Το καθεστώς που κυβερνά το Ιράν δεν είναι αντιιμπεριαλιστικό¹

Mohammad Omivdar
Εκπρόσωπος τύπου διεθνών σχέσεων του Κόμματος Tudeh, Ιράν

 

Στο Ιράν, οι διαμαρτυρίες άλλαξαν ραγδαία από διαδηλώσεις για τη δολοφονία της Mahsa Amini σε μια γενικότερη διαμαρτυρία για τη θέση των γυναικών. Μπορείτε να περιγράψετε εν συντομία ποια είναι αυτή η κατάσταση; Ποιοι είναι οι περιορισμοί στα δικαιώματα των γυναικών εκτός από τον προφανή κώδικα ενδυμασίας;

Για να κατανοήσουμε τη ρίζα και την αιτία της τρέχουσας εξέγερσης ενάντια στο αντιδραστικό καθεστώς στο Ιράν, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα τελευταία δύο χρόνια είμαστε μάρτυρες ολοένα αυξανόμενων κοινωνικών αναταραχών και διαμαρτυριών.

Υπήρξαν αρκετές απεργίες σε διάφορες βιομηχανίες, η πιο σημαντική ήταν η μακροχρόνια απεργία στο αγροτοβιομηχανικό συγκρότημα ζαχαροκάλαμου Haft-Tapeh στο Susheh, η απεργία στη Hepco, η εταιρεία παραγωγής βαρέως εξοπλισμού στο Arak, χιλιάδες συμβασιούχοι εργαζόμενοι στο βιομηχανίες πετρελαίου και πετροχημικών, απεργίες και διαμαρτυρίες εκπαιδευτικών σε όλες σχεδόν τις πόλεις του Ιράν και διαμαρτυρίες από δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους.

Η κύρια αιτία αυτών των διαμαρτυριών ήταν η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης λόγω των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του καθεστώτος, οι οποίες υποστηρίχθηκαν και επαινέθηκαν από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ, και τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με κυβερνητικές στατιστικές, πάνω από το 40% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και η ανεργία, ειδικά μεταξύ των νέων σε ορισμένες επαρχίες, φτάνει το 70%. Αυτό συνδυάστηκε με την άνευ προηγουμένου διαφθορά και ευρεία καταστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, ειδικά μετά τις εικονικές εκλογές του 2021 και την τοποθέτηση ως προέδρου, του Ιμπραήμ Ραΐσι, ενός από τους «δικαστές θανάτου» στη σφαγή χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων στο Ιράν το 1988. Μεταξύ των εκτελεσθέντων ήταν εκατοντάδες ηγέτες του κόμματός μας, στελέχη και μερικοί από τους πιο εξέχοντες συγγραφείς, συνδικαλιστές και φοιτητές ακτιβιστές του Ιράν.

Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι γυναίκες στο Ιράν έχουν υποστεί την πιο απάνθρωπη μεταχείριση. Παρόμοια με αυτό που επιβάλλουν οι αντιδραστικοί ηγέτες της Σαουδικής Αραβίας και οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, οι γυναίκες στο Ιράν έχουν στερηθεί τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματά, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να έχουν οι ίδιες τον έλεγχο πάνω στο σώμα τους και στην επιλογή των ρούχων τους. Εκτός από την κατάργηση της υποχρεωτικής μαντίλας, οι γυναίκες στο Ιράν απαιτούν ελευθερία από τους μεσαιωνικούς και αντιδραστικούς νόμους που επιβάλλονται από το ισλαμικό καθεστώς που επιβάλλει διακρίσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων:

