Κατασκευάζοντας την «Άνοιξη της Αβάνας»…, του Γιώργου Κουκουμά

“Twitter” για αντεπανάσταση στην Κούβα έστησαν οι ΗΠΑ

Κατασκευάζοντας την «Άνοιξη της Αβάνας»…

60 χρόνια οικονομικού αποκλεισμού, απόπειρα εισβολής, αμέτρητες απόπειρες δολοφονίας του Κάστρο και άλλων Κουβανών ηγετών,  βιολογικός πόλεμος, κατασκοπεία, χρηματοδότηση και εξοπλισμός αντικυβερνητικών τρομοκρατών, σαμποτάζ… Τίποτα από όσα δοκίμασαν και δοκιμάζουν οι ΗΠΑ σε βάρος της Κούβας εδώ και δεκαετίες, δεν τους απέφερε την πολυπόθητη ανατροπή του σοσιαλισμού.

Αυτός είναι ο λόγος που εδώ και μερικά χρόνια οι ΗΠΑ έχουν θέσει σε εφαρμογή και στην Κούβα τις μεθόδους που εφαρμόζουν σε μια σειρά άλλων χωρών όπου επιδιώκουν πολιτική αποσταθεροποίηση και ανατροπή κυβερνήσεων. Οι λεγόμενες «πολύχρωμες επαναστάσεις» στην Ανατολική Ευρώπη κατά την περασμένη δεκαετία, όπως και η εξέλιξη της λεγόμενης «Αραβικής Άνοιξης», μαρτυρούν ότι οι ΗΠΑ αλλού υποδαύλισαν κοινωνικές αναταραχές και αλλού ποδηγέτησαν -ή έστω προσπάθησαν να ελέγξουν- λαϊκές εξεγέρσεις. Το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ενταχθεί πλήρως στους μηχανισμούς των  -τοπικών, περιφερειακών και παγκόσμιών- σχεδιασμών των ΗΠΑ. Οι πρόσφατες αποκαλύψεις του αμερικανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Associated Press, έρχονται να επιβεβαιώσουν όσα ο πλανήτης υποψιαζόταν. Όσοι ειρωνεύονταν περί «θεωριών συνωμοσίας» και «αντιαμερικανικών συνωμοσιολογιών», διαψεύστηκαν ξανά…

“Twitter” στην υπηρεσία της αντεπανάστασης.

Συγκεκριμένα, το Associated Press (ΑP) αποκάλυψε την ύπαρξη μυστικού προγράμματος της USAID (Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών) με στόχο την ανάπτυξη ενός κοινωνικού δικτύου (τύπου “Twitter”) που θα δρούσε για την πρόκληση κοινωνικής αναταραχής στην Κούβα και υπονόμευση της κυβέρνησης Κάστρο. Οι αποκαλύψεις έχουν δημοσιευθεί ήδη από τις μεγαλύτερες εφημερίδες του εξωτερικού και το ζήτημα απέκτησε τέτοιες διαστάσεις, που ανάγκασε το Λευκό Οίκο να τοποθετείται ξανά και ξανά.

Σύμφωνα με τις συνεντεύξεις που πήρε το AP από ανθρώπους που είχαν εμπλακεί στο πρόγραμμα αλλά και έγγραφα που απέκτησε έκτασης πέραν των 1.000 σελίδων, είχε εξυφανθεί σχέδιο δημιουργίας μιας βάσης συνδρομητών κοινωνικού δικτύου το οποίο θα άρχιζε τη λειτουργία τους μέσω αποστολής γραπτών μηνυμάτων προς κινητά τηλέφωνα Κουβανών πολιτών. Αρχικά το περιεχόμενο των μηνυμάτων θα ήταν «αθώο» και θα αφορούσε ενημέρωση για τη μουσική, το ποδόσφαιρο, τον καιρό κλπ. Στη συνέχεια, όταν το δίκτυο θα συγκέντρωνε έναν ικανοποιητικό αριθμό συνδρομητών -ίσως εκατοντάδες χιλιάδες, με στόχο πάντα τους νέους- το περιεχόμενο θα μετατρεπόταν σταδιακά πολιτικό και αντικυβερνητικό με σκοπό –σε «καίριες χρονικές στιγμές»- να προκαλέσει τους Κουβανούς να πραγματοποιήσουν «αυθόρμητες συγκεντρώσεις». Βαθύτερη επιδίωξη ήταν να εξελιχθούν αυτές οι «συγκεντρώσεις» σε μια κουβανική «εξέγερση» η οποία, όπως αναφέρεται επακριβώς σε έγγραφο της USAID, «θα επαναδιαπραγματεύονταν την ισορροπία της εξουσίας ανάμεσα στο κράτος και στην κοινωνία». Μάλιστα στις αποκαλύψεις του AP αναφέρεται ότι στα έγγραφα γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι με τέτοιες τεχνικές έγινε δυνατό να πυροδοτηθούν πολιτικές εξεγέρσεις στις Φιλιππίνες, στη Μολδαβία και στο Ιράν, αναγνωρίζοντας έτσι τη μέθοδο ως σημαντικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής.

