Ομιλία Χρίστου Χριστόφια, Βουλευτή ΑΚΕΛ, κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2024
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Θα μπορούσα να επανακαταθέσω την περσινή ομιλία μου, αφού πλείστα όσα συζητούσαμε και πέρσι, τα συζητούμε και φέτος. Η κατάσταση δεν άλλαξε. Ο κ. Χριστοδουλίδης, οφείλουμε να το παραδεχτούμε, τίμησε αυτή του την δέσμευση. Δήλωσε συνεχιστής του κ. Αναστασιάδη και αυτό αποδεικνύεται να είναι.
Έχουμε μπροστά μας τον πρώτο Προϋπολογισμό της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη που φέρει τα δύο βασικά χαρακτηριστικά που είχαν οι Προϋπολογισμοί της Διακυβέρνησης Αναστασιάδη:
- Προστατεύει ως κόρη οφθαλμού τα μεγάλα συμφέροντα, τις τράπεζες και τα υπερκέρδη.
- Αφήνει την πλειοψηφία της κοινωνίας απροστάτευτη απέναντι στα μεγάλα προβλήματα της ακρίβειας, της έλλειψης στέγης, της κουτσουρεμένης κοινωνικής προστασίας.
Ο κόσμος νιώθει απροστάτευτος και οι κυβερνώντες προσπαθούν να τον παρηγορήσουν με δηλώσεις και εξαγγελίες. Στην πράξη όμως, στο αποτέλεσμα, η κατάσταση παραμένει η ίδια και χειρότερη. Και θα χειροτερεύει συνεχώς, όσο η Κυβέρνηση επιμένει να μην εφαρμόζει πολιτικές που ν’ απαντούν πραγματικά στα προβλήματα.
Για να γίνει αυτό, πρέπει ν’ αλλάξει η φιλοσοφία, η πολιτική φιλοσοφία που υπαγορεύει αυτά που εφαρμόζονται.
Συζητούμε συχνά – πυκνά για το θέμα του σχολικού εκφοβισμού. Το συζητήσαμε και την περασμένη εβδομάδα στην Επιτροπή Παιδείας.
Ο σχολικός εκφοβισμός χτυπά τους διαφορετικούς, τους κοινωνικά και οικονομικά αδύναμους, τους φαινομενικά αδύναμους. Αυτούς που μέσα σε συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής κρίσης ο καπιταλισμός με τα ανταγωνιστικά του πρότυπα και η ιδεολογικοποίηση της απόρριψης του αδύναμου, του διαφορετικού και του άλλου που νεκρανάστησε η ακροδεξιά, κρίνονται παραπετάμενοι και περιττοί για την κοινωνία.
Με δύο λόγια, σοκαριζόμαστε κάθε φορά που ο χουλιγκανισμός και ο ρατσισμός κάθε είδους οπλίζουν τα χέρια των νέων ανθρώπων, αλλά ούτε και μια φορά δεν κοντοσταθήκαμε ν’ αναρωτηθούμε, μήπως βρίσκεται αλλού η αντιμετώπιση του φαινομένου;
Άραγε να πέρασε έστω και μια στιγμή από το μυαλό αυτών που παίρνουν τις αποφάσεις, ότι χρειάζεται να επενδύσουν σε πολιτικές που να πιάνουν το νήμα από την αρχή;
Να επενδύουν στην Παιδεία, στον Πολιτισμό, στον Αθλητισμό, στη Νεολαία;
Γιατί ναι, όταν επενδύσουμε στο αξιακό φορτίο της Παιδείας, όταν επενδύσουμε στην κοινωνική δράση για τη νεολαία, στην ανάπτυξη του Πολιτισμού και του Αθλητισμού, τότε, θα δούμε ότι η κοινωνική δράση θα πάρει την θέση της περιθωριοποίησης, η διαπαιδαγώγηση θα πάρει τη θέση του φανατισμού, η δημιουργική έκφραση θα πάρει τη θέση της βίας και η ευγενής άμιλλα θα πάρει τη θέση του χουλιγκανισμού.
Δυστυχώς, κάθε άλλο παρά αυτό κάνει ο Προϋπολογισμός που έχουμε μπροστά μας.
Πρώτα για τον Πολιτισμό:
– Τα κονδύλια για τον Πολιτισμό αποτελούν μόνο το 0,4% του συνόλου του Προϋπολογισμού.
