Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Σ. Στεφάνου στην εκδήλωση καταδίκης των Μαύρων Επετείων
Παρασκευή, 14 Ιουλίου 2023 και ώρα 20:00, Αμφιθέατρο Δήμου Ιδαλίου
Αυτές τις μέρες η Κύπρος επιστρέφει ξανά στις πιο πικρές της μνήμες, στις πιο οδυνηρές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της. Επιστρέφει και ψηλαφεί πληγές, θύμησες, πίκρες και μια βουβή αγανάκτηση γι’ αυτούς που κατάστρεψαν την πατρίδα μας. Η Κύπρος επιστρέφει προσκυνητής της θυσίας των ηρώων του 1974, των παιδιών του κυπριακού λαού που εκείνο καλοκαίρι αναμετρήθηκαν με το πραξικόπημα της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ και λίγες μέρες αργότερα με τις ορδές του Αττίλα.
Οι κατάλογοι των νεκρών του 1974 είναι γεμάτοι από ανθρώπους του λαού, παιδιά που βγήκαν από τον κόσμο της βιοπάλης, της δουλειάς και της φτωχολογιάς που έτρεξαν στην πρώτη γραμμή για να αντισταθούν στο προδοτικό πραξικόπημα και στη βάρβαρη τουρκική εισβολή. Οι ανώνυμοι, που μόνο δίνουν στον τόπο, που τον ποτίζουν με τον ιδρώτα τους, όπως είχε πει ο Κυριάκος Μάτσης, είναι οι πραγματικοί υπερασπιστές της πατρίδας. Σε αυτούς λοιπόν, τους ήρωες -στον ήρωα λαό!- αξίζουν οι τιμές, οι ανδριάντες, τα μνημεία και τα μνημόσυνα.
Για να τιμά όμως κανείς -πραγματικά και ειλικρινά- τη θυσία των ηρώων μας πρέπει να τιμά και την αλήθεια για τη θυσία τους, λέγοντας τα πράγματα για το 1974 με το όνομά τους. Λέγοντας τις αιτίες και τους αίτιους με το όνομά τους. Η Ιστορία δεν μπορεί να γραφτεί αν δεν μιλήσουμε για τον Αττίλα, το πραξικόπημα, τη Χούντα, την ΕΟΚΑ Β, το ΝΑΤΟ. Τούτος ο λαός άντεξε να υπάρχει ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία. Δεν μπορεί όμως να υπάρχει και έγκλημα χωρίς εγκληματίες, προδοσία χωρίς προδότες. Η αλήθεια, όλη η αλήθεια, είναι χρέος και προς τους ήρωες που έφυγαν αλλά και προς τις γενιές που έρχονται.
Η πρώτη αλήθεια λοιπόν είναι ότι εγκέφαλος και αρχιτέκτονας της τραγωδίας του 1974 λέγεται ΝΑΤΟ, λέγεται ΑμερικανοΝΑΤΟϊκός ιμπεριαλισμός. Και αυτό δεν είναι μια αφηρημένη λέξη. Είναι η αδυσώπητη πραγματικότητα των συμφερόντων που συνθλίβουν λαούς και πατρίδες. Αυτή είναι η ρίζα του κυπριακού δράματος. Ήθελαν το νησί μας υπό τον έλεγχο τους: είτε εντάσσοντας με το έτσι θέλω το κυπριακό κράτος στο ΝΑΤΟ, είτε εφαρμόζοντας δια πυρός και σιδήρου τη «διπλή ένωση», τη διχοτόμηση και την ένωση των δύο τμημάτων του νησιού με την Ελλάδα και την Τουρκία αντίστοιχα. Γι’ αυτό οργανώθηκε η συνωμοσία με την Τουρκία, τη Χούντα των Αθηνών και τους συνεργούς τους στην Κύπρο. Το 1974 λοιπόν, ήταν μεν διπλό έγκλημα, αλλά ταυτόχρονα ήταν ενιαίο έγκλημα. Το πραξικόπημα και η εισβολή ήταν μέρος του ίδιου προσυμφωνημένου σχεδίου, για να μοιραστεί το νησί και ο λαός του, αιματοκυλίζοντας και ξεριζώνοντας χιλιάδες Κύπριους από τα σπίτια τους.
