Ομιλία Στέφανου Στεφάνου στην παρουσίαση βιβλίου για τον Οζκέρ Οζγκιούρ

Αίθουσα «Καστελιώτισσα», 26 Νοεμβρίου 2025

Αγαπητοί φίλοι/ες σύντροφοι/ες,

Αγαπητέ Αμπντουλλάχ Κορκμαζάν,

Σεβαστή οικογένεια του Οζκέρ Οζγκιούρ…

Είκοσι χρόνια αφότου αποχαιρετήσαμε τον σύντροφο Οζκέρ Οζγκιούρ, αυτή η εκδήλωση-παρουσίαση βιβλίου είναι το λιγότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε ως ΑΚΕΛ για να τιμήσουμε την ηγετική προσωπικότητα της τουρκοκυπριακής Αριστεράς, που έλαμψε μες στην σκοτεινή εποχή όπου έζησε. Είκοσι χρόνια συμπληρώνονται και από τον ιδιαίτερο αποχαιρετισμό που το ΑΚΕΛ είχε διοργανώσει προς τιμήν του Οζκέρ, ενώ αυτός βρισκόταν σε δύσκολη κατάσταση της υγείας του. Στις 21 Ιουλίου του 2005, σε μια κατάμεστη αίθουσα, πλήθος κόσμου εξέφρασε τον σεβασμό προς τον πολιτικό —αλλά κυρίως προς τον άνθρωπο— Οζκέρ, που τον εγκατέλειπαν οι φυσικές του δυνάμεις αλλά η ψυχή του δήλωνε ολοζώντανη. Ζωντανή μέχρι την τελευταία του πνοή, με κύρια του έγνοια την επανένωση της πατρίδας του.

Είκοσι χρόνια μετά, ως ΑΚΕΛ αποφασίσαμε να στηρίξουμε την έκδοση στα ελληνικά του βιβλίου «Οζκέρ Οζγκιούρ – Ο Αγωνιστής-Δάσκαλος της Τουρκοκυπριακής Αριστεράς», το οποίο έγραψε ο αγαπητός μας σύντροφος Δρ. Αμπντουλλάχ Κορκμαζάν. Το βιβλίο  κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Αλμύρα» σε μετάφραση της Μαρίας Σιακαλλή. Ένα βιβλίο που μας ταξιδεύει στη ζωή και το πολύτιμο έργο του συντρόφου Οζκέρ. Ένα βιβλίο που συστήνει προς τους ελληνόφωνους Κύπριους τους αγώνες που δίνονταν στην τουρκοκυπριακή κοινότητα σε δύσκολες εποχές: εποχές του πολέμου και της προσφυγιάς∙ της διακοινοτικής βίας∙ του βαθέως δημοκρατικού ελλείμματος εντός της τ/κ κοινότητας∙ της έλλειψης επικοινωνίας και δυνατότητας συνολικής αντίληψης του τι πραγματικά τεκταίνονταν από την άλλη πλευρά του διχοτομικού συρματοπλέγματος.

Το βιβλίο αποτελεί ένα ταξίδι στη ζωή του Χότζια (του Δάσκαλου δηλαδή) Οζκέρ, ξεκινώντας από τα δύσκολα παιδικά του χρόνια στα Βρέτσια της Πάφου: χρόνια γεμάτα φτώχεια και κοινωνική αδικία. Αυτές οι δυσκολίες της ζωής, όμως, είναι που του καλλιέργησαν την ταξική συνείδηση και τον οδήγησαν αργότερα να στραφεί στην εκπαίδευση και στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη. Μεταφερόμαστε στα χρόνια των σπουδών του, στην επαφή με τους μαθητές του, καθώς και στην ανάπτυξη της βαθιάς ευαισθησίας και πολιτικής συνείδησης που τον χαρακτήριζαν ως πολιτικό ον.

Ως εκπαιδευτικός είχε όραμα για την παιδεία της Κύπρου, ενώ πίστευε ότι οι Κύπριοι μαθητές έπρεπε να μαθαίνουν την ιστορία από βιβλία απαλλαγμένα από σοβινιστικά κατάλοιπα, ώστε να διαπλάθονται προοδευτικές και δημοκρατικές συνειδήσεις. Όχι για να διαγραφεί η ιστορία, αλλά—αντίθετα—για να δοθεί αντικειμενική και ορθή ερμηνεία των γεγονότων.

Ως άοκνος στοχαστής μελέτησε τη μαρξιστική κοσμοθεωρία και κατανόησε ότι ο αγώνας των Κυπρίων, στην ουσία του, είναι η αντίσταση ενάντια στην κοινωνική εκμετάλλευση, τον ιμπεριαλισμό και την ξένη κατοχή. Ο Χότζιας ήταν εραστής της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Ήταν πολέμιος της αδικίας και της εκμετάλλευσης. Πολέμιος, προπαντός, του εθνικισμού, τον οποίο θεωρούσε απάνθρωπο και αποκρουστικό.