Θα μπορούσαμε να σταματήσουμε μέχρι εδώ. Στο 0,4%. Και κάθε φορά που συζητούμε για το πώς αντιλαμβάνεται η Κυβέρνηση τον Πολιτισμό να λέμε αυτόν τον αριθμό. 0,4%.
– Από αυτό το 0,4% περιμένουν οι καλλιτέχνες και οι δημιουργοί να χρηματοδοτηθεί το Ελεύθερο Θέατρο με ένα λειψό κονδύλι και με κριτήρια που αποκλείουν αντί να συμπεριλαμβάνουν. Σύμφωνα μάλιστα με την διεύθυνση του Υφυπουργείου, δεν υπάρχει λόγος να χορηγούνται κονδύλια γιατί πρόκειται για επιχειρήσεις. Αν αυτή είναι η θέση της Κυβέρνησης, να βγει να το πει. Τι να τις κάνουν οι δημιουργοί τις βραβεύσεις και τα παινέματα, όταν την ώρα που πρέπει να συζητήσουμε για την στήριξη του θεάτρου, μετά μάλιστα από την σκληρή περίοδο της πανδημίας, η απάντηση του Υφυπουργείου είναι «είστε επιχειρηματίες, βγάλτε τα πέρα μόνοι σας».
– Σε αυτό το 0,4% εμπερικλείεται όντως μια αύξηση, η οποία όμως δεν οφείλεται σε επένδυση στην καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά στις δαπάνες που αφορούν, ανάμεσα σε άλλα, στη μεταφορά του Τμήματος Αρχαιοτήτων στο Υφυπουργείο.
– Από αυτό το 0,4%, το Υφυπουργείο που θεωρεί ότι το Ελεύθερο Θέατρο δεν πρέπει να στηρίζεται, περιέλαβε κονδύλια και για τιμές στον Γρίβα. Είναι αυτή η διαστροφή της δεξιάς και της ακροδεξιάς σε αυτό τον τόπο. Να τιμούμε αυτούς που έριξαν τη μισή Κύπρο στον γκρεμό, την ώρα που παραμένουν ξεχασμένοι από την Πολιτεία άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών που πρόσφεραν σε αυτό τον τόπο. Να δώσουμε το παράδειγμα του Βλαδίμηρου Καυκαρίδη. Ενός μεγάλου θεατράνθρωπου που άνοιξε τις πόρτες του θεάτρου για τον φτωχόκοσμο, ενός μεγάλου καλλιτέχνη. Σε ολόκληρη την Κύπρο, εδώ και σαράντα χρόνια η μόνη τιμή που του έγινε ήταν μια προτομή, με πρωτοβουλία και έξοδα του ΑΚΕΛ. Να δώσουμε το παράδειγμα του Πανίκου Παιονίδη. Ενός ανθρώπου που αφιέρωσε τη ζωή του στην Κύπρο, στα γράμματα, στον πολιτισμό. Πόσοι και πόσοι σεμνοί υπηρέτες του Ανθρώπου και του Πολιτισμού παραμένουν ξεχασμένοι από την Πολιτεία. Μόνο για τον Γρίβα θέλουν να στήσουμε μνημεία, λες και μας αφήνει η τουρκική σημαία πάνω στον Πενταδάκτυλο να ξεχάσουμε ποιος ήταν και τι έκανε.
– Το Προεκλογικό Πρόγραμμα του κ. Χριστοδουλίδη περιλάμβανε 13 μέτρα για τον Πολιτισμό. Είχε στην κορυφή του προεκλογικού του προγράμματος την κατοχύρωση του καλλιτέχνη. Ακόμα το περιμένουμε στη Βουλή. Είχε την άμεση δημιουργία Μητρώου Καλλιτεχνών, για να διασφαλίζονται πλήρως τα εργασιακά τους δικαιώματα. Ακόμα δεν το είδαμε. Υποσχέθηκε μακροχρόνια Στρατηγική για τον Πολιτισμό, κίνητρα για στήριξη του Πολιτισμού, ανάπτυξη Πολιτιστικής Διπλωματίας, αξιοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων, ενίσχυση του ίδιου του Υφυπουργείου. Δεν ήρθε στην αντίληψη μας να γίνεται ακόμα οτιδήποτε απ’ όλα αυτά. Θα πει κάποιος, περίμενε, βρίσκονται ακόμα στον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης. Κι όμως. Και να θέλει η Κυβέρνηση να τα κάνει όλα αυτά, είναι μια εύλογη απορία πώς θα τα κάνει με το 0,4%.
