Αντιφώνηση Τάκη Χατζηδημητρίου στην εκδήλωση προς τιμή του
Ευχαριστώ το ΑΚΕΛ, την ηγεσία και τα μέλη του κόμματος για την τιμή. Ευχαριστώ τοΝ Γενικό του Γραμματέα, Στέφανο Στεφάνου, για όσα με τόση γενναιοδωρία ανέφερε, για όσα ως πολίτης αισθανόμουνα την ευθύνη να κάνω. Ιδιαίτερη τιμή ήταν για μένα και το θερμό μήνυμα του Κύπριου ηγέτη, Μουσταφά Ακιντσί. Ενός Τουρκοκύπριου ηγέτη που ανάλαβε ευθύνες και κόστος για το κοινό καλό. Η ομιλία του Χρυσόστομου Περικλέους, θερμή και εγκάρδια, είναι δηλωτική της συνεργασίας μας σε δύσκολους καιρούς. Με γεμίζει, ακόμη, με συγκίνηση αλλά και με ευθύνη η παρουσία όλων σας στην εκδήλωση. Όμως, θεωρώ καθήκον μου εξ αρχής να πω ότι τίποτα δεν έκανα μόνος μου. Εργάστηκα πάντα με άλλους. Ήταν κοινές προσπάθειες, πότε με λίγους και πότε με πολλούς φίλους και συνεργάτες και πάντα μέσα στην κοινωνία και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Δύσκολο να ονοματίσω όσους συμπορευτήκαμε. Πολλοί βρίσκονται σε αυτή την αίθουσα και άλλοι πολλοί δεν είναι πια μαζί μας. Όμως, το μήνυμά τους ζωντανό και δυνατό μας συντροφεύει. Η τιμή που σήμερα μου απονέμεται, βαρύ φορτίο για μένα, απλώνεται και αγκαλιάζει όλους όσους πόνεσαν, αγάπησαν την Κύπρο και παλέψαν για την ανεξαρτησία της, τη δημοκρατία και την ειρήνη. Πολλοί από αυτούς πρόσφεραν πολύ περισσότερα από μένα και όχι λίγοι κατάθεσαν σ’ αυτό τον αγώνα την ίδιά τους τη ζωή.
Εκείνα, τα λίγα, που από τη δική μου πλευρά μπόρεσα να κάνω, δε θα γίνονταν κατορθωτά αν δεν είχα την κατανόηση και συμπαράσταση της συζύγου μου, Κάτιας και των παιδιών μου Χριστίνας και Στάθη. Αισθάνομαι ακόμη την ανάγκη να εκφράσω στη μνήμη των γονιών και της αδελφής μου την ευγνωμοσύνη μου, όπως και τις ευχαριστίες μου στην ευρύτερη μου οικογένεια, για τα πρότυπα και την στήριξη που μου πρόσφεραν.
Ανεβαίνω στο βήμα με το βάρος των χρόνων. Ανεβαίνω στο βήμα με το βάρος των ιστορικών γεγονότων που συνόδεψαν την Κύπρο στην πιο ταραχώδη και αβέβαιη περίοδο της ιστορίας της. Αποκορύφωμα ό,τι πιο δραματικό συνέβη στην ιστορία της, το πραξικόπημα, τον πόλεμο, που αποτόλμησε εναντίον της Κύπρου η ελληνική χούντα μαζί με την ΕΟΚΑ Β. Προέκτασή του η τουρκική εισβολή και κατοχή. Σε αυτή την κρίσιμη ώρα της πορείας της πατρίδας μας οφειλόμενο χρέος είναι ν’ αναλογιστούμε , να κρίνουμε όσα συνέβησαν, αλλά και να λογαριάσουμε το μέλλον, κάτι που μέχρι τώρα δεν τολμήσαμε να κάνουμε. Γνωρίζουμε ότι αυτό δε θα γίνει από μόνο του, ούτε θα έρθει ως δωρεά. Η δημιουργική, όμως, πνοή απαιτεί κριτικό και αυτοκριτικό πνεύμα. Μέσα από την αμφισβήτηση μύθων, δομών, δογματισμών και αναγνώριση λαθών θα μπορέσουμε να αναζητήσουμε μια νέα πορεία, ένα νέο όραμα ενότητας, ειρήνης και δημοκρατίας.
