Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στην εκδήλωση προς τιμήν του Αδάμ Αδάμαντος
Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 19:30, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αμμοχώστου, Δερύνεια
Απόψε τιμούμε μια εξέχουσα προσωπικότητα του ΑΚΕΛ, της Αριστεράς και της Κύπρου, τον Αδάμ Αδάμαντος. Έναν άνθρωπο, ο οποίος διέπρεψε στον δημόσιο βίο της χώρας μας όντας δήμαρχος Αμμοχώστου για τρεις θητείες, δέκα ολόκληρα χρόνια, από το 1943 μέχρι το 1953. Βέβαια, η προσφορά του Αδάμ Αδάμαντος δεν περιορίστηκε στα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά επεκτάθηκε στους εθνικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες του ΑΚΕΛ και της ευρύτερης Αριστεράς στην δύσκολη εκείνη εποχή.
Ο Αδάμ Αδάμαντος ήταν ιδρυτικό μέλος του Κόμματος αφού συμμετείχε στην ιδρυτική συνέλευση της Σκαρίνου το 1941. Το ΑΚΕΛ ιδρύθηκε ως κόμμα της Αριστεράς, κόμμα των εργαζομένων με ταξικό προσανατολισμό και προοδευτική πολιτική ατζέντα. Έχοντας αυτό το χαρακτήρα, το ΑΚΕΛ καλείτο να συνδυάσει στη δράση του τις ταξικές πολιτικές και διεκδικήσεις με ευρύτερα πολιτικά, κοινωνικά και εθνικά ζητήματα. Ως πρώτη προτεραιότητα το ΑΚΕΛ έθεσε τον αγώνα για αποτίναξη της αποικιοκρατίας προβάλλοντας το αίτημα για την κατάκτηση του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση, δηλαδή του δικαιώματος του λαού μας να αφεθεί να αποφασίσει μόνος του για το μέλλον του.
Το ΑΚΕΛ ηγήθηκε και πρωταγωνίστησε στους μικρούς και μεγάλους αγώνες του λαού μας εκφράζοντας κάθε προοδευτικό στόχο και κάθε προοδευτική επιδίωξη που άνοιγε δρόμους, ορίζοντες και προοπτική για το παρόν και το μέλλον των εργαζομένων και ευρύτερα της κοινωνίας. Είναι μ’ αυτό τον τρόπο που το ΑΚΕΛ κέρδισε μεγάλη εκτίμηση και κύρος ανάμεσα στον λαό. Και στους Ελληνοκύπριους και στους Τουρκοκύπριους.
Είναι έτσι που κέρδισε την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη των εργαζομένων οι οποίοι εμπιστεύτηκαν το ΑΚΕΛ και οργανώθηκαν σ’ αυτό, αγκαλιάζοντας την Αριστερά. Είναι έτσι που το ΑΚΕΛ κέρδισε την εμπιστοσύνη προοδευτικών ανθρώπων οι οποίοι μπορεί να μην αυτοπροσδιορίζονταν ως αριστεροί και να μην ενστερνίζονταν τη μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία του Κόμματος, αλλά πολιτικά συμπορεύτηκαν μαζί του για κατάκτηση προοδευτικών στόχων.
Ακολουθώντας μια τέτοια φιλοσοφία στη δράση του το ΑΚΕΛ γρήγορα μεγάλωσε και μαζικοποιήθηκε αφού έκφραζε τους πόθους και τις προσδοκίες ενός μεγάλου μέρους των εργαζομένων και ευρύτερα της κοινωνίας. Τα θετικά για το ΑΚΕΛ αποτελέσματα απέδειξαν την ορθότητα των αποφάσεων που είχαν ληφθεί σχετικά με τον χαρακτήρα και την πολιτική του Κόμματος και για αυτό το επίτευγμα τα εύσημα πρέπει να αποδίδονται στους πρωταγωνιστές αυτής της προσέγγισης. Περίοπτη θέση ανάμεσα σ’ αυτούς κατέχει ο Αδάμ Αδάμαντος.
