Το 23ο Συνέδριο του ΑΚΕΛ πραγματοποιείται σε μια εποχή κρίσιμη από κάθε άποψη. Ολόκληρος ο κόσμος, η Ευρώπη, αλλά και η γειτονιά μας στην Ανατολική Μεσόγειο ταλανίζονται από αντιθέσεις και συγκρούσεις, ενώ προωθείται μια άνευ προηγουμένου στρατιωτικοποίηση του πλανήτη. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν ως αποτέλεσμα ο πλούτος που παράγει η ανθρωπότητα να διοχετεύεται στους λίγους, ενώ εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε συνθήκες πείνας, ανέχειας και φτώχειας. H κλιματική κρίση είναι πλέον πραγματική απειλή για την επιβίωση του πλανήτη και της ανθρωπότητας. Υποδαυλίζεται ο θρησκευτικός φανατισμός, ο εθνικισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός, για να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία για τον έλεγχο κάθε πολιτικής και λαϊκής αντίδρασης.

Η Τουρκία συνεχίζει να κατέχει το 37% του εδάφους της Κύπρου και να παραβιάζει την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η διαπραγματευτική διαδικασία να βρίσκεται σε τέλμα με αποτέλεσμα η οριστική διχοτόμηση να είναι προ των πυλών και η πατρίδα μας να κινδυνεύει να συρθεί σε νέες επικίνδυνες περιπέτειες. Ο αγώνας για τερματισμό της κατοχής και την επανένωση να βρίσκονται σε οριακό και κομβικό σημείο.

Στην Κύπρο επιχειρείται μια βίαιη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση της οικονομίας και της κοινωνίας, η οποία καταλήγει σε μετακίνηση πόρων από τους πολλούς στους λίγους προνομιούχους. Οι εργαζόμενοι, ιδιαίτερα οι νέοι, υφίστανται ένα πρωτοφανές πισωγύρισμα στο βιοτικό τους επίπεδο, στις συνθήκες εργασίας και γενικά στην ποιότητα ζωής τους. Λαϊκές κατακτήσεις και δικαιώματα, που κερδήθηκαν με θυσίες και αγώνες, κατεδαφίζονται από την κυβέρνηση ΔΗΣΥ-Αναστασιάδη. Το κοινωνικό κράτος έχει συρρικνωθεί και ο δημόσιος πλούτος ξεπουλιέται. Η κοινωνία ασφυκτιά από τα κατεστημένα διαφθοράς, το συντηρητισμό, τον αυταρχισμό και την αλαζονεία της εξουσίας.

Η σφραγίδα της Αριστεράς σημαδεύει όλους τους μικρούς και μεγάλους αγώνες του λαού μας από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα. Αγώνες, οι οποίοι άλλαξαν τη ζωή των ανθρώπων, κατοχύρωσαν πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και έδωσαν φωνή και αξιοπρέπεια στους αδύνατους και τους μη προνομιούχους της κοινωνίας.

Σήμερα, νιώθουμε αυτή την ευθύνη ακόμα πιο βαριά.

Στη μακρόχρονη Ιστορία του ΚΚΚ-ΑΚΕΛ, τα Συνέδρια αποτέλεσαν ιστορικά και καθοριστικά ορόσημα για την πορεία του. Οι Θέσεις προς το Συνέδριο, που εγκρίθηκαν από την Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ στις 25/01/2020, επιδιώκουν να ανοίξουν έναν πλατύ, ζωντανό και δημιουργικό διάλογο για όλα τα πιο πάνω.

Μέσα από αυτόν τον συλλογικό προβληματισμό και διάλογο βγαίνουμε πιο δυνατοί, για τους αγώνες που έρχονται. Μέσα από τους αγώνες ατσαλώνεται η δύναμη μας. Η ελπίδα είναι στην Αριστερά. Η Αριστερά είναι αγώνας. Είναι πίστη στη δύναμη του λαού. Είναι προοπτική για τους εργαζομένους και για τον τόπο.

Επικαιροποίηση των Θέσεων της Κεντρικής Επιτροπής προς το 23^ο Συνέδριο του ΑΚΕΛ (27-28-29 Νοεμβρίου)

Συντρόφισσες, σύντροφοι,

Το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού μας βρήκε σε περίοδο έναρξης της Προσυνεδριακής Περιόδου και των καθηκόντων που περιλαμβάνονται σε αυτή. Έγινε σχεδιασμός και προγραμματισμός των προσυνεδριακών μας εκδηλώσεων και δράσεων ενώ αριθμός Κομματικών Ομάδων προγραμμάτισε και την Συνεδρία για συζήτηση του εγγράφου και εκλογή αντιπροσώπων. Με την ανακοίνωση των περιοριστικών μέτρων ο σχεδιασμός μας τερματίστηκε και αναβλήθηκαν ή ακυρώθηκαν διάφορες δράσεις που είχαμε μπροστά μας.

Με τα νέα δεδομένα αποφασίστηκε η αναβολή του Συνεδρίου μεταθέτοντας το από τον Ιούνιο στον Νοέμβριο (27-28-29). Αυτό δημιούργησε την ανάγκη επικαιροποίησης κάποιων κεφαλαίων των Θέσεων του 23^ου Συνεδρίου αφού η επόμενη ημέρα της πανδημίας έχει διαφοροποιηθεί σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.

Στόχος, δεν ήταν να επέμβουμε στις Θέσεις αλλά να ενισχύσουμε το έγγραφο ούτως ώστε να συμβαδίζει με τα νέα δεδομένα που έχει να αντιμετωπίσει ολόκληρη η κυπριακή κοινωνία και κατ’ επέκταση και το δικό μας Κόμμα.

Μελετώντας τις διαχρονικές αποφάσεις των Συνεδρίων του ΑΚΕΛ, εύκολα μπορεί να διακρίνει κάποιος την προσπάθεια προσδιορισμού ενός πιο συγκροτημένου τρόπου δημιουργίας προϋποθέσεων, για πιο ουσιαστική παρέμβαση του Κόμματος στην κοινωνία. Αυτό πλέον αποτελεί αναγκαιότητα, λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη της κοινωνίας και τους γρήγορους ρυθμούς με τους οποίους κινείται, σε συνδυασμό με το ρευστό διεθνές και τοπικό πολιτικό περιβάλλον στο οποίο δρούμε τα τελευταία χρόνια.

Οι δυνατότητες παρέμβασης στην κοινωνία υπάρχουν και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με διάφορους τρόπους. Τα κεφάλαια και υποκεφάλαια τα οποία επιλέγηκαν, ως αναφορά, είναι τα πιο σημαντικά και μέσα από αυτά αναζητήθηκε η ανάδειξη των δυνατοτήτων παρέμβασης του ΑΚΕΛ.

Ως εκ τούτου, θεωρείται ως βασικός άξονας αυτής της αναζήτησης η λειτουργία των ΚΟΒ και των σωμάτων του Κόμματος. Από μόνη της αυτή η λειτουργία, πόσο μάλλον η βελτίωση της, εάν υλοποιηθούν οι προτάσεις που υποβάλλονται, αποτελεί μια άμεση παρέμβαση.

Το κεφάλαιο που αφορά το ιδεολογικό μέτωπο είναι ιδιαίτερης σημασίας, σήμερα, που η απαξίωση για τα πολιτικά κόμματα έχει κυριολεκτικά εκτοξευτεί.

Η Κοινοβουλευτική δράση, η δράση στην Ευρωβουλή, η παρέμβαση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι τομείς που χρήζουν περαιτέρω ανάλυσης για καλύτερη και πιο ουσιαστική και αποτελεσματική αξιοποίησή τους.

Η παρουσία του Κόμματος, μέσα από τη δράση και συμμετοχή των ΑΚΕΛιστών σε μαζικούς φορείς και κοινωνικά κινήματα, συνεχίζει να αποτελεί βασική οδό για το άνοιγμα νέων οριζόντων και γέφυρα επαφής με τους πολίτες, έτσι ώστε να κερδίσουμε την ενσυνείδητη εμπιστοσύνη τους.

Η σχέση του ΑΚΕΛ με τις Οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος παραμένει σημαντική. Μέσω αυτής της σχέσης και χωρίς να επηρεάζεται η αυτοτέλεια των Οργανώσεων, το Κόμμα έχει τη δυνατότητα μαζικής πολιτικής και ιδεολογικής δουλειάς, ανάμεσα στους εργαζόμενους, τους αγρότες, τους νέους, τις γυναίκες, τους συνταξιούχους και γενικά όλων των κοινωνικών ομάδων που παλεύουν για τα ιδιαίτερα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που τους επηρεάζουν.

Η διαδραστική επικοινωνία του Κόμματος με την κοινωνία αποτελεί το μέσο μεταφοράς του πολιτικού και ιδεολογικού μας στίγματος, θέσεων και προτάσεων. Στοιχεία, που εξ’ ορισμού, απαιτούν να πατάξουν την κοινωνική αδικία, οδεύοντας προς την κατεύθυνση της επίτευξης των στρατηγικών στόχων του Κόμματος για επίλυση του κυπριακού και σοσιαλιστικού μετασχηματισμού.

1. Η ΚΟΒ, η λειτουργία και ο ρόλος της στην τοπική κοινωνία

Θεμέλιο του ΑΚΕΛ παραμένουν οι Κομματικές Ομάδες Βάσης (ΚΟΒ). Η συστηματική και ουσιαστική λειτουργία των ΚΟΒ αποτελεί μίαν από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα το Κόμμα.

Είναι γεγονός ότι αρκετές ΚΟΒ είτε υπολειτουργούν, είτε λειτουργούν με αρκετές αδυναμίες και προβλήματα. Με αυτή την διαπίστωση δεν σημαίνει ότι παραγνωρίζουμε έναν αριθμό ΚΟΒ οι οποίες λειτουργούν ικανοποιητικά, αναπτύσσουν πλούσια δράση, παράγουν έργο και παρεμβαίνουν ουσιαστικά στην τοπική κοινωνία.

Ο ρόλος των μελών του Κόμματος δεν πρέπει να περιορίζεται στα οργανωτικά καθήκοντα, όπως είναι η είσπραξη της συνδρομής και του εράνου ή η πραγματοποίηση εκδηλώσεων, αλλά να επεκτείνεται στην ουσιαστική συμμετοχή για τη χάραξη πολιτικής. Για να διαδραματίσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο σε διάφορους τομείς -στην τοπική αυτοδιοίκηση, σε οργανωμένους φορείς και συλλόγους και οπουδήποτε αλλού καθορίζονται πολιτικές που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ανθρώπων- πρέπει πρώτα να διασφαλίσουμε την αναγκαία οργανωτική δυνατότητα.

