Ομιλία της Σεβγκιούλ Ουλουντάγκ Εγκαίνια Δικοινοτικής Εικαστικής Έκθεσης «Από τον Πόνο στην Ελπίδα»
27 Ιανουαρίου 2025
Stelios Foundation, Λευκωσία
Ευχαριστώ πολύ όλους για τη συμμετοχή στην έκθεσή μας με τίτλο «Από τον πόνο στην ελπίδα». Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα το Γραφείο Επαναπροσέγγισης του ΑΚΕΛ, την «Κίνηση Πολιτισμού», τη δικοινοτική οργάνωση συγγενών αγνοουμένων και θυμάτων πολέμου «Μαζί Μπορούμε», τους επιμελητές της έκθεσης τους καλλιτέχνες μας Νιλγκιούν Γκιουνέι και Φώτος Δημητρίου, και θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση με τα έργα τους. Θα θέλαμε επίσης να ευχαριστήσουμε το Stelios Foundation για την φιλοξενία της έκθεσης σε αυτό το όμορφο κτίριο…
Είμαστε εδώ απόψε λόγω πόνου και ανθρωπιάς…
Είμαστε εδώ λόγω καλοσύνης και κακίας…
Είμαστε εδώ λόγω του σκότους, του μίσους αλλά και της αγάπης…
Είμαστε εδώ γιατί πιστεύουμε στο μέλλον και πιστεύουμε ότι μπορούμε να είμαστε καλύτεροι από το παρελθόν, ότι μπορούμε να επιτύχουμε την ενσυναίσθηση και την κατανόηση που είναι το κλειδί για το μέλλον μας.
Η διοργάνωση αυτής της έκθεσης πραγματοποιήθηκε μετά από αίτημα συγγενή ενός «αγνοούμενου». Όταν ΕΟΚΑ Β’τζήδες πήραν τους Τουρκοκυπρίους με δύο λεωφορεία από την Τόχνη και το Ζύγι και τους σκότωσαν, ανάμεσά τους ήταν και οι δύο αδελφοί της Γιλντάν Σεντέφ Γκιουλακντενίζ… Τα λείψανα του ενός εκ των δύο «αγνοούμενων» αδερφιών της βρέθηκαν σε έναν ομαδικό τάφο. Ο άλλος αδερφός της, ο Γιουκσέλ Χαμζά δεν μπόρεσε να βρεθεί και «αγνοείται» από το 1974. Η Γιλντάν ήθελε να ανοίξει μια κοινή έκθεση με έναν Ελληνοκύπριο καλλιτέχνη κεραμικής.
Ο πόνος των «αγνοουμένων» δεν είναι πόνος μόνο μιας κοινότητας – είναι πόνος που μοιράζονται και οι δύο κοινότητες στο νησί μας. Τόσο οι Τουρκοκύπριοι όσο και οι Ελληνοκύπριοι υπέφεραν πολύ και έζησαν μεγάλη οδύνη στις συγκρούσεις του 1963-64 και στον πόλεμο του 1974. Ο πόνος των συγγενών των αγνοουμένων όπως της Γιλντάν δεν είναι «πόνος τουρκικός», ούτε ο πόνος ενός Ελληνοκύπριου συγγενή του αγνοούμενου «πόνος ελληνοκυπριακός» – αυτός ο πόνος είναι ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΟΝΟΣ και ο ίδιος πόνος υπάρχει σε όλο τον κόσμο. Μπορούμε να μοιραστούμε αυτόν τον πόνο και να βρούμε τρόπους για να αποτρέψουμε την εμφάνιση τέτοιου πόνου στο μέλλον. Μπορούμε να μετατρέψουμε αυτόν τον πόνο σε ελπίδα, όπως έκαναν οι καλλιτέχνες μας σε αυτήν την έκθεση…
Είμαστε εδώ γιατί σε αυτή την έκθεση υπάρχει ανθρωπιά απλών Κυπρίων, όπως του Σταύρου Ποϋράζη, του Τζιενγκίζ Ράτιπ, του Aλπάι Toπούζ και του Δρ. Κώστα Χατζηκάκου…
