Αυτό το κοινωνικό κράτος θέλουμε; Της Σωτηρούλας Χαραλάμπους

Τις τελευταίες ημέρες συνέβηκαν μια σειρά από γεγονότα στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής, τα οποία είναι ενδεικτικά του πώς η νεοφιλελεύθερη πολιτική της λιτότητας και των περικοπών επιδρά στην κοινωνική πολιτική.

Το πρώτο, ήταν η διακοπή της παροχής δημόσιου βοηθήματος σε 1200 λήπτες, οι οποίοι δεν πληρούν τα κριτήρια που διαλαμβάνει ο νόμος για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

Ατομα με αναπηρίες, παιδιά και ενήλικες, πολυμελείς οικογένειες, οικογένειες στις οποίες τα ανήλικα παιδιά τους έχουν καταθέσεις πάνω από το επιτρεπόμενο όριο, με το τέλος του μήνα διαπίστωσαν χωρίς να έχουν ενημερωθεί ότι δεν τους είχε εμβασθεί το δημόσιο βοήθημα. Η απάντηση που πήραν όταν διαμαρτυρήθηκαν ήταν ότι πρέπει να ζήσουν με τις καταθέσεις που είχαν επ’ ονόματί τους τα ανήλικα τέκνα ή να αξιοποιήσουν την ακίνητή τους περιουσία. Φυσικά έφταιξε και η προηγούμενη κυβέρνηση που δεν έκανε σωστούς ελέγχους και κατασπαταλούσε το δημόσιο χρήμα. Ξεκαθαρίζουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν ισχυριζόμαστε ότι άτομα με μεγάλη περιουσία πρέπει να λαμβάνουν δημόσιο βοήθημα.

Το δεύτερο ήταν η πανηγυρική εξαγγελία του Φορέα Κοινωνικής Στήριξης, ο οποίος εν είδει φιλανθρωπίας θα μοιράζει επιταγές.

Το τρίτο ήταν η κραυγή απόγνωσης των εργαζομένων στα Συμβούλια Κοινοτικής Ευημερίας που παραμένουν απλήρωτοι για πολλούς μήνες αφού αυτοί οι εθελοντικοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν δραματικά οικονομικά προβλήματα ως απόρροια μεταξύ άλλων και της δραματικής μείωσης, μέχρι και 50% σε κάποιες περιπτώσεις, της χορηγίας που λαμβάνουν από το Σχέδιο Κρατικών Χορηγιών.

Τα τρία αυτά γεγονότα έχουν μια κοινή συνισταμένη: τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη για το ρόλο του κράτους στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής.

Με βάση αυτή την αντίληψη ο ρόλος του κράτους είναι κάτω από αυστηρούς ελέγχους με ένα σύστημα γραφειοκρατικό και απομακρυσμένο από τον πολίτη και τις πραγματικότητες να δίνει τους ελάχιστους προς επιβίωση πόρους στους απόλυτα φτωχούς.

Για τους απόλυτα εξαθλιωμένους εισάγεται η θεσμοθετημένη φιλανθρωπία. Το κράτος μεταθέτει τη δική του ευθύνη στα καλά αισθήματα και στα περισσεύματα των καλών φιλάνθρωπων, για να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών του.

Σε ό,τι δε αφορά τα προγράμματα κοινωνικής φροντίδας που λειτουργούν εθελοντικοί φορείς και οργανισμοί, τα οποία παρενθετικά να σημειώσουμε ότι το ίδιο το κράτος ενεθάρρυνε για να δημιουργηθούν, η λιτότητα επιβάλλει μείωση των δημοσίων πόρων που κατευθύνονται σ’ αυτά τα προγράμματα και την παραχώρηση της όποιας χορηγίας, με όρους και διαδικασίες που ουσιαστικά αντιμετωπίζουν αυτούς τους οργανισμούς ως επιχειρήσεις. Με λίγα λόγια και εδώ εισάγεται η έννοια ότι εφόσον δεν είναι βιώσιμα, ας κλείσουν. Το κενό θα το καλύψει η αγορά!

Η κοινωνική πολιτική είναι ένα από τα μεγάλα θύματα των πολιτικών λιτότητας και των μνημονίων. Οι αλλαγές που γίνονται τα τελευταία χρόνια στο πεδίο αυτό κάθε άλλο παρά εκσυγχρονισμός μπορούν να νοηθούν. Εκείνο που συντελείται είναι μια δομική αλλαγή στην αντίληψη για το ρόλο και την παρέμβαση που πρέπει να έχει το κράτος στην κοινωνική πολιτική.

Ο εκσυγχρονισμός της κοινωνικής πολιτικής στο λεξιλόγιο του νεοφιλελευθερισμού μεταφράζεται στο ότι το κράτος περιορίζει το ρόλο του, στα απόλυτα αναγκαία, στο ελάχιστο. Εννοιες όπως η δημόσια υγεία, η δημόσια παιδεία, η στήριξη των κοινωνικών φορέων για να λειτουργούν κοινωνικά προγράμματα, η δημιουργία προγραμμάτων στήριξης της οικογένειας, ενοχοποιούνται ως οι υπεύθυνοι για το δημόσιο χρέος και για τα προβλήματα της οικονομίας.

Και δυστυχώς αυτός ο «εκσυγχρονισμός» συμβαίνει την ώρα που η οικονομική κρίση δημιουργεί νέους άνεργους, κλείνει επιχειρήσεις, οξύνει τα κοινωνικά προβλήματα. Την ώρα που όλο και περισσότεροι πολίτες έχουν ανάγκη από ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος και όχι μια πολιτική του ελάχιστου.