Τα προβλήματα στη λειτουργία των ΚΟΒ εμφανίζονται με τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:

• Περιορισμένη ή επιλεκτική συμμετοχή μελών στις συνεδρίες και την καθημερινή δράση των ΚΟΒ, με αποτέλεσμα τη συγκέντρωση μεγάλου όγκου δουλειάς σε ένα μικρό αριθμό στελεχών και ειδικά στους Τοπικούς Γραμματείς, οδηγώντας συχνά στην τυπική και υποτονική διεκπεραίωση των καθηκόντων που προκύπτουν.
• Αδυναμία σχεδιασμού και στοχοπροσηλωμένης υλοποίησης πλάνου δράσης και απροθυμία στην ανάληψη πρωτοβουλιών και ευθυνών.
• Άρνηση, σεβαστού αριθμού κομματικών μελών, να τακτοποιήσουν τη συνδρομή ή άλλες υποχρεώσεις τους.
• Αποσπασματική παρέμβαση στα ζητήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ανεπαρκής συμμετοχή σε άλλες ομάδες – κινήματα που αναπτύσσουν τοπική δράση, όπως οι σύνδεσμοι γονέων κ.α.
• Αδυναμίες στην προσέγγιση, ευρύτερα, των απλών ανθρώπων.
• Δυσκολία στην προσέγγιση και εγγραφή νέων μελών, αλλά και στην αφομοίωσή τους στην καθημερινή δουλειά, γεγονός που συντελεί στην αδυναμία ανάδειξης νέων στελεχών.

Όλα τα πιο πάνω αποτελούν συνέχεια πολλών και διαφόρων παραμέτρων τις οποίες κληθήκαμε, μέσα στην πενταετία που πέρασε, να αναλύσουμε, να εξάξουμε συμπεράσματα και να διαμμορφώσουμε υλοποιήσιμες προτάσεις για βελτίωση της δουλειάς μας.

Το Συνέδριο θα πρέπει, πρώτιστα, να δώσει απαντήσεις σε δύο καίρια ερωτήματα που αφορούν στη λειτουργία των ΚΟΒ. Ποια είναι αυτά τα ερωτήματα;

Το πρώτο αφορά στις διαπιστώσεις που αναφέρονται πιο πάνω. Διαπιστώσεις σωστές, που όντως συνιστούν κακή εικόνα για τη λειτουργία των ΚΟΒ. Το κύριο, όμως, δεν είναι να διαπιστώνουμε μόνο τις αιτίες, αλλά να απαντήσουμε στο πως θα πρέπει να δράσουμε, για να βελτιώσουμε την υφιστάμενη κατάσταση.

Το δεύτερο ερώτημα αφορά στη συνεχή μείωση της προσέλευσης των μελών στις συνεδρίες. Το μέλος νιώθει ότι έχει λόγο και ρόλο στη λήψη αποφάσεων, κυρίως για τα σοβαρά θέματα που ταλανίζουν την κοινωνία;

Η πρόταση, που θα μπορούσε να αλλάξει προς το καλύτερο την κατάσταση, είναι να αλλάξουμε τον τρόπο λειτουργίας και τα ζητούμενα με τα οποία ασχολείται σήμερα η ΚΟΒ.

Το κέντρο βάρους της δράσης μιας ΚΟΒ

Υπάρχουν βασικές παράμετροι, που πρέπει να λάβουμε υπόψη, για αναβάθμιση της δράσης των ΚΟΒ και κατ’ επέκταση της συμμετοχής σε αυτές.

• Σε εποχές που δεν υπήρχε άλλος τρόπος ενημέρωσης, βασικό αντικείμενο της συνεδρίας ήταν η ενημέρωση των μελών του Κόμματος. Στις σημερινές συνθήκες, οι συνεδρίες δεν πρέπει να αναλώνονται, κύρια, στην ενημέρωση για τις τρέχουσες εξελίξεις, αλλά στην εμβάθυνση των θέσεων και της στάσης του Κόμματος απέναντι σε αυτές. Να δίνεται περισσότερος χώρος για κατάθεση ερωτήσεων και έκθεση προβληματισμών. Θα πρέπει επίσης, εκεί και όπου η θεματολογία το επιτρέπει, οι ΚΟΒ να οργανώνουν ανοιχτές συγκεντρώσεις για να δίδεται η ευκαιρία ενημέρωσης και σε ψηφοφόρους και φίλους του Κόμματος.
• Στο ερώτημα, εάν τα μέλη του Κόμματος αισθάνονται ότι έχουν ουσιαστικό λόγο και ρόλο στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων σε σοβαρά ζητήματα που αφορούν στην κοινωνία, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, για το θέμα αυτό έχουν γίνει πολλές συζητήσεις και έχει συμπεριληφθεί σχετική πρόνοια στους Κανονισμούς λειτουργίας του Κόμματος, όμως έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο να διανύσουμε. Η προσφυγή π.χ. της Κ.Ε. στο κομματικό σύνολο, όταν συζητούνται σοβαρά ζητήματα, όπως προβλέπει άλλωστε το καταστατικό του Κόμματος, λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση.
• Το κέντρο βάρους της δράσης μιας ΚΟΒ θα πρέπει να μεταφερθεί στη συμμετοχή και στη δράση των μελών στην τοπική κοινωνία, μέσα από τα Κοινοτικά ή Δημοτικά Συμβούλια, Σχολικές Εφορίες, Συνδέσμους Γονέων, κοινωφελείς οργανώσεις, Συλλόγους και άλλους τοπικούς φορείς. Οφείλουμε να πρωτοστατούμε κάθε φορά στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και να ασχολούμαστε διεξοδικά με όλα όσα προβληματίζουν την τοπική κοινωνία. Αυτή η δράση ευαισθητοποιεί τα μέλη του Κόμματος γιατί καταπιάνεται με ζητήματα που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, επηρεάζουν τον κάθε έναν και μπορεί να προσδώσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις συνεδρίες των ΚΟΒ. Πρέπει να πρωτοστατούμε στην ανακίνηση ζητημάτων, την άσκηση πίεσης, την εθελοντική δουλειά. Nα μας διακρίνει εξωστρέφεια και επαφή με τους συμπολίτες μας. Η δράση μας να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες και να καλεί σε συμμετοχή όχι μόνο τα κομματικά μέλη, αλλά όλη την τοπική κοινωνία.
• Σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων, συχνά, αδυνατούμε να εργαστούμε πολυθεματικά και να συνδυάσουμε καθήκοντα. Το τέλος των εκλογικών αναμετρήσεων πρέπει να μας αφήνει κερδισμένους και πολιτικά, αλλά και οργανωτικά.
• Για θέματα που έχουν να κάνουν με εκλογικές συνεργασίες ή υπόδειξη υποψηφίων, οι ΚΟΒ πρέπει να οργανώνουν ανοιχτές συγκεντρώσεις. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η ουσιαστική συμμετοχή της βάσης στην όλη διαδικασία και το δικαίωμα των μελών του Κόμματος να καταθέτουν, έγκαιρα, τις απόψεις τους. Νοείται ότι αυτή η διαδικασία δεν θα αντικαταστήσει τις Γενικές μας Συνελεύσεις. Είναι, επίσης, σημαντικό και η εκτίμηση των εκλογών να γίνεται έγκαιρα. Μια πρώτη εκτίμηση μπορεί να γίνεται στις ΚΟΒ ακόμη και τις αμέσως επόμενες ημέρες των εκλογών.

Η εύρυθμη λειτουργία των ΚΟΒ προϋποθέτει, σε συνδυασμό με τα πιο πάνω, μια σειρά από ενέργειες. Ως προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει:

α) Οι ετήσιες Γενικές Συνελεύσεις να συζητούν και να εγκρίνουν ετήσια πλάνα περιλαμβάνοντας δράσεις, που να καλύπτουν τόσο γενικές όσο και ειδικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Το ετήσιο οργανωτικό πλάνο να είναι πολυεπίπεδο, έτσι που να δίνει πεδίο δράσης και να καλύπτει ευρύτερα τα ενδιαφέροντα των μελών μας.

β) Να επιδιώκεται συστηματικά η διοργάνωση γενικότερων συζητήσεων στις ΚΟΒ, που θα εμβαθύνουν σε θέματα της τρέχουσας συγκυρίας (π.χ. ανακατατάξεις στις συμμαχίες και κρίση στην Α. Μεσόγειο, η περιβαλλοντική κρίση ως ζήτημα παγκόσμιο αλλά και τοπικό, η ιστορία των κοινών ελληνοτουρκικών εργατικών αγώνων στην Κύπρο, πτυχές της ιστορίας του Κόμματός μας, κ.ο.κ.), με στόχο την ιδεολογική και εν γένει, θεωρητική ανύψωση του επιπέδου των στελεχών και μελών της ΚΟΒ. Να δημιουργηθεί, επίσης, λίστα ομιλητών πάνω σε συγκεκριμένα θέματα, που να διοχετεύονται από το Κέντρο στις ΚΟΒ, για 15λεπτές εισαγωγικές ομιλίες και συζήτηση.

γ) Το Οργανωτικό Πλάνο πρέπει να αποτελεί μέρος των συνεδριάσεων μας, χωρίς όμως να επισκιάζει τα υπόλοιπα θέματα της ατζέντας. Οι Τοπικοί Γραμματείς πρέπει να ενημερώνουν τα κομματικά μέλη για την πορεία και τα αποτελέσματα του πλάνου, αφού είναι σημαντικό να γίνονται όλοι κοινωνοί της προσπάθειας για υλοποίηση των υποχρεώσεων μας. Ο καταμερισμός καθηκόντων, καθώς και η παρακολούθηση της πορείας του οργανωτικού πλάνου θα πρέπει να απασχολεί τα Κομματικά Γραφεία, τα οποία έχουν την ευθύνη υλοποίησης του πλάνου και καθοδήγησης των μελών των ΚΟΒ προς αυτή την κατεύθυνση.

δ) Η κάθε ΚΟΒ να διασφαλίζει τη συμμετοχή των μελών της σε όλους τους οργανωμένους φορείς, που δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης της – στα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια, στους Συνδέσμους Γονέων, στις Σχολικές Εφορίες, στα ΣΚΕ και όπου αλλού υπάρχουν οργανωμένοι φορείς ή ομάδες.

ε) Η εγγραφή νέων μελών στο Κόμμα πρέπει να απασχολεί συστηματικά τις ΚΟΒ ολόχρονα. Η ηλικιακή γήρανση των κομματικών μελών είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά ζητήματα που έχουμε μπροστά μας. Πριν προχωρήσουμε στην εγγραφή νέων μελών, να είμαστε σίγουροι ότι το υποψήφιο νέο μέλος συμφωνεί και υιοθετεί το Καταστατικό και τους Κανονισμούς Λειτουργίας του ΑΚΕΛ και ότι υπάρχει πλήρης επίγνωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του, ως κομματικό μέλος.

στ) Να προσεγγίσουμε με κάθε δυνατό τρόπο τα ανενεργά μέλη. Να τίθεται, επίμονα, η ανάγκη μαζικοποίησης των καθημερινών μας αγώνων σε όλους τους τομείς και ότι κανείς δεν περισσεύει. Αφού προηγηθεί ουσιαστική επαφή, τότε να προχωρήσουμε αποφασιστικά σε διαγραφές όσων, μακροχρόνια και αδικαιολόγητα, αρνούνται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους και όσων συνειδητά έχουν θέσει τον εαυτό τους εκτός Κόμματος, λόγω πολιτικών διαφορών ή αντικομματικής δράσης.

