- Η ΚΟΒ, η λειτουργία και ο ρόλος της στην τοπική κοινωνία
Θεμέλιο του ΑΚΕΛ παραμένουν οι Κομματικές Ομάδες Βάσης (ΚΟΒ). Η συστηματική και ουσιαστική λειτουργία των ΚΟΒ αποτελεί μίαν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα το Κόμμα.
Είναι γεγονός ότι αρκετές ΚΟΒ είτε υπολειτουργούν, είτε λειτουργούν με αρκετές αδυναμίες και προβλήματα. Με αυτή την διαπίστωση δεν σημαίνει ότι παραγνωρίζουμε έναν αριθμό ΚΟΒ οι οποίες λειτουργούν ικανοποιητικά, αναπτύσσουν πλούσια δράση, παράγουν έργο και παρεμβαίνουν ουσιαστικά στην τοπική κοινωνία.
Ο ρόλος των μελών του Κόμματος δεν πρέπει να περιορίζεται στα οργανωτικά καθήκοντα, όπως είναι η είσπραξη της συνδρομής και του εράνου ή η πραγματοποίηση εκδηλώσεων, αλλά να επεκτείνεται στην ουσιαστική συμμετοχή για τη χάραξη πολιτικής. Για να διαδραματίσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο σε διάφορους τομείς -στην τοπική αυτοδιοίκηση, σε οργανωμένους φορείς και συλλόγους και οπουδήποτε αλλού καθορίζονται πολιτικές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων- πρέπει πρώτα να διασφαλίσουμε την αναγκαία οργανωτική δυνατότητα.
Τα προβλήματα στη λειτουργία των ΚΟΒ εμφανίζονται με τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:
- Περιορισμένη ή επιλεκτική συμμετοχή μελών στις συνεδρίες και την καθημερινή δράση των ΚΟΒ, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση μεγάλου όγκου δουλειάς σε ένα μικρό αριθμό στελεχών και ειδικά στους Τοπικούς Γραμματείς, οδηγώντας συχνά στην τυπική και υποτονική διεκπεραίωση των καθηκόντων που προκύπτουν.
- Αδυναμία σχεδιασμού και στοχοπροσηλωμένης υλοποίησης πλάνου δράσης και απροθυμία στην ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών.
- Άρνηση, σεβαστού αριθμού κομματικών μελών, να τακτοποιήσουν τη συνδρομή ή άλλες υποχρεώσεις τους.
- Αποσπασματική παρέμβαση στα ζητήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ανεπαρκής συμμετοχή σε άλλες ομάδες – κινήματα που αναπτύσσουν τοπική δράση, όπως οι σύνδεσμοι γονέων κ.α.
- Αδυναμίες στην προσέγγιση, ευρύτερα, των απλών ανθρώπων.
- Δυσκολία στην προσέγγιση και εγγραφή νέων μελών, αλλά και στην αφομοίωσή τους στην καθημερινή δουλειά, γεγονός που συντελεί στην αδυναμία ανάδειξης νέων στελεχών.
Όλα τα πιο πάνω αποτελούν συνέχεια πολλών και διαφόρων παραμέτρων τις οποίες κληθήκαμε, μέσα στην πενταετία που πέρασε, να αναλύσουμε, να εξάξουμε συμπεράσματα και να διαμμορφώσουμε υλοποιήσιμες προτάσεις για βελτίωση της δουλειάς μας.
Το Συνέδριο θα πρέπει, πρώτιστα, να δώσει απαντήσεις σε δύο καίρια ερωτήματα που αφορούν στη λειτουργία των ΚΟΒ. Ποια είναι αυτά τα ερωτήματα;
Το πρώτο αφορά στις διαπιστώσεις που αναφέρονται πιο πάνω. Διαπιστώσεις σωστές, που όντως συνιστούν κακή εικόνα για τη λειτουργία των ΚΟΒ. Το κύριο, όμως, δεν είναι να διαπιστώνουμε μόνο τις αιτίες, αλλά να απαντήσουμε στο πως θα πρέπει να δράσουμε, για να βελτιώσουμε την υφιστάμενη κατάσταση.
Το δεύτερο ερώτημα αφορά στη συνεχή μείωση της προσέλευσης των μελών στις συνεδρίες. Το μέλος νιώθει ότι έχει λόγο και ρόλο στη λήψη αποφάσεων, κυρίως για τα σοβαρά θέματα που ταλανίζουν την κοινωνία;
Η πρόταση, που θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο την κατάσταση, είναι να αλλάξουμε τον τρόπο λειτουργίας και τα ζητούμενα με τα οποία ασχολείται σήμερα η ΚΟΒ.
Το κέντρο βάρους της δράσης μιας ΚΟΒ
Υπάρχουν βασικές παράμετροι, που πρέπει να λάβουμε υπόψη, για αναβάθμιση της δράσης των ΚΟΒ και κατ’ επέκταση της συμμετοχής σε αυτές.
- Σε εποχές που δεν υπήρχε άλλος τρόπος ενημέρωσης, βασικό αντικείμενο της συνεδρίας ήταν η ενημέρωση των μελών του Κόμματος. Στις σημερινές συνθήκες, οι συνεδρίες δεν πρέπει να αναλώνονται, κύρια, στην ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά στην εμβάθυνση των θέσεων και της στάσης του Κόμματος απέναντι σε αυτές. Να δίνεται περισσότερος χώρος για κατάθεση ερωτήσεων και έκθεση προβληματισμών. Θα πρέπει επίσης, εκεί και όπου η θεματολογία το επιτρέπει, οι ΚΟΒ να οργανώνουν ανοιχτές συγκεντρώσεις για να δίδεται η ευκαιρία ενημέρωσης και σε ψηφοφόρους και φίλους του Κόμματος.
- Στο ερώτημα, εάν τα μέλη του Κόμματος αισθάνονται ότι έχουν ουσιαστικό λόγο και ρόλο στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων σε σοβαρά ζητήματα που αφορούν στην κοινωνία, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, για το θέμα αυτό έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και έχει συμπεριληφθεί σχετική πρόνοια στους Κανονισμούς λειτουργίας του Κόμματος, όμως έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουμε. Η προσφυγή π.χ. της Κ.Ε. στο κομματικό σύνολο, όταν συζητούνται σοβαρά ζητήματα, όπως προβλέπει άλλωστε το καταστατικό του Κόμματος, λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση.
- Το κέντρο βάρους της δράσης μιας ΚΟΒ θα πρέπει να μεταφερθεί στη συμμετοχή και στη δράση των μελών στην τοπική κοινωνία, μέσα από τα Κοινοτικά ή Δημοτικά Συμβούλια, Σχολικές Εφορίες, Συνδέσμους Γονέων, κοινωφελείς οργανώσεις, Συλλόγους και άλλους τοπικούς φορείς. Οφείλουμε να πρωτοστατούμε κάθε φορά στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και να ασχολούμαστε διεξοδικά με όλα όσα προβληματίζουν την τοπική κοινωνία. Αυτή η δράση ευαισθητοποιεί τα μέλη του Κόμματος γιατί καταπιάνεται με ζητήματα που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, επηρεάζουν τον κάθε έναν και μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις συνεδρίες των ΚΟΒ. Πρέπει να πρωτοστατούμε στην ανακίνηση ζητημάτων, την άσκηση πίεσης, την εθελοντική δουλειά. Nα μας διακρίνει εξωστρέφεια και επαφή με τους συμπολίτες μας. Η δράση μας να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες και να καλεί σε συμμετοχή όχι μόνο τα κομματικά μέλη, αλλά όλη την τοπική κοινωνία.
- Σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων, συχνά, αδυνατούμε να εργαστούμε πολυθεματικά και να συνδυάσουμε καθήκοντα. Το τέλος των εκλογικών αναμετρήσεων πρέπει να μας αφήνει κερδισμένους και πολιτικά, αλλά και οργανωτικά.
