Ομιλία Χρίστου Χριστόφια, Βουλευτή ΑΚΕΛ, κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2025

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Δύο χρόνια μετά την ανάδειξη του κ. Χριστοδουλίδη στην Προεδρία της Δημοκρατίας, η περίοδος χάριτος έχει τελειώσει. Τα προβλήματα του τόπου, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος είναι πολλά και πιεστικά. Και πλέον δεν περνούν τα «θα» και οι υποσχέσεις. Πλέον έχουμε μπροστά μας μια Κυβέρνηση που κρίνεται για όσα κάνει και όσα δεν κάνει. Και ειδικά αυτή η Κυβέρνηση κρίνεται και για όσα λέει και δεν κάνει. Γιατί λέει πολλά και κάνει λίγα.

Θυμούμαι τον Πρόεδρο στα Βραβεία του ΘΟΚ τον Απρίλη του 2023. «Ο Πολιτισμός είναι υπόθεση όλων μας» δήλωνε και έταζε άμεσα πολιτικές και μέτρα για τους επαγγελματίες καλλιτέχνες, πολιτική για τον πολιτισμό, κίνητρα και πολλά άλλα. Είμαστε στον Δεκέμβρη του 2024 και δυστυχώς τίποτε.

Όταν θεσπίστηκε το Υφυπουργείο δημιουργήθηκε σε πολλούς η προσδοκία ότι κάτι θα άλλαζε. Προς το παρόν, τίποτε δεν άλλαξε. Η αύξηση στον φετινό προϋπολογισμό του Υφυπουργείου αφορά δαπάνες για συντήρηση κτιρίων και μισθοδοσία. Οι δαπάνες για τη χρηματοδότηση και τη στήριξη των ανθρώπων του Πολιτισμού, μένουν γι’ ακόμα μια χρονιά στα «θα» των ομιλιών του Προέδρου.

«Να επενδύσουμε στον Πολιτισμό με στόχο τις επόμενες γενιές» δήλωνε ο Πρόεδρος. Και πόσα επενδύει η Κυβέρνηση φέτος στον Πολιτισμό; 0,46% του Κρατικού Προϋπολογισμού! 0,46%. Μην επενδύσετε άλλα, θα βαρυστομαχιάσει ο Πολιτισμός.

Για να επενδύσεις κάπου, πρέπει να έχεις στόχο, να έχεις όραμα. Και εδώ είναι το πρόβλημα. Αυτή η Κυβέρνηση δεν έχει ούτε στόχο, ούτε όραμα. «Στα σκοτεινά πηγαίνουμε» κατά τον ποιητή. Αρκεί μόνο να δούμε τι λέχθηκε κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού στην Επιτροπή από την αρμόδια Υφυπουργό.

• Για το νομοσχέδιο για το καθεστώς του καλλιτέχνη, η Υφυπουργός ήλπιζε ότι θα κατατεθεί το Νοέμβριο. Τώρα που έχουμε Δεκέμβριο θα ελπίζουμε για το Γενάρη.
• Για το μητρώο καλλιτεχνικών φορέων, υπάρχει η πρόθεση να δημιουργηθεί αλλά να περιμένουμε.
• Για την αναθεώρηση και τον εκσυγχρονισμό των χορηγικών προγραμμάτων του Υφυπουργείου επίσης να περιμένουμε.
• Για τις προτάσεις που κατέθεσε το ΑΚΕΛ για δημιουργία μουσείου συγγραφέων και επιχορήγηση της αγοράς βιβλίων Κυπρίων συγγραφέων, το Υφυπουργείο δήλωσε άγνοια, αλλά θα λάβει γνώση και να περιμένουμε.
• Για τη στελέχωση του Τμήματος Αρχαιοτήτων που έχει εδώ και χρόνια ανάγκη στελέχωσης με αρχιτέκτονες και πολιτικούς μηχανικούς και πάλι να περιμένουμε. Από το 2013 περιμένουμε.