Το όραμα υπάρχει είναι εδώ πλάι μας και αναζητά να το υψώσουμε πρόσταγμα και οδηγό. Αξίες που να ταιριάζουν στο λαό μας. Ένα όραμα που να μπορεί ν’ αγκαλιάζει τους ανθρώπους πάνω από γραμμές διαχωρισμού και συρματοπλέγματα, πάνω και πέρα από δογματισμούς και υπολογισμούς. Ένα όραμα που θα μας δίνει τη δύναμη να υπερβούμε αμφιβολίες και αδυναμίες που στέκονται εμπόδιο στη οικοδόμηση της αυριανής Κύπρου. Ένα όραμα που ν’ ανταποκρίνεται στην ιστορία της Κύπρου και στις πραγματικότητες που την περιβάλλουν. Να οικοδομήσουμε ανάμεσά μας κλίμα εμπιστοσύνης και μέσα στις δύσκολες συνθήκες που μας περιβάλλουν να διασώσουμε ό,τι διασώζεται. Ανάμεσα σε μια στρατηγική φιλίας και αντιπαλότητας δεν έχουμε πάρα να επιλέξουμε τη στρατηγική της φιλίας, των συνεργασιών και των κοινών συμφερόντων. Να εδραιώσουμε ως κοινή αξία την πολυεθνική και πολυπολιτισμική Κύπρο. Ως πολίτες ν’ αξιοποιήσουμε όλα όσα μας ενώνουν, να λογαριάσουμε και εκείνα που διαφέρουμε και να τα θεωρήσουμε όλα μαζί πλούτο και δύναμη για την πάρα πέρα πορεία μας.
Κληρονομήσαμε ένα νησί σε μια από τις πιο σημαντικές περιοχές του κόσμου, στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη δική του πολύτιμη ιστορία. Μια μεγάλη δωρεά για όλους μας. Μας δόθηκε μια πατρίδα με πλούσια κληρονομιά. Μνημεία που πάνε στο βάθος του χρόνου, που μιλούν για την ιστορία και το πέρασμα πολλών ανθρώπων και πολιτισμών. Ζούμε σ’ ένα τόπο που ο λαός του, μέσα στους αιώνες, άντεξε κακουχίες και συμφορές με υπομονή και γνώση. Κάτι που χάσαμε στην εποχή μας. Δεν προστατέψαμε, δεν αγαπήσαμε την κοινή μας πατρίδα. Σπείραμε τη βία που σκόρπισε τον πόνο στους ανθρώπους και έφερε τον όλεθρο στον τόπο. Για όσα συνέβησαν πρέπει ο καθένας μας, ανάλογα με την έκταση των ευθυνών του, να νιώθουμε ένοχοι. Οφείλουμε συγνώμη ο ένας για τον άλλο, για αμοιβαία κατανόηση, αν όχι και για συγχώρηση, για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε πάρα πέρα, να κατακτήσουμε ένα διαφορετικό μέλλον. Απαραίτητη προϋπόθεση να στραφούμε στις νέες και τους νέους μας για συναδέλφωση και κοινή πορεία στη μικρή και όμορφη πατρίδα μας. Οι άνθρωποι, η φύση, τα βουνά, η θάλασσα, η επιστήμη, η τέχνη, το τραγούδι και ο χορός ανοίγουν δρόμους ειρήνης και συμπόρευσης για δημιουργική ζωή.
Ναι! Ανήκω στη γενεά που στο κέντρο της ζωής μας ήταν ο εθνικός αγώνας, η Ένωση. Και έκτοτε, παραβλέποντας τις πραγματικότητες, ζήσαμε για να καταγράφουμε απώλειες μέχρι τη σημερινή, διαιρεμένη σε βορρά και νότο πατρίδα μας. Κανένας, μα κανένας, δε μπορεί να είναι ικανοποιημένος μπροστά στην οδυνηρή πραγματικότητα που ζούμε. Στεκόμαστε ακόμη με την απορία αν μάθαμε κάτι από όλη αυτή τη θλιβερή πορεία.
Από διαφορετικούς δρόμους Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι οδηγηθήκαμε σε ένα κοινό συμπέρασμα. Ότι η μοίρα μας είναι κοινή. Ούτε οι Ελληνοκύπριοι φέραμε την Ένωση με τον ελληνικό στρατό, ούτε οι Τουρκοκύπριοι με τον τουρκικό στρατό διασώζουν την κοινοτική τους οντότητα. Κοινό θα πρέπει να είναι το συμπέρασμα οτι καμία στρατιωτικοποίηση του κυπριακού δε μπορεί να είναι σωτήρια ούτε για τους Τουρκοκυπρίους ούτε για τους Ελληνοκύπριους. Όλες τις προηγούμενες στρατιωτικοποιήσεις τις πληρώσαμε ακριβά. Όποια επιπλέον στρατιωτική εμπλοκή μόνο νέες περιπέτειες μπορεί να περικλείει. Πως λησμονήσαμε ό,τι η αποστρατιωτικοποίηση αποτελούσε βασικό συστατικό της λύσης;
Είμαστε ένα μικρό κράτος με τα δικά του, υπαρξιακής φύσης, προβλήματα που μέσα σε συνθήκες παγκόσμιας κρίσης θεσμών και αξιών, απαιτείται πολλή σωφροσύνη για να επιβιώσουμε. Τα μηνύματα για την περιοχή είναι αδίστακτα, αδυσώπητα και κυνικά. Οι ληστρικές επιθέσεις εναντίον άλλων χωρών καλύπτονται, αν κιόλας δεν στηρίζονται από ένα άναρχο σύστημα. Ωστόσο οι πατρίδες ούτε πωλούνται ούτε αγοράζονται. Οι πατρίδες έχουν ιστορία αγώνων και θυσιών για ελευθερία και περίλαμπρα έργα πολιτισμού σε εποχές ειρήνης .