ζ) Η διαπαιδαγώγηση και ανάδειξη στελεχών να αποτελεί καθημερινό μας στόχο. Η ανανέωση και η ενίσχυση των ΚΟΒ και των καθοδηγητικών μας σωμάτων να γίνεται με σχεδιασμό και οργάνωση -με την εμπλοκή των μελών μας- στην καθημερινή δουλειά, με την ανάθεση ευθυνών και καθηκόντων, με καθοδήγηση και συνεχή έλεγχο. Αυτό προϋποθέτει ότι τα ηγετικά στελέχη πρέπει να είναι αρκούντως καταρτισμένα, πολιτικά εξοπλισμένα και ικανά να ηγούνται διά του παραδείγματος.

η) Η μορφωτική δουλειά να παραμείνει βασική μας προτεραιότητα. Έχουμε να αντιπαλέψουμε τις ιδεολογικές επιθέσεις της κυρίαρχης τάξης, που προωθεί τον  αντικομμουνισμό, τον αντικοµµατισµό, την απαξίωση, την αποπολιτικοποίηση. Για να μπορούμε να σταθούμε απέναντι σε αυτά πρέπει να υπάρχει μία διαρκής διαδικασία πολιτικής και ιδεολογικής κατάρτισης, απόλυτη γνώση των τρεχουσών πολιτικών εξελίξεων, καθώς επίσης και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων του ΑΚΕΛ. Αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς μας πρέπει να είναι η μελέτη, η αξιοποίηση και προώθηση του εκφραστικού μας οργάνου, της «Χαραυγής».

θ) Ο εκσυγχρονισμός και η βελτίωση των υποδομών των Συλλόγων πρέπει να μας απασχολήσει σοβαρά. Οι Σύλλογοι γερνούν επικίνδυνα και παρουσιάζουν σοβαρή υποχώρηση, αφού σε αρκετές περιπτώσεις περιορίζονται στη λειτουργία τους ως καφενεία. Χρειάζεται να εκσυγχρονίσουμε τις υπηρεσίες των Συλλόγων, να στοχεύσουμε στη συγκρότηση πολιτιστικών ομάδων (χορού, μουσικής, θεάτρου κ.α.), αθλητικών ομάδων, καθώς, επίσης, και στη διαμόρφωση χώρων που να μπορούν να αξιοποιηθούν από τα παιδιά και τη νεολαία.

Προς αυτή την κατεύθυνση η κάθε Ε.Ε. να συζητήσει ξεχωριστά για την κάθε ΚΟΒ αναφορικά με τα προβλήματα και τις αδυναμίες που αντιμετωπίζει.

Αξιοποίηση της Τεχνολογίας

Το περιβάλλον, στο οποίο καλούμαστε να δράσουμε, έχει αλλάξει ραγδαία την τελευταία δεκαετία, λόγω της τεχνολογικής ανάπτυξης, ιδιαίτερα στον τομέα της επικοινωνίας και της αποθήκευσης και μεταφοράς δεδομένων. Αναμένεται, λοιπόν, ότι η ανάγκη χρήσης της τεχνολογίας, τόσο στην οργανωτική μας δράση, όσο και στην άσκηση πολιτικής και μεταφοράς των θέσεων του Κόμματος στα μέλη, αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας, θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια.

Έχουμε κάνει βήματα ανάπτυξης στη χρήση των ηλεκτρονικών εφαρμογών, ώστε ο καθένας να μπορεί να ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για τη δράση του Κόμματος, τις θέσεις, τις εκδηλώσεις κ.α. Επίσης, έχουμε εφαρμόσει προγράμματα τεχνολογίας για αποτελεσματικότερη επαφή με τον κόσμο. Θα πρέπει, όμως, να αναβαθμίσουμε περαιτέρω τη δουλειά μας σε αυτό τον τομέα και να θέσουμε στόχους, αλλά και ασφαλιστικά μέτρα, για πιθανή κατάχρησή της.

Η σωστή και ασφαλής αποθήκευση πληροφοριών πρέπει να τεθεί ως στόχος, καθώς επίσης και η χρήση συστημάτων αναζήτησης. Με αυτό τον τρόπο, εύκολα, θα μπορούν τα στελέχη να αντλούν πληροφορίες, οι οποίες θα βοηθήσουν στην καλύτερη επαφή με τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος, τη σωστή μεταφορά των θέσεων του Κόμματος – ιδιαίτερα μέσα σε ένα εχθρικό περιβάλλον ΜΜΕ – και την αμεσότητα στην επικοινωνία βάσης – ηγεσίας, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις δομές του Κόμματος.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, οφείλουμε να μελετήσουμε τη δημιουργία Γραφείου Νέων Τεχνολογιών.

Αξιοποίηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης

Η εξάπλωση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) έχει αλλάξει άρδην τον τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των πολιτών, οργανωμένων συνόλων κ.α.

Το Κόμμα, αλλά και οι οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος, έχουν ενισχύσει την παρέμβαση τους στα ΜΚΔ, μεταφέροντας τις θέσεις μας, σε καθημερινή βάση. Πρέπει να αξιολογήσουμε, ωστόσο, ποιοι και πόσοι γίνονται δέκτες των μηνυμάτων μας και πώς αυξάνουμε την επιρροή μας στα ΜΚΔ.

Θα πρέπει να αναπτύξουμε την παρουσία μας, αξιοποιώντας καταρτισμένο προσωπικό, να αναβαθμίσουμε τη δουλειά μας μακριά από λύσεις ερασιτεχνικές ή αποσπασματικές (εκλογικές περίοδοι κτλ.), ώστε να έχουμε συστηματική και πιο αποτελεσματική παρέμβαση. Κυρίως, καλούμαστε να βρούμε την ισορροπία μεταξύ της αξιοποίησης των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, αλλά και της ορθής χρήσης της, αποφεύγοντας τη μεταφορά λανθασμένων θέσεων ή και προσωπικών απόψεων στελεχών, που πολλές φορές εκλαμβάνονται λανθασμένα ως θέσεις του Κόμματος. Οι τοποθετήσεις στελεχών και μελών του Κόμματος στα ΜΚΔ είναι μια σημαντική παράμετρος. Δυστυχώς, σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρούνται φαινόμενα παραγοντισμού, αχρείαστων συζητήσεων και αυτοπροβολής, η οποία επισκιάζει τις θέσεις του Κόμματος. Θα πρέπει να τεθεί πλαίσιο στον τρόπο που τοποθετούνται τα μέλη και ιδιαίτερα τα στελέχη του Κόμματος στα ΜΚΔ, έτσι που να ελέγχονται και να παρεμποδίζονται τα φαινόμενα αυτά.

2. Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, η λειτουργία και ο ρόλος τους

Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, παρόλα τα θετικά βήματα που έχουν γίνει, χρειάζεται να βελτιώσουν την παρουσία και τη δουλειά τους σε όλα τα επίπεδα. Οφείλουν να διατηρούν ζωντανή επαφή με τις ΚΟΒ, με τα κομματικά μέλη και ευρύτερα, τη βάση, να αφουγκράζονται τις ανάγκες και τα προβλήματα της κοινωνίας και να αναζητούν πρακτικές λύσεις. Να ασκούν καθημερινό έλεγχο του τομέα ευθύνης τους, και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη δράσης και βελτίωσης της δουλειάς και της παρέμβασής μας.

Είναι πολύ βασικό, τα καθοδηγητικά σώματα να δέχονται και να σέβονται τις απόψεις που κατατίθενται από τη βάση, και με επίκεντρο αυτές να προσεγγίζουν τα διάφορα ζητήματα για τα οποία καλούνται να πάρουν αποφάσεις. Εποικοδομητικά και αυτοκριτικά, με συλλογικότητα, το κάθε σώμα θα πρέπει να στοχεύσει στη βελτίωση της δουλειάς και της αποδοτικότητας του. Να μην υπάρχει επανάπαυση, αλλά απαίτηση να γινόμαστε κάθε μέρα όλο και πιο αποτελεσματικοί.

Οι Επαρχιακές Επιτροπές, δυστυχώς, λόγω αντικειμενικών αναγκών, επιδίδονται σε έναν καθημερινό αγώνα οικονομικής αυτοσυντήρησης. Αυτό δυσχεραίνει την εκπλήρωση των πολιτικών και οργανωτικών καθηκόντων τους.

Για την ενίσχυση του ρόλου των καθοδηγητικών σωμάτων θα πρέπει επιπλέον:

α) Να επιμένουμε στον καταρτισμό ετήσιου πλάνου των ΚΟΒ, με έμφαση στις δράσεις που ανταποκρίνονται σε ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.

β) Να επιμένουμε στη λειτουργία του θεσμού του επιθεωρητή, εκεί και όπου υπάρχει ανάγκη. Οι επιθεωρητές δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αντικαθιστούν τις τοπικές ηγεσίες. Αντίθετα, πρέπει να καθοδηγούν και να στηρίζουν έμπρακτα τους Τοπικούς Γραμματείς και τα μέλη των γραφείων. Να έχουν προσωπική επαφή με τα μέλη μας, να γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες της περιοχής στην οποία εμπλέκονται, και να συμμετέχουν συστηματικά στην κομματική δράση. Νοείται ότι, στελέχη που έχουν αυξημένα καθήκοντα στις ΚΟΒ τους, δεν πρέπει να αποσπώνται στην επιθεώρηση άλλων κομματικών ομάδων.

γ) Ο καθορισμός μόνιμου Υπευθύνου σε κάθε Περιφέρεια πρέπει να προωθηθεί σε όλες τις επαρχίες. Στόχος, να αποκτήσουμε μόνιμο σύνδεσμο, που με την πάροδο του χρόνου θα έχει πλήρη εικόνα των δυνατοτήτων της περιφέρειας, θα δημιουργήσει στενές σχέσεις με το κομματικό σύνολο και όχι μόνο, θα ασχολείται άμεσα με τα γενικά και ειδικά προβλήματα της τοπικής κοινωνίας και θα συμβάλει στην περαιτέρω αποκέντρωση και τον καλύτερο έλεγχο της δουλειάς μας.

δ) Όσον αφορά στα μέλη των σωμάτων, οφείλουν να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν στην καθημερινή δουλειά του Κόμματος και όχι να περιορίζονται στην παρουσία τους στις συνεδρίες. Δεν επιτρέπεται μέλη των καθοδηγητικών σωμάτων να ανταποκρίνονται επιλεκτικά στα καθήκοντα, αλλά οφείλουν, όλα ανεξαιρέτως, να συμμετέχουν στην καθοδήγηση των ΚΟΒ, των Βοηθητικών Γραφείων και όπου αλλού υπάρχουν ανάγκες. Να συμμετέχουν, αποφασιστικά, όχι μόνο στη διαμόρφωση αποφάσεων αλλά και στην έμπρακτη υλοποίησή τους. Να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των πολιτικών και οργανωτικών μας αγώνων και διά του παραδείγματος να επιδρούν θετικά στην αναβάθμιση της εθελοντικής προσφοράς των στελεχών και μελών. Να είναι, πλήρως, καταρτισμένα και σε θέση να απαντούν στα ερωτήματα που τίθενται μπροστά τους.