• Γάμος — η Ισλαμική Δημοκρατία αρχικά μείωσε την ηλικία γάμου στα 9 για τα κορίτσια. Το 2002, το κοινοβούλιο τον ανέβασε σε 13.
• Διαζύγιο — μια γυναίκα μπορεί να πάρει διαζύγιο μόνο στο δικαστήριο με απόφαση δικαστή, ενώ ένας άνδρας μπορεί να πάρει διαζύγιο δηλώνοντάς το προφορικά.
• Επιμέλεια παιδιού — η επιμέλεια ανατίθεται αυτόματα στον σύζυγο ή την οικογένειά του. Μια διαζευγμένη γυναίκα χάνει την επιμέλεια του παιδιού αν ξαναπαντρευτεί, ακόμα κι αν ο προηγούμενος σύζυγός της έχει πεθάνει.
• Ταξίδια — μια παντρεμένη γυναίκα δεν μπορεί να αποκτήσει διαβατήριο ή να ταξιδέψει στο εξωτερικό χωρίς τη γραπτή συγκατάθεση του συζύγου της.
• Κληρονομιά — μια χήρα κληρονομεί μόνο το 12,5% της περιουσίας του συζύγου της, αλλά ένας χήρος κληρονομεί ολόκληρη την περιουσία της συζύγου του. Ένας γιος κληρονομεί διπλάσια από μια κόρη.
• Θέσεις εργασίας — απαγορεύεται στις γυναίκες να εισέλθουν στο δικαστικό σώμα ή να διεκδικήσουν την προεδρία.
• Διαχωρισμός — από τα σχολεία στα πανεπιστήμια, καθώς και στον τομέα της υγείας, οι γυναίκες διαχωρίζονται από τους άνδρες. Όσον αφορά την πρόσβαση σε γυναίκες γιατρούς, αυτό έχει δημιουργήσει σημαντικές προκλήσεις για την υγεία των γυναικών, ιδίως στις αγροτικές περιοχές.

Πολλοί από τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ιράν τα τελευταία χρόνια έχουν περιγράψει τις γυναίκες ως «το μισό ενός άνδρα» καθώς δεν έχουν την ίδια «εγκεφαλική δύναμη» με τους άνδρες.

Πώς κρίνετε τις δηλώσεις αλληλεγγύης, ειδικά από γυναίκες πολιτικούς από την ΕΕ; Είναι χρήσιμοι στον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών στο Ιράν;

Όσον αφορά το κόμμα μας, πιστεύουμε ακράδαντα στη διεθνή αλληλεγγύη από όλα τα εργατικά και κομμουνιστικά κόμματα και τις προοδευτικές δυνάμεις, στον αγώνα του ιρανικού λαού και, τις τελευταίες εβδομάδες, στον ηρωικό αγώνα των γυναικών, των νέων και των φοιτητών ενάντια στο δεσποτικό καθεστώς στο Ιράν.

Πιστεύουμε επίσης ότι ο ιμπεριαλισμός των ΗΠΑ και οι ηγέτες της ΕΕ δεν έχουν στο επίκεντρο τους, το συμφέρον του ιρανικού λαού. Οι πολιτικές τους στοχεύουν στην εκπλήρωση των στρατηγικών τους στόχων στην περιοχή.

Η ιστορία, συμπεριλαμβανομένου του πραξικοπήματος του 1953 στο Ιράν από τη CIA και την MI6 (με τη βοήθεια του BBC), που ανέτρεψε την εκλεγμένη κυβέρνηση του Mohammad Mosaddegh και αποκατέστησε ένα καθεστώς μαριονέτα, αυτό του Σάχη, που οδήγησε στην εκτέλεση και τη φυλάκιση των μελών του Tudeh, έχει δείξει ότι: Όσον αφορά τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, θέλει καθεστώτα μαριονέτες για να λεηλατήσει τη χώρα και να χτίσει στρατιωτικές βάσεις στην περιοχή για να προωθήσει τους ηγεμονικούς του στόχους.