Να σημειώσουμε βεβαίως και τα κονδύλια που αφορούν το Μουσείο του Γρίβα. Ήταν η άβολη στιγμή της Επιτροπής όταν η Υφυπουργός ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν τέτοια κονδύλια στον Προϋπολογισμό. Υπάρχουν κυρία Υφυπουργέ και εξοργίζουν κάθε λογικό άνθρωπο. Υπάρχουν και παραβιάζουν απόφαση αυτού του Σώματος για σεβασμό της Δημοκρατικής Αντίστασης και τη μη απόδοση τιμών στον ολετήρα της Κύπρου. Μουσεία να φτιάξουμε για τους ήρωες της Δημοκρατίας και της Πατρίδας. Έχουμε πολλούς τέτοιους, ας όψονται αυτοί που τους πρόδωσαν και τους έστειλαν κατευθείαν στη φωτιά να γίνουν ήρωες σε μάχες προδομένες.

Το ίδιο ισχύει και με την επαίσχυντη άδεια που έδωσε η Επιτροπή Μνημείων του Υφυπουργείου για δημιουργία μνημείου στον Στρόβολο, στο οποίο μεταξύ άλλων αναγράφονται και τα ονόματα καταδρομέων που συμμετείχαν στο προδοτικό πραξικόπημα. Δεν μπορεί σε αυτό τον τόπο να θέλουν κάποιοι να τιμούμε και τους θύτες εκτός από τα θύματα.

Το πρόβλημα με την παρούσα διακυβέρνηση όμως, δεν είναι μόνο όσα λέει και δεν κάνει. Είναι και το ότι δεν ακούει ή παριστάνει πως δεν ακούει.

Επαναλαμβάνουμε συνεχώς τις άμεσες ανάγκες στον τομέα του Πολιτισμού ως ΑΚΕΛ, αλλά δυστυχώς συναντούμε αδιαφορία και αδράνεια.

Να τα ξαναπούμε και από το βήμα της Βουλής.

–       Πρέπει ν’ αυξηθούν σημαντικά τα κονδύλια για τις παραγωγές, για τη στήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

–       Πρέπει να κατοχυρωθεί η συμμετοχή των φορέων του Πολιτισμού στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.

–       Πρέπει να ρυθμιστεί το καθεστώς του καλλιτέχνη, το θέμα εκκρεμεί εδώ και δέκα χρόνια!

–       Πρέπει να γίνει επαναφορά του τιμητικού επιδόματος για συνταξιούχους και μάχιμους δημιουργούς όπως δινόταν μέχρι το 2013.

Η Πολιτεία πρέπει να στηρίζει τους ανθρώπους του Πολιτισμού όσο ζουν, όσο το χρειάζονται. Πρώτα να τους τιμά η Πολιτεία μ’ έμπρακτη στήριξη όσο είναι εν ζωή για να μπορούμε να κοιτάζουμε τους δικούς τους ανθρώπους στα μάτια μετά που φεύγουν. Πόσοι και πόσοι δεν έφυγαν μόνοι, παραμελημένοι, αφημένοι στο έλεος της φιλανθρωπίας για να θυμηθεί η κάθε Κυβέρνηση να τους τιμήσει μετά θάνατον για να κάνει δημόσιες σχέσεις;

–       Πρέπει επιτέλους να προωθηθούν σύγχρονες πολιτιστικές υποδομές.

–       Πρέπει επιτέλους ν’ αυξηθεί η καλλιτεχνική παιδεία, με αύξηση των ωρών διδασκαλίας, αναβάθμιση του πετυχημένου θεσμού των Μουσικών Σχολείων, του Σχολικού Θεάτρου, επέκταση της Σχολής Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ και δημιουργία Πανεπιστημιακού Τμήματος Μουσικής.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ένα άλλο σημαντικό κεφάλαιο που είναι πήχης για το επίπεδο κάθε σύγχρονης κοινωνίας, είναι η κοινωνική πρόνοια. Να ξεκινήσουμε από τα βασικά.

