Περιβαλλοντική καταστροφή του κατεχόμενου Πενταδάχτυλου

Παρέμβαση Χρίστου Χριστοφίδη, μέλους Πολιτικού Γραφείου ΑΚΕΛ, στη συνάντηση Ελληνοκυπριακών και Τουρκοκυπριακών κομμάτων, Λήδρα Πάλας

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Στη σημερινή μας συνάντηση δυστυχώς κάποιος απουσιάζει. Απουσιάζει ένα βασικό μέλος αυτής της ομάδας εδώ και χρόνια, ο Κεντρικός Οργανωτικός του κόμματος Νέα Κύπρος, προσωπικός φίλος για χρόνια και συναγωνιστής, Μουράτ Κανατλί. Ο Μουράτ Κανατλί βρίσκεται στη φυλακή γιατί για πολιτικούς λόγους, για λόγους συνείδησης, επειδή αρνήθηκε και αρνείται να υπηρετήσει τον κατοχικό τουρκικό στρατό. Απευθύνουμε και από αυτό το βήμα έκκληση και την απαίτησή μας για άμεση αποφυλάκιση του Μουράτ Κανατλί.

Το ζήτημα της δημογραφικής και περιβαλλοντικής υποβάθμισης της κατεχόμενης Κύπρου, αποτελεί ένα θέμα που αφορά όλους τους Κύπριους, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Το θέμα της προστασίας περιοχών στα κατεχόμενα μας έχει απασχολήσει και στο παρελθόν αλλά δυστυχώς παρά τις προσπάθειες που έγιναν και γίνονται δεν έχει βρεθεί κάποια λύση.

Ως γνωστό ο προσδιορισμός των περιοχών ΦΥΣΗ 2000, ξεκίνησε με έργο της Κύπρου στο πρόγραμμα LIFE, στο οποίο εντοπίστηκαν τα αρχικά όρια των προτεινόμενων περιοχών ΦΥΣΗ 2000 σε όλη την Κύπρο. Η επεξεργασία των περιοχών που ήταν εκτός ελέγχου της Δημοκρατίας εξαιτίας της συνεχιζόμενης κατοχής και διαίρεσης του τόπου μας από το 1974, έτυχαν μετέπειτα τεχνικής βοήθειας απευθείας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία 7 προτεινόμενων περιοχών για ένταξη στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 στην κατεχόμενη Κύπρο.

Οι περιοχές είναι:

è Η Αγία Ειρήνη στον Κορμακίτη,

è Ο Πενταδάκτυλος,

è Οι λίμνες του Αγίου Λουκά,

è Η Ακανθού,

è Το Αλακάτι,

è Η Νότια Καρπασία

è και η Περιοχή του Αποστόλου Ανδρέα,

Ιδιαίτερη ανησυχία μας προκαλούν  τα σημάδια της τεράστιας περιβαλλοντικής καταστροφής που συντελείται στην οροσειρά του Πενταδακτύλου από την αλόγιστη δραστηριότητα των 24 περίπου παράνομων λατομείων που δραστηριοποιούνται στην κατεχόμενη περιοχή.
Σχεδόν το μισό βουνό έχει λατομηθεί, με αποτέλεσμα να είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος ολοκληρωτικού αφανισμού του.
Πρόσφατα μάλιστα, έγιναν αναφορές για κίνδυνο να καταρρεύσει μέρος από το πέτρωμα του βουνού του Πενταδακτύλου, αλλοιώνοντας την εικόνα των «πέντε δακτύλων» σύμβολο της κατεχόμενης οροσειράς.

Τα 24 παράνομα λατομεία δραστηριοποιούνται βόρεια της Κερύνειας, του Κουτσοβέντη και του Δικώμου στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου. Η  καταστροφή που έχει συντελεστεί μέχρι στιγμής είναι ανεπανόρθωτη. Οι τραγικές συνέπειες της αλόγιστης λατόμευσης είναι πλέον εμφανείς και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας κινδυνεύουν με πλήρη αφανισμό. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι κάποια είδη δεν είναι σπάνια μόνο για την Κύπρο αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. Ζητούμε λοιπόν την άμεση παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τερματισμό του φαινομένου.

Ως ΑΚΕΛ έχουμε αναλάβει πρωτοβουλίες για αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής καταστροφής μέσω των ευρωβουλευτών μας. Πρόσφατα έχουμε αποστείλει  επιστολή προς τον Επίτροπο Περιβάλλοντος, Γιάνεζ Ποτότσνικ καθώς και στον Επίτροπο Διεύρυνσης, Στέφαν Φούλε, θέτοντας  το θέμα της οικολογικής καταστροφής του Πενταδακτύλου και ζητώντας την άμεση παρέμβαση της ΕΕ.

Στην απάντηση του ο Επίτροπος Περιβάλλοντος αποποιούμενος κάθε ευθύνη αρνήθηκε να σχολιάσει επί της ουσίας του θέματος υποδεικνύοντας τον Επίτροπο Διεύρυνσης ως το μοναδικό υπεύθυνο. Μια στάση την οποία θεωρούμε απαράδεκτη.