Το ΑΚΕΛ είναι κόμμα που καθοδηγείται από τη μαρξιστική-λενινιστική κοσμοθεωρία και την ίδια ώρα καταπιάνεται με την υλοποίηση των προοδευτικών στόχων στο πλαίσιο του καπιταλισμού. Η ιστορία και η πορεία του ΑΚΕΛ αποδεικνύει ένα από τα αξιώματα της πολιτικής επιστήμης που ορίζει ότι οι ιδέες εμπνέουν τους λίγους και πρωτοπόρους, αυτό όμως που κερδίζει τις συνειδήσεις των μαζών είναι η πράξη και το παράδειγμα.
Ο Αδάμ Αδάμαντος ανήκει στην ομάδα εκείνων των ανθρώπων που εμπνεύστηκαν από τις ιδέες του μαρξισμού, που εμβάθυναν στην κοσμοθεωρία του και συνειδητά έθεσαν ως στόχο να αλλάξουν τον κόσμο και να τον κάνουν καλύτερο. Σ’ αυτό συνέτεινε το γεγονός ότι ο Αδάμ, αν και παιδί της φτωχολογιάς, κατάφερε να μορφωθεί, να ανοίξει τα φτερά του και τους ορίζοντές του. Αποφοίτησε από το Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και ακολούθως σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου αποφοίτησε το 1929. Μερικά χρόνια αργότερα έλαβε υποτροφία για το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ στην Αγγλία. Το επίπεδο της μόρφωσης για την εποχή ήταν πάρα πολύ ψηλό κι αυτό τον βοήθησε να αρχίσει καριέρα ως εκπαιδευτικός και να φτάσει μέχρι τη θέση του διευθυντή. Το ανήσυχο πνεύμα του όμως αναζητούσε εφαλτήρια για πολιτική δράση και κοινωνική προσφορά. Όπως ο ίδιος έγραψε:
«Ο ιδεατός κόσμος με τον οποίον εγέμισαν την ψυχή μου το σπίτι, το Γυμνάσιο, το Σχολείο, το Πανεπιστήμιο δε με άφηνε να δω τη ζωή από την πραγματική της πλευρά».
Αντί την ησυχία του λειτουργήματος του εκπαιδευτικού, προτίμησε τους… μπελάδες της πολιτικής. Εντασσόμενος στο ΑΚΕΛ, ο Αδάμαντος γνώριζε ότι θα αντιμετώπιζε κινδύνους και δυσμενείς διακρίσεις αφού η βρετανική αποικιοκρατία, το ντόπιο κατεστημένο και η πλουτοκρατία δημιούργησαν ένα πολύ εχθρικό περιβάλλον για το κόμμα της Αριστεράς. Το 1943, όταν οι Βρετανοί επανάφεραν τις εκλογές για τις δημοτικές αρχές, ο Αδάμ εκλέχθηκε δήμαρχος Αμμοχώστου με το ψηφοδέλτιο του ΑΚΕΛ. Εκλεγμένος δήμαρχος τότε δεν σήμαινε απλά και μονοσήμαντα να είσαι πολιτειακός άρχοντας που φροντίζει για την ανάπτυξη και τα προβλήματα της πόλης. Σήμαινε και εκπρόσωπος του λαού για διεκδίκηση και επίτευξη πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών, συνδικαλιστικών και εθνικών στόχων. Έτσι τουλάχιστον λειτουργούσαν οι εκλεγμένοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του ΑΚΕΛ.
Αναπτύσσοντας τέτοια δράση, οι εκλεγμένοι άνθρωποι του ΑΚΕΛ πολλές φορές έρχονταν σε αντιπαράθεση με τους αποικιοκράτες, αλλά και το ντόπιο κατεστημένο που συνεργαζόταν με την αποικιοκρατία. Οι ΑΚΕΛικοί δήμαρχοι, μαζί κι ο Αδάμ Αδάμαντος, εξαιτίας της φιλολαϊκής και εθνικής τους δράσης μπαινόβγαιναν στα κρατητήρια της αποικιοκρατίας και συνεχώς δέχονταν την πίεση και τις απειλές της αστυνομίας. Αυτοί όμως εκεί, παρέμεναν αταλάντευτοι υπερασπιστές του λαού και των δικαιωμάτων του.
