Ο Άν. Κυπριανού στην «Κ»: Ρωσικό «όχι» σε ΝΑΤΟϊκές εγγυήσεις

του  Γιάννη Αντωνίου

–Το Κυπριακό κυριάρχησε στις επαφές που είχατε στη Μόσχα. Με ποιες εντυπώσεις επιστρέφετε; Είστε ικανοποιημένος;
–Γενικά θα δήλωνα ικανοποιημένος από τις επαφές που είχαμε, πρώτα και κύρια για το υψηλό επίπεδο των συναντήσεων αλλά και για το περιεχόμενο. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο θα ήθελα να πω ότι έχει επιβεβαιωθεί η θέση αρχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Κυπριακό. Παραμένουν προσηλωμένοι στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και θα επιμείνουν σε αυτά μέχρι τέλους. Το λέω αυτό για κάποιες απόψεις που ακούγονται στη δική μας πλευρά. Θεωρούν ότι η λύση στο Κυπριακό θα πρέπει να εντάσσεται στα πλαίσια που έχουν συμφωνηθεί και τους ενδιαφέρει το περιεχόμενο να μην είναι τέτοιο που να επηρεάζει τα συμφέροντα και της ίδια της Ρωσίας.
–Πέραν της διαβεβαίωσης για τις θέσεις αρχών στο πρακτικό επίπεδο υπάρχει κάτι που η Μόσχα μπορεί να κάνει για το Κυπριακό; Να ασκήσει πιέσεις προς την πλευρά της Τουρκίας;
–Πιέσεις δεν θεωρώ ότι θα πρέπει να αναμένεται να ασκηθούν από τον οποιονδήποτε προς την Τουρκία. Πιέσεις δεν ασκούν οι ΗΠΑ που είναι και σύμμαχοι με την Τουρκία, πόσω μάλλον η Ρωσία. Εκείνο που εμείς έχουμε ζητήσει είναι η αναβάθμιση της παρέμβασής τους στις εν εξελίξει διαδικασίες. Αντιλαμβάνομαι ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τη ρωσική πλευρά και είναι κάτι που θα πρέπει όμως να ζητήσει επίσημα πλέον και η κυβέρνηση. Εμείς το έχουμε ζητήσει, το ενδιαφέρον υπάρχει, ελπίζω και εύχομαι η κυβέρνηση να κατανοεί την ανάγκη η Ρωσία να έχει ενεργό ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία.
–Με κάθε ευκαιρία η κυβέρνηση τονίζει την προσήλωσή της στη δυτική σφαίρα επιρροής, λόγω της ευρωπαϊκής μας ιδιότητας αλλά την ίδια ώρα διατηρεί γέφυρες και με τη Ρωσία. Αυτό φάνηκε στο θέμα της Κριμαίας. Αναγνωρίζει η Μόσχα αυτή τη δυσχερή θέση της Λευκωσίας;
–Η δική μας προσέγγιση είναι ότι ανεξάρτητα από το γεγονός ότι είμαστε μέλος της Ε.Ε. θα πρέπει να ακολουθούμε πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Αυτό έπραξε για πέντε χρόνια ο Δ. Χριστόφιας, αυτό θα πρέπει κατά την άποψή μας να πράξουμε και τώρα. Εκτός κι αν έχουμε αυταπάτες. Εάν θεωρούμε ότι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. είναι έτοιμες να στηρίξουν μονόπλευρα τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του κυπριακού λαού. Διαχρονικά δεν έχει αποδειχτεί κάτι τέτοιο. Αντιθέτως θα έλεγα ότι το ΝΑΤΟ είναι που μας έφερε στη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόμαστε πολιτικά, ενώ οικονομικά είναι οι εταίροι μας που μας έφεραν σ’ αυτή τη δύσκολη θέση. Σε ό,τι αφορά τη στάση της κυβέρνησης έναντι της Ρωσίας θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και να κρατήσει γέφυρες επικοινωνίας με τη Μόσχα. Θα τη χρειαστούμε και σε ό,τι αφορά τα πολιτικά ζητήματα και αναφέρομαι στο Κυπριακό αλλά και στα οικονομικά, τα οποία επίσης συζητήσαμε στη Μόσχα.