- Για θέματα που έχουν να κάνουν με εκλογικές συνεργασίες ή υπόδειξη υποψηφίων, οι ΚΟΒ πρέπει να οργανώνουν ανοιχτές συγκεντρώσεις. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η ουσιαστική συμμετοχή της βάσης στην όλη διαδικασία και το δικαίωμα των μελών του Κόμματος να καταθέτουν, έγκαιρα, τις απόψεις τους. Νοείται ότι αυτή η διαδικασία δεν θα αντικαταστήσει τις Γενικές μας Συνελεύσεις. Είναι, επίσης, σημαντικό και η εκτίμηση των εκλογών να γίνεται έγκαιρα. Μια πρώτη εκτίμηση μπορεί να γίνεται στις ΚΟΒ ακόμη και τις αμέσως επόμενες ημέρες των εκλογών.
Η εύρυθμη λειτουργία των ΚΟΒ προϋποθέτει, σε συνδυασμό με τα πιο πάνω, μια σειρά από ενέργειες. Ως προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει:
α) Οι ετήσιες Γενικές Συνελεύσεις να συζητούν και να εγκρίνουν ετήσια πλάνα περιλαμβάνοντας δράσεις, που να καλύπτουν τόσο γενικές όσο και ειδικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Το ετήσιο οργανωτικό πλάνο να είναι πολυεπίπεδο, έτσι που να δίνει πεδίο δράσης και να καλύπτει ευρύτερα τα ενδιαφέροντα των μελών μας.
β) Να επιδιώκεται συστηματικά η διοργάνωση γενικότερων συζητήσεων στις ΚΟΒ, που θα εμβαθύνουν σε θέματα της τρέχουσας συγκυρίας (π.χ. ανακατατάξεις στις συμμαχίες και κρίση στην Α. Μεσόγειο, η περιβαλλοντική κρίση ως ζήτημα παγκόσμιο αλλά και τοπικό, η ιστορία των κοινών ελληνοτουρκικών εργατικών αγώνων στην Κύπρο, πτυχές της ιστορίας του Κόμματός μας, κ.ο.κ.), με στόχο την ιδεολογική και εν γένει, θεωρητική ανύψωση του επιπέδου των στελεχών και μελών της ΚΟΒ. Να δημιουργηθεί, επίσης, λίστα ομιλητών πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, που να διοχετεύονται από το Κέντρο στις ΚΟΒ, για 15λεπτές εισαγωγικές ομιλίες και συζήτηση.
γ) Το Οργανωτικό Πλάνο πρέπει να αποτελεί μέρος των συνεδριάσεων μας, χωρίς όμως να επισκιάζει τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας. Οι Τοπικοί Γραμματείς πρέπει να ενημερώνουν τα κομματικά μέλη για την πορεία και τα αποτελέσματα του πλάνου, αφού είναι σημαντικό να γίνονται όλοι κοινωνοί της προσπάθειας για υλοποίηση των υποχρεώσεων μας. Ο καταμερισμός καθηκόντων, καθώς και η παρακολούθηση της πορείας του οργανωτικού πλάνου θα πρέπει να απασχολεί τα Κομματικά Γραφεία, τα οποία έχουν την ευθύνη υλοποίησης του πλάνου και καθοδήγησης των μελών των ΚΟΒ προς αυτή την κατεύθυνση.
δ) Η κάθε ΚΟΒ να διασφαλίζει τη συμμετοχή των μελών της σε όλους τους οργανωμένους φορείς, που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης της – στα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια, στους Συνδέσμους Γονέων, στις Σχολικές Εφορίες, στα ΣΚΕ και όπου αλλού υπάρχουν οργανωμένοι φορείς ή ομάδες.
ε) Η εγγραφή νέων μελών στο Κόμμα πρέπει να απασχολεί συστηματικά τις ΚΟΒ ολόχρονα. Η ηλικιακή γήρανση των κομματικών μελών είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά ζητήματα που έχουμε μπροστά μας. Πριν προχωρήσουμε στην εγγραφή νέων μελών, να είμαστε σίγουροι ότι το υποψήφιο νέο μέλος συμφωνεί και υιοθετεί το Καταστατικό και τους Κανονισμούς Λειτουργίας του ΑΚΕΛ και ότι υπάρχει πλήρης επίγνωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του, ως κομματικό μέλος.
στ) Να προσεγγίσουμε με κάθε δυνατό τρόπο τα ανενεργά μέλη. Να τίθεται, επίμονα, η ανάγκη μαζικοποίησης των καθημερινών μας αγώνων σε όλους τους τομείς και ότι κανείς δεν περισσεύει. Αφού προηγηθεί ουσιαστική επαφή, τότε να προχωρήσουμε αποφασιστικά σε διαγραφές όσων, μακροχρόνια και αδικαιολόγητα, αρνούνται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και όσων συνειδητά έχουν θέσει τον εαυτό τους εκτός Κόμματος, λόγω πολιτικών διαφορών ή αντικομματικής δράσης.
ζ) Η διαπαιδαγώγηση και ανάδειξη στελεχών να αποτελεί καθημερινό μας στόχο. Η ανανέωση και η ενίσχυση των ΚΟΒ και των καθοδηγητικών μας σωμάτων να γίνεται με σχεδιασμό και οργάνωση -με την εμπλοκή των μελών μας- στην καθημερινή δουλειά, με την ανάθεση ευθυνών και καθηκόντων, με καθοδήγηση και συνεχή έλεγχο. Αυτό προϋποθέτει ότι τα ηγετικά στελέχη πρέπει να είναι αρκούντως καταρτισμένα, πολιτικά εξοπλισμένα και ικανά να ηγούνται διά του παραδείγματος.
η) Η μορφωτική δουλειά να παραμείνει βασική μας προτεραιότητα. Έχουμε να αντιπαλέψουμε τις ιδεολογικές επιθέσεις της κυρίαρχης τάξης, που προωθεί τον αντικομμουνισμό, τον αντικοµµατισµό, την απαξίωση, την αποπολιτικοποίηση. Για να μπορούμε να σταθούμε απέναντι σε αυτά πρέπει να υπάρχει μία διαρκής διαδικασία πολιτικής και ιδεολογικής κατάρτισης, απόλυτη γνώση των τρεχουσών πολιτικών εξελίξεων, καθώς επίσης και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων του ΑΚΕΛ. Αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μας πρέπει να είναι η μελέτη, η αξιοποίηση και προώθηση του εκφραστικού μας οργάνου, της «Χαραυγής».
θ) Ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση των υποδομών των Συλλόγων πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά. Οι Σύλλογοι γερνούν επικίνδυνα και παρουσιάζουν σοβαρή υποχώρηση, αφού σε αρκετές περιπτώσεις περιορίζονται στη λειτουργία τους ως καφενεία. Χρειάζεται να εκσυγχρονίσουμε τις υπηρεσίες των Συλλόγων, να στοχεύσουμε στη συγκρότηση πολιτιστικών ομάδων (χορού, μουσικής, θεάτρου κ.α.), αθλητικών ομάδων, καθώς, επίσης, και στη διαμόρφωση χώρων που να μπορούν να αξιοποιηθούν από τα παιδιά και τη νεολαία.
Προς αυτή την κατεύθυνση η κάθε Ε.Ε. να συζητήσει ξεχωριστά για την κάθε ΚΟΒ αναφορικά με τα προβλήματα και τις αδυναμίες που αντιμετωπίζει.
Αξιοποίηση της Τεχνολογίας
Το περιβάλλον, στο οποίο καλούμαστε να δράσουμε, έχει αλλάξει ραγδαία την τελευταία δεκαετία, λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα στον τομέα της επικοινωνίας και της αποθήκευσης και μεταφοράς δεδομένων. Αναμένεται, λοιπόν, ότι η ανάγκη χρήσης της τεχνολογίας, τόσο στην οργανωτική μας δράση, όσο και στην άσκηση πολιτικής και μεταφοράς των θέσεων του Κόμματος στα μέλη, αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας, θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια.
Έχουμε κάνει βήματα ανάπτυξης στη χρήση των ηλεκτρονικών εφαρμογών, ώστε ο καθένας να μπορεί να ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για τη δράση του Κόμματος, τις θέσεις, τις εκδηλώσεις κ.α. Επίσης, έχουμε εφαρμόσει προγράμματα τεχνολογίας για αποτελεσματικότερη επαφή με τον κόσμο. Θα πρέπει, όμως, να αναβαθμίσουμε περαιτέρω τη δουλειά μας σε αυτό τον τομέα και να θέσουμε στόχους, αλλά και ασφαλιστικά μέτρα, για πιθανή κατάχρησή της.