Εργάστηκε με αφοσίωση για την υπόθεση της επαναπροσέγγισης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, σε μια εποχή μάλιστα που ήταν επικίνδυνο να μιλά κάποιος για σχέσεις με τους «απέναντι» και δεχόταν τα πυρά των εθνικιστών. Στις ιδεολογικές αναζητήσεις του κατέληξε και στο ποιες δυνάμεις μπορούν να πρωτοστατήσουν στην πάλη για επαναπροσέγγιση. Μαζί με το ΑΚΕΛ επεξεργάστηκε κοινές θέσεις για το Κυπριακό. Ενόσω ήταν ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (ΡΤΚ) κατέληξε με το ΑΚΕΛ σε κοινή θέση για την απαλλαγή της Κύπρου από τη στρατιωτική παρουσία των λεγόμενων «μητέρων» πατρίδων και τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής στο πλαίσιο μιας Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Σήμα κατατεθέν αυτών των συνεργασιών ήταν και η ιδιαίτερη σχέση του Οζκέρ με τον Δημήτρη Χριστόφια, Γενικό Γραμματέα του ΑΚΕΛ, με τον οποίο μοιράστηκε οράματα και αγώνες. Σε εκείνες τις δύσκολες εποχές, οι δύο άντρες έβρισκαν τρόπους να ξεπερνούν τα αγκάθια τoυ διχοτομικού συρματοπλέγματος και να καθοδηγούν τον αγώνα για τερματισμό της κατοχής και για επανένωση της χώρας μας. Μια προσωπική σχέση που σφυρηλάτησε τις πολιτικές σχέσεις μεταξύ της Αριστεράς των δύο κοινοτήτων∙ μια κληρονομιά-υπόδειγμα πολιτικής διακοινοτικής συνεργασίας μέχρι σήμερα.

Ο Οζκέρ ηγήθηκε του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος σε εποχές που η έννοια της δημοκρατίας και η ανοχή στην αντίθετη άποψη εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν ήταν καθόλου δεδομένη. Ως εκ τούτου έπρεπε να δώσει αγώνες με μεγάλο θάρρος. Στη συνέχεια, στα ηνία του Κόμματος Ενωμένη Κύπρος (ΒΚΡ) έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες που οδήγησαν στο τέλος της εποχής Ντενκτάς, τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων και την εδραίωση του κοινού αγώνα των δύο κοινοτήτων για ειρήνη και ομοσπονδιακή λύση του Κυπριακού.

Ο Οζκέρ, με την ευαισθησία και την ανθρωπιά του, κατέκτησε τον σεβασμό της κοινωνίας. Η πολυκύμαντη δράση του, η αφοσίωσή του στον αγώνα για ειρήνη και επανένωση, καθώς και η αγάπη του για τον άνθρωπο, τον καθιέρωσαν ως ένα σύμβολο της κοινής μας πατρίδας. Ήταν ηγέτης που αγωνίστηκε στο όνομα της επανένωσης, της ειρήνης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Το βιβλίο του Αμπντουλλάχ Κορκμαζάν είναι μια υπενθύμιση ότι ο αγώνας μας για την ειρήνη και την επανένωση είναι διαχρονικός, και ότι η ιστορία μας περιλαμβάνει ανθρώπους σαν τον Οζκέρ, οι οποίοι με το παράδειγμά τους εμπνέουν και καθοδηγούν.

Συγχαίρω θερμά για τη συγγραφή του βιβλίου τον Αμπντουλλάχ Κορκμαζάν, ο οποίος είχε την τύχη να είναι ένας από τους λίγους συντρόφους της γενιάς του που διαμόρφωσε την πολιτική του συνείδηση, από πολύ νεαρή ηλικία, δίπλα στον Οζκέρ Οζγκιούρ.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω και την οικογένεια του Οζκέρ Οζγκιούρ, τόσο για την παρουσία της στην αποψινή εκδήλωση όσο και για την πρόσβαση που έδωσαν στον συγγραφέα στο προσωπικό αρχείο του Οζγκιούρ. Ως αποτέλεσμα, μετά από πολυετή έρευνα, δημιουργήθηκε αυτό το πολύ σημαντικό  ντοκουμέντο για την πολιτική ιστορία του τόπου.

