Ομιλία Γιαννάκη Γαβριήλ, Βουλευτή ΑΚΕΛ, κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2022

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

 

Θα αρχίσω τη φετινή μου ομιλία με μια φράση που μου είπε πρόσφατα μια φίλη κτηνοτρόφος.

 

«Φίλε Γιαννάκη, το γάλα που παράγουμε είναι άσπρο αλλά η ψυχή μας μαύρη».

 

Φράση που αποδίδει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την απόγνωση και τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει ο αγροτικός μας κόσμος.

 

Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

 

Όλοι κρινόμαστε από τα αποτελέσματα και τα αποτελέσματα της εννιαετούς διακυβέρνησης Αναστασιάδη-Συναγερμού είναι επιεικώς απογοητευτικά για τον αγροτικό κόσμο.

 

Η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα ενός προϋπολογισμού αντανακλάται στους δείκτες του -υπό αναφορά- τομέα. Και για το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, οι βασικοί δείκτες είναι αμείλικτοι για τις επιδόσεις της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια.

 

Το ποσοστό συμβολής του γεωργικού τομέα στο ΑΕΠ της χώρας (1,8%), ο αριθμός των απασχολούμενων στον τομέα (16,8 χιλιάδες), το ποσοστό αυτών στο εργατικό δυναμικό (3,8%), παραμένουν στην καλύτερη περίπτωση στάσιμοι την τελευταία εννιαετία.

 

Την ίδια ώρα οι προβλέψεις προδιαγράφονται δυσοίωνες, αφού ο μόνος δείκτης που τραβά την ανιούσα -το τελευταίο ειδικά διάστημα- με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, είναι το κόστος παραγωγής. Σε αντίθεση με το διαθέσιμο εισόδημα των γεωργών και των κτηνοτρόφων που βαίνει συνεχώς μειούμενο.

 

Ηλεκτρικό ρεύμα, καύσιμα, φυτοφάρμακα, γεωργικά χρειώδη, πρώτες ύλες, ανατιμούνται καθημερινά, την ώρα που τα εισοδήματα των ανθρώπων του μόχθου και της βιοπάλης που ποτίζουν νυχθημερόν με τον ιδρώτα τους την κυπριακή γη χωρίς δυστυχώς αντίκρισμα, παραμένουν στάσιμα.

 

Η άνευ προηγουμένου αύξηση του κόστους των πρώτων υλών, η οποία πλήττει τον αγροτικό κόσμο και ιδιαίτερα τους κτηνοτρόφους, οφείλεται εν μέρει και στις διεθνείς συνθήκες, αλλά και η κυβέρνηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Ειδικά για τον κλάδο της κτηνοτροφίας φέρει ακεραία την ευθύνη για τις πολιτικές που ακολούθησε στον τομέα των σιτηρών τα τελευταία χρόνια.

 

Παρά τις προειδοποιήσεις μας ότι οι επιλογές της κυβέρνησης θα οδηγούσαν και τον τομέα των σιτηρών με μαθηματική ακρίβεια σε ολιγοπωλιακές επικίνδυνες καταστάσεις, η κυβέρνηση επέλεξε να παραδώσει τον τομέα της εμπορίας των σιτηρών σε ένα μικρό ολιγοπώλιο ελάχιστων εισαγωγέων που μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού. Μόλις μερικούς μήνες μετά, μετρούμε ήδη τα αποτελέσματα. Αυξήσεις στις τιμές, ελλείψεις προϊόντων και αποθεμάτων και εκατοντάδες κτηνοτρόφοι ένα βήμα πριν από την έξοδο.

 

Αν δεν αντιμετωπιστεί η κρίση αυτή, ενδεχομένως να ακυρώσει την επιτυχία της κατοχύρωσης του χαλουμιού ως ΠΟΠ και να πλήξει τη δυνατότητα μας να ανταποκριθούμε στις προοπτικές που αυτή διανοίγει.

 

Έξι χρόνια μετά την κατάθεση του φακέλου για το χαλλούμι και με το προϊόν να έχει ήδη κατοχυρωθεί ως ΠΟΠ, εξέλιξη την οποία χαιρετίζουμε ως πολύ θετική, τα διαθέσιμα στοιχεία δημιουργούν προβληματισμό για τη δυνατότητα μας να  ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της κατοχύρωσης. Ενδεικτικό είναι ότι τα στοιχεία δείχνουν μείωση της παραγωγής αιγοπρόβειου γάλακτος, παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις της κυβέρνησης για ενίσχυση της παραγωγικής δυνατότητας κλάδου.