– Το ΑΚΕΛ, ωστόσο, δεν σηκώνει τα χέρια ψηλά. Επιμένει να εργάζεται για την προαγωγή του Πολιτισμού στην πολιτική ατζέντα. Με προτάσεις για περισσότερη στήριξη των ανθρώπων του Πολιτισμού με διαφάνεια και αντικειμενικότητα, για πρόσβαση στα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, για επαναφορά του τιμητικού επιδόματος των καλλιτεχνών, για κατοχυρωμένη συμμετοχή των πολιτιστικών φορέων στη λήψη αποφάσεων, για νομοθετική ρύθμιση του καθεστώτος του καλλιτέχνη, για ενίσχυση υφιστάμενων και δημιουργία νέων υποδομών, για εμβάθυνση της καλλιτεχνικής παιδείας και για πολλά άλλα.
Κι αν ο Πολιτισμός είναι ο φτωχός συγγενής σε αυτό το κράτος που δεν θα τον καλέσουν ποτέ να κάτσει μαζί τους στο τραπέζι, ο αθλητισμός είναι το ξαδερφάκι του.
Από τις 39 σελίδες της παρουσίασης της αρμόδιας Υπουργού κατά την συζήτηση του Προϋπολογισμού, ο αθλητισμός βρήκε θέση μόνο σε μία σελίδα! Μία σελίδα με γενικές και αφηρημένες θέσεις.
Τρανή απόδειξη, ότι το Υπουργείο δεν έχει διάθεση να χαράξει πολιτική για τον αθλητισμό, μόνο να τον εκχωρήσει στον ΚΟΑ για τα διαχειριστικά ζητήματα.
Τρανή απόδειξη ότι η Κυβέρνηση δεν θέλει να επενδύσει στον αθλητισμό, ν’ ανοίξει τις πόρτες του στους νέους, στους ερασιτέχνες, να δώσει ώθηση στον αθλητισμό για όλους. Αντίθετα, επιλέγει να στραγγαλίσει σωματεία που προάγουν τον εθελοντισμό και τον λαϊκό αθλητισμό.
Αυτή τη στιγμή εκατοντάδες αθλητικά σωματεία βρίσκονται στον αναπνευστήρα, εξαιτίας της προβληματικής διαχείρισης που γίνεται από το Υπουργείο Εσωτερικών και τους αρμόδιους που καλούν Σωματεία ν’ αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες με αδικαιολόγητες και καταχρηστικές αποφάσεις. Έμεινε σε αυτό τον τόπο ένας πνεύμονας που να δίνει διέξοδο στους νέους μες τις γειτονιές, στους συνοικισμούς, στην Επαρχία και πάει και αυτός να πεθάνει, γιατί ζητούν από Σωματεία μη κερδοσκοπικά να εγγραφούν στον ΚΟΑ ως σχολές γυμναστικής, επειδή λειτουργούν ακαδημίες προκειμένου να επενδύσουν στη λειτουργία τους!
Αμέλεια είναι η λέξη που πρέπει να χρησιμοποιηθεί και σε ότι αφορά την συντήρηση κρατικών αθλητικών εγκαταστάσεων. Παρατημένες. Παραμελημένες. Εγκατελειμμένες. Ούτε εδώ παρουσιάστηκε από την Κυβέρνηση ένα πλάνο, ένας σοβαρός σχεδιασμός αποκατάστασης τους.
Αν συζητήσουμε δε για τα προσφυγικά σωματεία πρώτης κατηγορίας, εκεί τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο τρομακτικά. Κρατούμε μόνο την αναφορά του Προέδρου της Αρχής Αδειοδότησης Σταδίων: «τρομάζω στην ιδέα να γίνει σεισμός την ώρα που στα στάδια αυτά θα γίνεται αγώνας και οι κερκίδες θα είναι γεμάτες». Δώσαμε ολόκληρο αγώνα οι βουλευτές του ΑΚΕΛ, μαζί με άλλους συναδέλφους, για να στηριχθούν τα γήπεδα του Εθνικού, της Ανόρθωσης και της Σαλαμίνας.
Ο κυπριακός αθλητισμός διαθέτει ταλέντο. Αυτό που χρειάζεται είναι στήριξη, προγραμματισμός, επένδυση σε υποδομές. Αλλά για να γίνει αυτό, χρειάζεται πολιτική βούληση. Μέχρι στιγμής, αναζητείται.