Η σωστή και ασφαλής αποθήκευση πληροφοριών πρέπει να τεθεί ως στόχος, καθώς επίσης και η χρήση συστημάτων αναζήτησης. Με αυτό τον τρόπο, εύκολα, θα μπορούν τα στελέχη να αντλούν πληροφορίες, οι οποίες θα βοηθήσουν στην καλύτερη επαφή με τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος, τη σωστή μεταφορά των θέσεων του Κόμματος – ιδιαίτερα μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον ΜΜΕ – και την αμεσότητα στην επικοινωνία βάσης – ηγεσίας, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις δομές του Κόμματος.
Προς αυτήν την κατεύθυνση, οφείλουμε να μελετήσουμε τη δημιουργία Γραφείου Νέων Τεχνολογιών.
Αξιοποίηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης
Η εξάπλωση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) έχει αλλάξει άρδην τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών, οργανωμένων συνόλων κ.α.
Το Κόμμα, αλλά και οι οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος, έχουν ενισχύσει την παρέμβαση τους στα ΜΚΔ, μεταφέροντας τις θέσεις μας, σε καθημερινή βάση. Πρέπει να αξιολογήσουμε, ωστόσο, ποιοι και πόσοι γίνονται δέκτες των μηνυμάτων μας και πώς αυξάνουμε την επιρροή μας στα ΜΚΔ.
Θα πρέπει να αναπτύξουμε την παρουσία μας, αξιοποιώντας καταρτισμένο προσωπικό, να αναβαθμίσουμε τη δουλειά μας μακριά από λύσεις ερασιτεχνικές ή αποσπασματικές (εκλογικές περίοδοι κτλ.), ώστε να έχουμε συστηματική και πιο αποτελεσματική παρέμβαση. Κυρίως, καλούμαστε να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της αξιοποίησης των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, αλλά και της ορθής χρήσης της, αποφεύγοντας τη μεταφορά λανθασμένων θέσεων ή και προσωπικών απόψεων στελεχών, που πολλές φορές εκλαμβάνονται λανθασμένα ως θέσεις του Κόμματος. Οι τοποθετήσεις στελεχών και μελών του Κόμματος στα ΜΚΔ είναι μια σημαντική παράμετρος. Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρούνται φαινόμενα παραγοντισμού, αχρείαστων συζητήσεων και αυτοπροβολής, η οποία επισκιάζει τις θέσεις του Κόμματος. Θα πρέπει να τεθεί πλαίσιο στον τρόπο που τοποθετούνται τα μέλη και ιδιαίτερα τα στελέχη του Κόμματος στα ΜΚΔ, έτσι που να ελέγχονται και να παρεμποδίζονται τα φαινόμενα αυτά.
- Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, η λειτουργία και ο ρόλος τους
Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, παρόλα τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, χρειάζεται να βελτιώσουν την παρουσία και τη δουλειά τους σε όλα τα επίπεδα. Οφείλουν να διατηρούν ζωντανή επαφή με τις ΚΟΒ, με τα κομματικά μέλη και ευρύτερα, τη βάση, να αφουγκράζονται τις ανάγκες και τα προβλήματα της κοινωνίας και να αναζητούν πρακτικές λύσεις. Να ασκούν καθημερινό έλεγχο του τομέα ευθύνης τους, και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη δράσης και βελτίωσης της δουλειάς και της παρέμβασής μας.
Είναι πολύ βασικό, τα καθοδηγητικά σώματα να δέχονται και να σέβονται τις απόψεις που κατατίθενται από τη βάση, και με επίκεντρο αυτές να προσεγγίζουν τα διάφορα ζητήματα για τα οποία καλούνται να πάρουν αποφάσεις. Εποικοδομητικά και αυτοκριτικά, με συλλογικότητα, το κάθε σώμα θα πρέπει να στοχεύσει στη βελτίωση της δουλειάς και της αποδοτικότητας του. Να μην υπάρχει επανάπαυση, αλλά απαίτηση να γινόμαστε κάθε μέρα όλο και πιο αποτελεσματικοί.
Οι Επαρχιακές Επιτροπές, δυστυχώς, λόγω αντικειμενικών αναγκών, επιδίδονται σε έναν καθημερινό αγώνα οικονομικής αυτοσυντήρησης. Αυτό δυσχεραίνει την εκπλήρωση των πολιτικών και οργανωτικών καθηκόντων τους.
Για την ενίσχυση του ρόλου των καθοδηγητικών σωμάτων θα πρέπει επιπλέον:
α) Να επιμένουμε στον καταρτισμό ετήσιου πλάνου των ΚΟΒ, με έμφαση στις δράσεις που ανταποκρίνονται σε ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
β) Να επιμένουμε στη λειτουργία του θεσμού του επιθεωρητή, εκεί και όπου υπάρχει ανάγκη. Οι επιθεωρητές δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αντικαθιστούν τις τοπικές ηγεσίες. Αντίθετα, πρέπει να καθοδηγούν και να στηρίζουν έμπρακτα τους Τοπικούς Γραμματείς και τα μέλη των γραφείων. Να έχουν προσωπική επαφή με τα μέλη μας, να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της περιοχής στην οποία εμπλέκονται, και να συμμετέχουν συστηματικά στην κομματική δράση. Νοείται ότι, στελέχη που έχουν αυξημένα καθήκοντα στις ΚΟΒ τους, δεν πρέπει να αποσπώνται στην επιθεώρηση άλλων κομματικών ομάδων.
γ) Ο καθορισμός μόνιμου Υπευθύνου σε κάθε Περιφέρεια πρέπει να προωθηθεί σε όλες τις επαρχίες. Στόχος, να αποκτήσουμε μόνιμο σύνδεσμο, που με την πάροδο του χρόνου θα έχει πλήρη εικόνα των δυνατοτήτων της περιφέρειας, θα δημιουργήσει στενές σχέσεις με το κομματικό σύνολο και όχι μόνο, θα ασχολείται άμεσα με τα γενικά και ειδικά προβλήματα της τοπικής κοινωνίας και θα συμβάλει στην περαιτέρω αποκέντρωση και τον καλύτερο έλεγχο της δουλειάς μας.
δ) Όσον αφορά στα μέλη των σωμάτων, οφείλουν να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν στην καθημερινή δουλειά του Κόμματος και όχι να περιορίζονται στην παρουσία τους στις συνεδρίες. Δεν επιτρέπεται μέλη των καθοδηγητικών σωμάτων να ανταποκρίνονται επιλεκτικά στα καθήκοντα, αλλά οφείλουν, όλα ανεξαιρέτως, να συμμετέχουν στην καθοδήγηση των ΚΟΒ, των Βοηθητικών Γραφείων και όπου αλλού υπάρχουν ανάγκες. Να συμμετέχουν, αποφασιστικά, όχι μόνο στη διαμόρφωση αποφάσεων αλλά και στην έμπρακτη υλοποίησή τους. Να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των πολιτικών και οργανωτικών μας αγώνων και διά του παραδείγματος να επιδρούν θετικά στην αναβάθμιση της εθελοντικής προσφοράς των στελεχών και μελών. Να είναι, πλήρως, καταρτισμένα και σε θέση να απαντούν στα ερωτήματα που τίθενται μπροστά τους.
ε) Τα καθοδηγητικά σώματα έχουν υποχρέωση να προβαίνουν σε αξιολόγηση της δράσης των μελών τους και να ενημερώνονται με διαφάνεια για τη δουλειά του κάθε ενός ξεχωριστά.