Η αλήθεια για τον ρόλο του ΝΑΤΟ στο Κυπριακό δεν έχει μόνο ιστορική σημασία. Έχει και πολιτική σημασία ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναγόρευσε την πρόσφατη Σύνοδο του ΝΑΤΟ σε «ορόσημο» για το Κυπριακό. Την περίοδο αυτή που ο Δημοκρατικός Συναγερμός επαναφέρει την ιδέα για ένταξη της Κύπρου στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Την ίδια ώρα δηλαδή που το ΝΑΤΟ σβήνει από τους χάρτες του την Κυπριακή Δημοκρατία και τη σημειώνει με συντεταγμένες προκειμένου να ικανοποιηθεί ο Ερντογάν, ορισμένοι στην Κύπρο υποστηρίζουν με κάθε σοβαρότητα ότι το ΝΑΤΟ θα υπερασπιστεί την Κύπρο και τα δίκαιά της. Δεν βλέπουν άραγε όλοι αυτοί ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ εξοπλίζουν και αναβαθμίζουν την Τουρκία παρότι είναι δύναμη κατοχής στην Κύπρο, στη Συρία, το Ιράκ και αποσταθεροποιεί την Ανατολική Μεσόγειο; Δεν βλέπουν άραγε ότι είναι με τις ευλογίες και την ανοχή του ΝΑΤΟ που εκτράφηκε εδώ και χρόνια η επιθετικότητα της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας στο Αιγαίο; Και τελικά, ποιος από αυτούς θα απαντήσει: πότε και πού στον πλανήτη, το ΝΑΤΟ έφερε οτιδήποτε άλλο εκτός από πολέμους, χούντες, εισβολές!
Η άλλη μεγάλη αλήθεια είναι το γεγονός ότι τον Αττίλα δεν τον έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας. Τον Αττίλα τον έφερε η Χούντα των Αθηνών και η γριβική ΕΟΚΑ Β’ με την προδοτική δράση τους που κορυφώθηκε με τη διάπραξη του πραξικοπήματος.
– Δεν υπήρξε ούτε «αδελφοκτόνος διχασμός», ούτε «εμφύλιος σπαραγμός». Αναμετρήθηκε το σύνολο σχεδόν του κυπριακού λαού και η νόμιμη κυβέρνηση της χώρας απέναντι σε μια θλιβερή μειοψηφία που πήρε τα όπλα και τα αργύρια της προδοσίας, που δολοφονούσε δημοκρατικούς πολίτες, ανατίναζε κυβερνητικά κτίρια και αστυνομικούς σταθμούς.
– Δεν ήταν «δικτάτορας» ο Μακάριος όπως λέει η Δεξιά, άλλοτε ανοικτά και άλλοτε συγκαλυμμένα. Αντίθετα, έδειξε ασύγγνωστη ανοχή σε αυτούς που υπέσκαπταν το κράτος και λανθασμένα τους πίστωνε με τον ελάχιστο πατριωτισμό θεωρώντας ότι δεν θα αποτολμούσαν την προδοσία.
– Δεν ήταν άφρον το πραξικόπημα, όπως αρέσκεται να λέει η Δεξιά. Ήταν προδοτικό, φασιστικό και αμερικανοκίνητο. Και δεν αθωώνεται ο Γρίβας για το πραξικόπημα επειδή πέθανε πριν την 15η του Ιούλη, γιατί τα πραξικοπηματικά σχέδια φέρουν τη δική του υπογραφή και η εοκαβήτικη τρομοκρατία ήταν δικό του έργο.
