
Εναρκτήρια τοποθέτηση Άριστου Δαμιανού, Προέδρου της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής των Αντιπροσώπων, στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης εξέτασης αναφορικά με τις πρόσφατες φονικές/καταστροφικές πυρκαγιές στη Λεμεσό
ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ, 5 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2025
Με το πρώτο ξημέρωμα, μετά τις φονικές και καταστροφικές πυρκαγιές στις 23 Ιουλίου 2025, αναλάβαμε -καθηκόντως- πρωτοβουλία σύγκλησης, μαζί με τους συναδέλφους Προέδρους των συναρμόδιων Επιτροπών Γεωργίας και Περιβάλλοντος, της σημερινής κοινής συνεδρίασης. Είμαστε εδώ για να ασκήσουμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τη συνταγματική αρμοδιότητα άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου επί της εκτελεστικής εξουσίας. Να ελέγξουμε σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο πράξεις και παραλείψεις. Το ίδιο πράξαμε και στο παρελθόν, σε ανάλογες περιπτώσεις, με πιο πρόσφατα παραδείγματα τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Σολιά, στην Ορεινή Λεμεσό και Λάρνακα, στην Πάφο και στο Φαρμακά.
Από το υπεύθυνο αυτό βήμα θέλω να επαναλάβω τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μας προς τα μέλη της Πυροσβεστικής, του Τμήματος Δασών, της Πολιτικής Άμυνας, της Αστυνομίας, της Εθνικής Φρουράς, της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, της ΕΜΑΚ, στους εθελοντές, που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους με αυταπάρνηση για αντιμετώπιση της πύρινης λαίλαπας. Ασφαλώς η συνδρομή των τοπικών αρχών, των ΕΟΑ, των Επαρχιακών Διοικήσεων, του ΟΚΥΠΥ, της ΑΗΚ κ.α. φορέων ήταν επίσης σημαντική.
Θέλοντας ως Κόμματα και ως Νομοθετική Εξουσία να υπογραμμίσουμε τη σημασία που αποδίδουμε στην πραγματική και ουσιαστική οχύρωση της πατρίδας μας, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση των πυρκαγιών, στο πρόσφατο παρελθόν και ως αποτέλεσμα πολύωρων συνεδριάσεων σε περίοδο πανδημίας μάλιστα, καταρτίσαμε πολυσέλιδη έκθεση με ευρήματα, εισηγήσεις και συμπεράσματα, η οποία συζητήθηκε και στην Ολομέλεια της Βουλής.
Το αβίαστο και φυσιολογικό ερώτημα προς όλους τους αρμόδιους είναι πώς, πότε και ποιος εφάρμοσε τις δεκάδες εισηγήσεις της Βουλής, απόρροια επιστημονικής και τεχνοκρατικής υποστήριξης την οποία είχαμε αξιοποιήσει στον ουσιώδη χρόνο; Πώς, πότε και ποιος εφάρμοσε τις δεκάδες εισηγήσεις των εμπειρογνωμόνων που διόρισαν οι δύο τελευταίες κυβερνήσεις; Στα πρακτικά των συνεδριάσεων μας μετά την πυρκαγιά της Σολιάς, υπήρχαν 38 δεσμεύσεις για δράσεις, καθώς και άλλες τόσες μετά τα γεγονότα της πυρκαγιάς στον Αρακαπά. Πόσες από αυτές όμως υλοποιήθηκαν;
Συγκεκριμένα, ως Επιτροπές και ως Βουλή υπογραμμίζαμε και επισημαίναμε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Την ανάγκη διασφάλισης της επάρκειας και καταλληλότητας των δυνάμεων πυρόσβεσης και διάσωσης, καθώς και του εξοπλισμού και του στόλου πυρόσβεσης, όπου καταγράφονται ελλείψεις.
- Την περαιτέρω στελέχωση του Τμήματος Δασών, προκειμένου να δύναται να συμβάλλει ουσιαστικά στην προστασία των δασών.
- Την ευθύνη όπως ο σχεδιασμός για την καταστολή πυρκαγιών διασφαλίζει τον έγκαιρο εντοπισμό έναρξης πυρκαγιών, αλλά και την έγκαιρη αναγγελία και επέμβαση, ώστε να επιτυγχάνεται η άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση.
