Ομιλία Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΑΚΕΛ- Αριστερά- Νέες Δυνάμεις Γιάννου Λαμάρη κατά τη συζήτηση του κρατικού Προϋπολογισμού 2016

 

Κύριε πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η συζήτηση του προϋπολογισμού διεξάγεται και φέτος εν μέσω της συνεχιζόμενης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που ασφαλώς επηρεάζει αρνητικά και τη χώρα μας. Οι ακολουθούμενες νεοφιλελεύθερες οικονομικές επιλογές των ηγετικών κύκλων της Ευρώπης, δίνουν μεγαλύτερη διάρκεια σε αυτή. Τόσο σε διεθνές, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παρατηρείται ασθενική ανάπτυξη, με ελάχιστες προοπτικές ανάκαμψης. Ο προϋπολογισμός του 2016, ο τρίτος της κυβέρνησης ΔΗΣΥ-Αναστασιάδη, είναι ακόμη ένας προϋπολογισμός, στα ίδια ακριβώς πλαίσια με πριν, κομμένος –ραμμένος στη λογική, στη φιλοσοφία και στις πολιτικές της κυβέρνησης σε συντονισμό με την τρόικα. Αφαιρεί εισοδήματα και ωφελήματα από τα λαϊκά στρώματα, βουλιάζει ακόμη περισσότερο την κοινωνία, φορτώνοντας τα βάρη της κρίσης στο λαό και την ίδια ώρα προστατεύει τους πλούσιους και τα αυξανόμενα κέρδη.

Αυτές οι οικονομικές πολιτικές, μεταφραζόμενες τάχατες σε υποχρεώσεις του μνημονίου είναι πολιτικές σκληρής λιτότητας, με μοναδικό στόχο την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, την καταστροφή της όποιας παραγωγής και τη βίαιη ανακατανομή του πλούτου. Αυτό συμβαίνει στην Κύπρο. Αυτό έγινε και εξακολουθεί να συμβαίνει και σε άλλες χώρες όπως τη Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία και την Ελλάδα, χώρες στις οποίες επιβλήθηκαν οι ίδιες πολιτικές. Η συνέχιση αυτής της λογικής απλά βαθαίνει την κρίση, διαλύει τον κοινωνικό ιστό,  κοινωνικοποιεί τις τραπεζικές ζημιές, φορτώνοντας στους λαούς τεράστια οικονομικά βάρη, επιδεινώνοντας έτσι την ήδη άδικη κατανομή του εισοδήματος.

Τα αποτελέσματα είναι συγκλονιστικά. Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στα όρια της φτώχειας, της στέρησης και της εξαθλίωσης. (UNICEF, Οκτώβριος 2015: 836εκ. άτομα ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας). Στην Ευρώπη, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Eurostat, για το 2014, περίπου 26εκ παιδιά (κάτω των 18 ετών), δηλαδή περίπου το 27,7% όλων των παιδιών στην ΕΕ, αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Στην δε Κύπρο το ποσοστό αυτό αγγίζει το 24,7%. Την ίδια στιγμή που τα επίσημα στοιχεία παρουσιάζουν το 1% του πληθυσμού της να κατέχει το 1/3 του πλούτου της. (έρευνα που έγινε πρόσφατα από τη παγκόσμια μη κυβερνητική οργάνωση OXFAM). Μάλιστα, το 2015 καταγράφηκε διεύρυνση της ψαλίδας μεταξύ των εύπορων και των φτωχότερων στρωμάτων με τον πλούτο του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων στον πλανήτη να αντιστοιχεί στην περιουσία του 50% όλων των νοικοκυριών παγκοσμίως ( ετήσια έκθεση της Credit Suisse).

Συνάδελφοι.. Μια και αρέσκεται η κυβέρνηση μας στους αριθμούς, θεωρώντας ότι έτσι ίσως ξεγελά πιο εύκολα τον κόσμο, ας ασχοληθούμε λίγο με αυτούς. Το ΑΕΠ το 2012 ήταν 19,5δις και σήμερα είναι 17,5δις. Το δημόσιο χρέος που ήταν 79,5% και σήμερα είναι στο 106,3%. Το δε έλλειμμα ήταν -5,8% και σήμερα είναι -1.2%. Θετικό θα πει κάποιος. Ναι, αφού καταφέρατε να υποθηκεύσετε το μέλλον των σημερινών και αυριανών πολιτών, για να υπηρετήσετε τη λογική του πλεονάσματος. Χωρίς καμία έγνοια για την κοινωνία. Κόψατε από τον μη έχοντα, στερήσατε το δικαίωμα της εργασίας, χωρίς αυτά που «εξοικονομήσατε», να τα επιστρέψετε στην ανάπτυξη, για να δώσετε μεροκάματα. Για ότι αφορά το χρέος; Όσο αυτό διευρύνεται για κοινωνικές παροχές και ανάπτυξη, οι γνωστοί οίκοι το θεωρούν στρέβλωση. Όταν όμως πρόκειται για στήριξη των Τραπεζών, κανένα πρόβλημα.

