Αχρείαστοι πειραματισμοί, του Άριστου Δαμιανού
Η ιστορία του κυπριακού προβλήματος, από το 1977 και εντεύθεν με κάποια φωτεινά διαλείμματα, σε ό, τι αφορά την κοινότητά μας, είναι μια ιστορία γεμάτη από παλινδρομήσεις, μεγαλοστομίες, ερασιτεχνισμούς και προχειρότητες. Δυστυχώς, με αφορμή το πολύκροτο κοινό ανακοινωθέν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν απέφυγε την πεπατημένη.
Είναι καθολική (ή σχεδόν καθολική) η θέση στο Εθνικό Συμβούλιο ότι η επιδιωκόμενη λύση θα προέλθει μέσα από διάλογο, στα πλαίσια του ΟΗΕ. Η ομοσπονδοποίηση θα είναι αποτέλεσμα της μετεξέλιξης της Κυπριακής Δημοκρατίας (και όχι αποτέλεσμα «παρθενογένεσης» ή κατάργησης/διάλυσης και επανίδρυσης) από το ενιαίο κράτος του 1960 σε ομοσπονδιακό. Αυτό το κράτος, όπως κάθε ανεξάρτητο κράτος, θα πρέπει να έχει μία και αδιαίρετη κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα. Στοιχεία που διασφαλίζουν την ενότητα του κράτους στο εσωτερικό αλλά και στο διεθνές δίκαιο. Η βάση της λύσης, δηλαδή η δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία και τα πιο πάνω χαρακτηριστικά, αποτελούν τις «πιο κόκκινες γραμμές μας» ως κοινότητα.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με την εκλογή του ήταν ασφαλώς ελεύθερος να διαπραγματευτεί όπως ο ίδιος ήθελε το κυπριακό. Δυστυχώς, παρά τις προειδοποιήσεις μας, επέλεξε να εγκαταλείψει μια σημαντική σύγκλιση μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως αποτυπώθηκε στα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ. Τη δέσμευση για πρώτη φορά της τουρκοκυπριακής κοινότητας στη μία κυριαρχία, ως θέμα αρχής. Θεώρησε –ενδεχομένως- ότι μπορούσε να εξασφαλίσει κάτι περισσότερο. Δυστυχώς, μετά από τέσσερις μήνες -ένεκα τουρκικής αδιαλλαξίας- είμαστε στο μηδέν.
Κάποιοι τρίτοι βολεύονται με την κήρυξη αδιεξόδου. Το να καταστεί το κυπριακό «παγωμένη σύρραξη» βολεύει την Τουρκία, αφού επί του εδάφους θα συνεχίσουν να διαιωνίζονται διχοτομικά τετελεσμένα: πολλαπλασιασμός των εποίκων, φυσική μείωση των προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενεάς, περαιτέρω ξεπούλημα των περιουσιών στην «Επιτροπή Αποζημιώσεων» στα κατεχόμενα, συνέχιση της μετανάστευσης Τουρκοκυπρίων αλλά και πιθανή χαλάρωση των όποιων εναπομείναντων εμποδίων αντιμετωπίζει σήμερα το παράνομο μόρφωμα στα κατεχόμενα εδάφη μας. Άρα θέλουμε λύση. Το συντομότερο. Το αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι στρατηγική επιλογή. Ούτε η παθητική ενατένιση την οποία προκρίνουν ορισμένοι. Ούτε τα περί νέας στρατηγικής. Αλήθεια, ποιας;
Μοιραία –λοιπόν- η με μεγάλη καθυστέρηση επιλογή του Προέδρου να αξιοποιήσει τα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ, τα οποία με τον πλέον επίσημο τρόπο επικαλείται τώρα στην πρόσφατη επιστολή του προς το ΓΓ του ΟΗΕ, αποτελεί έμμεση παραδοχή ότι στους χειρισμούς του υπήρξαν –το λιγότερο- σοβαρές αστοχίες. Οι οποίες πιθανό στο τέλος να μάς χρεωθούν από διάφορους κακοθελητές ως πρόθεση για μη λύση. Που θα ήταν τραγικό, δεδομένης της διαχρονικά απαράδεκτης τουρκικής στάσης.
Το δίδαγμα είναι απλό. Διεκδίκηση, ναι. Πειραματισμοί ελέω πολιτικών σκοπιμοτήτων, όχι. Αν ο Πρόεδρος επικαλείτο ευθύς εξαρχής αυτή τη σημαντικότατη δέσμευση των Τουρκοκυπρίων, σε λύση ενός κράτους, ο Έρογλου θα ήταν ο δυστυχέστερος των Κυπρίων. Θα τον αδειάζαμε εκ προοιμίου. Κρίμα γιατί με τις παλινδρομήσεις που υπήρξαν βρήκε άλλοθι για να εγκαταλείψει και εκείνος τη δέσμευση του προκατόχου του στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων. Έστω και τώρα, η επαναφορά της ορθής ερμηνείας για μία, μόνη και αδιαίρετη κυριαρχία, κατ’ επίκληση των Κοινών Ανακοινωθέντων Χριστόφια – Ταλάτ, αποτελεί τη μόνη διέξοδο. Σύγκλιση, την οποία αναγνωρίζει και ο ΟΗΕ εξάλλου.
Οι επόμενες μέρες θα δείξουν πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Χάσαμε πολύτιμο χρόνο. Και υπάρχουν ευθύνες. Συνομιλίες πάνω στη σωστή βάση πρέπει να ξεκινήσουν. Η επίτευξη μιας δίκαιης υπό τις περιστάσεις, λειτουργικής λύσης, που θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, με την ειρηνική απελευθέρωση και πραγματική επανένωση του τόπου και του λαού μας, αποτελεί τη μόνη ενδεδειγμένη οδό.
