Χαιρετισμός Υπουργού Οικονομικών κ. Μάκη Κεραυνού Φόρουμ Οικονομίας του ΑΚΕΛ, με τίτλο «Με το βλέμμα στο μέλλον»
Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω το ΑΚΕΛ και τον φίλο Γενικό Γραμματέα Στέφανο Στεφάνου για την ιδιαίτερη τιμή που μου δίνεται, να απευθύνω χαιρετισμό στο σημαντικό αυτό Φόρουμ Οικονομίας, μέσω του οποίου παρέχεται η ευκαιρία για αλληλοενημέρωση, ανταλλαγή απόψεων και κοινό προβληματισμό για σημαντικά θέματα που αφορούν την παγκόσμια οικονομία και την οικονομία μας, σε μια περίοδο σοβαρών προκλήσεων και γεωπολιτικών ανακατατάξεων και αναταράξεων.
Σε μια πραγματικότητα που διαρκώς μεταβάλλεται και σε μια πραγματικότητα που η επόμενη μέρα είναι χειρότερη της προηγούμενης, πρέπει να σταθούμε και να διερωτηθούμε, γιατί συμβαίνει αυτό;
Μήπως είναι συνέπεια της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Παγκόσμιας Τάξης; Είναι βέβαιο ότι η παγκοσμιοποίηση λειτούργησε και λειτουργεί προς όφελος των λαών και των απλών ανθρώπων;
Μήπως παγκοσμιοποίηση σημαίνει χρηματοπιστωτικό μονοπώλιο, πολυεθνικές εταιρείες με οικονομική και πολιτική επιρροή πέρα από οποιοδήποτε σύνορο;
Μήπως η Νέα Τάξη πραγμάτων, συνεπάγεται τη δημιουργία και εγκαθίδρυση παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών;
Είναι ορατή, η περιθωριοποίηση εθνικών κρατών και επικράτηση ισοπεδωτικών πολιτικών για τις κοινωνίες, που δημιουργεί μέσα από πολέμους και συγκρούσεις, μετακίνηση ανθρώπων και κεφαλαίων στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, που δεν έχουν σχέση με τη δικαιότερη ισοκατανομή του παγκόσμιου παραγόμενου πλούτου;
Η παγκοσμιοποίηση έφερε διαφάνεια, έφερε ειρήνη, έφερε βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των λαών;
Θεμελιώδη ερωτήματα που είναι η ώρα να συζητηθούν, να αναλυθούν και να απαντηθούν. Μόνο ένα συμπέρασμα είναι σίγουρο, ότι η παγκοσμιοποίηση δεν έφερε δίκαιη και ισορροπημένη κατανομή του παραγομένου πλούτου. Αυτό προκύπτει και από μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Οι αντιφάσεις είναι τεράστιες στη συγκυρία που βρισκόμαστε. Κυρίαρχος στόχος των οραματιστών της Ενωμένης Ευρώπης ήταν να μην γίνει ξανά άλλος πόλεμος στην Ευρώπη. Σήμερα έχουμε εδώ και ένα χρόνο ένα συνεχιζόμενο πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης.
Χιλιάδες οι απώλειες ανθρώπινων ζωών, τεράστιες οι υλικές καταστροφές. Οι οικονομικές επιπτώσεις, έχουν φέρει την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση στις οποίες ανήκουμε και εμείς, πολύ κοντά σε μια οικονομική ύφεση με επιπτώσεις στην καθημερινότητα των Ευρωπαίων, μέσα από τη διάσπαση της τροφοδοτικής αλυσίδας, μέσα από τον πληθωρισμό και την ακρίβεια, ενώ οι μαζικές μετακινήσεις ανθρώπων επέφεραν αβεβαιότητα, μισαλλοδοξία και απελπισία.
Όλα αυτά έχουν άμεση επίδραση και στη δική μας μικρή χώρα, ως μια ανοικτή και εξωστρεφής οικονομία.
Είναι γεγονός ότι, διανύουμε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχείς προκλήσεις, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Στην πραγματικότητα, βιώνουμε μια κατάσταση άνευ προηγουμένου, πολλαπλών κρίσεων. Οι συνέπειες από την πανδημία, τις πολεμικές συγκρούσεις, την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό αλλά και τα εντεινόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα, προκαλούν τεράστιες πιέσεις στην οικονομία και βεβαίως στα δημόσια οικονομικά, δημιουργώντας συνεχώς νέες ανάγκες στήριξης των πολιτών και κυρίως των μη προνομιούχων.