Η απασχόληση στη χώρα μας σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση στην ΕΕ. Χάθηκαν 50 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η ανεργία το 2012 ήταν 11,8% και εκτινάχτηκε σήμερα στο 16%, ενώ η μακροχρόνια ανεργία αυξάνεται ταχέως. Η νεανική ανεργία ήταν 27,7% και σήμερα είναι 31,7%. Η μερική απασχόληση ως ποσοστό των απασχολουμένων ανήλθε το 2014 στο 14,1%, έναντι 10,7% το 2012. Η προσωρινή απασχόληση, το 2014 ήταν 18,9%, έναντι 15% το 2012. Καταγράφεται μας λέτε μείωση της εγγεγραμμένης ανεργίας. Πόσοι όμως είναι οι μη εγγεγραμμένοι άνεργοι; Πόσοι κοινοτικοί και πολίτες από τρίτες χώρες έφυγαν για αναζήτηση εργασίας σε πιο ασφαλείς αγορές; Συνεπακόλουθο των πιο πάνω, η μετανάστευση που από μηδενική το 2012, σήμερα είναι 15%, και ως εκ τούτου η χώρα μας, κατ΄ αναλογία πληθυσμού είναι πρωταθλήτρια στην ΕΕ στη μετανάστευση.

Στον χρηματοοικονομικό τομέα έγιναν τα πάντα για τις τράπεζες, παρά την μεγάλη τους ληστεία. Η χώρα μας συνεχίζει να έχει τα υψηλότερα δανειστικά επιτόκια στην Ευρωζώνη και τη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων, καθώς και το μεγαλύτερο με διαφορά ποσοστό στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η χώρα παραμένει χωρίς κανένα φώς στην σήραγγα για παροχή δανείων, τουλάχιστον στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις, ως μια μικρή συμβολή στην ανάπτυξη, αντί για τεχνάσματα λογιστικής κερδοφορίας. Αντί για προετοιμασία πακεττοποίησης και αγοραπωλησίας δανείων.

Ο τομέας των κοινωνικών παροχών παρουσιάζει σοβαρή συρρίκνωση. Τα δημόσια βοηθήματα πήραν την κατιούσα, ενώ τα κριτήρια την ανιούσα. Αποτέλεσμα πολλές κοινωνικές ομάδες να μην βρίσκουν ανταπόκριση από το κράτος. Εξού και ο δείκτης κοινωνικής ανισότητας να ανεβαίνει επικίνδυνα. Οι συνταξιούχοι υποφέρουν από τη συρρίκνωση των εισοδημάτων τους, ενώ το ΕΕΕ, πέραν της ταλαιπωρίας που προκάλεσε η γραφειοκρατία του, τα αυστηρά περιοριστικά κριτήρια δεν επέτρεψαν την κάλυψη όλων των ευάλωτων οικογενειών που έχουν την ανάγκη στήριξης του κράτους. 230 χιλιάδες συμπολίτες μας ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. 130 χιλιάδες στερούνται τα βασικά αγαθά διαβίωσης και 60 χιλιάδες σιτίζονται από τα κοινωνικά παντοπωλεία και Εθελοντικές Οργανώσεις. Δεκαπέντε χιλιάδες μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο. Οι εργαζόμενοι που συνεχίζουν να δουλεύουν έχασαν κατά μέσο όρο το ένα όγδοο του μισθού τους, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση μισθών στην Ευρώπη, αφού οι μισθοί έχουν υποστεί βαθύ κούρεμα, υποχωρώντας στα επίπεδα του 1998. Η αγορά εργασίας έχει απορρυθμιστεί με την συνενοχή της κυβέρνησης, ενώ οι παραβιάσεις των συλλογικών συμβάσεων είναι σύνηθες φαινόμενο, κάνοντας συνδέσμους επιχειρηματιών και επιμελητήρια να τρίβουν τα χέρια.

