Δήλωση Γ.Γ. Κ.Ε. ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού για τη συζήτηση στη χθεσινή Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου

Δήλωση Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού
για τη συζήτηση στη χθεσινή Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου

Στη διήμερη Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου, ασχοληθήκαμε με το θέμα της στρατηγικής που πρέπει να ακολουθηθεί. Λέγοντας στρατηγική, εμείς εννοούμε τον επιδιωκόμενο στόχο, που για το ΑΚΕΛ παραμένει η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και η μετεξέλιξη της σε διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Από αυτή την άποψη, το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι δεν χρειάζεται αλλαγή στρατηγικής. Είναι άλλο θέμα η τακτική και οι εκάστοτε χειρισμοί που αποσκοπούν στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου. Η τακτική δεν μπορεί να είναι στατική και εξαρτάται από την εκάστοτε συγκεκριμένη κατάσταση.

Όλοι συμφωνούμε ότι το Κυπριακό αποτελεί κυρίως διεθνές πρόβλημα τουρκικής εισβολής και κατοχής. Πρόβλημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κυπριακού λαού στο σύνολο του, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Όμως, το πρόβλημα έχει και την εσωτερική του πτυχή, κάτι που δεν μπορεί να παραγνωρίζεται. Ο συμβιβασμός της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας έγινε αποδεκτός όχι γιατί υπήρχε άγνοια της ουσίας του Κυπριακού. Τουναντίον, η αποδοχή της ομοσπονδίας έγινε ακριβώς επειδή υπήρχε πλήρης επίγνωση των συνεπειών του πραξικοπήματος και της εισβολής και κατοχής και της ανάγκης δημιουργίας των προϋποθέσεων άρσης των διχοτομικών τετελεσμένων.  Η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία είναι ο συμβιβασμός τον οποίο έχουμε αποδεχθεί ως αποτέλεσμα του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να μη διαφεύγει ποτέ της προσοχής μας αυτή η πικρή μεν αλλά αδιαμφισβήτητη ιστορική αλήθεια.

Η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία ως η επιδιωκόμενη λύση του Κυπριακού περιλαμβάνεται στην πρώτη συμφωνία Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου – Ντενκτάς του 1977. Από τότε επαναβεβαιώθηκε από όλους τους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και έχει υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με τα ψηφίσματά του.  Είναι επίσης διαχρονική μας θέση, η οποία κατοχυρώνεται σε σειρά ψηφισμάτων των Η.Ε. καθώς και στα δύο Κοινά Ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ, ότι η ομοσπονδιακή Κύπρος θα έχει μία και μόνη κυριαρχία, μία και μόνη ιθαγένεια και μία και μόνη διεθνή προσωπικότητα. Τέλος, έχει συμφωνηθεί η πολιτική ισότητα όπως αυτή ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα των Η.Ε.

Στη Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου ως ΑΚΕΛ αναλύσαμε συνοπτικά το περιεχόμενο όλων αυτών των εννοιών που, κατά τη γνώμη μας, συνιστούν το ελάχιστο περιεχόμενο του συμφωνημένου πλαισίου λύσης του Κυπριακού, για ένα κράτος, με μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια. Για δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Συνεπώς, αν όντως μας ενδιαφέρει το περιεχόμενο και όχι η ταμπέλα, τότε πρέπει να απαντήσουμε χωρίς περιστροφές: Δεχόμαστε αυτό το ελάχιστο περιεχόμενο ή όχι;

Επιπλέον, είναι εφικτή η αποδέσμευση από το πλαίσιο που καθορίζουν οι  Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και η ανοιχτή ή συγκαλυμμένη επιδίωξη για ενιαίο κράτος; Αν αυτό είναι το συμπέρασμά μας την ώρα που αγωνιζόμαστε με νύχια και με δόντια να αποτρέψουμε την αναβάθμιση του ψευδοκράτους, φοβούμαστε ότι είμαστε εκτός πραγματικότητας.

Το δίλημμα που έθεσαν μπροστά μας το πραξικόπημα και η εισβολή είναι μεταξύ ομοσπονδίας και διχοτόμησης. Η επιστροφή στις εποχές  της αμφισβήτησης του ομοσπονδιακού συμβιβασμού, όσο καλοπροαίρετη και αν είναι, σε τελευταία ανάλυση οδηγεί στην οριστική διχοτόμηση.