Αυτό το ντοκουμέντο είναι μια παρακαταθήκη και για μας, όσον αφορά τις διαχρονικές σχέσεις του ΑΚΕΛ με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και ιδιαίτερα με τις προοδευτικές δυνάμεις. Θα ήθελα να τονίσω ότι αυτές τις σχέσεις τις διατηρούμε και τις προστατεύουμε ως κόρη οφθαλμού, διότι όχι μόνο αποτελούν μέρος του πολιτικού γενετικού κώδικα μας, αλλά κυρίως διότι αποτελούν ένα από τα βασικότερα εργαλεία για την προώθηση της λύσης του Κυπριακού -από το επίπεδο των επίσημων συνομιλιών μέχρι το επίπεδο των σχέσεων των απλών ανθρώπων του τόπου. Γι’ αυτό λοιπόν η επαναπροσέγγιση είναι βασικός τομέας πολιτικής για εμάς.

Μάλιστα, και πρέπει να το τονίσω αυτό, το ΑΚΕΛ δεν αποκλείει από αυτές τις σχέσεις όσους Τουρκοκύπριους δεν έχουν ιδεολογικούς ή πολιτικούς δεσμούς μαζί μας. Αντίθετα, το ΑΚΕΛ συνομιλεί και δίνει το χέρι σε όλους όσοι επιδιώκουν και εργάζονται για την επανένωση του τόπου και του λαού μας στο πλαίσιο μιας ομοσπονδιακής λύσης. Το να έχουμε κοινούς στόχους, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε και διαφορετικές προσεγγίσεις. Και αυτό είναι θεμιτό και αναμενόμενο. Την επίλυση, όμως, των όποιων διαφορών θα φέρουν ο διάλογος, οι επαφές και η αλληλοκατανόηση. Αυτός είναι ο δρόμος -για την ακρίβεια- αυτός είναι ο μονόδρομος για τη λύση του Κυπριακού.

Αντίθετα, προσεγγίσεις που βλέπουν το Κυπριακό ως μια μόνιμη στάση διαμαρτυρίας, προσεγγίσεις μικροπολιτικής εκμετάλλευσης και προσεγγίσεις με εθνικιστικές κορώνες είναι ξένες προς εμάς. Ζούμε σε μια εποχή που δυστυχώς η ακροδεξιά ενισχύεται κι αυτό δεν είναι καθόλου καλό για την προοπτική της λύσης. Πέραν του γεγονότος ότι η ακροδεξιά δηλητηριάζει την κοινωνία με τα εθνικιστικά, ρατσιστικά και μισαλλόδοξα μηνύματά της, η παρουσία της επηρεάζει κι άλλα κόμματα τα οποία κάτω από την πίεση της ακροδεξιάς νομιμοποιούν την ατζέντα και τη ρητορική της με αποτέλεσμα να προκαλούνται ακόμα περισσότερα προβλήματα. Το χειρότερο βέβαια είναι πως παγιώνουν τη διχοτόμηση και βάζουν ταφόπλακα στο Κυπριακό.

Παρά τις δυσκολίες της εποχής, το ΑΚΕΛ παραμένει υπέρμαχος του διαλόγου και της ομοσπονδιακής λύσης: μια λύση στην οποία οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα συνδιαχειρίζονται το κοινό δικοινοτικό κράτος τους˙ μια λύση που δεν θα καθιστά το νησί όμηρο σε “μητέρες πατρίδες” και σε ιμπεριαλιστικά κέντρα∙ μια λύση που θα φέρνει τα κοινά συμφέροντα των δύο κοινοτήτων πάνω από τις όποιες διαφορές τους.

Η πρόσφατη εκλογή νέας ηγεσίας στην τουρκοκυπριακή κοινότητα δημιουργεί νέα ελπίδα για θετικές εξελίξεις στο Κυπριακό. Ως ΑΚΕΛ είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε μια νέα διαδικασία, η οποία πρέπει να ξεκινήσει από το σημείο όπου διακόπηκαν οι συνομιλίες στο Κρανς Μοντανά, στη βάση του πλαισίου Γκιουτέρες και διαφυλάσσοντας ολόκληρο το διαπραγματευτικό κεκτημένο. Μέσα από πολύχρονες διαπραγματεύσεις και προσπάθειες οι δύο κοινότητες έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν σε πολλά και σημαντικά ζητήματα και πτυχές του Κυπριακού κι αυτό το αποτέλεσμα δεν θα πρέπει να το χάσουμε. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δήλωσε ότι στο Κραν Μοντανά φτάσαμε ένα μίλι από τη λύση. Απ’ εδώ πρέπει να επαναρχίσουμε τις διαπραγματεύσεις: ένα μίλι μόνο μακριά από τη λύση!

Συγχαίρω ξανά τον Αμπντουλλάχ Κορκμαζχάν και εύχομαι να είναι καλοτάξιδη η ελληνική έκδοση του βιβλίου, όπως εξάλλου ήταν και η τουρκική. Από δικής μας πλευράς, διαβεβαιώνουμε ότι θα στηρίξουμε αυτό το πολύ σημαντικό και ωραίο ταξίδι.

Σας ευχαριστώ.

26.11.2025