Ο τομέας της υγείας με τις ευλογίες της κυβέρνησης, ξηλώνεται καθημερινά, αφήνοντας εκατοντάδες ασθενείς χωρίς φάρμακα και άλλα αναλώσιμα, εξ αυτών κατηγορίες όπως είναι οι θαλασσαιμικοί, οι καρκινοπαθείς, οι ρευματοπαθείς, επιδεινώνοντας τη κατάσταση της υγείας τους. Η όποια μικρή αύξηση στον φετινό προϋπολογισμό του υπουργείου υγείας, δεν μπορεί να αναπληρώσει το κενό των 106 εκ. που δημιούργησαν οι μειώσεις τα δύο προηγούμενα χρόνια. Καμία δέσμευση για το ΓΕΣΥ, με αποτέλεσμα τα δημόσια νοσηλευτήρια να καταρρεύσουν και να εφαρμοστεί από μόνο του ένα πολυασφαλιστικό σχέδιο υγείας.  Βαθύ κούρεμα δέχτηκε και ο τομέας της παιδείας, «κουρεύοντας» τη φοιτητική χορηγία και ακολουθώντας πιστά τις υποδείξεις τάχατες της τρόικα, για εξοικονόμηση πόρων, μειώνοντας σημαντικά τον αριθμό δικαιούχων φοιτητικής μέριμνας. Επίσης, το δημόσιο σχολείο υποβαθμίστηκε, ξηλώνοντας θεσμούς που χρόνια υπήρχαν, δες νυχτερινά σχολεία. Σε όλους αυτούς τους τομείς, λοιπόν, οι κυβερνώντες δεν διστάζουν να ακολουθούν το δρόμο της ακατάσχετης λιτότητας και του συνεχόμενου «κόψε-κόψε».

Ήταν όλα αυτά αναγκαία; Ήταν στα πλαίσια μιας εθνικά σωτήριας πολιτικής; Ή ήταν επιταγές της τρόικα, απόλυτα ταυτισμένες με μια ακραία ταξική πολιτική υπέρ των πλούσιων και σε βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού, της Δεξιάς παράταξης του τόπου και του κατεστημένου, του ΔΗΣΥ και της κυβέρνησης Αναστασιάδη; Όταν τα όπλα είναι η λιτότητα, οι περικοπές, η διάλυση του κοινωνικού κράτους, η συμπίεση των μισθών, η μείωση του βιοτικού επιπέδου, η αποψίλωση και υποστελέχωση των κρατικών νοσηλευτηρίων, οι λίστες ανέργων, η διάλυση μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, το ξεπούλημα κερδοφόρων ημικρατικών οργανισμών. Σε ποιον μεταφέρονται οι επιπτώσεις μιας τέτοιας πολιτικής; Πρώτιστα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, άνεργους, συνταξιούχους, μονογονιούς. Το πρόσχημα της εξυγίανσης, του εκσυγχρονισμού, των μεταρρυθμίσεων ή των όποιων άλλων αλλαγών, μπορεί να έπειθε κάποιους πριν, όχι τώρα. Είναι τέτοιο το ξεγύμνωμα, ξεγύμνωμα που δεν κρύβει τίποτα. Αναγκάζει ακόμη και τον πιο καλόπιστο να αγανακτεί, ακούγοντας με ύφος υψηλής σοφίας, κομματικά στελέχη και Υπουργούς της κυβέρνησης να μιλούν για τα επιτεύγματα, που φτάνουν στα όρια των θαυμάτων της πολιτικής που εφαρμόζει το κουαρτέτο Τρόικα  και κυβέρνησης ΔΗΣΥ-Αναστασιάδη.

Πως μπορεί κανείς να εμπιστεύεται μια τέτοια κυβέρνηση που εξυπηρετεί τη βίαιη μετακίνηση του πλούτου από τους πολλούς στους λίγους; Αλλά στους πολλούς απευθύνει μόνο διακηρύξεις, ότι βγαίνουμε από το μνημόνιο. Δεν λένε όμως ότι θα συνεχιστούν οι ίδιες πολιτικές και με βαρίδι ασήκωτο την αποπληρωμή των δόσεων προς τους, κατά τα άλλα, σωτήρες –δανειστές μας. Απλά προτιμούν τους πανηγυρισμούς, αντί τη συλλογική αντιμετώπιση των προκλήσεων που είναι μπροστά τους. Αν θεωρούν ότι η χαμένη τάχατες εμπιστοσύνη της χώρας αποκαταστάθηκε στις αγορές, να είναι σίγουροι ότι η εμπιστοσύνη του κόσμου προς αυτούς κάθε άλλο ανακτάται. Μάλλον κλονίζεται όλο και περισσότερο, αφού άλλα λένε και άλλα κάνουν.