ε) Τα καθοδηγητικά σώματα έχουν υποχρέωση να προβαίνουν σε αξιολόγηση της δράσης των μελών τους και να ενημερώνονται με διαφάνεια για τη δουλειά του κάθε ενός ξεχωριστά.

3. Το φαινόμενο του παραγοντισμού και ο Κώδικας Συμπεριφοράς

Η τροποποίηση του υφιστάμενου Κώδικα Συμπεριφοράς δεν μπορεί, χωρίς άλλες ενέργειες, να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο πρόβλημα παραγοντισμού, που παρατηρείται ολοένα και πιο έντονο ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων. Το φαινόμενο του παραγοντισμού ξεκίνησε να απασχολεί το Κόμμα από το 2001, ενόψει βουλευτικών εκλογών, οπόταν και εγκρίθηκε από την Κεντρική Επιτροπή Κώδικας Συμπεριφοράς. Έκτοτε, το φαινόμενο αυτό μας απασχολεί σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι μηδενός εξαιρουμένου ότι, ο παραγοντισμός είναι ιδεολογικά ξένος με τις δικές μας αρχές λειτουργίας και θέτει σε κίνδυνο τα θεμέλια του οικοδομήματος. Η αναχαίτιση του, λόγω και της έκτασης που λαμβάνει, είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν μπορεί να λυθεί μόνο με διοικητικά μέτρα. Ενδεχομένως, όμως, το φαινόμενο τούτο να έχει εκτραπεί και εξαιτίας της ανοχής που, διαχρονικά, έχει επιδειχθεί από τα εντεταλμένα από το καταστατικό όργανα.

Διάφορα κοινωνικά φαινόμενα, χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κοινωνίας, όπως ο ατομικισμός, η «επιτυχία» με οποιοδήποτε κόστος, το εύκολο κέρδος, έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στη δική μας συμπεριφορά. Οι δημοκρατικές αλλαγές, που έχουν επέλθει στο Κόμμα τα τελευταία χρόνια και η εμβάθυνση της εσωκομματικής δημοκρατίας, ενδεχομένως να έτυχαν εκμετάλλευσης και να έχουν δημιουργήσει κάποιες παρενέργειες, που δεν είχαν προβλεφθεί. Αυτές οι παρενέργειες, αντί να βοηθούν στην επέκταση της δημοκρατίας, αντιθέτως, οδηγούν στον περιορισμό και την περιθωριοποίηση των υγιών δυνάμεων και ιδιαίτερα της νέας γενιάς.

Κώδικας Συμπεριφοράς

Η υιοθέτηση Κώδικα Συμπεριφοράς από την Κεντρική Επιτροπή συμπεριλαμβάνεται στον κανονισμό 29 των Κανονισμών Λειτουργίας. Ο δε κανονισμός 30 αναφέρεται στην ανάγκη λήψης μέτρων, μη αποκλειομένης και της αφαίρεσης από το ψηφοδέλτιο. Η πλήρης κατάργηση του Κώδικα, εξαιτίας της αναποτελεσματικής αντιμετώπισης του παραγοντισμού, δεν αποτελεί επιλογή. Αντιθέτως, πρέπει να επιδειχθεί η αναγκαία πολιτική βούληση για αναχαίτιση τέτοιων συμπεριφορών, που δεν αρμόζουν στον χαρακτήρα και τις αρχές του δικού μας Κόμματος. Αν λειτουργήσουμε στα πρότυπα άλλων κόμματων, τότε δεν θα έχουμε καμία διαφορά με αυτά. Θα πρέπει να διαφυλάξουμε τα θετικά, που μας διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους και να αντιμετωπίσουμε, με την αναγκαία πολιτική βούληση, τα αρνητικά.

Μέχρι σήμερα -και ενώ καταστατικά υπάρχει η υποχρέωση- δεν έχει δοθεί η απαραίτητη σημασία στην αξιολόγηση της δουλειάς, ιδιαίτερα των στελεχών που κατέχουν δημόσια ή κομματικά αξιώματα. Όσοι έχουν την ευθύνη για την αξιολόγηση θα πρέπει να ασκήσουν δεόντως αυτή την αρμοδιότητα, όπως αυτή ορίζεται, καταστατικά. Η άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, ενδεχομένως, να επιλύει και πολλά προβλήματα παραβίασης του κώδικα, στη γένεσή τους.

Ο υφιστάμενος κώδικας χρειάζεται βελτίωση, επικαιροποίηση και εξειδίκευση. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται, αλλά και η ίδια η ζωή, γεννούν νέα ζητήματα που θα πρέπει να ενσωματωθούν σε έναν νέο κώδικα. Όπως:

• Ο κώδικας δεν θα πρέπει να λειτουργεί ως τροχοπέδη στην επαφή με τη μάζα των ψηφοφόρων μας, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της αποχής των αριστερών ψηφοφόρων.
• Η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου, η μονοσταυρία ή ακόμα χειρότερα η διαβολή άλλων υποψηφίων του συνδυασμού μας, αποτελεί αντιδεοντολογική ενέργεια. Νοείται ότι η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου στον χώρο, πέραν των ψηφοφόρων μας, είναι θεμιτή.
• Η παραβίαση του κώδικα από μέρους υποψηφίου ή και μελών του Κόμματος θα πρέπει, εφόσον αποδεικνύεται, να υπόκειται σε συνέπειες.
• Η μοναδική συνέπεια που υπάρχει στον υφιστάμενο κώδικα σε περίπτωση παραβίασης του κώδικα είναι η διαγραφή υποψηφίου από το συνδυασμό. Ενώ υπήρχαν, αποδεδειγμένα, διαπιστώσεις παραβίασης του, αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
• Είναι απαραίτητη η διαβάθμιση των ποινών ως εξής: Παρατήρηση – Ενημέρωση του κομματικού συνόλου – Δημόσια παρατήρηση – Διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.
• Η αξιολόγηση και ο σχολιασμός των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων των υποψηφίων, ενώ κατοχυρώνεται στους Κανονισμούς και το Καταστατικό, δεν εφαρμόζεται με αποτέλεσμα να υπάρχει ισοπέδωση όλων των υποψηφίων και ιδιαίτερα να μην αναφέρονται τυχόν αδυναμίες και παραλείψεις τους.
• Το δικαίωμα των καθοδηγητικών σωμάτων να σημειώνουν και να υπογραμμίζουν τη σημασία της εκλογής υποψηφίων, που είναι εκφραστές πολιτικών που το Κόμμα προωθεί μέσα από συλλογικές αποφάσεις (συμμετοχή Τουρκοκύπριου στο ευρωψηφοδέλτιο, εκλογή γυναικών κ.α.), αλλά και η παρουσία στελεχών της ηγετικής πολιτικής καθοδήγησης στη Βουλή, είναι αυτονόητο και καταστατικά κατοχυρωμένο.

Την ευθύνη για την τήρηση του κώδικα για τις Βουλευτικές και Ευρωεκλογές πρέπει να έχει η Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου, η οποία είναι εντεταλμένη να διερευνά, κατόπιν καταγγελίας (προφορικά και γραπτώς), αλλά και αυτεπάγγελτα τις παραβιάσεις. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης -λόγω του μεγέθους και των ιδιαιτεροτήτων που έχουν- την ευθύνη θα πρέπει να έχουν οι Επαρχιακές Επιτροπές, παρέχοντας τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να εφεσιβάλει αποφάσεις, προσφεύγοντας στην ΚΕΕ.

Οι πρώτες δύο ποινές (παρατήρηση υποψηφίου και ενημέρωση του κομματικού συνόλου) επιβάλλονται από την ΚΕΕ, κατόπιν ενημέρωσης προς το αντίστοιχο σώμα. Για το θέμα της δημόσιας παρατήρησης και της διαγραφής χρειάζεται η έγκριση των σωμάτων, που έχουν επικυρώσει τις υποψηφιότητες τους. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης την ευθύνη επιβολής ποινών έχουν οι ΕΕ.

Η επιβολή της ποινής θα πρέπει να γίνεται άμεσα, χωρίς χρονοτριβή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και όχι εκ των υστέρων, γεγονός που την καθιστά άνευ σημασίας. Η ενημέρωση του κομματικού συνόλου θα πρέπει να γίνεται, ανάλογα με την εκλογική αναμέτρηση. Αν π.χ., πρόκειται για δημοτικές εκλογές, θα ενημερωθούν τα μέλη του Δήμου, αν πρόκειται για βουλευτικές εκλογές τα μέλη της επαρχίας κοκ. Η ενημέρωση που θα γίνεται στα μέλη είναι ότι, ο συγκεκριμένος υποψήφιος ή ακόμα και μέλος του Κόμματος, έχει παραβιάσει τον κώδικα συμπεριφοράς και έχει προχωρήσει σε ενέργειες που αντιστρατεύονται τις αρχές λειτουργίας του Κόμματος και ως εκ τούτου, με τη συμπεριφορά του απαξιώνει τόσο το Κόμμα όσο και τους ψηφοφόρους.

Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και για τη δημόσια παρατήρηση, εάν συνεχίζει να μη συμμορφώνεται και να παραβιάζει το κώδικα. Για κατ’ εξακολούθηση παραβιάσεις σταυροθηρίας και διαβολής, αλλά και για άλλες σοβαρές παραβιάσεις που περιέχονται στον υφιστάμενο κώδικα, τότε θα πρέπει να επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών που είναι η διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.

Ο Κώδικας θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να καλύπτει και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ενώ επιβάλλεται να αξιοποιούνται τα ΜΚΔ ως μέσο επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για προσωπική προβολή, αλλά για προβολή των θέσεων, των εκδηλώσεων και γενικά να είναι ταυτισμένα με τη γενικότερη μας προεκλογική εκστρατεία. Για αυτό το σκοπό χρειάζεται να διαμορφώσουμε ειδικό κώδικα που να απαντά σε διάφορα ζητήματα, όπως το δικαίωμα ή όχι σε χορηγούμενους λογαριασμούς, τι δημοσιοποιείται, ποιος έχει την ευθύνη παρακολούθησης και άλλα. Το Γραφείο Επικοινωνίας έχει ετοιμάσει σχετική πρόταση.

4. Παραρτήματα εξωτερικού

Στην Ελλάδα και τη Μ. Βρετανία λειτουργούν Παραρτήματα του Κόμματος, τα οποία έχουν δομή και καθοδηγητικά σώματα Επαρχιακών Οργανώσεων. Η δράση των Παραρτημάτων εστιάζεται:

• Στη διαφώτιση για το Κυπριακό σε πολιτειακό και παροικιακό επίπεδο.
• Στη στήριξη της Παροικίας και την επίλυση ιδιαίτερων προβλημάτων.
• Στη στήριξη των αγώνων για βελτίωση του βιοτικού επιπέδων των λαών στις χώρες διαμονής τους.
• Στην επαφή, στήριξη και εμπλοκή νέων μεταναστών και φοιτητών με την Παροικία και το Κόμμα και
• Στην ενεργό εμπλοκή στις κυπριακές εκλογικές αναμετρήσεις.