- Το φαινόμενο του παραγοντισμού και ο Κώδικας Συμπεριφοράς
Η τροποποίηση του υφιστάμενου Κώδικα Συμπεριφοράς δεν μπορεί, χωρίς άλλες ενέργειες, να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο πρόβλημα παραγοντισμού, που παρατηρείται ολοένα και πιο έντονο ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων. Το φαινόμενο του παραγοντισμού ξεκίνησε να απασχολεί το Κόμμα από το 2001, ενόψει βουλευτικών εκλογών, οπόταν και εγκρίθηκε από την Κεντρική Επιτροπή Κώδικας Συμπεριφοράς. Έκτοτε, το φαινόμενο αυτό μας απασχολεί σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι μηδενός εξαιρουμένου ότι, ο παραγοντισμός είναι ιδεολογικά ξένος με τις δικές μας αρχές λειτουργίας και θέτει σε κίνδυνο τα θεμέλια του οικοδομήματος. Η αναχαίτιση του, λόγω και της έκτασης που λαμβάνει, είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν μπορεί να λυθεί μόνο με διοικητικά μέτρα. Ενδεχομένως, όμως, το φαινόμενο τούτο να έχει εκτραπεί και εξαιτίας της ανοχής που, διαχρονικά, έχει επιδειχθεί από τα εντεταλμένα από το καταστατικό όργανα.
Διάφορα κοινωνικά φαινόμενα, χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κοινωνίας, όπως ο ατομικισμός, η «επιτυχία» με οποιοδήποτε κόστος, το εύκολο κέρδος, έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στη δική μας συμπεριφορά. Οι δημοκρατικές αλλαγές, που έχουν επέλθει στο Κόμμα τα τελευταία χρόνια και η εμβάθυνση της εσωκομματικής δημοκρατίας, ενδεχομένως να έτυχαν εκμετάλλευσης και να έχουν δημιουργήσει κάποιες παρενέργειες, που δεν είχαν προβλεφθεί. Αυτές οι παρενέργειες, αντί να βοηθούν στην επέκταση της δημοκρατίας, αντιθέτως, οδηγούν στον περιορισμό και την περιθωριοποίηση των υγιών δυνάμεων και ιδιαίτερα της νέας γενιάς.
Κώδικας Συμπεριφοράς
Η υιοθέτηση Κώδικα Συμπεριφοράς από την Κεντρική Επιτροπή συμπεριλαμβάνεται στον κανονισμό 29 των Κανονισμών Λειτουργίας. Ο δε κανονισμός 30 αναφέρεται στην ανάγκη λήψης μέτρων, μη αποκλειομένης και της αφαίρεσης από το ψηφοδέλτιο. Η πλήρης κατάργηση του Κώδικα, εξαιτίας της αναποτελεσματικής αντιμετώπισης του παραγοντισμού, δεν αποτελεί επιλογή. Αντιθέτως, πρέπει να επιδειχθεί η αναγκαία πολιτική βούληση για αναχαίτιση τέτοιων συμπεριφορών, που δεν αρμόζουν στον χαρακτήρα και τις αρχές του δικού μας Κόμματος. Αν λειτουργήσουμε στα πρότυπα άλλων κόμματων, τότε δεν θα έχουμε καμία διαφορά με αυτά. Θα πρέπει να διαφυλάξουμε τα θετικά, που μας διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους και να αντιμετωπίσουμε, με την αναγκαία πολιτική βούληση, τα αρνητικά.
Μέχρι σήμερα -και ενώ καταστατικά υπάρχει η υποχρέωση- δεν έχει δοθεί η απαραίτητη σημασία στην αξιολόγηση της δουλειάς, ιδιαίτερα των στελεχών που κατέχουν δημόσια ή κομματικά αξιώματα. Όσοι έχουν την ευθύνη για την αξιολόγηση θα πρέπει να ασκήσουν δεόντως αυτή την αρμοδιότητα, όπως αυτή ορίζεται, καταστατικά. Η άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, ενδεχομένως, να επιλύει και πολλά προβλήματα παραβίασης του κώδικα, στη γένεσή τους.
Ο υφιστάμενος κώδικας χρειάζεται βελτίωση, επικαιροποίηση και εξειδίκευση. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται, αλλά και η ίδια η ζωή, γεννούν νέα ζητήματα που θα πρέπει να ενσωματωθούν σε έναν νέο κώδικα. Όπως:
- Ο κώδικας δεν θα πρέπει να λειτουργεί ως τροχοπέδη στην επαφή με τη μάζα των ψηφοφόρων μας, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της αποχής των αριστερών ψηφοφόρων.
- Η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου, η μονοσταυρία ή ακόμα χειρότερα η διαβολή άλλων υποψηφίων του συνδυασμού μας, αποτελεί αντιδεοντολογική ενέργεια. Νοείται ότι η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου στον χώρο, πέραν των ψηφοφόρων μας, είναι θεμιτή.
- Η παραβίαση του κώδικα από μέρους υποψηφίου ή και μελών του Κόμματος θα πρέπει, εφόσον αποδεικνύεται, να υπόκειται σε συνέπειες.
- Η μοναδική συνέπεια που υπάρχει στον υφιστάμενο κώδικα σε περίπτωση παραβίασης του κώδικα είναι η διαγραφή υποψηφίου από το συνδυασμό. Ενώ υπήρχαν, αποδεδειγμένα, διαπιστώσεις παραβίασης του, αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
- Είναι απαραίτητη η διαβάθμιση των ποινών ως εξής: Παρατήρηση – Ενημέρωση του κομματικού συνόλου – Δημόσια παρατήρηση – Διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.
- Η αξιολόγηση και ο σχολιασμός των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων των υποψηφίων, ενώ κατοχυρώνεται στους Κανονισμούς και το Καταστατικό, δεν εφαρμόζεται με αποτέλεσμα να υπάρχει ισοπέδωση όλων των υποψηφίων και ιδιαίτερα να μην αναφέρονται τυχόν αδυναμίες και παραλείψεις τους.
- Το δικαίωμα των καθοδηγητικών σωμάτων να σημειώνουν και να υπογραμμίζουν τη σημασία της εκλογής υποψηφίων, που είναι εκφραστές πολιτικών που το Κόμμα προωθεί μέσα από συλλογικές αποφάσεις (συμμετοχή Τουρκοκύπριου στο ευρωψηφοδέλτιο, εκλογή γυναικών κ.α.), αλλά και η παρουσία στελεχών της ηγετικής πολιτικής καθοδήγησης στη Βουλή, είναι αυτονόητο και καταστατικά κατοχυρωμένο.
Την ευθύνη για την τήρηση του κώδικα για τις Βουλευτικές και Ευρωεκλογές πρέπει να έχει η Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου, η οποία είναι εντεταλμένη να διερευνά, κατόπιν καταγγελίας (προφορικά και γραπτώς), αλλά και αυτεπάγγελτα τις παραβιάσεις. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης -λόγω του μεγέθους και των ιδιαιτεροτήτων που έχουν- την ευθύνη θα πρέπει να έχουν οι Επαρχιακές Επιτροπές, παρέχοντας τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να εφεσιβάλει αποφάσεις, προσφεύγοντας στην ΚΕΕ.
Οι πρώτες δύο ποινές (παρατήρηση υποψηφίου και ενημέρωση του κομματικού συνόλου) επιβάλλονται από την ΚΕΕ, κατόπιν ενημέρωσης προς το αντίστοιχο σώμα. Για το θέμα της δημόσιας παρατήρησης και της διαγραφής χρειάζεται η έγκριση των σωμάτων, που έχουν επικυρώσει τις υποψηφιότητες τους. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης την ευθύνη επιβολής ποινών έχουν οι ΕΕ.
Η επιβολή της ποινής θα πρέπει να γίνεται άμεσα, χωρίς χρονοτριβή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και όχι εκ των υστέρων, γεγονός που την καθιστά άνευ σημασίας. Η ενημέρωση του κομματικού συνόλου θα πρέπει να γίνεται, ανάλογα με την εκλογική αναμέτρηση. Αν π.χ., πρόκειται για δημοτικές εκλογές, θα ενημερωθούν τα μέλη του Δήμου, αν πρόκειται για βουλευτικές εκλογές τα μέλη της επαρχίας κοκ. Η ενημέρωση που θα γίνεται στα μέλη είναι ότι, ο συγκεκριμένος υποψήφιος ή ακόμα και μέλος του Κόμματος, έχει παραβιάσει τον κώδικα συμπεριφοράς και έχει προχωρήσει σε ενέργειες που αντιστρατεύονται τις αρχές λειτουργίας του Κόμματος και ως εκ τούτου, με τη συμπεριφορά του απαξιώνει τόσο το Κόμμα όσο και τους ψηφοφόρους.
Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και για τη δημόσια παρατήρηση, εάν συνεχίζει να μη συμμορφώνεται και να παραβιάζει το κώδικα. Για κατ’ εξακολούθηση παραβιάσεις σταυροθηρίας και διαβολής, αλλά και για άλλες σοβαρές παραβιάσεις που περιέχονται στον υφιστάμενο κώδικα, τότε θα πρέπει να επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών που είναι η διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.
Ο Κώδικας θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να καλύπτει και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ενώ επιβάλλεται να αξιοποιούνται τα ΜΚΔ ως μέσο επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για προσωπική προβολή, αλλά για προβολή των θέσεων, των εκδηλώσεων και γενικά να είναι ταυτισμένα με τη γενικότερη μας προεκλογική εκστρατεία. Για αυτό το σκοπό χρειάζεται να διαμορφώσουμε ειδικό κώδικα που να απαντά σε διάφορα ζητήματα, όπως το δικαίωμα ή όχι σε χορηγούμενους λογαριασμούς, τι δημοσιοποιείται, ποιος έχει την ευθύνη παρακολούθησης και άλλα. Το Γραφείο Επικοινωνίας έχει ετοιμάσει σχετική πρόταση.
- Παραρτήματα εξωτερικού
Στην Ελλάδα και τη Μ. Βρετανία λειτουργούν Παραρτήματα του Κόμματος, τα οποία έχουν δομή και καθοδηγητικά σώματα Επαρχιακών Οργανώσεων. Η δράση των Παραρτημάτων εστιάζεται:
- Στη διαφώτιση για το Κυπριακό σε πολιτειακό και παροικιακό επίπεδο.
- Στη στήριξη της Παροικίας και την επίλυση ιδιαίτερων προβλημάτων.
- Στη στήριξη των αγώνων για βελτίωση του βιοτικού επιπέδων των λαών στις χώρες διαμονής τους.
- Στην επαφή, στήριξη και εμπλοκή νέων μεταναστών και φοιτητών με την Παροικία και το Κόμμα και
- Στην ενεργό εμπλοκή στις κυπριακές εκλογικές αναμετρήσεις.
Οι συνθήκες και οι ιδιομορφίες της δραστηριοποίησης μας στο εξωτερικό επιβάλλουν:
- Τη συνεχή εμπλοκή μας στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της παροικίας.
- Την ανάπτυξη καινοτόμων μορφών δράσης ανάλογης των ιδιαιτεροτήτων σε οργανωτικό επίπεδο.
- Συνεπή προώθηση της ιδεολογικής – μορφωτικής κατάρτισης (με ποικίλους και καινοτόμους τρόπους) ένεκα της απουσίας καθημερινής τριβής και
- Ως προτεραιότητα τη συνεχή ανανέωση των στελεχών και εγγραφή νέων μελών στο Κόμμα.
Μεγάλη Βρετανία
Η συμβολή του Παραρτήματος της Μ.Βρετανίας στην προβολή των θέσεων του Κόμματος και τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας των Κυπρίων και κατά συνέπεια στην επιβίωση της παροικίας ως οντότητα, είναι καταλυτική. Η στήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη των σχολείων ελληνικής γλώσσας αποτελεί δικό μας κληροδότημα και καθήκον. Ένεκα των νεότερων γενιών Αγγλοκύπριων, η πολιτικοποίηση των οποίων αποτελεί δικό μας πλεονέκτημα και ευθύνη, η δράση μας θα πρέπει να αναπτύσσεται και στα αγγλικά. Η διατήρηση και ενδυνάμωση της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Παροικιακή» αποτελεί επίτευγμα στην κοινωνική και πολιτική μας παρέμβαση στην παροικία. Ο δικοινοτικός χαρακτήρας της παροικίας πρέπει να υπογραμμίζεται μέσα από δράσεις και πρωτοβουλίες, όπως η νεοσυσταθείσα πλατφόρμα «Κίνηση για Ενωμένη Κύπρο».
Ελλάδα
Στην Ελλάδα η παροικία αποτελείται κυρίως από πρόσφυγες του 1974 και φοιτητές που παρέμειναν εκεί μετά την αποφοίτηση τους. Τα θέματα που απασχολούν κυρίως την παροικία είναι εκείνα των δικαιωμάτων των προσφύγων και της ισότιμης μεταχείρισης ως απόδημοι. Το Παράρτημα, μέσω στελεχών του, εντύπων και δελτίων, έχει δράση στους παροικιακούς φορείς και τους φορείς αλληλεγγύης με την Κύπρο, καθώς και σε επαναπροσεγγιστικές πλατφόρμες με άλλους Κύπριους στο εξωτερικό. Τα κομματικά μέλη στον φοιτητικό χώρο (ιδιαίτερα σημαντικός και μεγάλος σε μέγεθος) δραστηριοποιούνται σε συνεργασία με την ΕΔΟΝ στο φοιτητικό κίνημα, και συνεργάζονται με την απόδημη νεολαία (δεύτερη και τρίτη γενιά).
- Βοηθητικά Γραφεία Κ.Ε.
Το σημερινό μοντέλο λειτουργίας των Βοηθητικών Γραφείων οικοδομήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και έχει αποδώσει σημαντικά στις απαιτήσεις που είχαμε μπροστά μας. Η κοινωνική και πολιτική ζωή της Κύπρου, όμως, έχει διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Επιβάλλεται ένας νέος ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τη δομή, τον ρόλο και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Ο χαρακτήρας των Βοηθητικών Γραφείων δεν είναι ίδιος σε όλες τις περιπτώσεις. Υπάρχουν Γραφεία που ασχολούνται με την καθημερινή δουλειά του Κόμματος (την οργανωτική, τη μορφωτική, την επαγρύπνηση) και Γραφεία που έχουν ως αντικείμενο την παρακολούθηση τομέων της διακυβέρνησης και την παραγωγή πολιτικής στους τομείς π.χ. της υγείας, παιδείας, ενεργειακής πολιτικής κ.α.
Στο συγκεκριμένο έγγραφο θα καταπιαστούμε με τα Βοηθητικά Γραφεία, τα οποία έχουν ως αντικείμενο τομείς της εσωτερικής διακυβέρνησης.
Η δράση των Γραφείων αυτών δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα Υπουργεία ή σε Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Υπάρχουν ζητήματα στα οποία εμπλέκονται πολλά Γραφεία και ζητήματα λόγω του γεγονότος ότι δεν είναι ξεκάθαρο ποιού Γραφείου είναι αρμοδιότητα. Αυτό το πρόβλημα επιβαρύνεται και από το γεγονός ότι δεν υπάρχει οριζόντια παρακολούθηση και συντονισμός μεταξύ διαφόρων Γραφείων.
Η εκτίμηση για τη λειτουργία των Γραφείων επίσης ποικίλει. Υπάρχουν Γραφεία για τα οποία υπάρχει ικανοποίηση από τη λειτουργία τους, Γραφεία που παρουσιάζουν κάποια προβλήματα, Γραφεία που υπολειτουργούν και Γραφεία που δεν λειτουργούν καθόλου.
Ο ρόλος, η δράση και η αποστολή των Βοηθητικών Γραφείων
Τα Βοηθητικά Γραφεία αποτελούν μηχανισμούς που παράγουν πολιτική, ιδέες και προτάσεις, με τις οποίες τροφοδοτούν συνεχώς τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος. Θα πρέπει να παρακολουθούν συνεχώς τις εξελίξεις στον τομέα τους και να είναι σε θέση να προβαίνουν έγκαιρα σε κριτική και να ετοιμάζουν την αντίδραση του Κόμματος. Να γνωρίζουν τα προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα τους και να υποβάλλουν συνεχώς εισηγήσεις και προτάσεις για ξεπέρασμα αυτών των προβλημάτων.
Το κάθε Βοηθητικό Γραφείο πρέπει να διασφαλίζει τις επαφές με οργανωμένα σύνολα και φορείς και παράλληλα, με δημόσιες παρεμβάσεις, να μεταφέρει τις θέσεις του Κόμματος και να παρακολουθεί τις Κομματικές Παρατάξεις που έχουν σχέση με τον τομέα ενδιαφέροντός του.