Η περιγραφή του Αδάμ γι’ αυτή την κατάσταση είναι πολύ γλαφυρή:
«…Χρειάζεται αρκετός ηρωισμός για να δεχθεί και να διακηρύξει κανείς την καταδίκη ενός κόσμου μέσα στον οποίο έζησε κι είχε πολλές ελπίδες να σταδιοδρομήσει και να δώσει τον εαυτό του σε ό,τι αποτελεί αντίθεση και να διεξάγει αγώνες για την σύνθεση του νέου κόσμου».
Αξιοποιώντας το εφαλτήριο της τοπικής εξουσίας εκεί που άλλοι έβλεπαν εμπόδια, η Αριστερά είδε τις προοπτικές και τις δυνατότητες. Έβγαλε τον κόσμο από τη μιζέρια της απαισιοδοξίας και τον έκανε να πιστέψει στις δυνάμεις του.
Εκεί που άλλοι έψαχναν τρόπους να κρατήσουν τον λαό δέσμιο της εκμετάλλευσης, η Αριστερά γινόταν η διέξοδος για την κοινωνική πρόοδο.
Εκεί που άλλοι γίνονταν πομποί του φανατισμού και της συντήρησης, προσωπικότητες της Αριστεράς, όπως ο Αδάμαντος, γίνονταν φορείς πρωτοποριακού έργου. Γι’ αυτό και το ΑΚΕΛ συνεχώς πετύχαινε εκλογικές επιτυχίες.
Χαρακτηριστική ήταν η ατάκα που τότε χρησιμοποιούσε το ΑΚΕΛ ενόψει των δημοτικών εκλογών για να δείξει την ποιοτική διαφορά που υπήρχε μεταξύ των δικών του υποψηφίων από αυτούς της δεξιάς. Έλεγε η ατάκα: «Εσείς έχετε τα πλούτη σας, εμείς έχουμε τον Πλουτή μας (η αναφορά είναι για τον Πλουτή Σέρβα, Γ.Γ. του ΑΚΕΛ και δήμαρχο Λεμεσού). Εσείς έχετε τα διαμάντια σας αλλά εμείς έχουμε τον Διαμαντή μας (εννοώντας τον Αδάμ Αδάμαντος)».
Το έργο του Αδάμαντος στην Αμμόχωστο δεν αποτελεί απλά μια Ιστορία. Το έργο του Αδάμαντος στην Αμμόχωστο έγραψε Ιστορία με κεφαλαίο Ι που στέκει μέχρι σήμερα πυξίδα αναφοράς για τον ρόλο και το περιεχόμενο που πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Επί Αδάμ Αδάμαντος δεν έγιναν μόνο αυτά που ήταν τότε αναγκαία και σήμερα θεωρούνται περίπου δεδομένα ως καθήκοντα των τοπικών αρχών. Η βελτίωση δηλαδή του οδικού δικτύου, ο εξοπλισμός για την καθαριότητα του Δήμου, η ηλεκτροδότηση της πόλης, το αποχετευτικό σύστημα, οι χώροι στάθμευσης, η αναμόρφωση της πόλης με πλατείες και χώρους πρασίνου. Επί Αδάμαντος έγιναν έργα υποδομής, κοινωνικής πολιτικής και πολιτισμού που μέχρι σήμερα αποτελούν καινοτόμα, ριζοσπαστικά σημεία αναφοράς. Δημοτική Βιβλιοθήκη, Δημοτικό Θέατρο, Δημοτικό Στάδιο, Εργατικές Πολυκατοικίες, δημοτικά λουτρά, πτωχοκομείο, λαϊκό συσσίτιο, λαϊκό εστιατόριο, σχολείο, μαιευτήριο, βρεφοκομικός σταθμός, χώροι απασχόλησης παιδιών.