Οι συνθήκες και οι ιδιομορφίες της δραστηριοποίησης μας στο εξωτερικό επιβάλλουν:

• Τη συνεχή εμπλοκή μας στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι της παροικίας.
• Την ανάπτυξη καινοτόμων μορφών δράσης ανάλογης των ιδιαιτεροτήτων σε οργανωτικό επίπεδο.
• Συνεπή προώθηση της ιδεολογικής – μορφωτικής κατάρτισης (με ποικίλους και καινοτόμους τρόπους) ένεκα της απουσίας καθημερινής τριβής και
• Ως προτεραιότητα τη συνεχή ανανέωση των στελεχών και εγγραφή νέων μελών στο Κόμμα.

Μεγάλη Βρετανία

Η συμβολή του Παραρτήματος της Μ.Βρετανίας στην προβολή των θέσεων του Κόμματος και τη διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας των Κυπρίων και κατά συνέπεια στην επιβίωση της παροικίας ως οντότητα, είναι καταλυτική. Η στήριξη και περαιτέρω ανάπτυξη των σχολείων ελληνικής γλώσσας αποτελεί δικό μας κληροδότημα και καθήκον. Ένεκα των νεότερων γενιών Αγγλοκύπριων, η πολιτικοποίηση των οποίων αποτελεί δικό μας πλεονέκτημα και ευθύνη, η δράση μας θα πρέπει να αναπτύσσεται και στα αγγλικά. Η διατήρηση και ενδυνάμωση της εβδομαδιαίας εφημερίδας «Παροικιακή» αποτελεί επίτευγμα στην κοινωνική και πολιτική μας παρέμβαση στην παροικία. Ο δικοινοτικός χαρακτήρας της παροικίας πρέπει να υπογραμμίζεται μέσα από δράσεις και πρωτοβουλίες, όπως η νεοσυσταθείσα πλατφόρμα «Κίνηση για Ενωμένη Κύπρο».

Ελλάδα

Στην Ελλάδα η παροικία αποτελείται κυρίως από πρόσφυγες του 1974 και φοιτητές που παρέμειναν εκεί μετά την αποφοίτηση τους. Τα θέματα που απασχολούν κυρίως την παροικία είναι εκείνα των δικαιωμάτων των προσφύγων και της ισότιμης μεταχείρισης ως απόδημοι. Το Παράρτημα, μέσω στελεχών του, εντύπων και δελτίων, έχει δράση στους παροικιακούς φορείς και τους φορείς αλληλεγγύης με την Κύπρο, καθώς και σε επαναπροσεγγιστικές πλατφόρμες με άλλους Κύπριους στο εξωτερικό. Τα κομματικά μέλη στον φοιτητικό χώρο (ιδιαίτερα σημαντικός και μεγάλος σε μέγεθος) δραστηριοποιούνται σε συνεργασία με την ΕΔΟΝ στο φοιτητικό κίνημα, και συνεργάζονται με την απόδημη νεολαία (δεύτερη και τρίτη γενιά).

5. Βοηθητικά Γραφεία Κ.Ε.

Το σημερινό μοντέλο λειτουργίας των Βοηθητικών Γραφείων οικοδομήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και έχει αποδώσει σημαντικά στις απαιτήσεις που είχαμε μπροστά μας. Η κοινωνική και πολιτική ζωή της Κύπρου, όμως, έχει διαφοροποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Επιβάλλεται ένας νέος ολοκληρωμένος σχεδιασμός για τη δομή, τον ρόλο και τον τρόπο λειτουργίας τους.

Ο χαρακτήρας των Βοηθητικών Γραφείων δεν είναι ίδιος σε όλες τις περιπτώσεις. Υπάρχουν Γραφεία που ασχολούνται με την καθημερινή δουλειά του Κόμματος (την οργανωτική, τη μορφωτική, την επαγρύπνηση) και Γραφεία που έχουν ως αντικείμενο την παρακολούθηση τομέων της διακυβέρνησης και την παραγωγή πολιτικής στους τομείς π.χ. της υγείας, παιδείας, ενεργειακής πολιτικής κ.α.

Στο συγκεκριμένο έγγραφο θα καταπιαστούμε με τα Βοηθητικά Γραφεία, τα οποία έχουν ως αντικείμενο τομείς της εσωτερικής διακυβέρνησης.

Η δράση των Γραφείων αυτών δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα Υπουργεία ή σε Κοινοβουλευτικές Επιτροπές. Υπάρχουν ζητήματα στα οποία εμπλέκονται πολλά Γραφεία και ζητήματα λόγω του γεγονότος ότι δεν είναι ξεκάθαρο ποιού Γραφείου είναι αρμοδιότητα. Αυτό το πρόβλημα επιβαρύνεται και από το γεγονός ότι δεν υπάρχει οριζόντια παρακολούθηση και συντονισμός μεταξύ διαφόρων Γραφείων.

Η εκτίμηση για τη λειτουργία των Γραφείων επίσης ποικίλει. Υπάρχουν Γραφεία για τα οποία υπάρχει ικανοποίηση από τη λειτουργία τους, Γραφεία που παρουσιάζουν κάποια προβλήματα, Γραφεία που υπολειτουργούν και Γραφεία που δεν λειτουργούν καθόλου.

Ο ρόλος, η δράση και η αποστολή των Βοηθητικών Γραφείων

Τα Βοηθητικά Γραφεία αποτελούν μηχανισμούς που παράγουν πολιτική, ιδέες και προτάσεις, με τις οποίες τροφοδοτούν συνεχώς τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος. Θα πρέπει να παρακολουθούν συνεχώς τις εξελίξεις στον τομέα τους και να είναι σε θέση να προβαίνουν έγκαιρα σε κριτική και να ετοιμάζουν την αντίδραση του Κόμματος. Να γνωρίζουν τα προβλήματα που υπάρχουν στον τομέα τους και να υποβάλλουν συνεχώς εισηγήσεις και προτάσεις για ξεπέρασμα αυτών των προβλημάτων.

Το κάθε Βοηθητικό Γραφείο πρέπει να διασφαλίζει τις επαφές με οργανωμένα σύνολα και φορείς και παράλληλα, με δημόσιες παρεμβάσεις, να μεταφέρει τις θέσεις του Κόμματος και να παρακολουθεί τις Κομματικές Παρατάξεις που έχουν σχέση με τον τομέα ενδιαφέροντός του.

Ομαδοποίηση, αποκέντρωση, εξειδίκευση

Βασικές αρχές που θα διευκολύνουν τη δουλειά μας είναι η αποκέντρωση, η εξειδίκευση και ο ετήσιος απολογισμός. Το να γνωρίζει ο καθένας κατά συγκεκριμένο τρόπο ποια είναι τα καθήκοντα, οι ευθύνες και το πεδίο δράσης του, θα τον καταστήσει πιο αποτελεσματικό και πιο αποδοτικό στη δουλειά του. Θα επιτρέψει παράλληλα καλύτερο συντονισμό, δημιουργικό έλεγχο, λογοδοσία και επαρκή παρακολούθηση και καθοδήγηση.

Για την υλοποίηση των πιο πάνω και για να πετύχουμε καλύτερα την αποκέντρωση, χωρίς όμως αλληλοεπικαλύψεις, είναι χρήσιμη η ομαδοποίηση σε Τομείς Βοηθητικών Γραφείων τα οποία έχουν κοινά χαρακτηριστικά ή κοινό γνωσιολογικό αντικείμενο. Για επιμέρους θέματα μπορούν να συστήνονται αd-hoc Επιτροπές για συζήτηση εξειδικευμένων θεμάτων.

Καθοριστικός παράγοντας για τη λειτουργία κάποιου Γραφείου είναι ο επικεφαλής του. Ο επικεφαλής κάθε τομέα πρέπει να είναι πολιτικό στέλεχος που να λειτουργεί ως καθοδηγητής, να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να προωθεί ζητήματα. Για να ανταποκριθεί με επάρκεια σε αυτόν τον ρόλο, ο επικεφαλής του τομέα οφείλει να είναι συνεχώς ενήμερος για ό,τι τεκταίνεται στον τομέα του και να έχει ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη γνώση σε σχέση με το αντικείμενο του τομέα του.

6. Κομματικές Παρατάξεις

Οι μαζικοί φορείς σε μια σειρά από επαγγελματικούς κλάδους, εκτός από τον συνδικαλιστικό τους ρόλο, διαδραματίζουν και έναν ρόλο, που αγγίζει πολιτικά και ιδεολογικά όρια. Πάγια πολιτική του Κόμματος είναι ότι, οι μαζικοί φορείς και οι συνδικαλιστικές ενώσεις, πρέπει να αποκτούν έναν προοδευτικό χαρακτήρα, να εκφράζουν και να υπηρετούν τα συμφέροντα των εργαζομένων και της κοινωνίας και όχι προσωπικά και ιδιοτελή συμφέροντα μιας ομάδας παραγόντων.

Η συμμετοχή των μελών και των στελεχών του Κόμματος σε αυτούς τους φορείς είναι εξαιρετικής σημασίας, ώστε να αγωνιστούν για να τους προσδώσουν τον χαρακτήρα και τον ρόλο που ως Κόμμα επιθυμούμε να διαδραματίζουν. Κρίσιμο στοιχείο είναι η θεσμοθέτηση μιας διαδικασίας, με την οποία ο μηχανισμός του Κόμματος θα υποβοηθά στη συμμετοχή των μελών και στελεχών του Κόμματος και στη συνέχεια θα διασφαλίζει μια συνεχή και αμφίδρομη σχέση μαζί τους.

Δυστυχώς, σε κάποιους μαζικούς φορείς, εδώ και πολλά χρόνια, η παρέμβαση μας είναι από αποσπασματική μέχρι ανύπαρκτη. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε και να λειτουργήσουμε Κομματική Παράταξη. Στο παρελθόν έγιναν αρκετές προσπάθειες, οι οποίες όμως οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο.

Πέραν από τα επιμέρους προβλήματα, σχεδόν, σε όλες τις περιπτώσεις, οι λόγοι της αποτυχίας συνίστανται στην ανεπαρκή παρακολούθηση και καθοδήγηση της προσπάθειας από πλευράς του μηχανισμού του Κόμματος. Για να αλλάξουμε αυτήν την πορεία χρειάζεται η παρέμβαση του Κόμματος για σύσταση και λειτουργία κομματικών παρατάξεων. Προϋπόθεση για την επιτυχία της είναι η ανάθεση της προσπάθειας αυτής σε στέλεχος του μηχανισμού, που να καθοδηγεί την πιο πάνω διαδικασία.

7. Νέες Δυνάμεις

Τρεις δεκαετίες, μετά τη δημιουργία του θεσμού των Νέων Δυνάμεων, οι στόχοι που αρχικά είχαν τεθεί και αφορούσαν στο άνοιγμα του Κόμματος σε δυνάμεις φιλικές προς το Κόμμα, την πολιτική και την ιδεολογία του, εκπληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό.