–Κατανοεί η Μόσχα τη θέση της Κύπρου;
–Η Ρωσία κατανοεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Κύπρος ως μέλος της Ε.Ε. και θα έλεγα ότι τηρεί μία στάση ανοχής έναντι του τρόπου με τον οποίο λειτούργησε η Κυπριακή Δημοκρατία. Με βάση την ενημέρωση που είχα από τον υπουργό Εξωτερικών κ. Κασουλίδη, υπάρχει επικοινωνία με τη Ρωσία και υπήρχε καθ’ όλο το κρίσιμο διάστημα, γεγονός που αναγνωρίζεται από τη διπλωματία της Ρωσίας.
–Είναι οφθαλμοφανές το αναβαθμισμένο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για το Κυπριακό, λόγω των εξελίξεων στην περιοχή. Γίνατε δέκτης παραπόνων από πλευράς Μόσχας γι’ αυτή την εξέλιξη, σε ό,τι αφορά την εμπλοκή των ΗΠΑ;
–Όχι κάθε άλλο. Απλώς επαναλαμβάνω ότι μου έχει ξεκαθαριστεί ότι η Ρωσία θα έχει λόγο εάν και εφόσον υπάρξει κατάληξη και πάει ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας σχέδιο λύσης του Κυπριακού. Έχει απόψεις και εκείνο που την ενδιαφέρει είναι με τη λύση να μην επηρεάζονται τα ζωτικά συμφέροντα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Και για να γίνω πιο κατανοητός, εάν επιχειρηθεί να υπάρξουν εγγυήσεις από το ΝΑΤΟ θεωρώ ότι θα υπάρξει αρνητική στάση από την πλευρά της Ρωσίας.
–Στη συνάντησή σας με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την Πέμπτη, επαναλάβατε τη θέση μας ότι «πρέπει να έχουμε ξεκάθαρο στρατηγικό στόχο στο Κυπριακό, συνεπή τακτική και ότι δεν επιτρέπονται σκαμπανεβάσματα στους χειρισμούς». Διαπιστώνετε σκαμπανεβάσματα;
–Η διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι πάρα πολύ σημαντική. Οι ΗΠΑ δεν είναι τυχαία που ανέλαβαν αυτή την πρωτοβουλία. Έχουν συμφέροντα να εξυπηρετήσουν στην ευρύτερη περιοχή. Διαφωνώ με τον τρόπο που λειτουργούν αλλά παραμένει ως ένα γεγονός. Τους ενδιαφέρει να λυθεί το Κυπριακό και θα καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα. Τους έχουμε δει πώς συμπεριφέρονται σε διάφορες περιπτώσεις. Όταν έχουν συμφέροντα δεν τους ενδιαφέρει το διεθνές δίκαιο, ούτε εάν θα υπάρξουν επιπτώσεις πάνω σε χώρες ή λαούς. Τους ενδιαφέρει να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Το επισημαίνω ότι για να φοβηθούμε και να αποδεχτούμε την όποια κακή λύση αλλά για να εργαστούμε αξιοποιώντας την ευκαιρία, σε εισαγωγικά η λέξη, εάν και εφόσον υπάρξει θετική ανταπόκριση από την τουρκική πλευρά, να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο που να γίνεται αποδεκτό και από τη δική μας πλευρά.
–Τι θα πρέπει να πράξουμε;
–Για να το πετύχουμε αυτό χρειάζεται να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας τι θέλουμε, να έχουμε ξεκάθαρο στρατηγικό στόχο, να ακολουθήσουμε τακτική που θα στοχεύει προσηλωμένα στην υλοποίηση αυτού του στόχου. Εάν πηγαίνουμε χωρίς να έχουμε ξεκάθαρο τι είναι αυτό που θέλουμε και δίχως να ακολουθούμε συνεπή τακτική και τον πιο εύκολο στόχο να θέλουμε να υλοποιήσουμε δεν θα τα καταφέρουμε. Έχουμε ανησυχίες από τους μέχρι σήμερα χειρισμούς. Τους διατυπώσαμε κατ’ επανάληψη και πριν το Κοινό Ανακοινωθέν και τώρα. Δεν εισακουστήκαμε μέχρι στιγμής. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Έχουμε ένα υποδεέστερο Κοινό Ανακοινωθέν από το πλαίσιο που είχαμε προηγουμένως ιδιαίτερα στο θέμα της κυριαρχίας. Και αυτή τη στιγμή, η καταγραφή των θέσεων των δύο πλευρών έχει μεγεθύνει το χάσμα που υπήρχε. Έχουμε αρνητικό αποτέλεσμα μέχρι στιγμής. Και η έκκληση που απευθύνουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι να κατανοήσει επιτέλους την απλή αλήθεια. Ότι εάν επιχειρηθεί εγκατάλειψη των συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί επί Χριστόφια-Ταλάτ, είτε δεν θα έχουμε αποτέλεσμα είτε το όποιο αποτέλεσμα θα είναι πολύ χειρότερο από εκείνο που είχαμε. Γι’ αυτό του λέμε ότι πρέπει να αποδεχθεί τις συγκλίσεις, εάν υπάρχουν δύο-τρία θέματα στα οποία έχει έντονες απόψεις τότε να δει πώς να τα χειριστεί με προσεκτική τακτική για να κερδίσει κάτι ως αντάλλαγμα και να μην πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων το πολύ μεγάλο έργο που είχε επιτελεστεί την προηγούμενη πενταετία.