Ο Αδάμαντος προώθησε και ενίσχυσε τις σχέσεις με τους Τουρκοκύπριους στην πόλη και την περιοχή προσεγγίζοντάς τους ισότιμα, χωρίς καχυποψία και διακρίσεις. Γι’ αυτόν όλοι ήταν ίσοι, ανεξαρτήτως καταγωγής, γλώσσας και θρησκείας.
Με την απλότητα και την ανθρωπιά, αλλά και την οξυδέρκεια και την ευφράδεια λόγου που τον χαρακτήριζε ο Αδάμαντος ήταν αγαπητός όχι μόνο από τους αριστερούς αλλά και ευρύτερα. Τότε, με τον φανατισμό και τον έντονο αντικομμουνισμό που κυριαρχούσε, δεν ήταν εύκολο για έναν αριστερό να αντλεί ψήφους και υποστήριξη από δεξιούς και όμως ο Αδάμ το κατάφερνε.
Με εργαλείο την Τοπική Αυτοδιοίκηση η Αριστερά έδειξε και απέδειξε τη δημιουργική της δύναμη στο έργο που παρήγαγε. Το έργο αυτό βασίστηκε στους άξονες πολιτικής που είχε θέσει τότε η Αριστερά για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι οποίοι παραμένουν μέχρι σήμερα επίκαιροι. Ανεξαρτησία των Τοπικών Αρχών, οικονομική αυτοτέλεια, κοινωνική πολιτική, πολιτιστική πολιτική, συμμετοχή των δημοτών στις διεργασίες και στις αποφάσεις.
Αυτό σημαίνει πολιτική για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σημαίνει πολιτική προς όφελος της κοινωνίας. Σημαίνει πολιτική βασισμένη σε γερά θεμέλια που να γεννά πρωτοβουλίες, να δίνει ώθηση και να κινητοποιεί. Σημαίνει πολιτική για τους πολλούς. Αυτό είναι το αποτύπωμα της θητείας Αδάμαντος, αυτή και η παρακαταθήκη του. Η σκληρή δουλειά, η δημοκρατική λειτουργία που ξεκινά από τη βάση, η δημιουργική πολιτική δράση που έχει στο επίκεντρό της τον απλό άνθρωπο και τις ανάγκες του, είναι έργο που απαντά στις ανάγκες τού σήμερα και θέτει τις βάσεις για το αύριο.
Αυτές τις πολιτικές αρχές υπηρέτησαν με συνέπεια πρωτοπόροι δήμαρχοι του ΑΚΕΛ όπως ο Αδάμαντος, ο Σέρβας, ο Χριστοδουλίδης και άλλοι ανοίγοντας τις πόρτες στους πρωταγωνιστές της Ιστορίας, τους απλούς ανθρώπους, τους εργαζόμενους, για να γίνουν κοινωνοί διεργασιών που χάραξαν δρόμους για τους δήμους, τις κοινότητες, την κυπριακή κοινωνία, την Κύπρο. Και αυτό οι δήμαρχοι της Αριστεράς το πέτυχαν όχι περιχαρακωμένοι σε στενά κομματικά όρια. Αντιθέτως. Έθεσαν εαυτόν επικεφαλής μιας συλλογικής προσπάθειας με ορίζοντα το κοινό καλό.
Πάνω σε αυτή την αντίληψη που κτίζει συναίνεση και συνέργειες στη βάση μιας προοδευτικής πολιτικής ατζέντας βασίζεται η προσέγγιση της Αριστεράς για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι τοπικές αρχές είναι θεσμοί που εξ’ ορισμού βρίσκονται κοντά στους πολίτες. Είναι η αμεσότερη δίοδος αμοιβαίας επικοινωνίας με τους πολίτες και ως τέτοιες έχουν το πλεονέκτημα και την υποχρέωση να έχουν ανοιχτή την πόρτα στις ανάγκες, τις προσδοκίες, τις διεκδικήσεις και τα αιτήματα. Είναι ο τομέας εκείνος που μπορεί και οφείλει να δώσει χώρο και φωνή στους πολίτες για να δραστηριοποιηθούν και δημιουργήσουν.
