Αποστρατιωτικοποίηση: Προϋπόθεση για Λύση, της Σταύρης Καλοψιδιώτου
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή περί ανάγκης αναθεώρησης του στόχου της αποστρατιωτικοποίησης προκαλούν την έντονη ανησυχία μας. Δυστυχώς τέτοιες αναφορές έχουν ξανακουστεί, εφόσον βρίσκουν συχνά τη θέση τους σε τοποθετήσεις αξιωματούχων και στελεχών της κυβέρνησης Αναστασιάδη- ΔΗΣΥ.
Μια μικρή ιστορική αναδρομή στις επίσημες θέσεις της Ελληνοκυπριακής πλευράς, καταδεικνύει πως η αποστρατιωτικοποίηση ουδέποτε υπήρξε στόχος μόνο της Αριστεράς της Κύπρου. Το 1989, περιλήφθηκε στις ομόφωνες αποφάσεις του Εθνικού Συμβουλίου. Στις 17 Δεκεμβρίου 1993, ο Κληρίδης διαβίβασε στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ πρόταση για αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου. Το 2002, ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών επίσης αναγνώρισε μέσα από δηλώσεις του πως η αποστρατιωτικοποίηση συνιστά σημαντική παράμετρο για τη λύση. Το Εθνικό Συμβούλιο, στις ομόφωνες αποφάσεις του Σεπτεμβρίου του 2009, μετά πλέον από την ένταξη στην ΕΕ, επανέλαβε τον ίδιο ακριβώς στόχο. Επιπρόσθετα, η συμπερίληψη του επιδιωκόμενου στόχου της αποστρατιωτικοποίησης σε σειρά ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ όπως το 1251 (1999), διαρκούσης και της διακυβέρνησης Κληρίδη- ΔΗΣΥ, έχει πολλάκις καταγραφεί ως επιτυχία των διπλωματικών ενεργειών της κυπριακής κυβέρνησης.
Τι άλλαξε λοιπόν σήμερα, που δεν βρισκόταν ενώπιον μας στο παρελθόν; Τι άλλαξε από το 2009, όταν όλα τα κόμματα συνηγορούσαν σε λύση που να προβλέπει και να διασφαλίζει την αποστρατιωτικοποίηση; Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν έχει αλλάξει. Πλην όμως, κάποιοι προφανώς καπηλεύονται το Κυπριακό για να προωθήσουν τις αντιδραστικές απόψεις τους στα θέματα ασφάλειας. Με τη θέση κάποιων ενάντια στην αποστρατιωτικοποίηση να ενδύεται τον ευρωπαϊκό μανδύα, υποστηρίζεται πως η συμμετοχή της Κύπρου στην πολιτική ασφάλειας και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης προϋποθέτει την ύπαρξη στρατού, καθιστώντας αδύνατη την αποστρατιωτικοποίηση. Ουδέν αναληθέστερο.
Η Ένωση δεν χρειάζεται το στρατό μας στις αποστολές της, τους πέντε ή δέκα στρατιώτες που θα μας αναλογούν. Ούτε όμως κι η συμμετοχή μας στις λεγόμενες ανθρωπιστικές αποστολές της, τις λίγες που δεν διενεργούνται υπό την καθοδήγηση του ΝΑΤΟ, εξαρτάται από την ύπαρξη στρατού. Σε ειρηνευτικές αποστολές, αποστολές έρευνας και διάσωσης, παροχής βοήθειας σε πληγείσες περιοχές από ανθρωπογενείς και φυσικές καταστροφές ή διαχείριση κρίσεων, η συμμετοχή και συνέργεια της Δημοκρατίας μπορεί να διασφαλίζεται με γιατρούς, λειτουργούς, ειδικούς τεχνοκράτες.
Γιατί όμως το τόσο προφανές διαλανθάνει της προσοχής και των γνώσεων όσων επικαλούνται την ευρωενωσιακή αναγκαιότητα; Ίσως γιατί απλά διαφωνούν με την αποστρατιωτικοποίηση ή γιατί η σκοπιμότητα που καμουφλάρεται με το εν λόγω πρόσχημα, αφορά την προοπτική σύζευξης με το ΝΑΤΟ μέσω Νατοϊκών εγγυήσεων ή ακόμη και μελλοντικής συμμετοχής μας. Και πάλι όμως, γιατί είναι τόσο δύσληπτη η προέκταση τέτοιων τοποθετήσεων; Ότι δηλαδή, συνεπεία της εγκατάλειψης της αρχής της αποστρατιωτικοποίησης, ανοίγει αυτόματα ο δρόμος ώστε η Τουρκία να διεκδικήσει μέσα από τη λύση την παραμονή σημαντικού αριθμού στρατευμάτων στην Κύπρο. Ακόμη, ένας στρατός στην Κύπρο πιθανότατα θα είναι μεικτός, με ίση αναλογία και αριθμό και με εκ περιτροπής Διοικητή. Αυτή την προοπτική, έχοντας υπόψη τις εμπειρίες του παρελθόντος, την αποδεχόμαστε;
Τούτων λεχθέντων, επιμένουμε στη σημασία της ασφάλειας των πολιτών και την ανάγκη να ξεπεραστεί το πραγματικό και ψυχολογικό εμπόδιο ανασφάλειας που δημιούργησαν η τουρκική εισβολή και τα 41 χρόνια στρατιωτικής κατοχής. Που μόνο με την αποστρατιωτικοποίηση μπορούν να διασφαλιστούν. Και είμαστε πεπεισμένοι, πως ορθά κανένας προηγούμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν εγκατέλειψε τη θέση για αποστρατιωτικοποίηση αποδεχόμενος είτε την παρουσία εγγυητών με επικυριαρχικά δικαιώματα εις βάρος των Κυπρίων, είτε την ύπαρξη στρατευμάτων. Η ιστορία μας, τα διαχρονικά γεωπολιτικά δεδομένα καθώς και η ανάλυση των πρακτικών των στρατιωτικών σχηματισμών καταδεικνύουν πόσο ανούσια ή και επικίνδυνη θα ήταν μια τέτοια επιλογή. Από την άλλη, η προστασία της εσωτερικής ασφάλειας των πολιτών, θα προκύψει φυσιολογικά μέσα από τις διευθετήσεις για το αστυνομικό σώμα, καθώς και από το σύνολο των ρυθμίσεων της λύσης. Που δεν πρέπει να είναι διαιρετικές, πρέπει να διασφαλίζουν την ομαλότητα, μια κουλτούρα κοινής ιδιοκτησίας και ανοχής στη διαφορετικότητα- γνωρίσματα εξάλλου όλων των σύγχρονων κοινωνιών.
Εν κατακλείδι και μια προειδοποίηση. Όσοι, προτρέχουν να απεμπολήσουν τη διαχρονική θέση υπέρ της αποστρατιωτικοποίησης, φλερτάροντας με τη ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου, ας αναλογιστούν πρώτα πώς θα λύσουν το Κυπριακό χωρίς τη στήριξη μεγάλης μερίδας του Κυπριακού λαού. Που σίγουρα θα συμπεριλαμβάνει την Αριστερά αλλά και πολλές άλλες χιλιάδες Κυπρίων.
Σταύρη Καλοψιδιώτου
Νομικός – Διεθνολόγος, Μέλος Κ.Ε. ΑΚΕΛ