Κίνδυνος αν φύγουν οι υπεράκτιες εταιρείες

–Μετά τις επαφές σας στη Μόσχα δηλώσατε ότι πήρατε διαβεβαιώσεις για συνέχιση της ρωσικής προσπάθειας για στήριξη της κυπριακής οικονομίας. Την ίδια ώρα ο Πρόεδρος Πούτιν απευθύνει έκκληση για επαναπατρισμό ρωσικών κεφαλαίων. Έχετε συζητήσει αυτό το ζήτημα;
–Το συζητήσαμε από μία άλλη οπτική γωνία. Κατά την άποψή μου είναι υποχρέωση του Ρώσου Προέδρου να ζητά από τους Ρώσους πολίτες να μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους στη χώρα τους και να τα επενδύσουν απευθείας εκεί. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν τεράστια ρωσικά κεφάλαια στο εξωτερικό, όχι μόνο στην Κύπρο αλλά σε πολλές χώρες. Αυτά τα κεφάλαια επενδύονται πίσω στη Ρωσία. Γι’ αυτό και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μία από τις χώρες που έχουν υψηλές επενδύσεις στη Ρωσία. Δεν είναι δικά μας τα χρήματα. Είναι κεφάλαια Ρώσων που επανεπενδύονται στη χώρα τους. Ο κύριος Πούτιν, λοιπόν, θέλει να τα επαναπατρίσει και εάν όχι, προωθεί μία συγκεκριμένη φορολογία, η οποία λέει ότι υπεράκτιες εταιρείες που ανήκουν σε Ρώσους πρέπει να καταβάλλουν φόρο επί των κερδών.
–Υπάρχει όμως φημολογία ότι θα εξαιρεθούν μία ή δύο ευρωπαϊκές χώρες από αυτή τη φορολογία.
–Συζήτησα αυτό το θέμα πάρα πολύ και με τον ΥΠΕΞ κ. Λαβρόφ και με τον πρόεδρο της Βουλής κ. Ναρίσκιν και με τους αρχηγούς κομμάτων, σε μία προσπάθεια να εξασφαλίσω διαβεβαίωση ότι δεν θα υπάρξει δυσμενής διάκριση σε βάρος της Κύπρου. Εάν υπάρξει εξαίρεση και αυτή η εξαίρεση δεν θα είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, αντιλαμβάνεστε ότι θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα, θα μας εγκαταλείψουν οι υπεράκτιες εταιρείες. Έχω λάβει υποσχέσεις, οι οποίες ελπίζω και εύχομαι ότι θα τηρηθούν και ότι θα ληφθεί σοβαρά υπόψη η παραδοσιακή φιλία Κύπρου και Ρωσίας, εάν και εφόσον υπάρξουν εξαιρέσεις σ’ αυτή τη φορολογία για ευρωπαϊκές χώρες. Είναι γεγονός ότι οι Ρώσοι κρατικοί αξιωματούχοι ενδιαφέρονται να υπάρξει σταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας. Έχουν έμμεσα αρκετά συμφέροντα στην Κύπρο. Να θυμίσω ότι είχαμε γύρω στα 26 δισεκατομμύρια καταθέσεις από το εξωτερικό εκ των οποίων η μεγάλη πλειοψηφία ήταν ρωσικά κεφάλαια. Υπάρχει, λοιπόν, έμμεσο συμφέρον για τη ρωσική κυβέρνηση από τη σταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας και ενδιαφέρονται να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Και από τον κ. Λαβρόφ και από τον κ. Ναρίσκιν μού λέχθηκε ότι ενθαρρύνονται οι Ρώσοι πολίτες να έρχονται στην Κύπρο για διακοπές. Σαν αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας υπολογίζεται φέτος να έχουμε γύρω στις 800 χιλιάδες Ρώσους τουρίστες σε σύγκριση με 613 χιλιάδες πέρσι. Να υπενθυμίσω ότι εάν ο τουρισμός της Κύπρου πάει καλά τα τελευταία δύο χρόνια, δηλαδή τα χρόνια της κρίσης, αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στο γεγονός ότι μας στήριξε σημαντικότατα η ρωσική αγορά και αυτό θα πρέπει να εκτιμηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση.