Το πλούσιο έργο στον Τομέα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για το οποίο δικαίως αισθανόμαστε περήφανοι έχει αυτή την αφετηρία. Η πρόκληση σήμερα είναι διπλή. Να δικαιώσουμε το έργο των πρωτοπόρων δημάρχων αλλά και να καταφέρουμε ως Αριστερά να χαράξουμε νέους δρόμους, να δημιουργήσουμε, να καινοτομήσουμε, να εμπνεύσουμε, να βγούμε ξανά μπροστά με το βλέμμα στο μέλλον.
Φίλοι και φίλες,
Μιλώντας για τον Αδάμ Αδάμαντος και τη δράση που ανέπτυξε μέσα από τις γραμμές του ΑΚΕΛ, δεν θα αποφύγω να αναφερθώ και στις διαφωνίες που κάποια στιγμή εμφανίστηκαν και οδήγησαν τελικά, με ένα σωρευτικό τρόπο, στη διαγραφή του Αδάμ από το Κόμμα το 1952. Επίκεντρο των διαφωνιών, αλλά όχι η μοναδική διαφωνία, υπήρξε το θέμα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, που αποτελούσε τότε το κεντρικό πολιτικό αίτημα των Ελληνοκυπρίων. Η συζήτηση και οι διαφωνίες εντός του Κόμματος για την ένωση είχαν ενταθεί στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘40 με φόντο τη Διασκεπτική που είχαν συγκαλέσει οι Βρετανοί για να αποφασιστεί η τύχη της Κύπρου καθώς και την πορεία του εμφυλίου στην Ελλάδα, που αναπόφευκτα επηρέαζε τα πολιτικά πράγματα στην Κύπρο.
Ο Αδάμ είχε διαφωνήσει με την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος για αλλαγή της αρχικής απόφασης για συμμετοχή στη Διασκεπτική. Κατ’ επέκταση είχε διαφωνήσει με τη θέση για ένωση ως άμεση διεκδίκηση. Υποστήριξε έναν διαφορετικό δρόμο σχετικά με το πώς θα μπορούσε ο λαός μας να φτάσει στην υλοποίηση του στόχου για εθνική αποκατάσταση αξιοποιώντας τις δυνατότητες που θα έδινε η αυτοκυβέρνηση. Οι διαφωνίες δεν γεφυρώθηκαν, διευρύνθηκαν και οδήγησαν στη διαγραφή. Οι δρόμοι χώρισαν. Τελικά οι σχέσεις ΑΚΕΛ και Αδάμ Αδάμαντος έγιναν σχέσεις αντιπαλότητας, όταν ο Αδάμαντος κατήλθε ως ανεξάρτητος υποψήφιος δήμαρχος στις δημοτικές εκλογές του 1953 απέναντι από τον υποψήφιο της Αριστεράς, Αντρέα Πούγιουρο.
Η εποχή τότε, με την κουλτούρα και τις νοοτροπίες που κυριαρχούσαν ευρύτερα στην πολιτική ζωή δυστυχώς δεν βοηθούσαν στην επίτευξη συναινέσεων. Όπως και να έχει όμως το γεγονός ότι χώρισαν οι δρόμοι ΑΚΕΛ και Αδάμ Αδάμαντος δεν σημαίνει ότι δεν εκτιμούμε και δεν αναγνωρίζουμε τα όσα πρόσφερε. Δεν μηδενίζουμε το έργο και την ιστορία του. Κάθε άλλο! Το έργο του είναι αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του Κόμματος και του Κινήματος.
Ο Αδάμ ολοκληρώνοντας τη θητεία του επέστρεψε στην εκπαίδευση ως υποδιευθυντής του Διδασκαλικού Κολλεγίου. Έφυγε πρόωρα από τη ζωή, στις 15 Απριλίου 1959, όταν κατά τη διάρκεια της άσκησης του λειτουργήματός του υπέστη ανακοπή. Προφανώς, η πίκρα από την όλη εξέλιξη στις σχέσεις του με το Κόμμα του, τον επηρέασε πολύ.
