Ομιλία Άριστου Δαμιανού σε μνημόσυνο ηρώων της Κοινότητας Πηγής Αμμοχώστου

Ομιλία Άριστου Δαμιανού, Βουλευτή ΑΚΕΛ,

σε μνημόσυνο ηρώων της Κοινότητας Πηγής Αμμοχώστου

13 Ιουλίου 2014, Ορόκλινη

Αγαπητοί συγγενείς και φίλοι των ηρώων,

Συμπατριώτισσες – Συμπατριώτες,

Είναι πάντα δύσκολο να μιλά κάποιος για ήρωες. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να μην κατορθώνουμε να αποδώσουμε το μέγεθος της θυσίας. Ούτε το βάσανο του να μην γνωρίζεις τί απέγιναν οι άνθρωποί σου. Οι γιοι, οι αδερφοί, οι σύζυγοι, οι πατεράδες. Το μέγεθος της θυσίας του να αγωνίζεσαι σε έναν προδομένο αγώνα απέναντι από έναν κατά πολύ ισχυρότερο εχθρό.

Παράλληλα, πρέπει να συνεχίσουμε να στιγματίζουμε τους ενόχους ενός διπλού εγκλήματος. Να στιγματίζουμε την απόπειρα διαγραφής της μνήμης, την προσπάθεια αποδυνάμωσης του αγωνιστικού φρονήματος του λαού μας αλλά και του πόθου μας για δικαίωση. Όση δικαίωση μπορεί να υπάρξει για όσους το πικρό καλοκαίρι του 1974 στέρησε το πολυτιμότερο αγαθό. Τη ζωή και τη χαρά της δημιουργίας δίπλα από αγαπημένα πρόσωπα.

Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή. Σαράντα χρόνια από το μαύρο εκείνο καλοκαίρι που έμελλε να αλλάξει τον ρουν της ιστορίας στον τόπο μας. Ο πόνος, ο θυμός, η οργή, η αγανάκτηση είναι λίγα μόνο από τα συναισθήματα που διακατέχουν όσους ζήσαμε το δίδυμο έγκλημα και τα γεγονότα του καλοκαιριού του 1974. Για 40 χρόνια ο λαός μας μετρά τις πληγές του. Σαράντα χρόνια και συνεχίζουμε ακόμα να θάβουμε ηρωικά παλικάρια του τόπου μας. Σαράντα χρόνια μετά ο διακαής πόθος της επιστροφής παραμένει ανεκπλήρωτος απόρροια της τουρκικής αδιαλλαξίας.

Η κοινότητα της Πηγής Αμμοχώστου, είχε και αυτή το πικρό μερτικό της στις θυσίες του λαού μας. Δημήτρης Βρακάς, Κώστας Φωτίου, Χριστάκης Σοφρωνίου, Γιάννης Μπάκας και τόσοι άλλοι. Άνθρωποι της δουλειάς, του μεροκάματου και της οικογένειας. Άνθρωποι νέοι που χάθηκαν είτε εν ώρα καθήκοντος προς την πατρίδα είτε εν ώρα καθήκοντος προς την οικογένεια. Ήρωες που σήμερα τιμούμε, μακριά από τη γενέθλια γη και ενώ ο αγώνας για απελευθέρωση και επανένωση συνεχίζεται.

Ο Δημήτρης Βρακάς, γιος του Αρτέμη και της Ελένης, οικοδόμος στο επάγγελμα, είχε ολοκληρώσει τη στρατιωτική του θητεία και είχε κτίσει στις δύσκολες εκείνες συνθήκες τη ζωή του με τη σύζυγο του Μαρούλλα και τα τρία παιδιά τους, το Θεόδωρο, την Ελένη και τον Αρτέμη. Στις 20 Ιουλίου του 1974 όμως, η συνείδηση και ο πατριωτισμός του τον οδήγησαν να απαντήσει παρών στο κάλεσμα της πατρίδας και να καταταγεί στη μονάδα του την 131 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού. Στις 21 Ιουλίου βρέθηκε στην πρώτη γραμμή σε επιχείρηση στο χωριό Όβγορος. Μαζί με τους συντρόφους του έπεσε μαχόμενος από τα πυρά των τουρκικών πολυβόλων. Ήταν 34 ετών.