– Δεν είναι ψέμα, αλλά τεκμηριωμένο ιστορικό γεγονός, ότι με την έναρξη της τουρκικής εισβολής η Χούντα των Αθηνών έβαζε εμπόδια στην ενίσχυση της άμυνας της Κύπρου. Ότι οι χουντικοί αξιωματικοί εγκατέλειπαν τα πεδία των μαχών, ότι οι πραξικοπηματίες κρύφτηκαν στο Τρόοδος ή δολοφονούσαν μακαριακούς, αριστερούς και Τουρκοκύπριους άμαχους, αφήνοντας τα παιδιά του λαού να δίνουν τη μάχη με τις ορδές του Αττίλα. Δεν είναι ψέμα αλλά ιστορικό γεγονός ότι οι πραξικοπηματίες εγκατέλειψαν αμαχητί την πόλη της Αμμοχώστου στα χέρια του τούρκικου στρατού.
– Και επιτέλους, δεν είναι παρελθοντολογία να υπερασπίζεται κάποιος την ιστορική αλήθεια. Είναι χρέος στους πεσόντες, τους πρόσφυγες, τους παθόντες και σε όλο τον λαό. Αλλά και προς τις νέες γενιές για να μαθαίνουν, γιατί η χώρα τους είναι διάσπαρτη με προσφυγικούς συνοικισμούς. Γιατί τόσα παιδιά μεγάλωσαν χωρίς τον πατέρα τους, χωρίς τα αδέρφια τους. Γιατί ντύθηκαν στα μαύρα τόσες γυναίκες και τόσα σπίτια. Γιατί δεκάδες γυναίκες της Κύπρου ζουν δεκαετίες τώρα με τον ανείπωτο τραύμα του βιασμού από τους στρατιώτες του Αττίλα. Γιατί ακόμα και σήμερα νέοι άνθρωποι επιστρέφουν με καθυστέρηση 50 χρόνων μέσα σε μικρά κασόνια για να ταφούν ορισμένα μόνο οστά τους.
Για όλους αυτούς τους λόγους δράττομαι της ευκαιρίας να υπενθυμίσω στη σημερινή κυβέρνηση ότι τον περασμένο Δεκέμβρη η Βουλή των Αντιπροσώπων με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ, ενέκρινε Ψήφισμα για τη Μνήμη της Δημοκρατικής Αντίστασης. Το Ψήφισμα καλεί την Πολιτεία να απέχει από εκδηλώσεις ηρωοποίησης όλων όσοι στράφηκαν κατά της δημοκρατικής νομιμότητας και να διακόψει τη χρηματοδότηση απόδοσης τιμών στον Γεώργιο Γρίβα. Με το ίδιο Ψήφισμα, η Βουλή κάλεσε ακόμα την Πολιτεία και τους θεσμούς -το εκπαιδευτικό σύστημα, τα ΜΜΕ, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα σώματα ασφαλείας- να αναλάβουν πρωτοβουλίες για ανάδειξη της Δημοκρατικής Αντίστασης ενάντια στο πραξικόπημα. Αναμένουμε λοιπόν από την κυβέρνηση αλλά και τα συγκυβερνώντα κόμματα που στήριξαν πέρσι το Ψήφισμα, να ανταποκριθούν με πράξεις ώστε να τεθεί τέρμα στην παραχάραξη της κυπριακής ιστορίας που κορυφώθηκε στις δύο δεκαετίες διακυβέρνησης του Συναγερμού.
Τέλος, όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται, παραμένει αλήθεια ότι η θυσία των ηρώων του 1974 θα μείνει για πάντα αδικαίωτη αν ο τόπος μας μείνει για πάντα μοιρασμένος και ημικατεχόμενος. Η υπόθεση της λύσης του Κυπριακού δεν είναι κάτι που αφορά το παρελθόν, δεν είναι μόνο ένα ανεκπλήρωτο ηθικό χρέος του χθες. Είναι υπόθεση που αφορά πρωτίστως, το μέλλον.