Η κηδεία του έγινε με δαπάνη του Δήμου Αμμοχώστου. Η επιγραφή στον τάφο του αντιπροσωπεύει με απόλυτο τρόπο αυτό που ήταν ο Αδάμ Αδάμαντος. Γράφει στην επιγραφή: «Πόσο υπέροχο πράγμα είναι ο άνθρωπος, όταν είναι πραγματικά άνθρωπος».
Έτσι έζησε ο Αδάμαντος. Πραγματικά άνθρωπος ιδεολόγος μαρξιστής, στην υπηρεσία του Ανθρώπου και της πατρίδας του.
Φίλες και φίλοι,
Το ζήτημα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα αποτέλεσε το κεντρικό ζήτημα στην κυπριακή ιστορία μέχρι και την έκτη δεκαετία του 20ου αιώνα. Η ένωση ως η έκφραση του δικαιώματος του κυπριακού λαού στην αυτοδιάθεση αποτέλεσε τον καθολικά διακηρυγμένο στόχο των Ελληνοκυπρίων, ανεξαρτήτως αν μεταξύ των κομμάτων και των παρατάξεων υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με το περιεχόμενο της και πώς αυτή θα επιτευχθεί.
Δεν είναι αντικείμενο της αποψινής εκδήλωσης τιμής για τον Αδάμαντος ούτε και είναι εφικτό στο πλαίσιο της να ενδιατρίψω στη στάση του ΑΚΕΛ στο θέμα.
Για την περίοδο αυτή χρειάζεται όντως συλλογικά να αξιολογήσουμε την πολιτική του Κόμματος τότε, εκτιμώντας τα πράγματα στον ιστορικό χρόνο, στις τότε συνθήκες που είχαν τα διακυβεύματά τους, τις προκλήσεις τους, τις δυσκολίες και τους περιορισμούς τους. Χρειάζεται να εξετάσουμε το θέμα όχι για να εγκλωβιστούμε σε ατέρμονες συζητήσεις, ούτε για να μπούμε σε εσωστρέφεια αλλά για να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για την πολιτική μας στο σήμερα. Άλλωστε, οι προκλήσεις του σήμερα υπερβαίνουν τα τραύματα του παρελθόντος. Αυτή είναι και η αποστολή της Ιστορίας. Να λειτουργεί όπως το καθρεφτάκι του αυτοκινήτου από το οποίο κοιτάζεις προς τα πίσω για να οδηγείς με ασφάλεια προς τα εμπρός. Ασφαλώς αυτό χρειάζεται να γίνει και για ακόμα έναν λόγο: για να είμαστε δίκαιοι και αντικειμενικοί με τους ανθρώπους που πρωταγωνίστησαν σε διάφορα γεγονότα, όπως ο Αδάμ Αδάμαντος, ο Πλουτής Σέρβας κ.α.
Μιλώντας για την ένωση, είναι αναντίλεκτη αλήθεια ότι αυτός ο στόχος, με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου και την ανακήρυξη του ανεξάρτητου δικοινοτικού κράτους μπήκε στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Ή καλύτερα, θα έπρεπε να μπει αλλά δυστυχώς δεν μπήκε. Δεν τη βάλαμε στο χρονοντούλαπο. Αυτοί που υπέγραψαν τις Συμφωνίες και ανέλαβαν τη διαχείριση του κράτους, θεώρησαν την ανεξαρτησία ως σκαλοπάτι για την ένωση.
Από την άλλη, η Τουρκοκυπριακή ηγεσία θεώρησε την ανεξαρτησία ως βήμα προς τη διχοτόμηση. Αντί, λοιπόν, να στηριχθεί το ανεξάρτητο κράτος αυτό υποσκάφθηκε ένθεν και ένθεν για να φτάσουμε στις διακοινοτικές συγκρούσεις του 1963-64. Με το σύνθημα της ένωσης η ακροδεξιά με τη δράση της προκάλεσε την καταστροφή του 1974 της οποίας ακόμα ζούμε τις τραγικές συνέπειες.