 

Την ώρα που οι κτηνοτρόφοι θα έπρεπε να αντικρίζουν το μέλλον με αισιοδοξία από τις προοπτικές που διανοίγει η κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ, βρίσκονται σε απόγνωση βλέποντας τις τιμές των σιτηρών σχεδόν να διπλασιάζονται, τις τιμές των τελικών προϊόντων να αυξάνονται, ενώ οι ίδιοι δεν λαμβάνουν ούτε ένα σεντ.

 

Η κυβέρνηση στην πορεία της επέδειξε μια αξιομνημόνευτη επιμονή και στοχοπροσήλωση στο ξήλωμα θεσμών που στήριξαν διαχρονικά τους αγρότες. Δυσκολεύομαι πραγματικά να σκεφτώ αν έχει απομείνει οποιοσδήποτε φορέας, οποιαδήποτε δομή προς όφελος του αγροτικού κόσμου που να μην τον έχει αποδομήσει και διαλύσει η παρούσα κυβέρνηση.

 

Μετά τον Συνεργατισμό, τον ΟΓΑ, τελευταίο θύμα ήταν η Επιτροπή Σιτηρών όπως προανέφερα.

Οφείλουμε, ωστόσο, να σημειώσουμε με θετικό πρόσημο την μεταρρύθμιση που έγινε στον τομέα της γεωργικής ασφάλισης. Και η οποία είχε τη σθεναρή υποστήριξη από το ΑΚΕΛ και τον αγροτικό κόσμο, παρά τις αρχικές προθέσεις της κυβέρνησης και την επιμονή της για πέντε χρόνια για διάλυση του θεσμού και παράδοσής του στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες.

 

Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε προς την κυβέρνηση ότι τα ολιγοπώλια που δημιουργούν οι πολιτικές της και η παράδοση σε αυτά του ρυθμιστικού ρόλου που οφείλει να διατηρεί το κράτος, μόνο ζημιά έχουν προκαλέσει στον αγροτικό τομέα, αλλά και την οικονομία ευρύτερα.

 

Η πιο πάνω εικόνα είναι η σκληρή πραγματικότητα που βιώνει ο πρωτογενής τομέας της χώρας και η οποία απειλεί να συνθλίψει και να οδηγήσει στην έξοδο από το επάγγελμα όσους απέμειναν να εργάζονται χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα.

 

Η κυβέρνηση οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα για αντιμετώπιση του ψηλού κόστους παραγωγής και στήριξης του εισοδήματος των γεωργών. Η καθιέρωση ειδικής ταρίφας χρέωσης του νερού για κτηνοτροφικούς σκοπούς, ειδική ταρίφα χρέωσης του ηλεκτρισμού, η βελτίωση του σχεδίου στήριξης για τη χρήση πετρελαίου για σκοπούς κίνησης ώστε να ανταποκρίνεται στο πραγματικό ενεργειακό κόστος των γεωργών, καθώς και η ένταξη σε αυτό όσων γεωργών δεν χρησιμοποιούν χρωματισμένο πετρέλαιο, είναι εφικτά μέτρα τα οποία θα δώσουν ανάσες στους γεωργούς και οφείλει επιτέλους η κυβέρνηση να εξετάσει.

 

Την ίδια ώρα, μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση της θέσης των αγροτών παραμένουν στο περίμενε. Το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε την περασμένη εβδομάδα για πάταξη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών εις βάρος των γεωργών, κινείται προς την ορθή κατεύθυνση, το χαιρετήσαμε, πλην όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό.

 

Απαιτούνται τομές και ένα ευρύτερο πλαίσιο μέτρων για να υπάρξει ενδυνάμωση της διαπραγματευτικής θέσης των αγροτών στην εφοδιαστική αλυσίδα. Τα στοιχεία ότι οι αγρότες σε πολλές περιπτώσεις αμείβονται με το 25% της τελικής τιμής των προϊόντων, μιλούν από μόνα τους.

 

Η λειτουργία δημοπρατηρίου γεωργικών προϊόντων για να υπάρξει επιτέλους διαφάνεια στον καθορισμό των τιμών, η υποχρεωτική εγγραφή των εμπόρων σε μητρώο, η υποχρεωτική συμβολαιακή γεωργία, η βελτίωση του θεσμού των Λαϊκών Αγορών, η πιστοποίηση και απονομή σήματος ποιότητας των κυπριακών προϊόντων, η ενίσχυση και η δημιουργία περισσότερων ομάδων παραγωγών θα συμβάλουν αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση και την αύξηση του εισοδήματος των γεωργών.

Μετά τη διάλυση του Συνεργατισμού, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των γεωργών είναι η εξεύρεση πόρων για συμμετοχή στα διάφορα επενδυτικά προγράμματα. Απαιτείται η εκπόνηση σχεδίων και μηχανισμών για να έχουν πρόσβαση οι γεωργοί σε χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα.