Ειδικότερα:

• Η ένταξη προσωπικοτήτων στα ψηφοδέλτιά μας, κάτω από την ομπρέλα των Ν.Δ., συνέβαλε στην αποφυγή της εικόνας ή της απόπειρας απομόνωσης του Κόμματος. Αυτή η διεύρυνση των ψηφοδελτίων μας απαντούσε ταυτόχρονα και στην απόπειρα των πολιτικών μας αντιπάλων να παρουσιάσουν το ΑΚΕΛ ως Κόμμα δογματικό, περιχαρακωμένο και εσωστρεφές. Ο θεσμός των Ν.Δ. αποτελεί, έναν μηχανισμό, που είναι και εκλαμβάνεται από τον κόσμο ως άνοιγμα προς την κοινωνία και ως έμπρακτο τεκμήριο αυτοπεποίθησης και εξωστρέφειας.
• Ο θεσμός συνέβαλε, επίσης, στη διεύρυνση της εκλογικής μας βάσης, περισσότερο με τη δυναμική που δημιουργούσε παρά με προσωπικές ψήφους που μεταφέρονταν στο Κόμμα, χωρίς να υποτιμούνται, ασφαλώς, και αυτές.
• Η εξέλιξη του θεσμού μέσα από τη δημιουργία μιας ομάδας συνεργαζόμενων προσωπικοτήτων, που δεν κατέρχονται κατ’ ανάγκην ως υποψήφιοι του Κόμματος σε εκλογικές αναμετρήσεις, συνέβαλε στη θεσμοθέτηση ενός καναλιού αμφίδρομης επικοινωνίας μαζί τους, γεγονός που επέτρεψε στο Κόμμα αφενός την μεταφορά σ’ αυτήν την ομάδα των θέσεων και της πολιτικής του και αφετέρου την άντληση των δικών τους θέσεων και προβληματισμών, για την πολιτική και την εν γένει πορεία του Κόμματος.

Όλα αυτά τα χρόνια δεν εξέλειπαν ασφαλώς τα προβλήματα και οι αδυναμίες. Ειδικότερα:

• Σε ό,τι αφορά την επιλογή προσωπικοτήτων από τον χώρο των Ν.Δ., για να συμπεριληφθούν στα ψηφοδέλτια μας, εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, έχουν γίνει λανθασμένες επιλογές.
• Η σύνδεση, συντονισμός και αξιοποίηση των Ν.Δ. από το Κόμμα παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο. Αυτό δεν επιτρέπει, αφενός, την προσκόμιση του μεγαλύτερου δυνατού οφέλους για το Κόμμα και αφετέρου επενεργεί αρνητικά στην ελκυστικότητα του θεσμού για τις ίδιες τις Νέες Δυνάμεις.
• Διαπιστώνεται, πρόσθετα, η φθορά που εκ των πραγμάτων έχει υποστεί η εικόνα του θεσμού, μετά από τριάντα χρόνια ύπαρξης, έναντι της κοινωνίας και του κομματικού συνόλου.

Συνυπολογίζοντας τα θετικά και τα αρνητικά που καταγράφονται στην 30χρονη διαδρομή του θεσμού, εκτιμούμε ότι οι στόχοι που καθορίστηκαν κατά την ίδρυση του δεν εξέλειπαν. Αντίθετα, παραμένουν επίκαιροι και στις σημερινές πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες. Στηριγμένοι, όμως, στις διαπιστώσεις μας για τις αδυναμίες που παρουσιάζονται στον θεσμό, επιβάλλεται να συζητήσουμε τρόπους βελτίωσης και αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του.

Ειδικότερα, θα πρέπει να επιδιωχθεί όπως:

α) Η επιλογή προσωπικοτήτων που θα εντάσσονται στα ψηφοδέλτια μας να γίνεται με την απαιτούμενη προσοχή, λαμβάνοντας υπόψη, πρωτίστως, τη γενικότερη κοινωνική τους δράση, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ατόμων και δευτερευόντως την πιθανή εκλογική τους απήχηση. Να μας προβληματίσει κατά πόσο οι υποψήφιοι των Ν.Δ. θα μπορούσαν να ορίζονται απευθείας από τα ανώτατα καθοδηγητικά σώματα.

β) Τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος, σε κεντρικό και σε επαρχιακό επίπεδο, να ασχολούνται, συστηματικότερα, με την προσπάθεια ενδυνάμωσης του θεσμού. Να εμπλουτίζεται, συνεχώς, ο κατάλογος με τις Ν.Δ. σε όλες τις επαρχίες.

δ) Αξιοποιούνται οι Ν.Δ. σε Βοηθητικά Γραφεία των Ε.Ε. και της Κ.Ε. ή σε ad-hoc επιτροπές μελετών, εκεί και όπου προσφέρεται μια τέτοια δυνατότητα.

ε) Εμπλέκονται στις διαδικασίες υπόδειξης υποψηφίων, όπως προβλέπεται από το καταστατικό και τους κανονισμούς λειτουργίας του Κόμματος.

στ) Καθιερωθεί η συστηματική ξεχωριστή επαφή με τις προσωπικότητες του θεσμού, ώστε να ενημερώνονται συνεχώς για τις θέσεις μας και να συμμετέχουν σε βασικές δραστηριότητες του Κόμματος και του Λαϊκού Κινήματος και να τους δίνεται η δυνατότητα να μεταφέρουν τους προβληματισμούς και τις προτεραιότητες τους.

8. Οι Διεθνείς Σχέσεις του Κόμματος

Στο δύσκολο διεθνές περιβάλλον και με τις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, οι διεθνείς σχέσεις του Κόμματος αποτελούν ένα κανάλι διμερών και πολυμερών επαφών και ανταλλαγών πληροφόρησης και εμπειριών. Σε αυτές βασίζεται η ανάπτυξη αμοιβαίας διεθνιστικής και έμπρακτης αλληλεγγύης με τους αγωνιζόμενους λαούς, στοιχείο απαραίτητο και στον δικό μας αγώνα.  Προς αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούνται όλα τα διεθνή βήματα, οργανισμοί (πχ ΕΚ, ΚΣΣΕ) και οργανώσεις, στις οποίες συμμετέχουμε ως ΑΚΕΛ και ως Λαϊκό Κίνημα (ΠΟΔΝ, ΠΟΔΓ, ΠΣΟ, ΠΣΕ). Η παρουσία και η συμβολή μας σε αυτά προς όφελος του αγώνα μας και των κοινών αγώνων έχει εκτιμηθεί θετικά. Στόχος πρέπει να παραμείνει ο καλύτερος συντονισμός και αποτελεσματικότητα της δράσης μας.

Οι διμερείς σχέσεις του ΑΚΕΛ βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και μη επέμβαση στα εσωτερικά των κομμάτων, αρχές αναγκαίες για την ανάπτυξη υγειών διμερών και πολυμερών συνεργασιών. Σεβόμενοι τη διαφορετικότητα, και έχοντας επίγνωση της απουσίας ιδεολογικής συνοχής, στοχεύουμε στην ενότητα δράσης μέσω κοινών πρωτοβουλιών και δράσεων.  Σε αυτή τη βάση, και ως μέλος της Ομάδας Εργασίας των Διεθνών Συναντήσεων Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, το ΑΚΕΛ συνεχίζει να εργάζεται για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων. Οι ΔΣΚΕΚ αποτελούν έναν χρήσιμο θεσμό, που ωστόσο χρειάζεται να κάμει βήματα, για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπο το διεθνές κίνημα.

Το ΑΚΕΛ πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει τη συνεργασία με πολιτικές δυνάμεις και κινήματα της ευρύτερης αριστεράς στη βάση συγκεκριμένων ζητημάτων και πρωτοβουλιών. Αυτό ισχύει και για το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, όπου συμμετέχουμε ως παρατηρητές, παρά τις επιφυλάξεις μας.  Παράλληλα, θα πρέπει να συνεχίσει να αναπτύσσει επαφές με πολιτικές δυνάμεις και θεσμικά όργανα, που είναι σε θέση να συμβάλουν θετικά στην επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.

Η ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων του ΑΚΕΛ είναι καθοριστικής σημασίας για την άντληση ορθής πληροφόρησης και αξιολόγησης όσων συμβαίνουν διεθνώς και ως εκ τούτου αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για τη διαμόρφωση πολιτικής σε διεθνή ζητήματα. Η γνώση για τις διεθνείς εξελίξεις πρέπει να διοχετεύεται πιο συστηματικά στο κομματικό σύνολο, αφού μπορεί να ενισχύσει την ιδεολογική και μορφωτική δουλειά του Κόμματος, ιδιαίτερα στις συνθήκες ανόδου της ακροδεξιάς. Επιπρόσθετα, μέσω των διεθνών σχέσεων, εμβαθύνεται η αλληλεπίδραση που έχουμε με αδελφά κόμματα ως προς τη συνολικότερη στάση της Αριστεράς σε διεθνή ζητήματα. Η διαχρονική ενασχόλησή μας με τις διεθνείς σχέσεις αποτελεί, επίσης, ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέσο διάχυσης της αναγκαίας πληροφόρησης, αναφορικά με τις πάγιες διεκδικήσεις μας και τις εξελίξεις στο Κυπριακό.

Ενόψει της περαιτέρω κλιμάκωσης των ιμπεριαλιστικών επιθέσεων κατά των λαών της περιοχής μας και της εκτίμησης που χαίρει ανάμεσα στα αδελφά κόμματα της περιοχής, το ΑΚΕΛ πρέπει να εντατικοποιήσει τις πρωτοβουλίες του. Αυτές πρέπει να αφορούν, πρωτίστως, τον αγώνα ενάντια στη στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων, ενάντια στα πυρηνικά και την έκφραση αντιιμπεριαλιστικής αλληλεγγύης προς τα αδελφά κόμματα, μέσω οργανισμών όπου συμμετέχουμε.

Κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19 αναπτύχθηκε η χρησιμοποίηση της τεχνολογίας και πλατφόρμων που επιτρέπουν τηλεδιασκέψεις και συζητήσεις με συμμετοχή από ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό επέτρεψε την ταχύτερη μεταφορά πληροφοριών και ειδήσεων, γεγονός πολύ ουσιαστικό λόγω της τάσης απόκρυψης παραβιάσεων και πολιτικών εγκλημάτων υπό το καθεστώς της πανδημίας.  Ταυτόχρονα, επέτρεψε και την ανάπτυξη κοινών δράσεων αλληλεγγύης.

9. Το ιδεολογικό μέτωπο στις σύγχρονες συνθήκες

Η ιδεολογία διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη λειτουργία του όποιου πολιτικού ή και κοινωνικού συστήματος εξουσίας για την επίτευξη επιδιωκόμενων στόχων. Η κυρίαρχη τάξη ασκεί την ηγεμονία της μέσα στη δοσμένη κοινωνία, διατηρώντας έναν συνασπισμό, τις πλείστες φορές, ετερόκλητων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, έχοντας όμως ως συνδετικό κρίκο ένα συγκεκριμένο ιδεολόγημα.