Σε ένα τέτοιο δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, η θωράκιση της οικονομίας μέσω πολύ προσεκτικών χειρισμών, αλλά και η διαφύλαξη της βιώσιμης αναπτυξιακής προοπτικής με επίκεντρο τον άνθρωπο, πρέπει να αποτελούν και αποτελούν προμετωπίδα των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών μας.
Δεν πρέπει να αγνοούμε ότι βρισκόμαστε σε αυτό το συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα, ως μια χώρα μικρή, περιορισμένων δυνατοτήτων και σε μια κατάσταση στρατιωτικής εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.
Για τους λόγους αυτούς έχουμε ευθύνη και υποχρέωση να διατηρήσουμε μια ισχυρή οικονομία και να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις αλλά ταυτόχρονα και στην αντιμετώπιση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων.
Ως κυβέρνηση, αποφασίσαμε πρόσφατα ένα νέο πακέτο στήριξης, το οποίο περιλαμβάνει ένα μείγμα οριζόντιων και στοχευμένων μέτρων, συνολικού ύψους €325 εκατ., για την περίοδο 2023- 2026. Το πακέτο αυτό θεωρώ ότι έχει χαιρετιστεί από το σύνολο των πολιτικών κομμάτων αλλά και από την κοινωνία ευρύτερα και θεωρώ επίσης καλοδεχούμενες τις όποιες γνήσιες και παραγωγικές κριτικές. Σίγουρα δεν αποτελεί πανάκεια για τη σωρεία προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μας, ιδιαίτερα οι μικρές, αλλά θεωρούμε ότι θα λειτουργήσει ανακουφιστικά, δίνοντας χρόνο για τα αποτελέσματα, από την εφαρμογή μιας συνολικής και μόνιμης οικονομικής πολιτικής, μέσα από τη διαφοροποίηση και εμπλουτισμό του οικονομικού μας μοντέλου, όπως είναι ο σχεδιασμός της Κυβέρνησης ο οποίος ήδη έχει μπει σε εφαρμογή.
Βεβαίως, για να μπορούμε ακριβώς να έχουμε τη δυνατότητα άσκησης αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής, είναι απαραίτητο να εφαρμόσουμε ταυτόχρονα πολιτικές που να διασφαλίζουν σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη, στα πλαίσια δημοσιονομικής πειθαρχίας και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Αυτή είναι και η πάγια πολιτική της Κυβέρνησης.
Αυτές οι αρχές που συνεχώς τονίζουμε, δεν αποτελούν θεωρητικές έννοιες άνευ περιεχομένου, αλλά αποτελούν βασικές οικονομικές πολιτικές που εφαρμόζονται σε όλες τις ανοικτές οικονομίες, όπως είναι και η δική μας.
Η πρόσφατη διπλή αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Moody’s, αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης. Μια αναβάθμιση που καθιστά την οικονομία μας πιο ελκυστική σε επενδύσεις μειώνοντας παράλληλα το δυνητικό κόστος δανεισμού και προώθηση της ποιοτικής απασχόλησης.
Όλα τα πιο πάνω που έχω αναφέρει σε σχέση με τους σημαντικότερους άξονες πολιτικής μας, μετουσιώνονται σε πράξη, μέσω συμπερίληψης συγκεκριμένων μέτρων και δράσεων στον πρώτο προϋπολογισμό της Κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη.
Το προσχέδιο Προϋπολογισμού για το 2024, που έχει κατατεθεί πρόσφατα στη Βουλή των Αντιπροσώπων προς ψήφιση, είναι ένας Προϋπολογισμός αναπτυξιακός με 12% αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών, ένας Προϋπολογισμός ανθρωποκεντρικός με αύξηση κατά 15% των κοινωνικών παροχών και ταυτόχρονα, είναι και πλεονασματικός, για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Καταγράφεται πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ. Το πλεόνασμα αυτό υπογραμμίζει την υπευθυνότητα και την προνοητικότητα της Κυβέρνησης, γιατί είναι ο τρόπος αντιμετώπισης οποιωνδήποτε απρόβλεπτων αρνητικών εξελίξεων, όπως την τραγωδία που εξελίσσεται στη γειτονιά μας. Ταυτόχρονα μας επιτρέπει την άσκηση κοινωνικής πολιτικής σε ένα περιβάλλον μεγάλης αβεβαιότητας, ενώ παράλληλα μας δίνει τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις ως προς τους δημοσιονομικούς κανόνες, ιδιαίτερα για μείωση του δείκτη χρέους στο 60% του ΑΕΠ, μεσοπρόθεσμα.