Ο Κώστας Φωτίου, το δεύτερο από τα πέντε παιδιά του Ανδρέα και της Ελένης Φωτίου γεννήθηκε το 1948. Κατατάγηκε στην Εθνική Φρουρά για τη θητεία του και αφού τελείωσε τη Σχολή Ευελπίδων υπηρέτησε στο 201 ΤΠ στο Βαρώσι με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Το 1973 αφού ήδη είχε απολυθεί από τις τάξεις της Εθνικής Φρουράς παντρεύτηκε την  Κυριακή Θεωρή και απέκτησαν το γιο τους Θεόδωρο. Κατά την εκδήλωση του πραξικοπήματος κλήθηκε από τους πραξικοπηματίες και κρατήθηκε για τρεις μέρες λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Αφέθηκε ελεύθερος στις 18 Ιουλίου. Όταν ξεκίνησε η Τουρκική εισβολή παρουσιάστηκε σε στρατόπεδο στη Λάρνακα. Με την έναρξη της 2ηςφάσης της Τουρκικής εισβολής το τάγμα του προωθήθηκε στην περιοχή Παλαικύθρου – Μιας Μηλιάς. Έκτοτε και μετά το σπάσιμο της γραμμής και την υποχώρηση του τάγματος η τύχη του αγνοείτο. Ήταν 26 ετών. Χρόνια ολόκληρα η οικογένεια ζούσε την αγωνία και το δράμα για την τύχη του μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 2010 που ενημερώθηκαν για την ανεύρεση και ταυτοποίηση των οστών του.

Ο Χριστάκης Σωφρονίου, γιος του Κυριάκου και της Ειρήνης, ήταν τορναδόρος στο επάγγελμα. Στις 14 Αυγούστου 1974 υπηρετούσε στον 120ο Λόχο Βαρέων Όπλων και μαζί με τους συντρόφους του έδωσαν την τελευταία μάχη. Μια Μηλιά- Τραχώνι – Κυθρέα – Κουτσοβέντη.  Ξαποσταίνουν στην καταληφθείσα από τα Τουρκικά στρατεύματα Βώνη. Στις 15 Αυγούστου συλλαμβάνονται και οδηγούνται στο Τουρκοκυπριακό χωριό Επηχώ. Από εκείνη τη μέρα η τύχη του όπως και των υπολοίπων συντρόφων του αγνοείτο. Ήταν μόλις 19 χρονών. Τα οστά του βρέθηκαν το 2005 σε ομαδικό τάφο στην περιοχή του Τουρκοκυπριακού χωριού Μπέκιογιου.

Ο Γιάννης Μπάκας ήταν παιδί εφταμελούς οικογένειας και καταγόταν από το χωριό Γέναγρα. Παντρεύτηκε τη σύζυγο του Μαρούλα από την Πηγή όπου και διέμεναν μέχρι το 1974. Ήταν οικοδόμος στο επάγγελμα. Με τη σύζυγο του απέκτησαν και το μοναχοπαίδι τους, την Ειρήνη. Στη 2η φάση της εισβολής, μετά την κατάρρευση της αμυντικής γραμμής στη Μια Μηλιά, κατέφυγαν μαζί με την οικογένεια του στις ελεύθερες περιοχές και κατέληξαν στο Αυγόρου. Στις 17 Αυγούστου μέσα σε όλο το χάος της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων που διαδίδονταν, αποφασίζει με άλλους συγχωριανούς του να επιστρέψουν στο χωριό για να φέρουν κάποια απαραίτητα πράγματα για τις οικογένειές τους. Η δύναμη του καθήκοντος προς την οικογένεια τέθηκε πάνω από τον υπαρκτό κίνδυνο. Στην επιστροφή συνελήφθησαν από Τούρκους στρατιώτες. Έκτοτε η τύχη του αγνοείτο. Πληροφορίες έλεγαν ότι ο Γιάννης ήταν ένας από τους αιχμαλώτους που δολοφονήθηκαν άνανδρα στο σταθμό του τραίνου. Ήταν 37 ετών. Το 2013, μετά από εκταφές στην πιο πάνω περιοχή και τον εντοπισμό λειψάνων, ταυτοποιήθηκαν και τα οστά του Γιάννη.

