ΕΕ και Τρόικα. Το πιστόλι στον κρόταφο που έγινε κανόνι; του Ισίδωρου Σακκά
Άκουσον άκουσον! η ίδια η ΕΕ κάνει κριτική στον τρόπο που λειτουργεί η Τρόικα. Παραβιάζονται, λέει, οι Συνθήκες της ΕΕ! Τα μνημόνια δεν λαμβάνουν υπόψη τους τον κοινωνικό αντίκτυπο που έχουν! Άσε δε το άλλο: η Τρόικα δεν λογοδοτεί σε δημοκρατικά εκλεγμένα σώματα όπως το Ευρωκοινοβούλιο ή τα κοινοβούλια των κρατών σε μνημόνιο! Τάδε έφη η καινούρια έκθεση του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τρόικα, η οποία ψηφίζεται στην Ολομέλεια του Μάρτη.
Η έκθεση αυτή είναι αποτέλεσμα της έρευνας της adhoc επιτροπής του σώματος, η οποία είχε επισκεφτεί και την Κύπρο. Καταγράφει πως στις χώρες με μνημόνιο ανοίγει η ψαλίδα κατανομής του πλούτου την ίδια ώρα που η ανεργία καλπάζει. Αναγνωρίζει επίσης (αφού είναι πλέον από τους πάντες παραδεκτό εκτός απο τον ΔΗΣΥ) πως η αιτία της κρίσης ήταν ο χρηματοπιστωτικός τομέας. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η πρώτη παράγραφος της έκθεσης: “(το Κοινοβούλιο) σημειώνει πως η κρίση του δημόσιου χρέους σε όλες τις περιπτώσεις (των πέντε χωρών που πέρασαν από Τρόικα) ήταν έντονα συνδεδεμένη με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση που ήταν αποτέλεσμα χαλαρών ρυθμίσεων και ανάρμοστης συμπεριφοράς του τραπεζικού τομέα”. Ποιός ακούει τώρα τους υπερασπιστές των “καλύτερων τραπεζιτών”;
Η έκθεση ακολούθως κάνει ένα γενικό σχόλιο για τη διασύνδεση του δημόσιου χρέους με τη διάσωση των τραπεζών, τονίζοντας την ανάγκη να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος μέσω του bail-in. Γίνεται πλέον σαφές πως το bail-in αποτελεί ένα εργαλείο της ΕΕ ενάντια στην κρίση. Το ερώτημα φυσικά παραμένει: αν στη θέση της Κύπρου βρισκόταν η Γερμανία ή η Ολλανδία θα χρησιμοποιούσε η ΕΕ αυτό το εργαλείο; Η απάντηση δεν είναι της ώρας. Σημασία έχει η κυβέρνηση Αναστασιάδη να νοιώθει περήφανη που οι “ευρωπαίοι φίλοι” του Προέδρου θεωρούν το κυπριακό πείραμα ως πετυχημένο. Έλα όμως που το Κοινοβούλιο βάζει και αυτό ερωτήματα… Τελικά ποιός συμπεριέλαβε τους ασφαλισμένους καταθέτες στο bail-in; Μυστήριο! Και ως τέτοιο θα παραμείνει αφού σύμφωνα με την έκθεση η κυβέρνηση Αναστασιάδη δεν μπόρεσε να πείσει την adhoc επιτροπή πως η πρόνοια για το κούρεμα των μικροκαταθετών έγινε …όντως με “το πιστόλι στον κρόταφο”.
Αφού φτάσαμε στο σημείο η ίδια η ΕΕ να αναγνωρίζει πως η Τρόικα είναι ενάντια στις αρχές της, κάποιος θα έλπιζε για μια ουσιώδη στροφή των πολιτικών της ΕΕ. Αλλα…όχι. Ο πολιτικός μαζοχισμός συνεχίζεται. Αντί να δει το Ευρωκοινοβούλιο πώς να αλλάξει τις πολιτικές της ΕΕ, προσπαθεί να θεσμοθετήσει την Τρόικα μέσα στις ίδιες Συνθήκες οι οποίες παραβιάζονται, για να μην παραβιάζονται πια. Η πρόταση που καταθέτει το Κοινοβούλιο είναι η δημιουργία ευρωπαϊκού νομισματικού ταμείου το οποίο θα παραμερίσει το ΔΝΤ. Και αλλάζοντας το νομικό πλαίσιο στις Συνθήκες της Ένωσης η ευρωπαϊκή Τρόικα θα έχει δικαίωμα αυτόματης παρέμβασης στα κράτη μέλη της ΕΕ μέσα από το “Σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης[1]“. Άρα οι ρόλοι θα επανακαθοριστούν ως εξής: Το ευρωπαϊκό νομισματικό ταμείο θα αναλάβει το ρόλο του ΔΝΤ, η ΕΚΤ θα συμμετέχει ως “σιωπηλός παρατηρητής” και το ΔΝΤ θα είναι δευτερεύων δανειστής έχοντας το δικαίωμα να αποχωρήσει αν υπάρχει διαφωνία.
Δυστυχώς για την Κύπρο ο ντόρος που έγινε για αυτή την έκθεση του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την adhoc επιτροπή για την Τρόικα δεν είναι ανάλογος του αποτελέσματος. Η έκθεση δεν αγγίζει την ουσία του προβλήματος: την ύπαρξη της Τρόικας και τη θεσμοθέτηση της λιτότητας. Μέσα από αυτή τη διαδικασία όμως βγαίνει ένα συμπέρασμα: Αν όντως το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να επηρεάζει ουσιαστικά τις ευρωπαϊκές πολιτικές όπως διατείνεται, τότε μόνο μια δυνατή Αριστερά μπορεί να αλλάξει τις κυρίαρχες πολιτικές του ΕΛΚ, των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελευθέρων.
Ισίδωρος Σακκάς
Συνεργάτης του Τμήματος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Κ.Ε. ΑΚΕΛ