Στις σημερινές κυπριακές συνθήκες, το ιδεολόγημα αυτό, εκφράζεται ως ένα κράμα νεοφιλελευθερισμού, ατομικισμού, εθνικισμού, σωβινισμού και ξενοφοβίας, το οποίο αναπαραγόμενο με πολλαπλούς τρόπους και προωθούμενο από ποικιλόμορφα διαπλεκόμενα και δεσπόζοντα ΜΜΕ, χειραγωγεί λαϊκά και μικρο-μεσαία στρώματα. Το ιδεολόγημα αυτό εκδηλώνεται στα πιο απλά ζητήματα της κοινωνικο-οικονομικής ζωής μέχρι και στα θέματα ευρύτερων στόχων και προσανατολισμών, συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού, έχοντας ως αιχμή του δόρατος, ιδιαίτερα τη δράση της φασίζουσας ακροδεξιάς και το αυταρχικό κατεστημένο.

Ο νεοφιλελευθερισμός, ταυτόχρονα, με την επέλαση του στην οικονομία και την πολιτική, προωθείται και διεισδύει σ’ όλους τους τομείς του ιδεολογικού μετώπου,  στοχεύοντας στη δημιουργία τέτοιων συλλογικών αντιλήψεων, που να αποπροσανατολίζουν από τα κύρια και βασικά προβλήματα της κοινωνίας, αλλά και να δημιουργούν προϋποθέσεις αδιαφορίας, απαξίωσης, ισοπέδωσης, σχολαστικότητας και αποποίησης συλλογικών δράσεων. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να υποτιμούνται ούτε η μεθοδευμένη εκλεπτυσμένη προώθηση του εθνικισμού, ούτε και η προσπάθεια προώθησης μιας, δήθεν, επαναστατικής φρασεολογίας. Αυτή η φρασεολογία, απευθυνόμενη σε διαφορετικές ομάδες αριστερών ψηφοφόρων, στοχεύει ουσιαστικά στην απομόνωση και περιθωριοποίηση του Κόμματος και στην απαξίωση της διαχρονικής πολιτικής και ιδεολογίας του, διευκολύνοντας την εδραίωση του νεοφιλελεύθερου ιδεολογήματος στην ευρύτερη κοινωνική συνείδηση.

Επομένως, το ιδεολογικό μέτωπο έχει μεγάλη σημασία στην προσπάθεια μας να καλλιεργούμε και να αναβαθμίζουμε συνεχώς την ταξική συνειδητοποίηση, τις αξίες της κοινωνικής αλληλεγγύης, της ενεργούς συμμετοχής, του διεθνισμού, του απαλλαγμένου από τα εθνικιστικά βαρίδια πατριωτισμού, του σεβασμού στον κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας ή διαφορετικότητας. Είναι ένα δύσκολο και πολυσύνθετο καθήκον.

Όσα οφέλη και να επιτευχθούν στους οικονομικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, από τη στιγμή που ευρύτερες λαϊκές μάζες είναι υποταγμένες στην αστική ιδεολογία και το κυρίαρχο ιδεολόγημα, δεν μπορούν να δημιουργηθούν πραγματικές προϋποθέσεις για να επιτευχθεί το αναγκαίο πολιτικό και κοινωνικό άλμα προς την πρόοδο. Είναι σημαντική, λοιπόν, η σφυρηλάτηση ενός αρραγούς ιδεολογικού μετώπου, που να συσπειρώνει κοινωνικές δυνάμεις, ενδιαφερόμενες για την προώθηση καθοριστικών πολιτικών για τη δημιουργία των αναγκαίων δομών και θεσμών μέσα στην κοινωνία. Απαιτείται η αναθέρμανση του οράματος μας για το σοσιαλισμό, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, που στοχευμένα, η παγκόσμια άρχουσα τάξη και οι παντός είδους εκπρόσωποι της, προσπαθούν με κάθε τρόπο να αμαυρώσουν και ακυρώσουν, στηριζόμενοι όχι στην πειθώ, αλλά σε εκβιαστικά διλήμματα, φοβικά σύνδρομα, στην τρομοκράτηση της κοινής γνώμης, στην παραχάραξη και διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας.

Ο δικός μας λόγος προς την κοινωνία δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε θεωρητικές αναλύσεις και σε απλή διαφώτιση – που και θέση και ρόλο έχουν να διαδραματίσουν. Πρέπει να συνοδεύεται με πρακτικές πολιτικές δράσεις και πρωτοβουλίες (ιδιαίτερα σε επίπεδο βάσης), που να καταδεικνύουν ακριβώς τη διαφορετική μας αντίληψη, να διαπαιδαγωγούν στις αξίες της κοσμοθεωρίας μας και να σηματοδοτούν δρόμους κοινής καθημερινής πάλης στο επίπεδο της κοινωνίας.

Η συνεχής ενίσχυση της ιδεολογικο-πολιτικής δουλειάς μας πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συλλογικής δράσης. Ο διαχωρισμός της οργανωτικής δουλειάς από την ιδεολογικο-πολιτική αποβαίνει σε βάρος της συνολικής δράσης του Κόμματος. Είναι λάθος ο διαχωρισμός, δήθεν, σε οργανωτικά και θεωρητικά στελέχη μέσα στις σημερινές συνθήκες της κομματικής δουλειάς και δράσης, όπου κυρίαρχο όπλο στα χέρια των πολιτικών και ιδεολογικών μας αντιπάλων είναι η εικόνα (τις πλείστες φορές επίπλαστη) και οι ψευδείς ειδήσεις (fake news). Χωρίς τούτο να σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχει εξειδίκευση στην ανάθεση, ανάλυση ιδεολογικών ζητημάτων.

Το στέλεχος, σήμερα, δεν είναι, ούτε και πρέπει να είναι, απλός κομιστής ειδήσεων ή ανακοινώσεων στην κομματική βάση και κατ’ επέκταση στην ευρύτερη κοινωνία. Αντίθετα, πρέπει να είναι σε θέση να διαμορφώνει άποψη, να διαπαιδαγωγεί και να αναβαθμίζει τον κριτικό τρόπο σκέψης και αντίληψης των κομματικών μελών, ώστε να δύνανται να διυλίζουν το πλήθος των ειδήσεων, που διοχετεύονται από τα κυρίαρχα διαπλεκόμενα ΜΜΕ και αναπαράγονται σε πολλούς διαδικτυακούς χώρους.

Για να κερδίσουμε τη μάχη στο ιδεολογικό μέτωπο πρέπει να συνδεθεί η οργανωτική με την ιδεολογική δουλειά. Η συνεχής ιδεολογικο-πολιτική μόρφωση και επιμόρφωση των στελεχών του Κόμματος, όλων των βαθμίδων, μέχρι και την κομματική βάση, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση και για αποδοτικότερη οργανωτική δουλειά, αλλά και για προώθηση των άμεσων και μακροπρόθεσμων στόχων του Κόμματος, που εξυπηρετούν το συμφέρον ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων και εν τέλει, του συνόλου του Κυπριακού λαού.

Είναι επιτακτική ανάγκη να συστηματοποιηθεί η ιδεολογικο-πολιτική δουλειά, διαμορφώνοντας ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα απόκτησης, κατανόησης και εμπέδωσης της μαρξιστικής παιδείας, απευθυνόμενο τόσο στα στελέχη, που απαρτίζουν καθοδηγητικά σώματα, όσο και σε επίπεδο τοπικών στελεχών. Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί στα νεαρά σε ηλικία κομματικά μέλη με τη διεξαγωγή σε συστηματική βάση διαλέξεων, σχολών και σεμιναρίων.

Η αποδοτικότητα της ιδεολογικο-πολιτικής δουλειάς πρέπει να απασχολεί, συνεχώς, τα καθοδηγητικά σώματα και, ταυτόχρονα, να εμπλουτίζεται σε περιεχόμενο, να εκσυγχρονίζεται σε μεθόδους και να αξιοποιεί τις δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Θα πρέπει, ακόμη, να μας απασχολήσει, στο πλαίσιο αυτό, και η δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας, για αναπαραγωγή ιδεολογικών και ιστορικών κειμένων, που δημοσιεύονται στο “Νέο Δημοκράτη” ή και υλικό που έχει συσσωρευθεί, εδώ και δεκαετίες. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα, ιδιαίτερα στη νέα γενιά, να αυτομορφώνεται από δικές μας πηγές για σωστό ιδεολογικοπολιτικό προανατολισμό και κατάρτιση.

Σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια διαμόρφωσης και ενίσχυσης του ιδεολογικού μας μετώπου έχουν να διαδραματίσουν τα ΜΜΕ, μέσω των οποίων παρεμβαίνουμε ως Κόμμα και στα οποία πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή. Τα ΜΜΕ αποτελούν, όχι απλώς μίαν άλλη φωνή, αλλά μέσο μαζικής μεταφοράς των ιδεών και των οραμάτων της Αριστεράς, αλλά και της διαπαιδαγώγησης και αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας.

1. Συνδικαλιστικό Κίνημα

Η επέλαση και η κυριαρχία σε παγκόσμιο επίπεδο του νεοφιλελευθερισμού, την τελευταία 30ετία, είχε φυσιολογικά άμεση επίδραση και στα οικονομικά, κοινωνικά και συνδικαλιστικά δεδομένα της Κύπρου, ιδιαίτερα μετά την τελωνειακή ένωση και τελικά, την ένταξη της στην Ε.Ε. και στη ζώνη του ευρώ.

Στην Κύπρο, με την κορύφωση της κρίσης και με την άνοδο στην εξουσία της κυβέρνησης της δεξιάς -με νεοφιλελεύθερη πολιτική στα εργασιακά και κοινωνικά θέματα- η υποτίμηση της εργασίας, η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας και συνεταιριστικής – κοινωνικής οικονομικής δραστηριότητας καθώς και η σκληρή δημοσιονομική λιτότητα και το «ξήλωμα» του κοινωνικού κράτους πρόνοιας, αποτέλεσαν τους βασικούς πυλώνες προώθησης μιας νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης της οικονομίας και της κοινωνίας. Κύριος μοχλός αυτών των αναδιαρθρώσεων, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η υπόσκαψη της συλλογικής οργάνωσης και των συλλογικών μορφών διαπραγμάτευσης των εργασιακών δικαιωμάτων.

Ενότητα δράσης

Κάτω από τις ιστορικά ιδιόμορφες πολιτικές συγκυρίες της Κύπρου, διαμορφώθηκε ιστορικά ένα σύστημα, όπου οι δυο μεγάλες εργατικές Ομοσπονδίες, ενώ διατηρούν και δημόσια εκφράζουν τις διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές τους προσεγγίσεις, είναι δεσμευμένες σε μια κοινή διαχείριση των εργασιακών προβλημάτων.

Είναι σαφές, ότι αυτή η ενότητα δράσης, έχει συμβάλει αποφασιστικά στη διαχρονική ενίσχυση της διαπραγματευτικής ισχύος του Συνδικαλιστικού κινήματος και αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα στην κατάκτηση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων για τους εργαζομένους.