Στις 7 Φεβρουαρίου η Επιτροπή περιβάλλοντος της Βουλής, υπό την προεδρία του κ. Αδάμου βουλευτή του ΑΚΕΛ, αποφάσισε να προχωρήσει  στη σύσταση Εθνικής Επιτροπής για Περιβαλλοντικά Θέματα, με τη συμμετοχή των Υπουργείων Εξωτερικών και Γεωργίας, της Βουλής, Ευρωβουλευτών, αρμόδιων και επιστημονικών φορέων. Στόχος της επιτροπής θα είναι η άσκηση πίεσης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την προστασία του περιβάλλοντος στον Πενταδάκτυλο και ευρύτερα στα κατεχόμενα, αλλά και να υπάρξει διαφάνεια αναφορικά με τα κοινοτικά κονδύλια ύψους 1,5 εκ. ευρώ, που δίνονται για περιβαλλοντικά θέματα στα κατεχόμενα, όπως το πρόγραμμα “Natura 2000”.

Το οικοσύστημα του νησιού μας είναι αντικειμενικά  ενιαίο και αδιαίρετο αλλά ο βίαιος και αφύσικος διαχωρισμός του από το 1974, και η συνεχιζόμενη κατοχή, δημιουργεί και οξύνει μια σειρά περιβαλλοντικών προβλημάτων αφού η διαίρεση του νησιού δεν επιτρέπει μια ενιαία και συνολική αντιμετώπιση τους.

Είναι επείγον να επαναβεβαιώσουμε τη θέση ότι η παράνομη λατόμευση του Πενταδακτύλου και αντίστοιχα η παράνομη αλόγιστη  ανάπτυξη άλλων περιοχών των κατεχομένων, όπως για παράδειγμα στην Χερσόνησο της Καρπασίας υπονομεύει το οικοσύστημα και το πολιτιστικό και ιστορικό περιβάλλον της περιοχής. Να επαναβεβαιώσουμε τη θέση ότι η περιβαλλοντική καταστροφή αλλοιώνει τη δημογραφική δομή και επιβάλλει εμπόδια σε μια διαρκή, βιώσιμη, δίκαιη υπό τις περιστάσεις επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Η αναγκαιότητα συλλογικής δράσης, δίπλα από τους συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριους, για την αντιμετώπιση όχι μόνο των περιβαλλοντικών προβλημάτων αλλά και των κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων, που στις μέρες μας ολοένα και αυξάνονται, είναι πιο απαραίτητη από ποτέ.

Η συνεπής στάση για προστασία του περιβάλλοντος είναι βέβαια αναγκαία και για τις ελεύθερες περιοχές.

Ως ΑΚΕΛ προτείνουμε:

–      Η ΕΕ οφείλει και πρέπει να εξετάσει τις απαράδεχτες ενέργειες που πραγματοποιούνται στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και να προβεί σε όλα τα απαραίτητα διαβήματα ώστε να σταματήσει άμεσα η τεράστια οικολογική καταστροφή.  Εάν δεν προστατευθεί άμεσα ο Πενταδάκτυλος πρόποδες και βουνά θα εξαφανιστούν ενώ η χλωρίδα και πανίδα της περιοχής θα υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά. Απαιτείται λοιπόν η ΕΕ να παρέμβει ζητώντας τον τερματισμό της ανεξέλικτης και παράνομης λειτουργίας των λατομείων που δραστηριοποιούνται στο βουνό.

–      Προτείνουμε η Κομισιόν να παρέμβει για να υιοθετηθούν πρακτικές που να συνάδουν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία αναφορικά με την λατόμευση και να χρηματοδοτήσει προγράμματα για αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.

–      Πρέπει να υπάρξει από τα ευρωπαϊκά όργανα διαφάνεια για τα κονδύλια προς τα κατεχόμενα. Σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμούμε τον τερματισμό της Ευρωπαϊκής παροχής οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Αντιθέτως στηρίζουμε αυτήν την πολιτική με την προϋπόθεση ότι θα είναι νομότυπη και θα φέρει αποτελέσματα. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι χρηματοδότηση είναι αναγκαία για να επιτευχθεί ο κοινός σκοπός μας, ο οποίος δεν είναι άλλος από την προστασία του Πενταδάκτυλου, στον οποίο η παράνομη υλοτόμηση έχει ήδη δημιουργήσει ανεπανόρθωτη ζημιά, η προστασία της Καρπασίας και όλων των περιοχών του «Φύση 2000».

–      Στα πλαίσια των συζητήσεων για ΜΟΕ στα πλαίσια των απευθείας διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να συζητηθούν μέτρα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικά η κοινή τεχνική επιτροπή για το Περιβάλλον, που αποτελείται από εκπροσώπους των δύο πλευρών, οφείλει να ασχοληθεί αμέσως μετά την επαναλειτουργία της κατά προτεραιότητα με την κατάσταση στον Πενταδάχτυλο.

–      Ο αγώνας για επίλυση του κυπριακού, η επανένωση και η απελευθέρωση της πατρίδας και του λαού μας, μπορεί να δώσει συνολική λύση σε σύνθετα περιβαλλοντικά ζητήματα που αφορούν στο σύνολο του νησιού.

Προσδοκούμε λοιπόν σε εντατικοποίηση της πάλης Ε/Κ και Τ/Κ απέναντι σε αυτή τη σύγχρονη ανοικτή πληγή. Το ΑΚΕΛ θα πρωτοστατήσει σ’ αυτό το μέτωπο, υπενθυμίζοντας ότι τέτοια προβλήματα θα αντιμετωπιστούν ολοκληρωμένα μόνο σε μια ελεύθερη και επανενωμένη  Κύπρο. Ο αγώνας μας είναι πολιτικός και ταυτόχρονα οικολογικός. Είναι αγώνας που πρέπει να γίνει εμπροσθοφυλακή των Ε/Κ και των πρωτοπόρων μαζών των Τ/Κ.