Ομαδοποίηση, αποκέντρωση, εξειδίκευση
Βασικές αρχές που θα διευκολύνουν τη δουλειά μας είναι η αποκέντρωση, η εξειδίκευση και ο ετήσιος απολογισμός. Το να γνωρίζει ο καθένας κατά συγκεκριμένο τρόπο ποια είναι τα καθήκοντα, οι ευθύνες και το πεδίο δράσης του, θα τον καταστήσει πιο αποτελεσματικό και πιο αποδοτικό στη δουλειά του. Θα επιτρέψει παράλληλα καλύτερο συντονισμό, δημιουργικό έλεγχο, λογοδοσία και επαρκή παρακολούθηση και καθοδήγηση.
Για την υλοποίηση των πιο πάνω και για να πετύχουμε καλύτερα την αποκέντρωση, χωρίς όμως αλληλοεπικαλύψεις, είναι χρήσιμη η ομαδοποίηση σε Τομείς Βοηθητικών Γραφείων τα οποία έχουν κοινά χαρακτηριστικά ή κοινό γνωσιολογικό αντικείμενο. Για επιμέρους θέματα μπορούν να συστήνονται αd-hoc Επιτροπές για συζήτηση εξειδικευμένων θεμάτων.
Καθοριστικός παράγοντας για τη λειτουργία κάποιου Γραφείου είναι ο επικεφαλής του. Ο επικεφαλής κάθε τομέα πρέπει να είναι πολιτικό στέλεχος που να λειτουργεί ως καθοδηγητής, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να προωθεί ζητήματα. Για να ανταποκριθεί με επάρκεια σε αυτόν τον ρόλο, ο επικεφαλής του τομέα οφείλει να είναι συνεχώς ενήμερος για ό,τι τεκταίνεται στον τομέα του και να έχει ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη γνώση σε σχέση με το αντικείμενο του τομέα του.
- Κομματικές Παρατάξεις
Οι μαζικοί φορείς σε μια σειρά από επαγγελματικούς κλάδους, εκτός από τον συνδικαλιστικό τους ρόλο, διαδραματίζουν και έναν ρόλο, που αγγίζει πολιτικά και ιδεολογικά όρια. Πάγια πολιτική του Κόμματος είναι ότι, οι μαζικοί φορείς και οι συνδικαλιστικές ενώσεις, πρέπει να αποκτούν έναν προοδευτικό χαρακτήρα, να εκφράζουν και να υπηρετούν τα συμφέροντα των εργαζομένων και της κοινωνίας και όχι προσωπικά και ιδιοτελή συμφέροντα μιας ομάδας παραγόντων.
Η συμμετοχή των μελών και των στελεχών του Κόμματος σε αυτούς τους φορείς είναι εξαιρετικής σημασίας, ώστε να αγωνιστούν για να τους προσδώσουν τον χαρακτήρα και τον ρόλο που ως Κόμμα επιθυμούμε να διαδραματίζουν. Κρίσιμο στοιχείο είναι η θεσμοθέτηση μιας διαδικασίας, με την οποία ο μηχανισμός του Κόμματος θα υποβοηθά στη συμμετοχή των μελών και στελεχών του Κόμματος και στη συνέχεια θα διασφαλίζει μια συνεχή και αμφίδρομη σχέση μαζί τους.
Δυστυχώς, σε κάποιους μαζικούς φορείς, εδώ και πολλά χρόνια, η παρέμβαση μας είναι από αποσπασματική μέχρι ανύπαρκτη. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε και να λειτουργήσουμε Κομματική Παράταξη. Στο παρελθόν έγιναν αρκετές προσπάθειες, οι οποίες όμως οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο.
Πέραν από τα επιμέρους προβλήματα, σχεδόν, σε όλες τις περιπτώσεις, οι λόγοι της αποτυχίας συνίστανται στην ανεπαρκή παρακολούθηση και καθοδήγηση της προσπάθειας από πλευράς του μηχανισμού του Κόμματος. Για να αλλάξουμε αυτήν την πορεία χρειάζεται η παρέμβαση του Κόμματος για σύσταση και λειτουργία κομματικών παρατάξεων. Προϋπόθεση για την επιτυχία της είναι η ανάθεση της προσπάθειας αυτής σε στέλεχος του μηχανισμού, που να καθοδηγεί την πιο πάνω διαδικασία.
- Νέες Δυνάμεις
Τρεις δεκαετίες, μετά τη δημιουργία του θεσμού των Νέων Δυνάμεων, οι στόχοι που αρχικά είχαν τεθεί και αφορούσαν στο άνοιγμα του Κόμματος σε δυνάμεις φιλικές προς το Κόμμα, την πολιτική και την ιδεολογία του, εκπληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό.
Ειδικότερα:
- Η ένταξη προσωπικοτήτων στα ψηφοδέλτιά μας, κάτω από την ομπρέλα των Ν.Δ., συνέβαλε στην αποφυγή της εικόνας ή της απόπειρας απομόνωσης του Κόμματος. Αυτή η διεύρυνση των ψηφοδελτίων μας απαντούσε ταυτόχρονα και στην απόπειρα των πολιτικών μας αντιπάλων να παρουσιάσουν το ΑΚΕΛ ως Κόμμα δογματικό, περιχαρακωμένο και εσωστρεφές. Ο θεσμός των Ν.Δ. αποτελεί, έναν μηχανισμό, που είναι και εκλαμβάνεται από τον κόσμο ως άνοιγμα προς την κοινωνία και ως έμπρακτο τεκμήριο αυτοπεποίθησης και εξωστρέφειας.
- Ο θεσμός συνέβαλε, επίσης, στη διεύρυνση της εκλογικής μας βάσης, περισσότερο με τη δυναμική που δημιουργούσε παρά με προσωπικές ψήφους που μεταφέρονταν στο Κόμμα, χωρίς να υποτιμούνται, ασφαλώς, και αυτές.
- Η εξέλιξη του θεσμού μέσα από τη δημιουργία μιας ομάδας συνεργαζόμενων προσωπικοτήτων, που δεν κατέρχονται κατ’ ανάγκην ως υποψήφιοι του Κόμματος σε εκλογικές αναμετρήσεις, συνέβαλε στη θεσμοθέτηση ενός καναλιού αμφίδρομης επικοινωνίας μαζί τους, γεγονός που επέτρεψε στο Κόμμα αφενός την μεταφορά σ’ αυτήν την ομάδα των θέσεων και της πολιτικής του και αφετέρου την άντληση των δικών τους θέσεων και προβληματισμών, για την πολιτική και την εν γένει πορεία του Κόμματος.
Όλα αυτά τα χρόνια δεν εξέλειπαν ασφαλώς τα προβλήματα και οι αδυναμίες. Ειδικότερα:
- Σε ό,τι αφορά την επιλογή προσωπικοτήτων από τον χώρο των Ν.Δ., για να συμπεριληφθούν στα ψηφοδέλτια μας, εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, έχουν γίνει λανθασμένες επιλογές.
- Η σύνδεση, συντονισμός και αξιοποίηση των Ν.Δ. από το Κόμμα παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο. Αυτό δεν επιτρέπει, αφενός, την προσκόμιση του μεγαλύτερου δυνατού οφέλους για το Κόμμα και αφετέρου επενεργεί αρνητικά στην ελκυστικότητα του θεσμού για τις ίδιες τις Νέες Δυνάμεις.
- Διαπιστώνεται, πρόσθετα, η φθορά που εκ των πραγμάτων έχει υποστεί η εικόνα του θεσμού, μετά από τριάντα χρόνια ύπαρξης, έναντι της κοινωνίας και του κομματικού συνόλου.
Συνυπολογίζοντας τα θετικά και τα αρνητικά που καταγράφονται στην 30χρονη διαδρομή του θεσμού, εκτιμούμε ότι οι στόχοι που καθορίστηκαν κατά την ίδρυση του δεν εξέλειπαν. Αντίθετα, παραμένουν επίκαιροι και στις σημερινές πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες. Στηριγμένοι, όμως, στις διαπιστώσεις μας για τις αδυναμίες που παρουσιάζονται στον θεσμό, επιβάλλεται να συζητήσουμε τρόπους βελτίωσης και αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του.