“ZunZuneo”, χαφιές made in USA

Το κοινωνικό δίκτυο με το όνομα «ΖunZuneo» (που στην κουβανική αργκό σημαίνει «τιτίβισμα» παραπέμποντας στο “Twitter”) λειτούργησε για δύο χρόνια εξασφαλίζοντας γύρω στους 40 χιλιάδες συνδρομητές. Κανένας βεβαίως από αυτούς δεν γνώριζε ότι το δίκτυο συνδεόταν με την κυβέρνηση των ΗΠΑ ούτε ότι τα προσωπικά τους δεδομένα αποθηκεύονταν για να χρησιμοποιηθούν για πολιτικούς σκοπούς. Σύμφωνα μάλιστα με τις αποκαλύψεις, υπήρξε υποκλοπή των τηλεφωνικών καταλόγων της Κούβας από τα αρχεία της κρατικής εταιρίας τηλεπικοινωνιών. Οι τηλεφωνικοί αριθμοί παραδόθηκαν «δωρεάν» στη USAID  και την εταιρία Creative Associates, η οποία όπως αποκαλύπτεται είχε κομβικό ρόλο στην όλη επιχείρηση.

Το πρόγραμμα είχε αναλάβει να αναπτύξει μια ομάδα άριστων ειδικών της πληροφορικής που είχαν επιστρατευθεί από την Ουάσινγκτον, το Ντένβερ, τη Νικαράγουα και την Κόστα Ρίκα, με επικεφαλής τον Αμερικανό αξιωματούχο Τζο ΜακΣπέντον. Ο Μακ Σπέντον έχει στο βιογραφικό του προϋπηρεσία στο  Τμήμα «Πρωτοβουλίες Μετάβασης» της USAID, που δημιουργήθηκε αμέσως μετά την πτώση της ΕΣΣΔ προκειμένου «να προωθήσει τα αμερικανικά συμφέροντα σε χώρες με ταχύτατες πολιτικές αλλαγές»…

Πάντως, η USAID έκανε τεράστιες προσπάθειες για να συγκαλύψει την αμερικανική εμπλοκή στο πρόγραμμα με την ίδρυση εταιριών-βιτρίνας στην Ισπανία και στα Νησιά Κέιμαν προκειμένου να καλύψουν τη ροή χρημάτων ενώ προσέλαβαν διευθυντικά στελέχη τα οποία δεν γνώριζαν ότι εργάζονταν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα. «Δεν θα υπάρξει απολύτως καμία αναφορά στην εμπλοκή της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Αυτό είναι απολύτως κρίσιμο για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της υπηρεσίας και τη διασφάλιση της επιτυχίας της αποστολής» διαβεβαίωνε μια από τις εμπλεκόμενες εταιρίες, σε σημείωμα της το 2010. Η ανάπτυξη του προγράμματος ολοκληρώθηκε ακριβώς την ίδια περίοδο που ένα άλλο πρόγραμμα της USAID κατέληξε στη σύλληψη από τις κουβανικές αρχές του Αμερικανού διαχειριστή συστημάτων Αλαν Γκρος. Ο Γκρος είχε ταξιδέψει επανειλημμένα στην Κούβα προκειμένου να αναπτύξει ένα «πρόγραμμα διεύρυνσης της πρόσβασης στο Διαδίκτυο». Η τεχνολογία όμως που βρέθηκε στα χέρια του, τη διαθέτουν μόνο κυβερνήσεις και μυστικές υπηρεσίες…

Οι Κουβανοί ξεσκεπάζουν τις ΗΠΑ

Σύμφωνα με τα έγγραφα που απέκτησε το AP, η ομάδα που ανέπτυσσε το ZunZuneo είχε διαπιστώσει ότι σε κάποια χρονική στιγμή, οι υπηρεσίες της Κούβας προσπάθησαν να εντοπίσουν τα ίχνη των μηνυμάτων και να «σπάσουν» το πρόγραμμα. Μέχρι το φθινόπωρο του 2012 το πρόγραμμα είχε ουσιαστικά πάψει να λειτουργεί, χωρίς να δοθεί καμιά εξήγηση στους συνδρομητές της. Η USAID ισχυρίζεται ότι το πρόγραμμα τερματίστηκε όταν διακόπηκε η χρηματοδότηση.  Οι ενδείξεις όμως δείχνουν ότι οι Αμερικανοί απέσυραν το ZunZuneo, όταν οι υπηρεσίες της Κούβας άρχισαν να ξετυλίγουν το κουβάρι και να ξεσκεπάζουν ποιος κρυβόταν πίσω από αυτό…

