Η πορεία των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, του Άντρου Κυπριανού

Σαράντα χρόνια τώρα, καλοκαίρι με καλοκαίρι, συνεχίζουμε να μετράμε μαύρες επετείους. Αδυσώπητη η πραγματικότητα, μας βρίσκει και φέτος να συζητάμε για τερματισμό της διχοτόμησης, χωρίς δυστυχώς μέχρι στιγμής οι απευθείας συνομιλίες να δημιουργούν προϋποθέσεις λύσεις. Μεγαλύτερο εμπόδιο προφανώς είναι η αδιαλλαξία της κατοχικής Τουρκίας και της ηγεσίας της τουρκοκυπριακής κοινότητας που συνεχίζει να υπονομεύει κάθε προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη. Για την αποκαρδιωτική όμως δυστοκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ευθύνες βαραίνουν και τη σημερινή ηγεσία της ελληνοκυπριακής πλευράς, της οποίας άστοχοι μέχρι σήμερα χειρισμοί, διευκολύνουν ή δεν αντιμετωπίζουν την τουρκική προπαγάνδα.

Οι μέχρι σήμερα επιλογές του κ. Αναστασιάδη στο Κυπριακό συνιστούν συνέχεια της αντιπολιτευτικής τους εκστρατείας επί διακυβέρνησης Δ. Χριστόφια. Ουδόλως δεικνύουν μια σωστά σχεδιασμένη πολιτική που να εξυπηρετεί πραγματικά την επίλυση του εθνικού μας προβλήματος, στη βάση των συμφωνημένων αρχών. Ειδικότερα σε μια περίοδο που ο διεθνής παράγοντας εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για στήριξη της λύσης – προφανώς ένεκα και του δικού μας αναβαθμισμένου ενεργειακού ρόλου – η διακοινοτική διαπραγμάτευση παραμένει το μόνο προσφερόμενο πεδίο αγώνα για συνολική πολιτική λύση που να λαμβάνει υπόψη τις ανησυχίες και τις επιδιώξεις του Κυπριακού λαού στο σύνολο μας. Αυτό επιβάλλει όπως η δική μας πλευρά, σοβαρά, υπεύθυνα, εποικοδομητικά και δίχως τακτικισμούς να προσεγγίζει τη διαδικασία των συνομιλιών αν θέλουμε να έχουμε αποτέλεσμα.

Χωρίς κινδυνολογίες κι εκφοβισμούς, εκφυλισμός ή κατάρρευση της σημερινής διαδικασίας με ταυτόχρονη επίρριψη ευθυνών και στη δική μας πλευρά, θα προωθήσει τους στόχους της Άγκυρας και θα απομακρύνει πιθανότατα την προοπτική λύσης, όπως τουλάχιστο την αντιλαμβανόμασταν μέχρι σήμερα. Αυτό εξηγεί τη στήριξη του ΑΚΕΛ στη σημερινή διαπραγματευτική διαδικασία. Δεν είναι όμως αυτή μας η στήριξη λευκή επιταγή, δεν παύουμε να ανησυχούμε και παράλληλα να προειδοποιούμε.

Ουδέποτε το κυπριακό προσφερόταν είτε για επικοινωνιακά παιχνίδια, είτε για πειραματισμούς, είτε για την «ιδεολογική» επιβεβαίωση όσων βλέπουν τη λύση ως ευκαιρία σύνδεσης με το ΝΑΤΟ ή ως μέσο ενίσχυσης της Ευρωενωσιακής παρέμβασης στις δομές του κράτους. Αντιθέτως, το βασικό ερώτημα που θα έπρεπε να ταλανίζει τους κυβερνώντες είναι πως μπορούμε να σμικρύνουμε το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές στο τραπέζι των συνομιλιών. Σε ποια λογική άραγε χωράει η θέση πως όσα δεν πετύχαμε με τον Ταλάτ, μπορούμε να τα βελτιώσουμε με τον Έρογλου;

Η συσσωρευμένη εμπειρία του παρελθόντος, περιλαμβανομένης της πολιτικής του «όλα στο τραπέζι», συνιστά απάντηση στα περί διαπραγμάτευσης από μηδενική βάση. Όπως διδάγματα θα έπρεπε να αντληθούν και από την εμπειρία των τελευταίων μηνών. Μετά από πέντε μήνες αλλεπάλληλων παλινδρομήσεων οδηγηθήκαμε σε υποδεέστερη Κοινή Διακήρυξη, ειδικότερα στο θέμα της αδιαίρετης κυριαρχίας. Στη συνέχεια, με αχρείαστες διαδικασίες διερεύνησης οι διαφορές ανάμεσα στις δύο πλευρές διευρύνθηκαν και οι προϋποθέσεις εξεύρεσης λύσης κάθε άλλο παρά αυξήθηκαν. Έστω και τώρα, στην ουσιαστική φάση της διαπραγμάτευσης, μπορούν να γίνουν ορθότεροι χειρισμοί και να αναχαιτίσουν κακή λύση ή άλλο ένα ναυάγιο, την εδραίωση του σημερινού στάτους κβο ή προσπάθειες νομιμοποίησης του.

Βέβαια, για να σμικρυνθεί το χάσμα στις συνομιλίες, για να δοθεί ώθηση στη μέχρι σήμερα απογοητευτική πορεία των διαπραγματεύσεων, πρέπει επιτέλους ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να απεγκλωβιστεί από τα επικίνδυνα δίχτυα της επικοινωνιακής σκοπιμότητας και να δώσει τέρμα στους όποιους πειραματισμούς. Η εξυπαρχής διαπραγμάτευση του Κυπριακού, την οποία επιδίωξαν οι σημερινοί κυβερνώντες με τη στήριξη των υπολοίπων κομμάτων δοκιμάστηκε και απέτυχε στην πράξη. Αντίθετα, επιστροφή στις συγκλίσεις Χριστόφια – Ταλάτ έστω και τώρα θα δώσει στη διαδικασία νέα δυναμική αλλά και προοπτική, δεδομένου ότι Διακυβέρνηση, Ευρωπαϊκή Ένωση και Οικονομία είχαν σχεδόν συμφωνηθεί. Ταυτόχρονα θα αποτρέψει σε μεγαλύτερο βαθμό την προσπάθεια υποβολής θέσεων από την τουρκική πλευρά που κάθε άλλο παρά συνηγορούν σε λύση ομοσπονδίας.

Τούτη την ώρα, που οι συνομιλίες μπήκαν στη δεύτερη κι ουσιαστική τους φάση, αναμένουμε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να μετρήσει καλύτερα τις συνέπειες της πολιτικής του στις διαπραγματεύσεις. Με την ευθύνη να βαραίνει εξολοκλήρου τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τη διαχείριση που τυγχάνει η διαπραγματευτική διαδικασία και το περιεχόμενο των θέσεων που υποβάλλονται, εμείς υποδεικνύουμε την αναγκαιότητα αναθεώρησης τους. Υπενθυμίζουμε ότι η δική μας στήριξη έχει νόημα μόνο για όσο η προοπτική μιας λύσης στη βάση αρχών παραμένει ορατή. Αυτή είναι και διαβεβαίωση του ΑΚΕΛ προς όλους τους Κυπρίους.

*Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε.ΑΚΕΛ