Ομιλία Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στην Τελετή Απονομής του Βραβείου Πολιτιστικής Προσφοράς «Τεύκρος Ανθίας – Θοδόσης Πιερίδης»

Τρίτη 5 Οκτωβρίου 2021, 20:00 Θέατρο «Παλλάς», Λευκωσία

Σας καλωσορίζω στην Τελετή Απονομής του Βραβείου Πολιτιστικής Προσφοράς «Τεύκρος Ανθίας – Θοδόσης Πιερίδης» της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ.

Ένας θεσμός με ιστορία τριάντα και πλέον χρόνων που στοχεύει στην επιβράβευση και την αναγνώριση των πνευματικών δημιουργών που συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάδειξη και την προώθηση του πολιτισμού στον τόπο μας.

Ιδιαίτερο καλωσόρισμα απευθύνω σε όλες και όλους εσάς τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών που βρίσκεστε απόψε εδώ μαζί μας και τιμάτε με την παρουσία σας την εκδήλωσή μας.

Στο πρόσωπό σας βλέπουμε την Κύπρο της δημιουργίας, της αλληλεγγύης αλλά και της ελπίδας για μια καλύτερη κοινωνία. Στις δύσκολες συνθήκες που ζούμε η πολιτιστική δημιουργία αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία για την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Νιώθουμε ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη καταφυγής στο πνεύμα, τις αλήθειες και τις ευαισθησίες που πρεσβεύει ο πολιτισμός.

Καλωσορίζω επίσης στην τελετή τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, οι οποίοι με την παρουσία τους στέλνουν ξεκάθαρο το μήνυμα ότι η τέχνη και ο πολιτισμός μπορεί να είναι μια αποτελεσματική γέφυρα επικοινωνίας που τόσο την έχουμε ανάγκη στις μέρες μας.

Τιμούμε απόψε την εικαστικό Νίνα Ιακώβου και τον τουρκοκυπριακό Πολιτιστικό Λαογραφικό Οργανισμό “Hasder”.

Η Νίνα Ιακώβου κατάγεται από την Αμμόχωστο. Η Νίνα ευτύχησε να ζήσει σε μια πόλη που οι κάτοικοί της αναγνώρισαν από πολύ νωρίς, την αξία των Γραμμάτων και των Τεχνών ως δείκτη ακμής κάθε κοινωνίας.

Σύμφωνα με αρχαιολογικές μαρτυρίες από τον 18^ο αιώνα μέχρι τον 16^ο αιώνα π.Χ. η Αμμόχωστος ευημερούσε χάρη σε σημαντικά εργαστήρια κεραμικής και μεταλλουργίας.

Η πόλη συνέχισε να είναι λίκνο πολιτισμού στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια φέρνοντας στο προσκήνιο πνευματικούς δημιουργούς που άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στα πολιτιστικά πράγματα όχι μόνο της Αμμοχώστου αλλά και του τόπου.

Σ’ αυτή τη μεγάλη ομάδα των σπουδαίων δημιουργών ανήκει η Νίνα Ιακώβου, η πρώτη Κύπρια γυναίκα που το 1953 παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής και κεραμικής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έκτοτε, με την αλήθεια της ψυχής καταγράφει μια συνεχή και αξιοζήλευτη παρουσία στον χώρο της εικαστικής δημιουργίας, έχοντας ως βάση την πλούσια παράδοση της κυπριακής λαϊκής τέχνης. Κι επειδή η Νίνα δημιουργεί με την αλήθεια της ψυχής δεν μπορούσε να μην επηρεαστεί στο έργο της από την τραγωδία του `74 και το νόστο της επιστροφής στην θαλασσοφίλητη πόλη του Ευαγόρα.

Ο Πολιτιστικός Οργανισμός “Hasder” είναι ο πρώτος τουρκοκυπριακός Οργανισμός που έχει ως στόχο την έρευνα, διάδοση και εμπλουτισμό της κυπριακής λαογραφίας. Από το 1977 καταγράφει αξιοζήλευτη παρουσία και προσφορά στα πολιτιστικά δρώμενα της τουρκοκυπριακής κοινότητας διοργανώνοντας φεστιβάλ, εκθέσεις, συνέδρια και δημιουργώντας αρχείο και βιβλιοθήκη πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο Οργανισμός “Hasder” συνεργάστηκε αρκετές φορές στο παρελθόν με πολιτιστικούς φορείς στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, ακόμα και όταν τα οδοφράγματα ήταν κλειστά.

Για τη συμμετοχή του σε δικοινοτικές δράσεις αντιμετωπίστηκε ως «εχθρός της πατρίδας» από εθνικιστικούς κύκλους των Τουρκοκυπρίων. Παρόλα αυτά, ο Οργανισμός Hasder συνεχίζει ακατάπαυστα να προωθεί τη συνεργασία μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων προβάλλοντας τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία των δύο κοινοτήτων του λαού μας. Αμετάθετος στόχος του «Hasder» είναι η προώθηση της επανένωσης της Κύπρου δια μέσου του πολιτισμού.