Το Κυπριακό βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι από το 1974. Για πρώτη φορά στα χρονικά του Κυπριακού, δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Η διεθνής κοινότητα έχει μείνει στο επεισόδιο του Κραν Μοντανά όπου οι ευθύνες όχι μόνο δεν αποδόθηκαν στη κατοχική δύναμη αλλά επιμερίστηκαν στις ηγεσίες των δύο κοινοτήτων. Αυτό το γεγονός, έστρωσε το χαλί στην Τουρκία ανενόχλητα να δημιουργεί νέα τετελεσμένα επί του εδάφους. Το Βαρώσι παραδίδεται κομμάτι-κομμάτι στον εποικισμό, ενώ ελληνοκυπριακές ιδιοκτησίες στα κατεχόμενα μετατρέπονται καθημερινά σε θηριώδη οικοδομικά συγκροτήματα από τουρκικά, ισραηλινά και άλλα κεφάλαια.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι το βασικό εμπόδιο για τη λύση ήταν και παραμένει η κατοχική δύναμη. Σήμερα η κατάσταση έγινε ακόμα πιο δύσκολη αφού Τουρκία και τουρκοκυπριακή ηγεσία αξιώνουν λύση δύο κρατών, κάτι που το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχθεί. Ταυτόχρονα όμως, το ΑΚΕΛ επιμένει ότι δεν αρκεί να περιοριζόμαστε μόνο στην ανάδειξη των ευθυνών της τουρκικής πλευράς. Χρειάζεται να επικεντρωθούμε σε ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών οι οποίες να δημιουργούν δυναμική για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Σχετικά με αυτό το ΑΚΕΛ σημειώνει τρία βασικά σημεία:
- Πρώτο. Πειστική και ρητή δέσμευση για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα. Επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις. Χωρίς αστερίσκους και χωρίς αμφισβήτηση προνοιών του Πλαισίου.
- Δεύτερον. Διαμόρφωση θετικής ατζέντας θέτοντας στο επίκεντρό της τα ενεργειακά της περιοχής και την αξιοποίηση του φυσικού αερίου χωρίς να παραβιάζονται κόκκινες μας γραμμές. Σχετική ολοκληρωμένη πρόταση έχουμε καταθέσει στον προηγούμενο πρόεδρο και την έχουμε επαναφέρει στον κ. Χριστοδουλίδη. Η πρότασή μας έγινε ακόμα πιο επίκαιρη εξαιτίας των εξελίξεων στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση που σοβεί διεθνώς.
- Τρίτο. Προτείνουμε μέτρα και πολιτικές προς την κατεύθυνση των Τουρκοκυπρίων. Είναι σημαντικό να στηρίξουμε τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους οι οποίοι ασφυκτιούν κάτω από την πίεση της Τουρκίας και να βοηθήσουμε να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Θέλω να επαναλάβω ότι αν το Κυπριακό ξαναμπεί στις ράγες των διαπραγματεύσεων κι ο Πρόεδρος κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση, το ΑΚΕΛ, θα στηρίξει τις προσπάθειες για λύση, όπως έκαμε και στο παρελθόν. Για εμάς η λύση του Κυπριακού προέχει και είναι πάνω απ’ όλα.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Συντρόφισσες, σύντροφοι,
Φίλες και φίλοι,
Όλοι εμείς που είμαστε απόψε εδώ και χιλιάδες άλλοι σε όλη την Κύπρο θυμόμαστε ότι εκείνα τα δίσεκτα χρόνια, στελέχη, μέλη και οπαδοί του Κόμματος ήταν καθημερινά στο στόχαστρο της φασιστικής βίας και τρομοκρατίας στον στρατό, στα σχολεία, στις δουλειές, στις γειτονιές και ότι οι χαφιέδες της Χούντας είχαν φακελωμένη και την τελευταία αριστερή οικογένεια πάνω στο νησί.