Οι ακραίες αυτές ταξικές πολιτικές οδήγησαν σε κρίση όλους τους τομείς της ζωής μας. Αναστροφή μόνο με λήψη μέτρων ανάπτυξης μπορεί να υπάρξει. Με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και εμπέδωση ενός κοινωνικού κράτους και όχι με τη διάλυση του κοινωνικού ιστού. Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα διευκόλυνσης της εργασίας, προστασίας των δικαιωμάτων στην εργασία, και όχι επιδότηση των μεγάλων επιχειρήσεων με εργαζόμενους των 500ευρώ από τα σχέδια που παρέχει το κράτος, αλλά ούτε και μέτρα φιλελευθεροποίησης των ωραρίων εργασίας στο λιανικό εμπόριο που αποτελεί χαριστική βολή στη στήριξη της μικρής οικογενειακής επιχείρησης.

Οι ημικρατικοί οργανισμοί θα πρέπει να είναι εργαλεία ανάπτυξης αντί να αποτελούν αντικείμενα ξεπουλήματος. Την ίδια ώρα, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα αύξησης της υλοποίησης των αναπτυξιακών δαπανών. Δεν αρκεί το κουτσούρεμα και η υλοποίηση που βρίσκεται μόλις στο 42%, την ίδια στιγμή που για τον προϋπολογισμό του 2016 αυξάνονται κατά 30εκ οι συμβουλευτικές υπηρεσίες και η αγορά υπηρεσιών. Αν αυτά δεν γίνονται σε κρατικό επίπεδο, ποια ανάπτυξη θα έρθει από το εξωτερικό ή από τους Κύπριους επιχειρηματίες;

Για να μην σπαταλώ τον χρόνο μου, μιλώντας για τις περιβόητες εξαγγελίες «παραμύθι» των επιπρόσθετων αναπτυξιακών έργων που κήρυσσε ο ΠΤΔ το περασμένο καλοκαίρι, σε περιοδεία του σε όλες τις επαρχίες. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα έργα έχουν ήδη ξεκινήσει από το 2013, κάποια εξ αυτών έχουν ολοκληρωθεί και πλείστα βρίσκονται στον κατάλογο των εξοικονομήσεων που έκανε κυρίως το Υπουργείο Εσωτερικών, με ευθύνη των εργολάβων, τάχατες πως δεν μπόρεσαν να συνεχίσουν τις εργασίες. Επιτάσσεται λοιπόν η ανάγκη στοχευμένης αναπτυξιακής πολιτικής, κυρίως μέσω της δημιουργίας βασικών υποδομών, της βελτίωσης της δημόσιας υγείας, της στέγασης, των μεταφορών, της εκπαίδευσης και της ευημερίας, καθώς και μέσω της ανάπτυξης των αναγκαίων δεξιοτήτων για προσέλκυση επενδύσεων στους βασικούς τομείς της οικονομίας.

Αλλιώς το κόστος θα μεγαλώνει και θα καλείτε κάθε φορά να πληρώνει αυτό: ο άνεργος που εκλιπαρεί για ΕΕΕ, ο ιδιώτης υπάλληλος που απολύθηκε, ο χαμηλόμισθος του δημόσιου τομέα που ο μισθός του μειώθηκε μέχρι 35%, ο συνταξιούχος που του κουτσουρεύτηκε η σύνταξη, ο νέος που μετανάστευσε, η μικρή οικογενειακή επιχείρηση, η οικοκυρά που δεν έχει πλέον καλάθι και κρατά ουρά στα κοινωνικά παντοπωλεία. Ο κουρεμένος μικροκαταθέτης. Ο κάτοχος χρεογράφων που εξαπατήθηκε. Ο τομέας της υγείας που νοσεί και βρίσκεται στον αναπνευστήρα. Η παιδεία που μένει απροβίβαστη και παραπαίει στα φροντιστήρια. Η νεολαία που μεταναστεύει και η κοινωνική πρόνοια που κρατά ουρές στα κοινωνικά παντοπωλεία. Το όποιο όφελος της ανάπτυξης το επωφελείται ο μεγαλοκαταθέτης που έβγαλε τα χρήματα του στο εξωτερικό (συμπέθεροι και άλλοι), οι τραπεζίτες που αυξάνουν τα bonus τους, οι μεγάλες επιχειρήσεις και τα συγκροτήματα που διέλυσαν τις μικρές επιχειρήσεις, τα καρτέλ μεγάλων συμφερόντων που είναι έτοιμα να αρπάξουν τον δημόσιο πλούτο. Με άλλα λόγια, το κόστος το πληρώνει ο φτωχός πολίτης, το όφελος όμως το επωφελείται ο πλούσιος.

Καταλήγω κύριε Πρόεδρε, ότι η κυπριακή οικονομία μπορεί να βγει από τη λιτότητα, με διαφορετική πολιτική, με μια πολιτική που θα ενισχύει διεθνώς την οικονομία της χώρας μας, αλλά παράλληλα θα έχει και γνώμονα της την ενδυνάμωση και ευημερία του λαού.

Ευχαριστώ, Καλές Γιορτές !