Δεν έχουμε αυταπάτες ότι αν αποκλιμακωθεί η σημερινή κρίση και επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, θα είναι εύκολο να καταλήξουμε σε ομοσπονδιακή λύση. Ο λόγος είναι απλός: Η Τουρκία στην πραγματικότητα δεν επιδιώκει ομοσπονδιακό συμβιβασμό αλλά συνομοσπονδία ή διχοτόμηση. Όμως, έχουμε άλλη επιλογή από τις συνομιλίες ως τρόπο επίλυσης του Κυπριακού; Χωρίς συνομιλίες δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνημένη λύση. Χωρίς συμφωνημένη λύση θα εδραιώνεται καθημερινά το διχοτομικό στάτους κβο. Μόνο με συνομιλίες μπορούμε να εκθέσουμε την Τουρκία, να αποκαλύψουμε τους πραγματικούς της στόχους και να δημιουργήσουμε συνθήκες πίεσης προς αυτήν για να εγκαταλείψει τις άνομες και αναχρονιστικές της διχοτομικές επιδιώξεις και να αποδεχθεί στην πράξη τον ομοσπονδιακό συμβιβασμό.

Αυτό εννοεί το ΑΚΕΛ όταν επιμένει σταθερά στην ανάγκη εμμονής στη στρατηγική και στο πλαίσιο λύσης που έχει συμφωνηθεί από το 1977. Το ερώτημα είναι: Μπορούμε, σαράντα χρόνια μετά, να αλλάξουμε στρατηγική; Μήπως τα δεδομένα και οι συσχετισμοί άλλαξαν άρδην υπέρ μας και είμαστε σε θέση χωρίς βαρύ κόστος να επιχειρήσουμε επιτυχώς κάτι τέτοιο;

Κατά την άποψη μας, όχι. Αντιθέτως, η κατάσταση όχι μόνο δεν έχει αλλάξει υπέρ μας, αλλά ενισχύει το ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Ασφαλώς η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που μπορεί και πρέπει να αξιοποιείται στην προσπάθεια για λύση του Κυπριακού. Δεν πρέπει όμως να υπερεκτιμάται ο ρόλος που μπορεί ή θα ήθελε να διαδραματίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι προσδοκίες ότι η  Ευρωπαϊκή Ένωση θα εμμένει σε λύση βασισμένη σε αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται, τις οποίες μάλιστα πολλοί ταυτίζουν με την επιθυμητή λύση του Κυπριακού, δεν έχουν επιβεβαιωθεί από την ίδια τη ζωή. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν υποστηρίζει πάντοτε τις αρχές λύσης όπως τις αντιλαμβανόμαστε ενώ σε αρκετές περιπτώσεις στηρίζει ή ανέχεται προσεγγίσεις της τουρκικής πλευράς.  Για να μην πάω μακριά, υπενθυμίζω απλώς την  ανεκτικότητα στο θέμα της τουρκικής NAVTEX, η οποία παραβιάζει κατάφωρα τη σχετική συνθήκη του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, που αποτελεί μέρος του κοινοτικού κεκτημένου.

Ακούμε συχνά ότι πρέπει να δημιουργήσουμε συνθήκες έτσι που η Τουρκία να έχει πολιτικό κόστος και ότι ποτέ δεν ακολουθήθηκε διεκδικητική πολιτική. Δεν διαφωνούμε ότι εκεί και όπου παρέχεται η δυνατότητα θα πρέπει να το πράττουμε, επιχειρώντας να εξυπηρετήσουμε το στόχο της λύσης και όχι της διαιώνισης του αδιεξόδου. Δεν έχουμε αυταπάτες όμως. Δεν ακούσαμε συγκεκριμένες εισηγήσεις πώς θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε τέτοιο κόστος και ταυτόχρονα να δημιουργούμε προϋποθέσεις λύσης. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Στο σημερινό κόσμο η πολιτική των μεγάλων ιμπεριαλιστικών χωρών είναι η επικράτηση όχι του διεθνούς δικαίου αλλά των ιδιοτελών συμφερόντων τους. Ό,τι και να κάνουμε, είναι αυταπάτη να πιστεύουμε ότι μπορούμε να είμαστε πιο χρήσιμοι στους δυτικούς από ότι η Τουρκία. Αυτό αποδεικνύεται σήμερα για πολλοστή φορά.

Η Τουρκία, δεσμεύοντας παράνομα μέρος της κυπριακής ΑΟΖ και δυσχεραίνοντας τις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, εκμεταλλεύεται τη θέση ισχύος της και την ανοχή που εισπράττει από τους συμμάχους της ΗΠΑ και Βρετανία στον πόλεμο κατά των Τζιχαντιστών.