Ειδικότερα, θα πρέπει να επιδιωχθεί όπως:
α) Η επιλογή προσωπικοτήτων που θα εντάσσονται στα ψηφοδέλτια μας να γίνεται με την απαιτούμενη προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη, πρωτίστως, τη γενικότερη κοινωνική τους δράση, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ατόμων και δευτερευόντως την πιθανή εκλογική τους απήχηση. Να μας προβληματίσει κατά πόσο οι υποψήφιοι των Ν.Δ. θα μπορούσαν να ορίζονται απευθείας από τα ανώτατα καθοδηγητικά σώματα.
β) Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, σε κεντρικό και σε επαρχιακό επίπεδο, να ασχολούνται, συστηματικότερα, με την προσπάθεια ενδυνάμωσης του θεσμού. Να εμπλουτίζεται, συνεχώς, ο κατάλογος με τις Ν.Δ. σε όλες τις επαρχίες.
δ) Αξιοποιούνται οι Ν.Δ. σε Βοηθητικά Γραφεία των Ε.Ε. και της Κ.Ε. ή σε ad-hoc επιτροπές μελετών, εκεί και όπου προσφέρεται μια τέτοια δυνατότητα.
ε) Εμπλέκονται στις διαδικασίες υπόδειξης υποψηφίων, όπως προβλέπεται από το καταστατικό και τους κανονισμούς λειτουργίας του Κόμματος.
στ) Καθιερωθεί η συστηματική ξεχωριστή επαφή με τις προσωπικότητες του θεσμού, ώστε να ενημερώνονται συνεχώς για τις θέσεις μας και να συμμετέχουν σε βασικές δραστηριότητες του Κόμματος και του Λαϊκού Κινήματος και να τους δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρουν τους προβληματισμούς και τις προτεραιότητες τους.
- Οι Διεθνείς Σχέσεις του Κόμματος
Στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον και με τις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, οι διεθνείς σχέσεις του Κόμματος αποτελούν ένα κανάλι διμερών και πολυμερών επαφών και ανταλλαγών πληροφόρησης και εμπειριών. Σε αυτές βασίζεται η ανάπτυξη αμοιβαίας διεθνιστικής και έμπρακτης αλληλεγγύης με τους αγωνιζόμενους λαούς, στοιχείο απαραίτητο και στον δικό μας αγώνα. Προς αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται όλα τα διεθνή βήματα, οργανισμοί (πχ ΕΚ, ΚΣΣΕ) και οργανώσεις, στις οποίες συμμετέχουμε ως ΑΚΕΛ και ως Λαϊκό Κίνημα (ΠΟΔΝ, ΠΟΔΓ, ΠΣΟ, ΠΣΕ). Η παρουσία και η συμβολή μας σε αυτά προς όφελος του αγώνα μας και των κοινών αγώνων έχει εκτιμηθεί θετικά. Στόχος πρέπει να παραμείνει ο καλύτερος συντονισμός και αποτελεσματικότητα της δράσης μας.
Οι διμερείς σχέσεις του ΑΚΕΛ βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και μη επέμβαση στα εσωτερικά των κομμάτων, αρχές αναγκαίες για την ανάπτυξη υγειών διμερών και πολυμερών συνεργασιών. Σεβόμενοι τη διαφορετικότητα, και έχοντας επίγνωση της απουσίας ιδεολογικής συνοχής, στοχεύουμε στην ενότητα δράσης μέσω κοινών πρωτοβουλιών και δράσεων. Σε αυτή τη βάση, και ως μέλος της Ομάδας Εργασίας των Διεθνών Συναντήσεων Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, το ΑΚΕΛ συνεχίζει να εργάζεται για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων. Οι ΔΣΚΕΚ αποτελούν έναν χρήσιμο θεσμό, που ωστόσο χρειάζεται να κάμει βήματα, για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπο το διεθνές κίνημα.
Το ΑΚΕΛ πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει τη συνεργασία με πολιτικές δυνάμεις και κινήματα της ευρύτερης αριστεράς στη βάση συγκεκριμένων ζητημάτων και πρωτοβουλιών. Αυτό ισχύει και για το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, όπου συμμετέχουμε ως παρατηρητές, παρά τις επιφυλάξεις μας. Παράλληλα, θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει επαφές με πολιτικές δυνάμεις και θεσμικά όργανα, που είναι σε θέση να συμβάλουν θετικά στην επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.
Η ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων του ΑΚΕΛ είναι καθοριστικής σημασίας για την άντληση ορθής πληροφόρησης και αξιολόγησης όσων συμβαίνουν διεθνώς και ως εκ τούτου αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για τη διαμόρφωση πολιτικής σε διεθνή ζητήματα. Η γνώση για τις διεθνείς εξελίξεις πρέπει να διοχετεύεται πιο συστηματικά στο κομματικό σύνολο, αφού μπορεί να ενισχύσει την ιδεολογική και μορφωτική δουλειά του Κόμματος, ιδιαίτερα στις συνθήκες ανόδου της ακροδεξιάς. Επιπρόσθετα, μέσω των διεθνών σχέσεων, εμβαθύνεται η αλληλεπίδραση που έχουμε με αδελφά κόμματα ως προς τη συνολικότερη στάση της Αριστεράς σε διεθνή ζητήματα. Η διαχρονική ενασχόλησή μας με τις διεθνείς σχέσεις αποτελεί, επίσης, ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέσο διάχυσης της αναγκαίας πληροφόρησης, αναφορικά με τις πάγιες διεκδικήσεις μας και τις εξελίξεις στο Κυπριακό.
Ενόψει της περαιτέρω κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών επιθέσεων κατά των λαών της περιοχής μας και της εκτίμησης που χαίρει ανάμεσα στα αδελφά κόμματα της περιοχής, το ΑΚΕΛ πρέπει να εντατικοποιήσει τις πρωτοβουλίες του. Αυτές πρέπει να αφορούν, πρωτίστως, τον αγώνα ενάντια στη στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων, ενάντια στα πυρηνικά και την έκφραση αντιιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης προς τα αδελφά κόμματα, μέσω οργανισμών όπου συμμετέχουμε.
Κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19 αναπτύχθηκε η χρησιμοποίηση της τεχνολογίας και πλατφόρμων που επιτρέπουν τηλεδιασκέψεις και συζητήσεις με συμμετοχή από ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό επέτρεψε την ταχύτερη μεταφορά πληροφοριών και ειδήσεων, γεγονός πολύ ουσιαστικό λόγω της τάσης απόκρυψης παραβιάσεων και πολιτικών εγκλημάτων υπό το καθεστώς της πανδημίας. Ταυτόχρονα, επέτρεψε και την ανάπτυξη κοινών δράσεων αλληλεγγύης.
- Το ιδεολογικό μέτωπο στις σύγχρονες συνθήκες
Η ιδεολογία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη λειτουργία του όποιου πολιτικού ή και κοινωνικού συστήματος εξουσίας για την επίτευξη επιδιωκόμενων στόχων. Η κυρίαρχη τάξη ασκεί την ηγεμονία της μέσα στη δοσμένη κοινωνία, διατηρώντας έναν συνασπισμό, τις πλείστες φορές, ετερόκλητων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, έχοντας όμως ως συνδετικό κρίκο ένα συγκεκριμένο ιδεολόγημα.
Στις σημερινές κυπριακές συνθήκες, το ιδεολόγημα αυτό, εκφράζεται ως ένα κράμα νεοφιλελευθερισμού, ατομικισμού, εθνικισμού, σωβινισμού και ξενοφοβίας, το οποίο αναπαραγόμενο με πολλαπλούς τρόπους και προωθούμενο από ποικιλόμορφα διαπλεκόμενα και δεσπόζοντα ΜΜΕ, χειραγωγεί λαϊκά και μικρο-μεσαία στρώματα. Το ιδεολόγημα αυτό εκδηλώνεται στα πιο απλά ζητήματα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής μέχρι και στα θέματα ευρύτερων στόχων και προσανατολισμών, συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού, έχοντας ως αιχμή του δόρατος, ιδιαίτερα τη δράση της φασίζουσας ακροδεξιάς και το αυταρχικό κατεστημένο.