Σε συντομία, θα αναφερθώ στα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη τα οποία περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2024 αλλά και στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο με ορίζοντα τριετίας.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας προβλέπεται να ανέλθει γύρω στο 2,9% το 2024 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,4% το 2023 λόγω των εξελίξεων, και για το 2025 και 2026 στο 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα. Οι προβλεπόμενοι αυτοί ρυθμοί ανάπτυξης ξεπερνούν κατά πολύ το μέσο όρο της Ε.Ε. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι οι προβλέψεις μας συνοδεύονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να περιοριστεί το 2024 στο 2,5% και να ακολουθήσει μια καθοδική πορεία, εκτός εάν οι προβλέψεις ανατραπούν από απρόβλεπτα γεγονότα, ενώ το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί στο 5,8% του εργατικού δυναμικού το 2024.
Επίσης, τα δημοσιονομικά πλεονάσματα που αναμένονται να επιτευχθούν τα επόμενα χρόνια, θα οδηγήσουν στην περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Κυρίες και κύριοι,
Κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ με συντομία, σε κάποια θέματα οικονομικής φύσεως που απασχολούν την κοινωνία ευρύτερα και η Κυβέρνηση προτίθεται να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες στο άμεσο μέλλον.
- Αναφορικά με την πράσινη φορολογία, αυτή αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των πράσινων στόχων της Κύπρου μας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την άλλη πλευρά, κατανοούμε πλήρως τις αντιδράσεις που παρατηρούνται σε σχέση με την επιβολή νέων φορολογιών σε τέτοιες περιόδους ήδη υψηλών τιμών, ιδιαίτερα όταν η Κυβέρνηση επιδοτεί μέρος των τιμών. Ενώ η δέσμευση ήταν η επιβολή φορολογίας τον ερχόμενο Νοέμβριο, μπορέσαμε να τη μεταφέρουμε τέλος του 1ου τριμήνου του 2024. Ταυτόχρονα οι προσπάθειες για περαιτέρω χρονική μετάθεση συνεχίζονται, δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι κατά την όποια επιβολή φόρου, αυτή θα είναι ουδέτερη με αντισταθμιστικά μέτρα.
- Ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρος του κυβερνητικού προγράμματος, είναι και η φορολογική μεταρρύθμιση. Στόχος μας είναι η υιοθέτηση ενός διαφανούς και απλοποιημένου συστήματος, με την ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία. Πρέπει επίσης να είναι ενθαρρυντική προς το επιχειρείν και ταυτόχρονα να είναι κοινωνικά δίκαιη, να είναι στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προτύπων και να στοχεύει στη μείωση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Το έργο αυτό έχει ανατεθεί στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, έτσι ώστε να ετοιμαστούν συγκεκριμένες εισηγήσεις, αξιοποιώντας και ξένους εμπειρογνώμονες. Επιθυμούμε το αποτέλεσμα της φορολογικής μεταρρύθμισης να λειτουργήσει και ως μηχανισμός δικαιότερης ισοκατανομής του παραγόμενου εισοδήματος.
- Τέλος, θέλω να αναφέρω ότι το κύριο εργαλείο και μέσο για την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος της Κυβέρνησης είναι το φιλόδοξο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Με τις πρωτοβουλίες που περιέχει, στοχεύουμε σε σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, αξιοποιώντας την έρευνα, την καινοτομία, την τεχνολογία και κυρίως, το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, που θεωρώ είναι το σημαντικότερο μας πλεονέκτημα.
Κυρίες και κύριοι,
Αγαπητοί σύνεδροι,
Θέλω να εκφράσω ακόμα μια φορά τα συγχαρητήρια μου στην ηγεσία του ΑΚΕΛ για τη διοργάνωση του φόρουμ οικονομίας, μια αξιοσημείωτη και χρήσιμη πρωτοβουλία και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.
Λευκωσία
31 Οκτωβρίου, 2023