- Την ευθύνη έγκαιρου εντοπισμού των αδυναμιών των εφαρμοστέων σχεδίων διαχείρισης πυρκαγιών, όπως και των λαθών και παραλείψεων που διαπιστώθηκαν από τις αρμόδιες αρχές στην αντιμετώπιση προηγούμενων πυρκαγιών.
- Το καθήκον επαναξιολόγησης των υφιστάμενων μέτρων και δράσεων στη βάση των υποδείξεων των εμπειρογνωμόνων και εντός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
- Το καθήκον επανεξέτασης του σχεδιασμού αναφορικά με την αντιμετώπιση των συνεπειών των πυρκαγιών, ιδιαίτερα σε σχέση με την περιβαλλοντική διάσταση.
- Την αδήριτη ανάγκη υλοποίησης έργων πυροπροστασίας και δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών.
- Την οργανωμένη αξιοποίηση και εμπλοκή ομάδων εθελοντών, για να συνδράμουν την υποστήριξη του έργου των δυνάμεων πυρόσβεσης.
Επειδή αυτές οι Επιτροπές, έχουν πλήρη επίγνωση της ευθύνης τους, που είναι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, ασκήσαμε κατ’ επανάληψη προληπτικό έλεγχο, θέτοντας άμεσα και επιτακτικά ερωτήματα προς αρμόδιους Υπουργούς και επικεφαλής σωμάτων και τμημάτων. Η εικόνα ήταν πάντοτε οι ίδια: Οι ένστολοι ευγενικά αλλά σταθερά υποδείκνυαν ότι είχαν αυξημένες ανάγκες σε προσωπικό, εξοπλισμό, μέσα και τεχνολογία. Οι Υπουργοί αποφασιστικά και σταθερά μας διαβεβαίωναν για την επιχειρησιακή ετοιμότητα της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη.
Έχω στην κατοχή μου αριθμό επίσημων τοποθετήσεων. Δεν θα της αναγνώσω αλλά θα καταγραφούν στην Έκθεση που θα καταρτίσουμε με την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Επιεικώς, λυπούμαι να παρατηρήσω ότι κάποιες από αυτές συνιστούν παραπλάνηση της Βουλής άρα και των πολιτών ή άγνοια για την πραγματική κατάσταση σε σχέση με υπαρκτές ελλείψεις.
Θα αναφερθώ ωστόσο σε μια δήλωση, που απευθυνόταν στους πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και η οποία συνιστά την επιτομή της προχειρότητας με την οποία αυτή η κυβέρνηση, θέτοντας την εικόνα και τα ωραία λόγια πάνω από την ουσία, χειρίζεται πολύ σοβαρά ζητήματα, πλην όμως με τραγικές συνέπειες.
03/06/25 13:12 | Ανακοινωθέν | Κυβερνητικός Εκπρόσωπος
«Η φετινή αντιπυρική περίοδος βρίσκει την Κυπριακή Δημοκρατία περισσότερο προετοιμασμένη και ενισχυμένη από ποτέ. […]. Η Κυβέρνηση παραμένει σε απόλυτη επιχειρησιακή ετοιμότητα με ενισχυμένες δυνάμεις, σύγχρονα μέσα και σαφή στρατηγική. Η πρόληψη, η ετοιμότητα και η συνέργεια αποτελούν τα τρία θεμέλια, πάνω στα οποία χτίζεται η νέα πολιτική πολιτικής προστασίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.»
Ας δούμε λοιπόν πώς μετατράπηκαν κατά τρόπο τραγικό για τον τόπο σε λόγια του αέρα η «επιχειρησιακή ετοιμότητα με ενισχυμένες δυνάμεις, σύγχρονα μέσα και σαφή στρατηγική» την επόμενη της φονικής και καταστροφικής πυρκαγιάς:
- Κυβερνητικός Εκπρόσωπος: 28/07/2025, «Θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο λειτούργησαν οι διάφορες υπηρεσίες κυρίως όσον αφορά την προστασία της ανθρώπινης ζωής και τη διαδικασία εκκένωσης των Κοινοτήτων».