Εκείνοι μας έδειξαν ότι ακόμα και στον πόλεμο, ακόμα και σε συγκρούσεις, ακόμα και σε συνθήκες πολύ σκληρές, μπορείς να παραμείνεις άνθρωπος, μπορείς να προστατέψεις «άλλους», ανθρώπους από την «άλλη» κοινότητα, όχι απαραίτητα από τη δική σου κοινότητα… Ο Δρ. Νερβίς Οζέρ δημιούργησε αυτά τα γλυπτά στην Κύπρο ως φόρο τιμής στην ανθρωπότητα, φόρο τιμής στην ελπίδα, φόρο τιμής στην ειρήνη και τη συμφιλίωση σε αυτό το νησί. Εκείνοι είναι φωτεινά παραδείγματα της ανθρωπιάς που υπάρχει σε αυτό το νησί και πρέπει να ενθαρρύνουμε και να τιμήσουμε αυτήν την ανθρωπιά και για τις μελλοντικές γενιές…
Ο Σταύρος Ποϋράζης, που ήταν κοινοτάρχης του χωριού Στρογγυλό, προστάτεψε τους Τουρκοκύπριους συγχωριανούς του και τους έσωσε από το να δολοφονηθούν τόσο το 1963 όσο και το 1974. Δυστυχώς, το 1974 τον πήραν από το χωριό του, τον σκότωσαν μαζί με άλλους και έκτοτε είναι «αγνοούμενος». Μέχρι που τα λείψανά του βρέθηκαν σε έναν ομαδικό τάφο και δόθηκαν στην οικογένειά του για ταφή… Αιωνία τους η μνήμη…
Παρομοίως και ο Τζιενγκίζ Ράτιπ, που ήταν βουλευτής της Κυπριακής Δημοκρατίας, έσωσε τις ζωές Ελληνοκύπριων μαθητών που απήχθησαν σε ένα λεωφορείο από κάποιους Τουρκοκύπριους στην περιοχή Τηλλυρίας. Ο Τζιενγκίζ Ράτιπ πήγε εκεί, διαπραγματεύτηκε και εξασφάλισε την απελευθέρωσή τους. Δυστυχώς, όπως και ο Ποϋραζής, δολοφονήθηκε κι αυτός και ακόμα παραμένει «αγνοούμενος» από το 1964.
Ο Δρ. Κώστας Χατζηκάκου περιέθαλψε Τουρκοκύπριους τραυματίες στον πόλεμο το 1974. Ήταν ήδη πολύ γνωστός και σεβαστός στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Το 1974 απέτρεψε ΕΟΚΑ Β’τζήδες που ήρθαν να σκοτώσουν Τουρκοκύπριους ασθενείς υπό τη θεραπεία του και δεν τους επέτρεψε να εισέλθουν στο κτίριο.
Ο Αλπάι Τοπούζ, που χάσαμε την περασμένη εβδομάδα, ήταν το άτομο που σταμάτησε τους βιασμούς στο στρατόπεδο στη Βώνη, όπου κρατούνταν αιχμάλωτοι πολέμου το 1974… Ο Αλπάι Τοπούζ εμπόδισε Τουρκοκύπριους να σκοτώσουν κάποιους Ελληνοκύπριους και να βιάσουν Ελληνοκύπριες σε αυτό το στρατόπεδο. Έβρισκε γάλα για τα μωρά του στρατοπέδου, έφερνε παιχνίδια στα παιδιά και εξασφάλισε να έχουν ανθρώπινη μεταχείριση περισσότεροι από 600 αιχμάλωτοι πολέμου.
Θα δείτε τα γλυπτά τους σε αυτή την έκθεση. Τιμούμε την ανθρωπιά τους και τονίζουμε ότι αυτή η ανθρωπιά είναι που δίνει ελπίδα για το μέλλον αυτού του νησιού. Αιωνία τους η μνήμη και μακάρι να συνεχίσουν να φωτίζουν την πορεία μας για ειρήνη και συμφιλίωση σε αυτό το νησί…