Θυμόμαστε τις μέρες του πραξικοπήματος τις επιδρομές στα σπίτια των ΑΚΕΛιστών και στα οικήματα των Λαϊκών Οργανώσεων σε κάθε χωριό και συνοικία της Κύπρου, για να συλλάβουν, να βασανίσουν, να δολοφονήσουν.
Θυμόμαστε τους συντρόφους μας στα βασανιστήρια και στις ανακρίσεις -απέναντι τα καλασνίκοφ των εοκαβητατζήδων- να τιμούν τον τίτλο τους υπερασπιζόμενοι το Κόμμα, τη Δημοκρατία και τον Μακάριο.
Θυμόμαστε τους ΑΚΕΛιστές μαζί με άλλους αγωνιστές της Δημοκρατίας με το όπλο στο χέρι, στο Προεδρικό, στην Αρχιεπισκοπή, στο Καϊμακλί, στο Εφτάπατο, στο Γ΄ Γυμνάσιο της Λεμεσού, στο Κολόσσι, στην Πάφο, στον Άη Γιάννη της Λάρνακας και τα άλλα κάστρα της Αντίστασης.
Θυμόμαστε ότι η ιστορική ανακοίνωση της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ με την οποία καλούσε το λαό να αντισταθεί στους ξενοκίνητους πραξικοπηματίες, υπογράφηκε με το αίμα του Σωτήρη Αδάμου Κωνσταντίνου, του Κέστα, των τεσσάρων του Άη Γιάννη, του Μισιαούλη, του Φλουρέντζου, του Ευαγόρου, των Χριστοφή, του Κόμπου και πολλών άλλων στελεχών του Λαϊκού Κινήματος.
Θυμόμαστε ότι πέντε μέρες αργότερα, όταν ο Αττίλας διάβαινε την κερκόπορτα, εκατοντάδες ΑΚΕΛιστές και ΕΔΟΝίτες μαζί με χιλιάδες άλλα παιδιά του λαού μας έτρεξαν στο χρέος παρότι γνώριζαν ότι η μάχη ήταν άνιση και προδομένη. Έδωσαν τη ζωή τους για να σώσουν την πατρίδα μας όπως ο Σωτήρης Παπαλαζάρου, ο Θεοδοσίου, ο Καρασαμάνης, ο Ιωαννίδης, ο Κουρτελλής και τόσοι άλλοι.
Θυμόμαστε λοιπόν! Τους πάντες και τα πάντα για το 1974. Και όχι μόνο θυμόμαστε αλλά φροντίζουμε -κόντρα στη λήθη και την παραχάραξη- να μαθαίνουν και οι νέες γενιές τι συνέβη πάνω σε αυτό τον τόπο.
Αγαπητοί προσκεκλημένοι,
Συντρόφισσες, σύντροφοι,
Φίλες και φίλοι,
Επιστρέφοντας στη μνήμη και την τιμή που οφείλουμε στους ήρωες του λαού μας. Προς τους αγωνιστές της Δημοκρατίας και της Πατρίδας, προς τον προσφυγικό κόσμο που σηκώνει το βάρος της κατοχής, τους εγκλωβισμένους, τις οικογένειες των αγνοουμένων, τους παθόντες του πολέμου. Για εμάς αυτή η μνήμη και η τιμή συνδέεται με τον αγώνα να μην ξανασηκώσει κεφάλι ο φασισμός. Συνδέεται με τον αγώνα για την ελευθερία και την επανένωση της πατρίδας. Με τον αγώνα για να ξημερώσει η μέρα που θα πέσουν τα συρματοπλέγματα της κατοχής. Με τη μέρα που η Κύπρος θα ανήκει στον λαό της. Στον ελεύθερο, κυρίαρχο και αδούλωτο λαό της!
Ζήτω η Κύπρος!
Τιμή και δόξα στους ήρωες μας!