- Κυβερνητικός Εκπρόσωπος: 28/07/2025: «(Υπάρχει) ανάγκη να αναδειχθούν τα κενά, οι αδυναμίες και οι βελτιώσεις. Θα γίνει αποτίμηση, αξιολόγηση και σωστή χάραξη ενεργειών της κυβέρνησης».
Ασφαλώς πρώτος και καλύτερος στα μεγάλα λόγια, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, στον Ετήσιο Απολογισμό Δράσης για το 2024, στις 12 Μαρτίου 2025, ο κ. Χριστοδουλίδης δήλωνε ξεκάθαρα και τα εξής:
«Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, ξεκινήσαμε με την υλοποίηση ολοκληρωμένου πλάνου για εκσυγχρονισμό της Πολιτικής Άμυνας και αναβάθμισης της Υπηρεσίας 112 στο πλαίσιο ενός Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου. Πρόσθετα θεσπίστηκε νέο αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για τις πυρκαγιές […] Την ίδια στιγμή, κυρίες και κύριοι, εργαζόμαστε για την ενδυνάμωση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.»
Όπως έχει γραφτεί με άλλη αφορμή «το σπουδαιοφανές ύφος είναι πάντα διαπιστευτήριο ανικανότητας».
Στον αντίποδα των βαρύγδουπων και καθησυχαστικών δηλώσεων, εμείς τόσο στη Βουλή όσο και δημόσια, προειδοποιούσαμε, απαιτούσαμε όντως ενίσχυση τμημάτων και σωμάτων και καλούσαμε τους αρμόδιους, την κυβέρνηση δηλαδή, να υλοποιήσει τις εξαγγελίες της.
Μόλις στις 3 περασμένου Απριλίου, σημειώναμε, μεταξύ άλλων και τα εξής:
Η Βουλή, σε επίπεδο τριών Επιτροπών, των Επιτροπών Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Γεωργίας, εξετάζουμε συστηματικά το θέμα της ετοιμότητας και της επάρκειας σε προσωπικό και σε εξοπλισμό, των αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους, για αντιμετώπιση και πρόληψη στην κατάσβεση των πυρκαγιών.
Ενώπιον της Επιτροπής Εσωτερικών σήμερα συζητήσαμε το εν λόγω θέμα. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς μας ενημέρωσαν για την ετοιμότητα από πλευράς κρατικών υπηρεσιών. Βεβαίως, θα κριθούμε για την πραγματική μας ετοιμότητα, επί του εδάφους.
Η αλήθεια είναι, ότι οι άνθρωποι των Σωμάτων Ασφαλείας και όλοι οι υπόλοιποι που εμπλέκονται, καταθέτουν την ψυχή τους για αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Ως Πολιτεία, πρέπει όμως να κάνουμε περισσότερα. Σήμερα, ενώπιον της Επιτροπής, ο Αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, ενημέρωσε ότι υπάρχουν αιτήματα για προσωπικό, αλλά και για πρόσθετο εξοπλισμό. Θεωρούμε, ότι το κράτος πρέπει να εγκύψει σε αυτά τα αιτήματα των υπηρεσιών και να τα εγκρίνει το συντομότερο δυνατόν. Πρόσθετα, υπάρχει και μεγάλη εκκρεμότητα σ’ ό,τι αφορά τα πτητικά μέσα και είναι γνωστό ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Η κυβέρνηση έχει αργήσει πάρα πολύ για άλλη μια χρονιά, να εξοπλίσει την πατρίδα μας, για αντιμετώπιση των πυρκαγιών, σ’ ό,τι αφορά το κομμάτι των πτητικών μέσων […].
Δυστυχώς, σήμερα, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος και παρά την αυταπάρνηση με την οποία έδωσαν τη μάχη με την πύρινη λαίλαπα τα μέλη των σωμάτων πυρόσβεσης και πολιτικής προστασίας, κλαίμε επί καμένης γης. Επί ημερών αυτής της κυβέρνησης καταγράφηκε η μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή από πυρκαγιά, χάσαμε δύο ανθρώπους υπό τραγικές συνθήκες, κάηκαν δεκάδες σπίτια και υποστατικά, τεράστιες καλλιέργειες, θρησκευτικά μνημεία, το βιος χιλιάδων συνανθρώπων μας εξαϋλώθηκε, δουλειές χάθηκαν.