Είναι αίτημα και διεκδίκηση του ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια η ανάγκη ν’ αναθεωρηθεί το ύψος των επιδομάτων.

–       Πραγματικά, ποιος περνά με 480 ευρώ το μήνα; Το κυριότερο, ΠΩΣ περνά κάποιος με 480 ευρώ το μήνα; Αυτό είναι το ύψος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος εδώ και δέκα χρόνια.

–       Πραγματικά ποιος μεγαλώνει παιδιά με επίδομα μέχρι 220 ευρώ το μήνα; Και κυρίως ΠΩΣ μεγαλώνουν τα παιδιά με 220 ευρώ το μήνα; Αυτό είναι το επίδομα μονογονιού, το οποίο εν τω μεταξύ για να λάβουν οι μονογονεϊκές οικογένειες πρέπει να έχουν διαζύγιο, δηλαδή μπορεί και χρόνια μετά τον χωρισμό.

Μα δουλεύουν οι γονείς θα πει κάποιος.

Να συζητήσουμε και τι μισθούς παίρνει η πλειοψηφία των εργαζόμενων σε αυτό τον τόπο; Μέχρι 1500 ευρώ.

–       Να μη συζητήσουμε για τους χαμηλοσυνταξιούχους. Τον τελευταίο χρόνο το ποσοστό των συνταξιούχων με σοβαρές υλικές στερήσεις διπλασιάστηκε.

–       Να μη συζητήσουμε ούτε τι ποσά χρειάζονται για την φροντίδα της τρίτης ηλικίας, πόσα φάρμακα χρειάζονται και δεν καλύπτονται από το ΓΕΣΥ που πληρώνουν, πόσα χρήματα χρειάζονται για την φροντίδα ή την παραμονή τους σε στέγη.

Και επειδή όλο και κάποιος θ’ απαντήσει ότι βάζουμε σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα επειδή ζητούμε αύξηση των επιδομάτων, να υποβάλω το ρητορικό ερώτημα. 250 εκατομμύρια ευρώ με προεδρική εντολή σύμφωνα με δημοσιεύματα που δεν διαψεύστηκαν, για ν’ αναβαθμίζουμε υποδομές στις στρατιωτικές βάσεις για να διευκολύνουμε αμερικανούς και άλλους υπάρχουν, για να κάνουμε κοινωνική πολιτική δεν υπάρχουν;

Είναι λοιπόν θέμα φιλοσοφίας, άρα και θέμα προτεραιοτήτων.

Εξετάζοντας τον προϋπολογισμό του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας είδαμε και το θέμα του κόκκινου κουμπιού, που παρουσιάζει τεράστια καθυστέρηση. Συζητείται εδώ και πέντε χρόνια! Έχουμε σημειώσει τη δέσμευση της Υφυπουργού ότι θα λειτουργήσει άμεσα και αναμένουμε.

Αναμένουμε επίσης και τη δημιουργία ξεχωριστής ενιαίας νομοθεσίας για τα Άτομα με Αναπηρία, ένα πάγιο και χρόνιο αίτημα του ΑΚΕΛ.

Αναμένουμε και την πολυσυζητημένη αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό των ΥΚΕ. Το ΑΚΕΛ κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση γι’ αυτό το 2019. Είμαστε στο 2024 και η Υφυπουργός μάς ενημέρωσε ότι συνεχίζεται το εγχείρημα και θα ολοκληρωθεί το 2029!  Δηλαδή, αν θέλει ο λαός, θ’ αλλάξουν τρεις κυβερνήσεις!