Αγαπητές και αγαπητοί προσκεκλημένοι,

Φίλες και φίλοι,

Το ΑΚΕΛ θέτει τον Πολιτισμό, τις Τέχνες και τα Γράμματα πολύ ψηλά στις προτεραιότητες της πολιτικής του. Οι πρωτοβουλίες και οι ενέργειες του Κόμματός μας για ανάδειξη και στήριξη της πολιτιστικής δημιουργίας, καθώς και για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αποτελούν σημαντικό μέρος της δράσης μας. Αυτές συνεχίστηκαν με ακόμη περισσότερη ένταση στην περίοδο της πανδημίας, η οποία έβαλε πολλή πίεση και προκάλεσε πολύ μεγάλα προβλήματα στους ανθρώπους της πολιτιστικής δημιουργίας. Το ΑΚΕΛ εργάστηκε και συνεχίζει να εργάζεται για την ουσιαστική στήριξη των ανθρώπων του Πολιτισμού, των Τεχνών και των Γραμμάτων. Το αξίζουν κι εμείς το οφείλουμε ως κοινωνία και ως Πολιτεία. Είμαστε υποχρεωμένοι να σημειώσουμε ότι αυτό είναι πρωτίστως ευθύνη της κυβέρνησης, η οποία δεν έκαμε αυτά που όφειλε να κάνει.

Επιβάλλεται η Κυβέρνηση να προχωρήσει σε αποφάσεις και ενέργειες για περισσότερη στήριξη, ικανή να ανταποκρίνεται στις βασικές ανάγκες και στα προβλήματα των δημιουργών.

Η απευθείας στήριξη των δημιουργών είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η άλλη πλευρά έχει να κάνει με τη διαμόρφωση συνθηκών, προϋποθέσεων και όρων που να ενθαρρύνουν, να προωθούν και να στηρίζουν τον Πολιτισμό, τις Τέχνες και τα Γράμματα. Και πρώτα από όλα, ας αρχίσουμε από τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που να απελευθερώνει και όχι να καθηλώνει ή να εμποδίζει το πνεύμα και τη δημιουργία. Στον 21^ο αιώνα σε μια ευνομούμενη κοινωνία είναι αδιανόητο και απαράδεκτο να σχίζονται σελίδες από σχολικά βιβλία γιατί έτσι απλά δεν μας αρέσει το περιεχόμενο. Αδιανόητο επίσης είναι να διώκονται καλλιτέχνες για τα έργα τους. Τέτοιες πρακτικές και αντιλήψεις, τις οποίες, είδαμε από μέρους των κυβερνώντων είναι επικίνδυνες πρώτα απ’ όλα για τη Δημοκρατία και πρέπει να εγκαταλειφθούν. Δείγμα μιας παρωχημένης, οπισθοδρομικής νοοτροπίας αποτελεί και ο τρόπος με τον οποίο η Κυβέρνηση προσεγγίζει το θέμα της ίδρυσης Υφυπουργείου Πολιτισμού. Η αρνησή της να διαβουλευτεί το θέμα με εμπλεκόμενους και επηρεαζόμενους φορείς είναι απαράδεκτη. Το ΑΚΕΛ στηρίζει την ίδρυση Υφυπουργείου Πολιτισμού, αλλά αυτό πρέπει να γίνει μέσα από επαρκή διαβούλευση. Και ασφαλώς το Υφυπουργείο πρέπει να έχει όλα τα εχέγγυα για να μπορεί να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη πολιτιστική πολιτική και έμπρακτα να στηρίζει τον χώρο.

Η όξυνση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χώρος του Πολιτισμού και η αβεβαιότητα αναφορικά με τη σύντομη επαναφορά στην πλήρη δραστηριοποίηση, απαιτεί τη λήψη βραχυπρόθεσμων αλλά και μακροπρόθεσμων μέτρων.

Για τούτο το ΑΚΕΛ, ανάμεσα σ’ άλλα προτείνει:

1. Την ουσιαστική αύξηση των δαπανών για τον Πολιτισμό από το κράτος με την αξιοποίηση σχετικών κονδυλιών από την ΕΕ.
2. Τη Θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής των φορέων του Πολιτισμού στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων. Αυτό δεν γίνεται παρότι ο Πρόεδρος δεσμεύτηκε δύο φορές σε ισάριθμες εκλογές.
3. Την αποτελεσματική στήριξη των δικοινοτικών δραστηριοτήτων και των Φορέων που παρουσιάζουν συνεχή δράση στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
4. Την επαγγελματική κατοχύρωση της ιδιότητας του καλλιτέχνη, με τη διασφάλιση των βασικών ωφελημάτων και δικαιωμάτων για αξιοπρεπή διαβίωση.
5. Την επαναφορά του τιμητικού επιδόματος για τους συνταξιούχους καλλιτέχνες η οποία απεκόπη από την παρούσα κυβέρνηση.
6. Την αποτελεσματική προστασία των αρχαιοτήτων και ευρύτερα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι αρχαιότητες και η διαχείρισή τους ανήκουν στο κράτος και όχι στις κοινότητες. Η ένταξη του Τμήματος Αρχαιοτήτων στο υπό δημιουργία Υφυπουργείο καθιστά ορατό τον κίνδυνο οι αρχαιότητες, από εξουσία του κεντρικού κράτους, να καταλήξουν διαμοιρασμένες ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
7. Την ανέγερση σημαντικών έργων υποδομής που εκκρεμούν για χρόνια, όπως είναι η Κυπριακή Βιβλιοθήκη, το Αρχαιολογικό Μουσείο και η Κρατική Πινακοθήκη.

Κλείνοντας, θέλω να εκφράσω για μια ακόμη φορά την εκτίμησή μου για τη συνολική προσφορά των τιμώμενων δημιουργών, της Νίνας Ιακώβου και του πολιτιστικού Οργανισμού “Hasder”, και να τους ευχηθώ να συνεχίσουν να κρατούν ζωντανές τις αξίες της πολιτιστικής δημιουργίας.

Τέλος, εκφράζω τις ευχαριστίες μου στην Επιτροπή του Βραβείου για την εργασία που επιτέλεσε και τις επιλογές που έχει κάνει.

Θερμά συγχαρητήρια στους τιμώμενους για τη βράβευση μα πάνω απ’ όλα για το έργο τους.