Είναι αλήθεια ότι στην περίοδο που ακολούθησε το 1964 και για μια τετραετία περίπου η πολιτική της ένωσης επανήλθε στο πολιτικό προσκήνιο ως επίσημη πολιτική. Ό,τι συμβόλιζε το ανεξάρτητο κυπριακό κράτος εξαφανίστηκε. Η κυπριακή σημαία αντικαταστάθηκε από την ελληνική, ο ελληνικός εθνικός ύμνος υιοθετήθηκε ως ύμνος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στα σχολεία μαθαίναμε ότι «της χώρας μου η σημαία έχει χρώμα γαλανό».
Αυτή η πολιτική ήταν επιζήμια και επικίνδυνη αφού τροφοδοτούσε το διχοτομικό αφήγημα και την πολιτική της Τουρκίας και έσπρωχνε τους Τουρκοκύπριους στην αγκαλιά της.
Μέσα στον παροξυσμό αυτής της παράλογης πολιτικής, δυστυχώς παρασύρθηκε και το ΑΚΕΛ. Ενώ με συνεδριακή του απόφαση το 1962 καθόριζε ως κεντρικό στόχο της πολιτικής του την ολοκλήρωση της ανεξαρτησίας, απαλλάσσοντας τη χώρα από τις πρόνοιες εκείνες των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου που την τραυμάτιζαν, στην περίοδο 1964-1968 λανθασμένα επανήλθε στην πολιτική της ένωσης, γεγονός για το οποίο αργότερα έκανε την αυτοκριτική του.
Φίλες και φίλοι,
Ο Αδάμ Αδάμαντος, ήταν παθιασμένος με την Κύπρο, τον λαό της, την Αμμόχωστο. Η αναφορά σ’ αυτόν δεν μπορεί να μην καταλήξει στο Κυπριακό και στην τραγική κατάσταση που αυτό βρίσκεται σήμερα. Βρισκόμαστε στο παρά πέντε της οριστικής διχοτόμησης. Βρισκόμαστε στο παρά πέντε να χάσουμε οριστικά την Αμμόχωστο, την Κερύνεια, τη Μόρφου, τα κατεχόμενα μέρη μας. Βρισκόμαστε στο παρά πέντε να απωλέσουμε οριστικά τη δυνατότητα να ζήσουμε ξανά μαζί με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας σε μια ελεύθερη, κοινή πατρίδα. Αυτό δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί. Ό,τι περνά από το χέρι μας πρέπει να το κάνουμε για να λύσουμε το Κυπριακό και να ανοίξουμε μια νέα προοπτική στον τόπο. Το τι πρέπει να γίνει είναι πολύ συγκεκριμένο: να επιμένουμε στη διάρρηξη του αδιεξόδου με τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από εκεί που έμειναν το 2017. Με τη διαφύλαξη όλων των συγκλίσεων και τη διαπραγμάτευση επί του Πλαισίου του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Άλλη οδός δεν υπάρχει. Αυτή είναι η μοναδική μας επιλογή και σ’ αυτή θα πρέπει να επικεντρωθούμε.
Φίλες και φίλοι,
Οι θητείες του Αδάμ Αδάμαντος στη Δημαρχία της Αμμοχώστου δημιούργησαν την αγαπημένη πόλη όπως πρόλαβαν να την γνωρίσουν οι γενιές πριν από την εισβολή της Τουρκίας το 1974. Αναπολώντας την Αμμόχωστο που είχαμε, ονειρευόμαστε την Αμμόχωστο που θέλουμε. Ελεύθερη ξανά, ζωντανή ξανά, αναβλύζουσα ζωή και δράση. Μεγαλύτερη τιμή στη μνήμη και στο έργο όσων την αγάπησαν, όσων αγωνίστηκαν, όσων έφυγαν με το Βαρώσι στην καρδιά δεν μπορεί να υπάρξει. Μεγαλύτερο χρέος από τον αδιάκοπο αγώνα μέχρι την απελευθέρωση, την ειρήνη και την επανένωση του τόπου μας δεν μπορεί να υπάρξει.
Αιωνία η μνήμη στον Αδάμ Αδάμαντος.
