμη και στην Αριστερά η προοπτική.