 

Εδώ και χρόνια τα αρδευτικά τμήματα, τα οποία αφορούν ως επί το πλείστον απομακρυσμένες και μειονεκτικές περιοχές της υπαίθρου, αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα βιωσιμότητας. Η διαπίστωση του προβλήματος από την κυβέρνηση δεν αρκεί. Ούτε μπορούν, μπροστά στο βουνό των προβλημάτων, να θεωρηθούν ως λύση τα πενιχρά κονδύλια που αποφάσισε να διαθέσει η κυβέρνηση. Πως μπορούμε χωρίς επίλυση αυτών των προβλημάτων να μιλούμε για κίνητρα εγκατάστασης νέων στην ύπαιθρο;

 

Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να συμπαραστέκεται στους αγρότες μας και να στηρίζει οποιεσδήποτε πολιτικές εξυπηρετούν τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του αγροτικού κόσμου.

 

Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι

 

Η Αμμόχωστος από την οποία προέρχομαι, βιώνει από τη μια την αποτελμάτωση του Κυπριακού και τις αρνητικότατες εξελίξεις στην Αμμόχωστο μας και από την άλλη τις συντριπτικές συνέπειες της πανδημίας.

 

Τα χαρακτηριστικά της ελεύθερης περιοχής Αμμοχώστου δεν προσομοιάζουν με καμία άλλη επαρχία. Η απόλυτη σχεδόν εξάρτηση της από τον τουρισμό είναι η αιτία για τις δυσμενέστατες συνέπειες που υφίστανται οι κάτοικοι της.

 

Ποιες λύσεις δόθηκαν από την κυβέρνηση; Χιλιάδες εργαζόμενοι επιβιώνουν εδώ και δυο χρόνια με τα πενιχρά επιδόματα, ενώ πολλοί μικρομεσαίοι έχουν βάλει λουκέτο στις δουλειές τους, μη μπορώντας να αντέξουν το βάρος των ενοικίων και των άλλων υποχρεώσεων, με την κυβέρνηση απλά να παρακολουθεί.

 

Όσον αφορά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τον καθορισμό του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου ως νοσοκομείο αναφοράς, δεν χρειάζεται να πω πολλά. Μιλούν οι ίδιοι οι ασθενείς. Οι οποίοι ελλείψει άλλου νοσηλευτηρίου νοιώθουν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι δεν δικαιούνται να ασθενήσουν. Η φωνή απόγνωσης των νεφροπαθών είναι ενδεικτική.

 

Η πανδημία και τα προβλήματα που αυτή έφερε πρέπει να ηχήσει ως συναγερμός για αλλαγή του μονοδιάστατου σχεδιασμού ανάπτυξης της επαρχίας, το οποίο δημιουργεί ακόμα και εντός της επαρχίας πολίτες και περιοχές δυο ταχυτήτων.

 

Δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω: η ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου δεν εξαντλείται στο παραλιακό μέτωπο.

 

Η επέκταση της τουριστικής σεζόν και η ενίσχυση της ανάπτυξης από διαφορετικές οικονομικές δραστηριότητες δεν επιτυγχάνονται με ευχολόγια. Απαιτούνται έργα και πολιτικές ισόρροπα κατανεμημένα σε ολόκληρη την επαρχία, ώστε τα οφέλη από τον τουρισμό να διαχυθούν σε όλους.

 

Αθλητικές εγκαταστάσεις όπως κολυμβητήριο και γήπεδα θα ενισχύσουν τις προοπτικές του χειμερινού αθλητικού τουρισμού. Ελκυστικά κίνητρα και διευκολύνσεις μέσα από τα σχέδια ανάπτυξης για δημιουργία αγροτουριστικών καταλυμάτων στις αγροτικές κοινότητες θα ωθήσουν προς την ίδια κατεύθυνση και θα δώσουν εναλλακτικές πηγές εισοδημάτων στον κόσμο.

 

Η κυβέρνηση οφείλει επιτέλους να εξετάσει σοβαρά το αίτημα για ίδρυση στην επαρχία πανεπιστημιακής σχολής η οποία θα δώσει ανάσες, θα ενισχύσει τις προοπτικές ανάπτυξης και θα ζωντανέψει την εικόνα εγκατάλειψης της χειμερινής περιόδου.

 

Κλείνοντας, θέλω να υπογραμμίσω για ακόμη μια φορά ότι παρά τον θυμό και την απογοήτευση μας για τις αρνητικές εξελίξεις στο Κυπριακό, για τις οποίες η κυβέρνηση φέρει ασήκωτες ευθύνες, δεν θα συμβιβαστούμε ποτέ με την κατοχή, δεν θα συμβιβαστούμε ποτέ με τη διχοτόμηση.

 

Ο μόνος δρόμος είναι η επίλυση του προβλήματος και η επανένωση της πατρίδας μας.