Η Κύπρος μέσα σε αυτές τις συνθήκες είναι ευάλωτη. Οι πολίτες παραμένουν χαμένοι, αδικημένοι και συγχυσμένοι μέσα στον ίδιο τους τον τόπο. Χρειαζόμαστε, τόσο οι Τουρκοκύπριοι όσο και οι Ελληνοκύπριοι, ένα ανεξάρτητο κράτος δικό μας, όπου οι πολίτες μέσα σε συνθήκες ενότητας θα προστατεύονται και θα χαίρονται τα αγαθά της ασφάλειας.
Γίνονται για χρόνια διαπραγματεύσεις για την επίλυση του προβλήματός μας. Εδώ και οκτώ χρόνια βρισκόμαστε σε αδιέξοδο. Το καθεστώς του βορρά δεν αναγνωρίζεται και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα κράτος με αστερίσκο που με τη πάροδο του χρόνου μεγαλώνει. Και ο λαός παραμένει στο περιθώριο, παραγνωρισμένος και απογοητευμένος. Οι ευθύνες των ηγετών είναι μεγάλες. Δε μας παρηγορεί η κατανομή ευθυνών πότε στη μια και πότε στην άλλη πλευρά. Αν δεν μπορέσουμε ως λαός ενωμένος να διαφυλάξουμε την οντότητα της πατρίδας μας, θα εκμεταλλευτούν την αδυναμία μας οι άλλοι που έχουν τη δύναμη και τον τρόπο για να επιβάλουν τη δική τους επικυριαρχία στο νησί και στην περιοχή.
Ασύγγνωστη η ευθύνη των ηγετών που άφησαν το χρόνο να περνά αναξιοποίητος. Μπορεί να βολεύει πολιτικές σταδιοδρομίες η αποφυγή ανάληψης ευθύνης. Μπορεί η διαίρεση να βολεύει μια ομάδα ανθρώπων που επωφελούνται με αξιώματα και κάποιους άλλους να επιδίδονται σε ατομικό τυχοδιωκτικό πλουτισμό, όμως αφήνει τον τόπο ανοχύρωτο. Η στασιμότητα, η απώλεια του χρόνου μας αποστερεί από τη συμπόρευση με τη δυναμική της ιστορίας και σε μας απομένει η αποκομιδή των απωλειών και των ερειπίων.
Οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες, οι συγκυρίες δεν έρχονται από μόνες τους, ούτε η ιστορία είναι θέμα τύχης. Η προοπτική δημιουργείται, οικοδομείται με στρατηγική εξυπηρέτησης κοινών στόχων στο τοπικό αλλά και στο ευρύτερο μας χώρο. Στο εσωτερικό με τους Τουρκοκυπρίους και στη συνέχεια, με συνέπεια, μέσα στον Ευρωπαϊκό χώρο, και φυσικά με την Ελλάδα και την Τουρκία. Και πάντα σε συνάφεια με τη Μέση Ανατολή, με την Κύπρο ως τόπο συνάντησης και ειρήνης, μακριά από ανταγωνισμούς και πολεμικές αναμετρήσεις.
Για να επιβιώσει η Κύπρος χρειάζεται την επανένωση. Η ανωμαλία, το στάτους κβο που δεν μείνει αμετάβλητο, δεν μπορεί να είναι τρόπος ζωής. Και η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να γίνει δύο κράτη. Χρειάζεται ν’ αντιληφθούμε ότι ως πολίτες είμαστε Κύπριοι ολόκληρης της Κύπρου. Της δικοινοτικής Κύπρου των Συνθηκών του 1960 και της διζωνικής όπως την διαμόρφωσε το νέο αμετακίνητο γεγονός μετά το πραξικόπημα και την εισβολή και κατοχή. Την ομόσπονδη προοπτική πρέπει να την στηρίξουμε, όχι με λόγια αλλά με όλες μας τις δυνάμεις και όλες τις ανάλογες πράξεις. Με άπλωμα των χεριών, με ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη, με συνένωση των ανθρώπων, των αναγκών και των συμφερόντων τους. Την επανενωμένη Κύπρο την χρειαζόμαστε οι Ελληνοκύπριοι, την χρειάζονται οι Τουρκοκύπριοι την χρειάζονται και οι Μαρωνίτες, οι Αρμένιοι και οι Λατίνοι . Την χρειαζόμαστε όλοι μαζί. Τη χρειάζεται ακόμη η περιοχή για τη δική της σταθερότητα και ισορροπία. Η Κύπρος είναι μεγάλη υπόθεση. Για να έχει μέλλον, για να έχει νόημα η ζωή όλων μας, έχουμε υποχρέωση και ευθύνη να φέρουμε στον τόπο τη δημοκρατία, τον αμοιβαίο σεβασμό και την ειρήνη. Ας είναι αυτό το μήνυμα της αποψινής μας συνάντησης.
02.04.2025