Το Ιράν θεωρείται από πολλούς ανθρώπους – ανεξάρτητα από το καθεστώς που κυβερνά εκεί – ως προπύργιο στον διεθνή αντιιμπεριαλιστικό αγώνα ενάντια στο ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, εκεί οι προοδευτικές δυνάμεις, κυρίως μέλη του Κόμματος Tudeh, καταστέλλονται και διώκονται. Πώς βλέπετε αυτή την περίπλοκη κατάσταση;

Πιστεύουμε ότι το σημερινό καθεστώς στο Ιράν, από ταξική σκοπιά, εκπροσωπεί τα συμφέροντα μιας μεγάλης εμπορικής και γραφειοκρατικής αστικής τάξης, που υπηρετεί ένα καπιταλιστικό σύστημα. Η πολιτική δομή αυτού του καπιταλιστικού συστήματος στο Ιράν βασίζεται στο πολιτικό Ισλάμ, όπου ο Ανώτατος Ηγέτης του καθεστώτος είναι ο «αντιπρόσωπος του Θεού στη Γη», και επομένως πάνω απ’ όλους τους νόμους και τις κυβερνητικές δομές της χώρας.

Το καθεστώς, τα τελευταία 40 χρόνια, χρησιμοποιεί «αντιιμπεριαλιστική» ρητορική για να προωθήσει τους περιφερειακούς και διεθνείς του στόχους. Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από τις εκτεταμένες κυρώσεις, το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου του Ιράν ήταν με τη Δύση.

Κατά τη διάρκεια του ιμπεριαλιστικού πολέμου του 2003 κατά του Ιράκ, το Ιράν υποστήριξε την εισβολή και επέτρεψε στο στρατό των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ να χρησιμοποιήσουν τον εναέριο χώρο του Ιράν.

Ακόμη και στο αποκορύφωμα της επανάστασης στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι κυβερνήτες του Ιράν συναντήθηκαν κρυφά με τον συνταγματάρχη Όλιβερ Νορθ στην Τεχεράνη και συμφώνησαν να βοηθήσουν τις ΗΠΑ να πολεμήσουν ενάντια στην κυβέρνηση Σαντινίστα στη Νικαράγουα – το διαβόητο σκάνδαλο Ιράν-Κόντρας.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι οι ηγέτες του καθεστώτος δεν αρνούνται την επιθυμία τους να αποκαταστήσουν την «ισλαμική αυτοκρατορία» στην περιοχή αλλά και πέρα από αυτήν. Οι πολιτικές του καθεστώτος περιλαμβάνουν την υποστήριξη των πιο αντιδραστικών δυνάμεων στην περιοχή, που κυμαίνονται από την ανάμειξή τους στο Ιράκ και την υποστήριξη των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, έως την επέμβαση σε ορισμένα από τα πρώην σοβιετικά έθνη.

Με λίγα λόγια, το καθεστώς στο Ιράν είναι αντιδραστικός καπιταλισμός, που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η παραμονή του στην εξουσία. Οι Ιρανοί ηγέτες ούτε πιστεύουν ούτε αποδέχονται την έννοια του «ιμπεριαλισμού» και έχουν δείξει ότι είναι ισχυροί αντικομμουνιστές που, όταν απαιτείται, συμμαχούν με τη Δύση.

Η επίθεση στο κόμμα μας το 1983 εκτελέστηκε με τη βοήθεια της CIA, της MI6 και της MIT της Τουρκίας. Στα μέσα του 1982 δύο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του καθεστώτος προσκλήθηκαν στο Ισλαμαμπάντ στο Πακιστάν όπου συνάντησαν εκπροσώπους της βρετανικής MI6 που τους έδωσαν βαλίτσες κατασκευασμένων πληροφοριών κατά της οργάνωσης και των δραστηριοτήτων του Κόμματος Tudeh στο Ιράν. Αυτές οι πληροφορίες χρησιμοποιήθηκαν για να προετοιμαστεί η υπόθεση για επίθεση στο κόμμα μας στις 6 Φεβρουαρίου 1983. Οι Times του Λονδίνου, σε ένα κύριο άρθρο την επόμενη μέρα, χαιρέτησαν την καταστολή του Κόμματος TUDEH από το καθεστώς

---

¹ Συνέντευξη στη γερμανική εφημερίδα Unsere Zeit αναφορικά με την αληθινή φύση της Ισλαμικής Δημοκρατίας και τις μαζικές διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη χώρα. Αναδημοσίευση από εφημερίδα «Morning Star» , 22 Νοεμβρίου 2022