Συζητήσαμε και για το θέμα των δομών παιδικής προστασίας. Ένα θέμα που έτυχε και τυγχάνει άγριας μικροπολιτικής εκμετάλλευσης. Λέχθηκαν και ακούστηκαν πολλά. Το ΑΚΕΛ κάλεσε την αρμόδια Υφυπουργό να βγει μπροστά και να δώσει σαφείς απαντήσεις. Μέχρι στιγμής δεν το έπραξε. Άρα το να ζητά στήριξη γενικώς και αορίστως από τα κόμματα και την Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά να μη βγαίνει μπροστά να εξηγήσει ποια είναι τα έργα που θέλει να προωθήσει, να δώσει απαντήσεις σε όλα αυτά που ακούγονται, δεν πρόκειται να βοηθήσει. Είναι αυτή η κακή συνήθεια των κυβερνώντων, να μην αντέχουν να βγουν μπροστά να στηρίξουν τις αποφάσεις τους, αλλά να περιμένουν να κάνουν τη δουλειά γι’ αυτούς άλλοι, τα πρωτοσέλιδα, οι διαρροές, οι λειτουργοί, οι αντιπροσώποι, οι εκπροσώποι, οι άλλοι τελοσπάντων για να φταίξουν οι άλλοι στο τέλος. Μα δεν γίνεται δουλειά έτσι.

Το προηγούμενο χρονικό διάστημα εξήγγειλε η Κυβέρνηση μέτρα για το δημογραφικό. Υπήρξαν όντως θετικά μέτρα όπως η αύξηση του βοηθήματος τοκετού, οι βελτιώσεις στη γονική άδεια και η στήριξη των πολυμελών οικογενειών. Εγκρίναμε εδώ στη Βουλή και την επέκταση των δικαιούχων της γονικής άδειας με τη διεύρυνση του ορίου ηλικίας του παιδιού από τα 8 στα 15 χρόνια, όπως άλλωστε ήταν και η Πρόταση Νόμου του ΑΚΕΛ κατατεθειμένη.

Από την άλλη, εξαγγέλθηκαν και μέτρα όπως η μηνιαία στήριξη στις μητέρες κάτω των 30 ετών και η επέκταση της λειτουργίας των βρεφοπαιδικών σταθμών με διευρυμένο ωράριο μέχρι τις 7:30 το βράδυ. Πραγματικά αγνοώ με ποιο σκεπτικό λήφθηκαν αυτές οι αποφάσεις.

Μετά τα 30 οι γυναίκες δεν γεννούν; Δεν χρειάζονται στήριξη; Και αυτοί που τόσο κόπτονται για τη δημοσιονομική σταθερότητα εξαγγέλλουν τέτοιο μέτρο οριζόντια, χωρίς κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια;

Οι βρεφοπαιδοκομικοί σταθμοί θα επιδοτούνται για να επεκτείνουν τη λειτουργία τους; Αξιολογήθηκε τι σημαίνει για το βρέφος και το παιδί να μένει στο σταθμό δώδεκα ώρες;

Επίσης τι είδους οικογενειακή πολιτική είναι αυτή που τελειώνει στα 5 έτη των παιδιών;

Μετά τι θα γίνεται;

Οι εργαζόμενοι γονείς χρειάζονται ολοκληρωμένη στήριξη. Ύπαρξη δομών φύλαξης και φροντίδας, επέκταση του Ολοήμερου, παροχές και μέτρα που ν’ ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες, ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις, μέτρα αντιμετώπισης της ακρίβειας, ενίσχυση και επέκταση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας, στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων. Για όλα αυτά το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις μέσα από θεματικές εκστρατείες και έχει παραδώσει τις προτάσεις του στην Κυβέρνηση.

Χρειάζεται δηλαδή ένας άλλος προσανατολισμός. Να δει η Κυβέρνηση τον άνθρωπο, όχι μόνο τους αριθμούς. Ν’ ασχοληθεί με τις ανάγκες, όχι μόνο με τις εντυπώσεις. Να προβληματιστεί για τις συνθήκες, όχι μόνο για τις δημοσκοπήσεις.