Αδιάφορος ο κόσμος για τις ευρωεκλογές

–Σε ενάμιση μήνα θα έχουμε ευρωεκλογές. Ποια μηνύματα παίρνετε από τον κόσμο του κόμματός σας στις προεκλογικές συγκεντρώσεις;
–Γενικότερα από τον κόσμο θα έλεγα υπάρχει μία αδιαφορία γι’ αυτή την εκλογική αναμέτρηση, αδιαφορία η οποία οφείλεται σε δύο λόγους. Το πρώτο είναι ότι οι πολίτες είναι πολύ απογοητευμένοι από τον τρόπο με τον οποίο μας συμπεριφέρθηκαν οι Ευρωπαίοι σε εισαγωγικά-εταίροι μας. Γι’ αυτό οι πολίτες αισθάνονται θυμό. Το δεύτερο θεωρούν ότι η Ε.Ε. είναι πολύ μακριά από εμάς και ακολουθεί πολιτικές που δεν τους αφορούν.
–Συμφωνείτε με αυτή την αντίληψη;
–Είναι πολύ λανθασμένη κατά την άποψή μου. Ακόμη δεν έχουμε καταφέρει να πείσουμε την κυπριακή κοινωνία ότι είμαστε μέλος της Ε.Ε. και οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες επηρεάζουν την καθημερινή μας ζωή. Και τυχόν αποχή από αυτή την εκλογική αναμέτρηση, τους μόνους που θα εξυπηρετήσει είναι εκείνους που καθορίζουν τις πολιτικές, εκείνους δηλαδή με τους οποίους διαφωνεί η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού. Ιδιαίτερα ο κόσμος της Αριστεράς. Γι’ αυτό η έκκλησή μου είναι να συμμετάσχουν μαζικά στην εκλογική αναμέτρηση για να στείλουμε το μήνυμα σε όλους εκείνους που αποφασίζουν στο ευρωπαϊκό επίπεδο ότι οι πολιτικές τους δεν γίνονται αποδεκτές, ότι υπάρχει δυσφορία, υπάρχει θυμός, για τις πολιτικές που ακολουθούν και οι οποίες οδηγούν τους λαούς σε φτωχοποίηση.
–Ποιο πολιτικό μήνυμα θα στείλουν πολίτες;
–Το εκλογικό αποτέλεσμα παρόλο ότι δεν είναι ανάλογο με εκείνο των εθνικών εκλογών, στην ψυχολογία του κόσμου θα καθορίσει και το πόσο σοβαρά θα λαμβάνονται υπόψη τα διάφορα πολιτικά κόμματα. Για παράδειγμα, εάν ένα κόμμα, το ΑΚΕΛ στη συγκεκριμένη περίπτωση, βγει ισχυρό από αυτή την αναμέτρηση, θα λαμβάνεται πολύ πιο σοβαρά υπόψη το τι λέει σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό και οι προσπάθειες που καταβάλλει για τη σωστή επίλυση του εθνικού μας προβλήματος θα είναι ακόμη πιο ενισχυμένες. Και στα οικονομικά ζητήματα το ίδιο. Ένα ισχυρό ΑΚΕΛ μπορεί να υπερασπιστεί τον εργαζόμενο, τον φτωχόκοσμο με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από ό,τι ένα αποδυναμωμένο ΑΚΕΛ. Αυτό θα πρέπει να το λάβει υπόψη ο καθένας. Κατανοώ την απογοήτευση και τη δυσφορία που δημιουργούν οι καταστάσεις που ζούμε τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα μετά τις αποφάσεις του Eurogroup και της κυβέρνησης Αναστασιάδη. Όμως τα πράγματα δεν θα αλλάξουν, αν δεν δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για τη μεγαλύτερη δυνατή αντίσταση σε αντιλαϊκές πολιτικές.
–Ο στόχος του ΑΚΕΛ στις ευρωεκλογές;
–Η εκλογή των δύο ευρωβουλευτών με υψηλά ποσοστά.