Κατ’ ανάλογο τρόπο, κάπου εκεί στα συρτάρια του Υπουργείου ξεχάστηκε και η πολιτική για τη Νεολαία. Τέσσερα σημεία σε μια καρτέλα από τις 39, με πρώτο σημείο την χορηγία στον ΟΝΕΚ, την αφηρημένη συμμετοχή των νέων στις αποφάσεις, την καθιέρωση του 2024 ως έτους Νεολαίας και την ενίσχυση των δεξιοτήτων των νέων. Μέχρι εκεί. Είναι για να αναρωτιέσαι. Έχουμε μια κυβέρνηση στον τόπο μας που είναι χωρίς σχέδιο, χωρίς πολιτική για τη νεολαία;
Δοκιμάσαμε και ένα καινούριο φρούτο στην φετινή συζήτηση για τον συμπληρωματικό προϋπολογισμό του ΟΝΕΚ. Την «άτυπη ομάδα» νέων στο Προεδρικό. Ο Πρόεδρος γύρεψε να στήσει στο Προεδρικό μια ομάδα νέων για να τον συμβουλεύει. Τη στιγμή που αυτό τον ρόλο τον έχει θεσμικά και δια νόμου ο ΟΝΕΚ. Έχουμε δηλαδή Συμβούλους να συμβουλεύουν τον Πρόεδρο, Συμβούλους να συμβουλεύουν τους Υπουργούς, Συμβούλους στο Προεδρικό να συμβουλεύουν την Υφυπουργό του Προέδρου, παρασυμβούλους να ελέγχουν τους Υπουργούς και τώρα ζητούνται και νέοι να γίνουν άτυπη ομάδα να συμβουλεύουν κι αυτοί. Παραμύθι δίχως τέλος.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Εμείς, η γενιά των σημερινών σαραντάρηδων είμαστε η γενιά που δεν έζησε, μόνο άκουσε για την άλλη μισή Κύπρο. Την έμαθε από φωτογραφίες, στα τετράδια του Δημοτικού, στα οικογενειακά άλμπουμ, στις διηγήσεις των γονιών και των παππούδων μας.
Είμαστε η γενιά που δεν έζησε μαζί με τους Τουρκοκύπριους στην ίδια γειτονιά, μόνο τους συνάντησε σε οδοφράγματα και εκδηλώσεις.
Είμαστε η γενιά που μεγάλωσε με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες αυτών που αγνοούνταν μέσα στο καθιστικό, μάθαμε γι’ αυτούς μα δεν τους γνωρίσαμε ποτέ, με το βουβό κλάμα της γιαγιάς που τους περίμενε, με τον θρήνο της οικογένειας που τους έθαψε σαράντα χρόνια μετά.
Είμαστε η γενιά που μεγάλωσε με την πίστη, ότι θα είμαστε εκείνη η γενιά που θα ζήσει την απελευθέρωση και την επανένωση. Ότι τελικά εμείς θα ζήσουμε αλλιώς, στην Κύπρο όπως την ονειρευόμαστε.
Τα μαλλιά μας ασπρίζουν σιγά-σιγά και η μέρα εκείνη όλο και απομακρύνεται.
Η Κύπρος όπως την ήξεραν οι γονείς μας, όπως την ονειρευόμαστε εμείς, χάνεται λίγη-λίγη κάθε μέρα. Την καταπίνουν τα τετελεσμένα που δημιουργεί βήμα-βήμα η Άγκυρα στα κατεχόμενα. Την διαλύει ο χρόνος που διαβρώνει την ελπίδα για λευτεριά και επανένωση.
Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια.
Δεν αρκούν οι δηλώσεις του Προέδρου κάθε βράδυ στα δελτία. Οι ευφάνταστες ιδέες για εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σκάλωσαν, τα ορόσημα που θα έφερναν εξελίξεις πέρασαν.
Η Κερύνεια είναι εκεί και περιμένει. Αφετηρία και προορισμός μας.
Ευχή και ελπίδα μας να το συνειδητοποιήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και επιτέλους ν’ αναλάβει πρωτοβουλίες για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Διαφορετικά η μοιραία κατάληξη, η παράδοση της Κύπρου στην Άγκυρα, θα φέρει βαριά τη δική του υπογραφή.
Καλές Γιορτές.
Λευτεριά στην Κύπρο, στα μυαλά μας, στα οράματα μας.
Η σκέψη και η αλληλεγγύη μας σε όλους τους δοκιμαζόμενους λαούς, σε όσους εκεί έξω αγωνίζονται να επιβιώσουν, να ζήσουν, να δημιουργήσουν.