Επομένως, η κρατική αρωγή πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα. Που δεν υποκαθίσταται από τη συγκινητική κοινωνική αλληλεγγύη. Όπως προτεραιότητα επιτέλους πρέπει να γίνει η δύσκολη μα τόσο αναγκαία προσπάθεια αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος. Δυστυχώς για τα επόμενα 25 χρόνια οι πυρόπληκτες περιοχές και οι ανθρώποί μας θα ζουν με φόντο την καταστροφή και την μαυρίλα. Μέσω των Προέδρων των πυρόπληκτων κοινοτήτων της ορεινής Λεμεσού θέλω και με αυτήν την ευκαιρία να μεταφέρω την αλληλεγγύη μας, την οποία ως ΑΚΕΛ θα συνεχίσουμε να εκφράζουμε με κάθε τρόπο στην πράξη. Στην πορεία της σημερινής συνεδρίας αλλά και ευρύτερα θα καταθέσουμε ξανά συγκεκριμένες προτάσεις έχοντας ασφαλώς κατά νου ότι τίποτα δεν μπορεί να επαναφέρει τη ζωή και την ομαλότητα όπως την ζούσαν οι κάτοικοι, οι εργαζόμενοι και οι χιλιάδες επισκέπτες των κοινοτήτων μας.
Σε αυτό το στάδιο, έχοντας υπόψη την πλημμυρίδα ερωτημάτων που δικαιολογημένα θα τεθούν από συναδέλφους όλων των Κομμάτων, θα περιοριστώ σε δύο ερωτήματα:
Ερώτημα 1ο προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης: Κύριε Χαρτσιώτη, ποιας Αρχής στη Δημοκρατία ήταν ευθύνη να αποκόψει τον φλεγόμενο δρόμο Άλασσας – Μοναγρίου, στον οποίο κάηκε ζωντανό το ζεύγος Φιλιππίδη; Διαβάζοντας την Έκθεση της Αστυνομίας ομολογώ ότι έμεινα με την απορία.
Ερώτημα 2ο προς την Υπουργό Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος: Κυρία Υπουργέ, με βάση την απόφαση υπ’ αρ. 94.669 του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 12/4/2023, το Συμβούλιο αποφάσισε να διορίσει τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου σας ως Υπεύθυνο Συντονιστή, ο οποίος θα αναλάμβανε την «άμεση ενεργοποίηση των μηχανισμών που υπάρχουν για την πρόληψη και αντιμετώπιση των πυρκαγιών υπαίθρου και δασών» έχοντας «την αρμοδιότητα να κινητοποιεί το σύστημα κατάσβεσης πυρκαγιών». Δεδομένης της απουσίας του κ. Γρηγορίου στην Αυστραλία κατά τον ουσιώδη χρόνο, παρακαλώ όπως μας ενημερώσετε (i) αν υπήρχε διορισμένος αντικαταστάτης του Υπεύθυνου Συντονιστή (ii) αν ναι ποιος/α ήταν (iii) δεδομένων των διευρυμένων αρμοδιοτήτων του κ. Γρηγορίου ως ΥΣ που περιλάμβαναν το γενικό πρόσταγμα σε ό, τι αφορά τη διασπορά και τη διάταξη δυνάμεων κατά τη διάρκεια της πυρόσβεσης ανεξαρτήτως υπηρεσίας, την ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, το επιχειρησιακό πρόσταγμα για τη δημιουργία επιτελείου διαχείρισης κρίσης, κ.α. ποιος/α είχε αυτές τις αρμοδιότητες από τις 23 Ιουλίου και μέχρι τον πλήρη έλεγχο και κατάσβεση των πυρκαγιών;
Σε δημόσιες πλην όμως ατυχείς δηλώσεις του ο Υπουργός Δικαιοσύνης σημείωνε ορθώς ότι η επόμενη των πυρκαγιών δεν ήταν η κατάλληλη ώρα να μιλήσουμε για ευθύνες. Σήμερα είναι όμως. Ευθύνες ορατές με γυμνό μάτι, τραγικές, ασήκωτες και αυταπόδεικτες.