Ανάλογη πρέπει να είναι η αντιμετώπιση της φοιτητικής μέριμνας από κυβερνητικής πλευράς. Δεν έφτανε η μείωση του συνολικού κονδυλίου κατά 24 εκατομμύρια από την προηγούμενη κυβέρνηση, ήρθαν οι νυν να την μειώσουν περεταίρω κατά 3 εκατομμύρια ευρώ. Δεν τους αρκεί που μειώθηκε η πραγματική αξία της φοιτητικής μέριμνας λόγω της ακρίβειας, προχωρούν με επιπλέον αποκοπές.

Δεν είναι τυχαία που θα διαδηλώσει αύριο εδώ έξω από την Βουλή το οργανωμένο φοιτητικό κίνημα. Οι φοιτητές μας δεν είναι επαίτες, να ικανοποιούνται με το ταμείο της Πρώτης Κυρίας εν είδη φιλανθρωπίας. Οι περισσότεροι εργάζονται σκληρά ταυτόχρονα με τις σπουδές τους για να τα βγάλουν πέρα.

Τα 27 συνολικά εκατομμύρια της φοιτητικής μέριμνας που αποκόπηκαν τα τελευταία χρόνια χρειάζεται να επανέλθουν, τα κριτήρια χρειάζονται αναπροσαρμογή λόγω πληθωρισμού, οι δικαιούχοι είναι κοινωνική αναγκαιότητα να αυξηθούν. Με αυτό τον τρόπο θα έχουμε κρατική φοιτητική μέριμνα που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των φοιτητών.

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Κλείνω με την ευχή του κάθε πρόσφυγα. Τζιαι του χρόνου στα σπίθκια μας. Ή μάλλον τζιαι του χρόνου στα σπίθκια των γονιών μας.

Γιατί πέρασε μισός αιώνας, οι γονιοί μας έφυγαν με το μαράζι, όσοι ζουν έμειναν με τον καημό. Τζιαι εμείς περιμένουμε τη μέρα που θα πιάσουμε τα παιδιά μας από το χέρι να τους πάρουμε στους τόπους τους, να τους πούμε ότι πλέον δεν υπάρχουν στρατοί, δεν υπάρχουν συρματοπλέγματα και οδοφράγματα. Ότι μπορούν να ζήσουν σε ολόκληρη την Κύπρο ελεύθερα, με ειρήνη, με ασφάλεια.

Μισό αιώνα μετά ο κόσμος κουράστηκε ν’ ακούει μεγάλα λόγια, αηδίασε υποκρισία και θεατρινισμούς, δεν πιστεύει πια. Μισό αιώνα μετά να παραδεχτούμε επιτέλους την αλήθεια. Το δίλημμα είναι ομοσπονδία ή διχοτόμηση. Είτε θα απελευθερώσουμε και θα επανενώσουμε τον τόπο μας να ζήσουμε μαζί με τους τουρκοκύπριους στο κοινό μας κράτος, είτε θα βάλουμε εμείς οι ίδιοι την Τουρκία έσσο μας, σύνορα μες τον τόπο μας, πιστόλι στον κρόταφο μας.

Στο παρά πέντε της Ιστορίας, μακάρι η προσπάθεια που ξεκίνησε να καρποφορήσει. Μακάρι αυτή την προσπάθεια να την κάνουμε να καρποφορήσει, με ειλικρίνεια, σοβαρότητα, συνέπεια και να μην παραδοθούμε, ούτε στους μέσα, ούτε στους έξω.

Εμείς πάντως δεν πρόκειται. Μέχρι την τελευταία ικμάδα της δύναμης μας, μέχρι τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς μας θα φωνάζουμε πως τα σύνορα μας είναι στην Κερύνεια, θα παλεύουμε για την Κύπρο, για το αύριο, για το λαό.

Καλές Γιορτές, Καλή Δουλειά.

Δύναμη και Αλληλεγγύη στον κόσμο της δουλειάς και του αγώνα.