Δυστυχώς οι θυσίες του Δημήτρη, του Κώστα, του Χριστάκη, του Γιάννη και τόσων άλλων παλικαριών μας δεν δικαιώθηκαν. Δεν κατάφεραν να αποτρέψουν την καταστροφή. Η από χρόνια διαβρωμένη εκ των έσω άμυνα μας, η υπεροπλία του εχθρού, ενισχυμένη από άνομα σχέδια τρίτων και την προδοσία που προηγήθηκε, οδήγησαν στην εδραίωση της εισβολής και στη διχοτόμηση.

Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνούμε ούτε αυτούς που πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την πατρίδα, ούτε αυτούς που τήν πρόδωσαν. Δεν πρέπει να ξεχνούμε το παρελθόν, τα λάθη, τα εγκλήματα, εν γένει την ιστορία μας, αλλά πρέπει ξεκάθαρα να τη μεταλαμπαδεύουμε στους νέους μας. Όχι για να διχάσουμε ή να εκδικηθούμε αλλά για να βοηθήσουμε να αποτραπούν παρόμοιες πράξεις στο μέλλον. Λαός που δεν ξέρει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει. Όλοι εμείς που ζήσαμε τα γεγονότα, γνωρίζουμε. Τώρα όμως έχει μπει στο στόχαστρο η συνείδηση της γενιάς που δεν έζησε το 1974. Η σύγχρονη ιστορία της Κύπρου μάς διδάσκει ότι ο εθνικισμός – σοβινισμός , η μισαλλοδοξία, η πατριδοκαπηλία μόνο κακά επισώρευσαν σε αυτόν τον τόπο. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ακραία φαινόμενα, ο φασισμός και ο εθνικισμός, αναβιώνουν επικίνδυνα στον τόπο μας. Είναι χρέος μας να τα αντιπαλέψουμε. Να μην αφήσουμε να διαβρωθούν άλλες συνειδήσεις. Εξάλλου, η ποιότητα της Δημοκρατίας μας πρέπει να αφορά όλους.

Υπέρτατο χρέος έναντι των νεκρών μας είναι ο συνεχής αγώνας για επίλυση του Κυπριακού. Αυτός είναι και ο λόγος που στηρίζουμε τις συνομιλίες μεταξύ των δύο κοινοτήτων, παρά τις διαφωνίες μας για την ακολουθούμενη τακτική. Διαφωνούμε με θέσεις και χειρισμούς του Προέδρου Αναστασιάδη. Επιμένουμε ότι θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί στο πρόσφατο παρελθόν. Αν επιμένουμε να συζητούμε τα πάντα από την αρχή, δεν πρόκειται να υπάρξει πρόοδος, γνωρίζοντας τον Έρογλου. Αυτό αποδεικνύεται και από την κατάληξη που είχε το Κοινό Ανακοινωθέν. Το οποίο κατά γενική ομολογία είναι υποδεέστερο του προηγούμενου, ειδικά στο θέμα της μιας και αδιαίρετης κυριαρχίας. Αυτή η λανθασμένη πορεία φαίνεται να συνεχίζεται και στη δεύτερη φάση των συνομιλιών. Επιχειρούμε εξ’ υπαρχής διαπραγμάτευση και δίδουμε την ευκαιρία ή το άλλοθι που ψάχνει ο Έρογλου, η τουρκική πλευρά, για να καταθέτει νέα έγγραφα που αλλοιώνουν οτιδήποτε είχε συμφωνηθεί μέχρι τώρα. Και τα οποία ασφαλώς είναι απαράδεκτα αφού βρίσκονται εκτός του συμφωνημένου πλαισίου. Και βέβαια, ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι αφενός η διεύρυνση του χάσματος και άρα η απομάκρυνση της προοπτικής για σπάσιμο του αδιεξόδου και αφετέρου η άδικη επίρριψη ευθυνών στην πλευρά μας, την ώρα που ξεκάθαρα η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει κάθε έννοια δικαίου και ηθικής, κατέχοντας παράνομα κομμάτι της πατρίδας μας και παραβιάζοντας κατά συρροή τα ανθρώπινα δικαιώματα του λαού μας.