Αποδείχθηκε ότι οι επανειλημμένα εκφρασθείσες ανησυχίες της κουβανικής κυβέρνησης για προσπάθεια των ΗΠΑ να διεισδύσουν στην κουβανική κοινωνία μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα ήταν βάσιμες. Μάλιστα, το 2011 είχε διαρρεύσει στο Διαδίκτυο ένα 50λεπτο βίντεο το οποίο έδειχνε μια κρυφά βιντεοσκοπημένη παρουσίαση που γινόταν από ένα ειδικό για θέματα διαδικτύου σε αξιωματούχους του κουβανικού υπουργείου εσωτερικών. Το βίντεο αυτό είχε χρησιμοποιηθεί για να δυσφημιστεί η κουβανική κυβέρνηση περί «αστυνόμευσης του διαδικτύου» και να αναμασηθούν τα περί «δικτατορικού καθεστώτος που καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα». Σήμερα, γίνεται κατανοητό ότι η κυβέρνηση της Κούβας ανησυχούσε και λάμβανε μέτρα, διότι είχε συλλέξει έγκυρες πληροφορίες.

«Ναι μεν, αλλά» από τις ΗΠΑ

Η ίδια η USAID αρνείται ότι το ZunZuneo ήταν μυστικό πρόγραμμα και υποστήριξε ότι «υπηρετούσε ένα σημαντικό σκοπό με το να συμβάλει στην πιο ελεύθερη ροη πληροφόρησης προς τους Κουβανούς». Η έκθεση του Γραφείου Λογοδοσίας της Κυβέρνησης των ΗΠΑ για το 2013, δεν κάνει ονομαστική αναφορά στο ZunZuneo. Επισημαίνει εντούτοις ότι τα προγράμματα της USAID περιλάμβαναν «στήριξη για την ανάπτυξη πλατφορμών ανεξάρτητης κοινωνικής δικτύωσης».

Βουλευτές και γερουσιαστές των ΗΠΑ χαρακτήρισαν «ανόητη» και «εκτός της αποστολής της USAID» την ανάπτυξη αυτού του προγράμματος. Άλλοι, όπως ο σεσημασμένος αντιΚουβανός Ρόμπερτ Μενέντεζ έδωσαν θερμά συγχαρητήρια στη USAID. Από την πλευρά του ο Λευκός Οίκος δια του εκπροσώπου Τύπου Τζέι Καρνέι, επιβεβαίωσε την αμερικανική εμπλοκή στο πρόγραμμα απορρίπτοντας ωστόσο ότι ήταν «μυστικό» ή «κατασκοπευτικό». Δικαιολόγησε το γεγονός ότι κρατήθηκε μακριά από τη δημοσιότητα, λέγοντας ότι σε χώρες όπως η Κούβα, η οποιαδήποτε αμερικανική εμπλοκή θα έθετε σε κίνδυνο ανθρώπους… Βέβαια, δύσκολα θα βρεθεί άνθρωπος στον πλανήτη που να πιστεύει ειλικρινά ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είχε γνώση –αν όχι την άμεση καθοδήγηση- για το πρόγραμμα… Άλλωστε η νομοθεσία των ΗΠΑ απαιτεί προεδρική εξουσιοδότηση και ενημέρωση του Κογκρέσσου για κάθε μυστική δράση ομοσπονδιακής υπηρεσίας.

Ο σοσιαλισμός στο στόχαστρο

Τo αποτυχημένο εγχείρημα των ΗΠΑ με το ZunZuneo δεν μπορεί να ειδωθεί ξεχωριστά από τη γενικότερη πολεμική των ΗΠΑ ενάντια στο Νησί της Επανάστασης και στα σχέδια για ανατροπή του σοσιαλισμού. Οι κινήσεις της κυβέρνησης Ομπάμα που θεωρήθηκαν φιλικά «ανοίγματα» προς την Κούβα  στην ουσία ήταν προσπάθεια υπονόμευσης της Κούβας από διαφορετική οδό. Οι αποκαλύψεις του AP φανερώνουν ότι η αμερικανική απόφαση του 2009 για να επιτραπούν «περισσότεροι τηλεπικοινωνιακοί δεσμοί με την Κούβα» (δραστηριοποίηση αμερικανικών εταιριών παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στη χώρα) δεν είναι άσχετη με τις προσπάθειες «διαδικτυακής» διείσδυσης των ΗΠΑ στην κοινωνία της Κούβας.

Όλα ήταν και είναι ενταγμένα στην προσπάθεια να ανατραπεί το κοινωνικοοικονομικό σύστημα που επέλεξαν οι Κουβανοί και να εγκαθιδρυθεί ένα φιλοαμερικανικό καπιταλιστικό καθεστώς που θα παραδώσει τον πλούτο και το εργατικό δυναμικό της χώρας στις ορέξεις των αμερικάνικων μονοπωλίων. Άλλες όμως οι βουλές του λαού της Κούβας…

Γιώργος Κουκουμάς

Γραφείο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κ.Ε. ΑΚΕΛ