Ο νεοφιλελευθερισμός, ταυτόχρονα, με την επέλαση του στην οικονομία και την πολιτική, προωθείται και διεισδύει σ’ όλους τους τομείς του ιδεολογικού μετώπου, στοχεύοντας στη δημιουργία τέτοιων συλλογικών αντιλήψεων, που να αποπροσανατολίζουν από τα κύρια και βασικά προβλήματα της κοινωνίας, αλλά και να δημιουργούν προϋποθέσεις αδιαφορίας, απαξίωσης, ισοπέδωσης, σχολαστικότητας και αποποίησης συλλογικών δράσεων. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να υποτιμούνται ούτε η μεθοδευμένη εκλεπτυσμένη προώθηση του εθνικισμού, ούτε και η προσπάθεια προώθησης μιας, δήθεν, επαναστατικής φρασεολογίας. Αυτή η φρασεολογία, απευθυνόμενη σε διαφορετικές ομάδες αριστερών ψηφοφόρων, στοχεύει ουσιαστικά στην απομόνωση και περιθωριοποίηση του Κόμματος και στην απαξίωση της διαχρονικής πολιτικής και ιδεολογίας του, διευκολύνοντας την εδραίωση του νεοφιλελεύθερου ιδεολογήματος στην ευρύτερη κοινωνική συνείδηση.
Επομένως, το ιδεολογικό μέτωπο έχει μεγάλη σημασία στην προσπάθεια μας να καλλιεργούμε και να αναβαθμίζουμε συνεχώς την ταξική συνειδητοποίηση, τις αξίες της κοινωνικής αλληλεγγύης, της ενεργούς συμμετοχής, του διεθνισμού, του απαλλαγμένου από τα εθνικιστικά βαρίδια πατριωτισμού, του σεβασμού στον κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας ή διαφορετικότητας. Είναι ένα δύσκολο και πολυσύνθετο καθήκον.
Όσα οφέλη και να επιτευχθούν στους οικονομικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, από τη στιγμή που ευρύτερες λαϊκές μάζες είναι υποταγμένες στην αστική ιδεολογία και το κυρίαρχο ιδεολόγημα, δεν μπορούν να δημιουργηθούν πραγματικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί το αναγκαίο πολιτικό και κοινωνικό άλμα προς την πρόοδο. Είναι σημαντική, λοιπόν, η σφυρηλάτηση ενός αρραγούς ιδεολογικού μετώπου, που να συσπειρώνει κοινωνικές δυνάμεις, ενδιαφερόμενες για την προώθηση καθοριστικών πολιτικών για τη δημιουργία των αναγκαίων δομών και θεσμών μέσα στην κοινωνία. Απαιτείται η αναθέρμανση του οράματος μας για το σοσιαλισμό, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, που στοχευμένα, η παγκόσμια άρχουσα τάξη και οι παντός είδους εκπρόσωποι της, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αμαυρώσουν και ακυρώσουν, στηριζόμενοι όχι στην πειθώ, αλλά σε εκβιαστικά διλήμματα, φοβικά σύνδρομα, στην τρομοκράτηση της κοινής γνώμης, στην παραχάραξη και διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας.
Ο δικός μας λόγος προς την κοινωνία δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε θεωρητικές αναλύσεις και σε απλή διαφώτιση – που και θέση και ρόλο έχουν να διαδραματίσουν. Πρέπει να συνοδεύεται με πρακτικές πολιτικές δράσεις και πρωτοβουλίες (ιδιαίτερα σε επίπεδο βάσης), που να καταδεικνύουν ακριβώς τη διαφορετική μας αντίληψη, να διαπαιδαγωγούν στις αξίες της κοσμοθεωρίας μας και να σηματοδοτούν δρόμους κοινής καθημερινής πάλης στο επίπεδο της κοινωνίας.
Η συνεχής ενίσχυση της ιδεολογικο-πολιτικής δουλειάς μας πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συλλογικής δράσης. Ο διαχωρισμός της οργανωτικής δουλειάς από την ιδεολογικο-πολιτική αποβαίνει σε βάρος της συνολικής δράσης του Κόμματος. Είναι λάθος ο διαχωρισμός, δήθεν, σε οργανωτικά και θεωρητικά στελέχη μέσα στις σημερινές συνθήκες της κομματικής δουλειάς και δράσης, όπου κυρίαρχο όπλο στα χέρια των πολιτικών και ιδεολογικών μας αντιπάλων είναι η εικόνα (τις πλείστες φορές επίπλαστη) και οι ψευδείς ειδήσεις (fake news). Χωρίς τούτο να σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει εξειδίκευση στην ανάθεση, ανάλυση ιδεολογικών ζητημάτων.
Το στέλεχος, σήμερα, δεν είναι, ούτε και πρέπει να είναι, απλός κομιστής ειδήσεων ή ανακοινώσεων στην κομματική βάση και κατ’ επέκταση στην ευρύτερη κοινωνία. Αντίθετα, πρέπει να είναι σε θέση να διαμορφώνει άποψη, να διαπαιδαγωγεί και να αναβαθμίζει τον κριτικό τρόπο σκέψης και αντίληψης των κομματικών μελών, ώστε να δύνανται να διυλίζουν το πλήθος των ειδήσεων, που διοχετεύονται από τα κυρίαρχα διαπλεκόμενα ΜΜΕ και αναπαράγονται σε πολλούς διαδικτυακούς χώρους.
Για να κερδίσουμε τη μάχη στο ιδεολογικό μέτωπο πρέπει να συνδεθεί η οργανωτική με την ιδεολογική δουλειά. Η συνεχής ιδεολογικο-πολιτική μόρφωση και επιμόρφωση των στελεχών του Κόμματος, όλων των βαθμίδων, μέχρι και την κομματική βάση, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση και για αποδοτικότερη οργανωτική δουλειά, αλλά και για προώθηση των άμεσων και μακροπρόθεσμων στόχων του Κόμματος, που εξυπηρετούν το συμφέρον ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων και εν τέλει, του συνόλου του Κυπριακού λαού.
Είναι επιτακτική ανάγκη να συστηματοποιηθεί η ιδεολογικο-πολιτική δουλειά, διαμορφώνοντας ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα απόκτησης, κατανόησης και εμπέδωσης της μαρξιστικής παιδείας, απευθυνόμενο τόσο στα στελέχη, που απαρτίζουν καθοδηγητικά σώματα, όσο και σε επίπεδο τοπικών στελεχών. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στα νεαρά σε ηλικία κομματικά μέλη με τη διεξαγωγή σε συστηματική βάση διαλέξεων, σχολών και σεμιναρίων.
Η αποδοτικότητα της ιδεολογικο-πολιτικής δουλειάς πρέπει να απασχολεί, συνεχώς, τα καθοδηγητικά σώματα και, ταυτόχρονα, να εμπλουτίζεται σε περιεχόμενο, να εκσυγχρονίζεται σε μεθόδους και να αξιοποιεί τις δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Θα πρέπει, ακόμη, να μας απασχολήσει, στο πλαίσιο αυτό, και η δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας, για αναπαραγωγή ιδεολογικών και ιστορικών κειμένων, που δημοσιεύονται στο “Νέο Δημοκράτη” ή και υλικό που έχει συσσωρευθεί, εδώ και δεκαετίες. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα, ιδιαίτερα στη νέα γενιά, να αυτομορφώνεται από δικές μας πηγές για σωστό ιδεολογικοπολιτικό προανατολισμό και κατάρτιση.
Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια διαμόρφωσης και ενίσχυσης του ιδεολογικού μας μετώπου έχουν να διαδραματίσουν τα ΜΜΕ, μέσω των οποίων παρεμβαίνουμε ως Κόμμα και στα οποία πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή. Τα ΜΜΕ αποτελούν, όχι απλώς μίαν άλλη φωνή, αλλά μέσο μαζικής μεταφοράς των ιδεών και των οραμάτων της Αριστεράς, αλλά και της διαπαιδαγώγησης και αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας.