Καταστροφικές θα είναι και οι συνέπειες αν εισακουστούν και αυτοί στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα που ζητούν να απαρνηθούμε την υπογραφή μας για λύση ομοσπονδίας, παραπέμποντας σε ιδεατές λύσεις και μακροχρόνιο αγώνα. Λες και 40 χρόνια δεν είναι μακροχρόνιος αγώνας. Σε τέτοια περίπτωση θα δίναμε το μεγάλο άλλοθι στην Τουρκία να θέσει αλλά και να πείσει τη διεθνή κοινότητα, που δεν ελαύνεται πάντοτε από ευγενείς προθέσεις προς την Κοινότητας μας, μοιραία για τη θέση ότι η λύση είναι ανέφικτη. Όσοι δε ισχυρίζονται ότι η διχοτόμηση είναι η δεύτερη καλύτερη λύση, προσφέρουν κάκιστη υπηρεσία στο λαό μας αλλά και θείο δώρο στην κατοχική Τουρκία.

Επαναλαμβάνουμε ότι η μόνη εφικτή λύση είναι αυτή της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Αυτή η λύση θα ανοίξει το δρόμο για να τερματιστεί η κατοχή, ο εποικισμός, οι ξένες επεμβάσεις και θα μας επιτρέψει, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να κτίσουμε ξανά -αλλά σοφότεροι- το κοινό μας μέλλον. Χωρίς εγγυήσεις, διχοτομικές λογικές και ξένες εξαρτήσεις. Σε μια πατρίδα όπου τα δίκαια του λαού και η ειρήνη θα κατισχύσουν. Και ασφαλώς για να γίνει ζωή το όραμα για λύση χρειάζεται ενότητα και συναντίληψη γύρω από συμφωνημένους στόχους. Μακριά από εκπτώσεις στην ποιότητα της λύσης αλλά και μακριά από επικίνδυνα μαξιμαλιστικές και ανέφικτες θέσεις. Με ρεαλισμό αλλά και διεκδίκηση.

Μόνο έτσι δικαιώνονται οι νεκροί μας και οι θυσίες τους. Και οι θυσίες των οικογενειών τους και των παιδιών τους που μεγάλωσαν χωρίς πατεράδες.  Να είστε περήφανοι αγαπητοί συγγενείς για τους ανθρώπους σας. Έδωσαν τη ζωή τους θυσία στην πατρίδα αγωνιζόμενοι για ελευθερία και δημοκρατία.

Η δε απότιση φόρου τιμής δεν αποτελεί επετειακή υποχρέωση. Αποτελεί οφειλόμενο χρέος και πατριωτικό καθήκον για κάθε δημοκράτη άνθρωπο.

Ο Δημήτρης, ο Κώστας, ο Χριστάκης και ο Γιάννης θα μείνουν  αθάνατοι γιατί θα τους συνοδεύει παντοτινά η αγάπη των οικογενειών τους αλλά και η βαθιά εκτίμηση και ο σεβασμός του λαού μας και ιδιαίτερα της Κοινότητας της Πηγής.

Τιμή και δόξα στους ήρωές μας.

Ας είναι αιώνια η μνήμη τους.