Αναλύσαμε πολλές φορές δημόσια, αλλά και στις Συσκέψεις Αρχηγών και στο Εθνικό Συμβούλιο το τι κατά την άποψη μας έπρεπε να γίνει για να μην μπούμε σε περιπέτειες στο Κυπριακό. Και σε ότι αφορά το πάθημα με την Κοινή Διακήρυξη και την απερίσκεπτη απόφαση του Προέδρου Αναστασιάδη να μην συνεχίσει τις συνομιλίες από το σημείο που έμειναν και την αδιέξοδη μεθοδολογία που συμφωνήθηκε για την συνέχιση των συνομιλιών. Ελπίζουμε έστω και τώρα όλα αυτά να προβληματίσουν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για τους παραπέρα χειρισμούς του.

Εκείνο που προέχει τώρα είναι να αντιμετωπιστούν οι τουρκικές προκλήσεις. Να αρθούν τα τετελεσμένα και να επαναρχίσει η διαπραγματευτική διαδικασία. Το ΑΚΕΛ πιστεύει ότι επιβάλλεται συλλογική αντιμετώπιση της κατάστασης, με άντληση διδαγμάτων από τη μέχρι σήμερα πορεία, μακριά από μικροπολιτικές ή μικροκομματικές σκοπιμότητες. Η κατάσταση είναι κρίσιμη και επιβάλλει ενότητα δράσης στο βαθμό που αυτή είναι δυνατή.

Ως ΑΚΕΛ είχαμε υποβάλει μια πρόταση μετά την πρώτη NAVTEX η οποία ωστόσο δεν υιοθετήθηκε έγκαιρα. Στην πορεία πλείστα από τα στοιχεία της περιλήφθηκαν αποσπασματικά και σκόρπια σε χωριστές προτάσεις του Προέδρου. Δεν ισχυρίζομαι ότι η πρόταση μας ήταν το μαγικό ραβδί που θα ανάγκαζε την Τουρκία να τερματίσει τις προκλήσεις. Ήταν, όμως, μια ολοκληρωμένη πρόταση που χωρίς να παραβιάζει κόκκινες γραμμές μας, θα έπειθε τουλάχιστον τη διεθνή κοινότητα και θα αποφεύγαμε τη χειρότερη από δεκαετίας έκθεση του Γ.Γ. Αυτό παρά το γεγονός ότι ο Πρόεδρος, κακώς, δέχθηκε να τεθεί στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων το θέμα του φυσικού αερίου, κατά την τελευταία τους φάση. Η εν λόγω πρόταση δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει τη νέα  NAVTEX.

Η κατάσταση είναι πλέον οριακή. Για δύο τώρα χρόνια το μόνο που επιτεύχθηκε είναι η Κοινή Διακήρυξη. Ουσιαστικές συνομιλίες δεν πρόλαβαν καν να αρχίσουν και αναστάληκε η διαπραγματευτική διαδικασία. Ενώ η Τουρκία είναι πιο προκλητική από ποτέ, ο Γ.Γ. όχι μόνο δεν βρήκε λέξη να πει γι’ αυτό αλλά θυμήθηκε και τη δήθεν απομόνωση των Τουρκοκυπρίων. Μέσα σε αυτό το θλιβερό σκηνικό καταντήσαμε να αισθανόμαστε ικανοποίηση με ένα ψήφισμα που επί της ουσίας δεν λέει απολύτως τίποτε. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, αντί να προβληματιστούμε για το τι δέον γενέσθαι θυμηθήκαμε για πολλοστή φορά να συζητούμε γενικά και αόριστα για αλλαγή στρατηγικής. Αν συνεχίσουμε με αυτό τον τρόπο, η ήδη επικίνδυνη κατάσταση θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο και κάποια στιγμή δεν θα υπάρχει πλέον περιθώριο επανόρθωσης.

Τελειώνοντας, θέλω να υπογραμμίσω ότι κανείς δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Ανέπτυξα την προσέγγιση του ΑΚΕΛ, που πιστεύω ότι είναι ολοκληρωμένη, τεκμηριωμένη, βασισμένη σε αρχές και ταυτόχρονα ρεαλιστική. Είμαστε όμως έτοιμοι να ακούσουμε και να συζητήσουμε διεξοδικά και άλλες προτάσεις, φτάνει αυτές να βασίζονται στο συμφωνημένο πλαίσιο και να εξυπηρετούν το στόχο της λύσης.

20/02/2015