Στις σημερινές συνθήκες, όπου η επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων εντείνεται, η ενότητα δράσης στο Συνδικαλιστικό κίνημα, όχι μόνο πρέπει να συνεχιστεί, αλλά και να ενισχυθεί και να διευρυνθεί. Το Κόμμα μας, με ταξικό κριτήριο και προσανατολισμό, αγωνίζεται για να ενώνει όλους τους εκμεταλλευόμενους σε ένα κοινό μέτωπο, αναδεικνύοντας την πραγματική κοινωνική αντίθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας.

Ο ρόλος των ΑΚΕΛιστών/στριών

Το ΑΚΕΛ, ως η πολιτική έκφραση της εργατικής τάξης και η ΠΕΟ, ως η συνδικαλιστική, έχουν ιστορικά την ίδια ρίζα προέλευσης. Η σχέση τους δεν είναι απλά σχέση συμμαχίας και συνεργασίας, αλλά υπηρετούν, στο πεδίο που ο κάθε οργανισμός είναι ταγμένος, τον ίδιο σκοπό και την ίδια ιστορική αποστολή. Χρειάζεται να αναζωπυρώσουμε την προσοχή και τη δράση μας, ως Κόμμα των εργαζομένων, σχετικά με την αξία και τον ρόλο της οργάνωσης και της συνδικαλιστικής δράσης. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι, σήμερα, αυτή η προτεραιότητα δεν είναι αυτονόητη.

Τα μέλη και φίλοι του Κόμματος θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της συνδικαλιστικής δράσης και να χαρακτηρίζονται ως πρωτοπόροι στην προσπάθεια οργάνωσης και διεκδίκησης. Αυτή η συνδικαλιστική δράση, θα πρέπει να βοηθά και να ενδυναμώνει τη σχέση του Κόμματος με το συνδικαλιστικό κίνημα.

Ταυτόχρονα, πρέπει να αντιμετωπιστούν φαινόμενα, τα οποία, δυστυχώς, συνεχώς, πληθαίνουν, λόγω των αλλαγών στην κοινωνική σύνθεση του Κόμματος. Μέλη ή και στελέχη, ακόμη του ΑΚΕΛ, συμπεριφέρονται στο θέμα της συνδικαλιστικής δράσης με τρόπους που δεν συνάδουν καθόλου με την ιδιότητα τους ως μέλη του Κόμματος.

Συνδικαλιστικό Γραφείο ΑΚΕΛ

Είναι εμφανές ότι, το Συνδικαλιστικό Γραφείο της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, θα πρέπει να διευρύνει τον ρόλο του, ασκώντας ρόλο συντονισμού και καθοδήγησης των μελών και στελεχών του ΑΚΕΛ, εκεί και όπου αναπτύσσουν συνδικαλιστική δράση, σε όλο το φάσμα των ομάδων εργαζομένων.

Η σύνθεση του Συνδικαλιστικού Γραφείου, οι όροι εντολής του και ο μηχανισμός καθοδήγησης του, από τα ανώτατα σώματα του Κόμματος, θα πρέπει να ανταποκρίνονται σε αυτή την ανάγκη.

Στο νεοφιλελεύθερο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, τα ζητήματα γενικότερης σημασίας που αφορούν όλους τους εργαζόμενους, όπως π.χ. οι πολιτικές λιτότητας και περικοπών, η απειλή για τις συνδικαλιστικές ελευθερίες, η συρρίκνωση του ρόλου της συλλογικής διαπραγμάτευσης και του κοινωνικού διαλόγου, το «ξήλωμα» του κοινωνικού κράτους, αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Η ανάγκη ενίσχυσης του ταξικού προσανατολισμού του Συνδικαλιστικού κινήματος, σε μια εποχή σημαντικών ανακατατάξεων στο πεδίο της εργασίας, επιβάλλει πιο σταθερή, πιο συντονισμένη και στρατηγικά προσανατολισμένη παρέμβαση του Κόμματος, μέσω των στελεχών του, στον ευρύτερο συνδικαλιστικό χώρο, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα.

2. Αγροτικό Κίνημα

Οι κλιματικές αλλαγές, η βαθιά οικονομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος, η άγρια εκμετάλλευση της αγροτικής παραγωγής από τη μεσιτεμπορία, τα αυξημένα κόστη παραγωγής, ο πολυτεμαχισμός της γεωργικής γης, το 37% της κατεχόμενης γης, καταδεικνύουν την ανάγκη μίας νέας ριζοσπαστικής πολιτικής στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας της χώρας μας.

Τα προβλήματα, βέβαια, προϋπήρχαν. Με την ένταξη μας στην Ε.Ε. το 2004 και τη φιλελευθεροποίηση της αγοράς, ο αγροτικός τομέας υπέστη βαρύ πλήγμα. Οι εξαγωγές των γεωργικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 20%, πέφτοντας στο 5%. Η κυβερνητική πολιτική, όμως, υπονoμεύει συστηματικά την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα ενός από τους πιο σημαντικούς παραγωγικούς τομείς της οικονομίας μας.

Το ΑΚΕΛ, διαχρονικά, ήταν μπροστάρης στους αγροτικούς αγώνες, στηρίζοντας, έμπρακτα, τον αγροτικό κόσμο μέσα και έξω από το κοινοβούλιο, αναλαμβάνοντας περαιτέρω πρωτοβουλίες τόσο εντός Κύπρου όσο και εκτός, στο Ευρωκοινοβούλιο και στα άλλα θεσμικά όργανα της Ε.Ε, εκεί ακριβώς, όπου χαράζεται η Κοινή Γεωργική Πολιτική των κρατών μελών της Ε.Ε.

Το ΑΚΕΛ πρωτοστατεί για τη δημιουργία ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού αγροτικού τομέα, που να παρέχει βοήθεια στους αγρότες στο χωράφι, στη φάρμα, μέσω εξατομικευμένων λύσεων, εστιασμένων, όχι στη διαδικασία, αλλά στα αποτελέσματα. Ταυτόχρονα, παραμένει πρωτεργάτης στη συμπερίληψη των παραδοσιακών μας γεωργικών προϊόντων, όπως το χαλούμι, κρασιά κ.α., στα Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.). Η μικρή Κύπρος μόνο με ποιοτικά προϊόντα μπορεί να ανταγωνιστεί τα Ευρωπαϊκά προιόντα. Επιβάλλεται, λοιπόν, ο προσανατολισμός στην ποιοτική γεωργία με την παραγωγή υψηλής ποιότητας πιστοποιημένων αγροτικών προϊόντων.

Επιβάλλεται, ακόμη, ο καταρτισμός οικολογικών προγραμμάτων στήριξης της γεωργίας/κτηνοτροφίας, με την παροχή κινήτρων για την τήρηση επωφελών για το κλίμα και το περιβάλλον πρακτικών. Το ΑΚΕΛ, επιπρόσθετα, θα πρωτοστατήσει για τη δημιουργία Εθνικής και Κοινοτικής Τράπεζας βιοποικιλότητας, στην περιοχή Τροόδους, συμβάλλοντας έτσι και στην υλοποίηση του πιο πάνω στόχου.

Σημαντική είναι και η στήριξη των νέων γεωργών και κτηνοτρόφων. Επιδίωξη μας είναι η αύξηση της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα, καθώς και η ηλικιακή ανανέωση. Νέοι άνθρωποι, καταρτισμένοι και δυναμικοί, μπορούν να αξιοποιήσουν τις παραγωγικές δυνατότητες του πρωτογενούς τομέα, βασισμένοι στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες.

Το ΑΚΕΛ στηρίζει σθεναρά τις προσπάθειες, που καταβάλλει η ΕΚΑ και το υπόλοιπο Αγροτικό Κίνημα, για προστασία του εμπορικού τομέα του Συνεργατισμού, ώστε οι αγρότες να είναι πραγματικά διαχειριστές της παραγωγής τους.

Το ΑΚΕΛ σε πλήρη συνεργασία με την ΕΚΑ και γενικά το οργανωμένο Αγροτικό Κίνημα θα συνεχίσουν να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, για να τεθεί η αγροτιά στη θέση που της αρμόζει στην Κυπριακή κοινωνία. Σε μία ευημερούσα ύπαιθρο με τις ανάλογες υποδομές, κάτι που δικαιούνται οι κάτοικοι της υπαίθρου.

Επιβάλλεται όπως, το ΑΚΕΛ, αναβαθμίσει την πιο βασική παραγωγική του μέθοδο, την καθημερινή επαφή σε κάθε κοινότητα, συνοικία και σε συνεργασία με την ΕΚΑ σε κάθε γεωργική και κτηνοτροφική μονάδα, εκεί όπου ζουν και συναθροίζονται οι συμπολίτες μας. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται:

• Μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων,τα οποία ταλανίζουν τους ανθρώπους που ζουν, ιδιαίτερα, στις μειονεκτικές περιοχές της Κύπρου.
• Αμφίδρομη πληροφόρηση και ορθός προγραμματισμός.
• Αναβαθμισμένος αμφίδρομος έλεγχος, με έγκαιρη ανατροφοδότηση.
• Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην επίτευξη των στόχων, που τίθενται μπροστά μας, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.

Οι συνθήκες το επιβάλλουν όπως, όλα τα στελέχη σε όλες τις γραμμές, αναβαθμίσουν ποιοτικά και ποσοτικά την δράση τους, με βασικό γνώμονα την δύναμη του παραδείγματος. Είναι αυτό που θα μας βοηθήσει να ηγηθούμε των τοπικών κοινωνιών, κερδίζοντας, έτσι, την εμπιστοσύνη των απλών ανθρώπων.

3. Νεολαιίστικο Κίνημα

Το ΑΚΕΛ είναι το Κόμμα της νεολαίας στην πράξη και αυτό αποδεικνύεται από την ίδια τη ζωή. Αποδεικνύεται από τους μακρούς και συνεχείς αγώνες που έχουμε διεξάγει και τις κατακτήσεις που πετύχαμε για τη νέα γενιά. Μαζί με τη νέα γενιά συνεχίζουμε να διεκδικούμε για τους νέους μας.

Η νέα γενιά της Κύπρου ζει και δραστηριοποιείται μέσα σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον. Σε ένα σύστημα που «σκοτώνει» την κοινωνική αλληλεγγύη και που προσπαθεί να μετατρέψει τη νεολαία σε στοιχείο εγωκεντρικό, περιθωριοποιημένο, ασπόνδυλο και αποστασιοποιημένο από τη συλλογική συμμετοχή και δράση.

Ως αποτέλεσμα, μεγάλη μερίδα της νεολαίας αποστασιοποιείται από την πολιτική, τα κόμματα και την οργανωμένη πάλη, με την πλειοψηφία να προτάσσει ως βασικό επιχείρημα το «είστε όλοι ίδιοι». Αυτή η τάση είναι ανησυχητική για την κοινωνία μας και επικίνδυνη για την Αριστερά, γιατί τα φαινόμενα απαξίωσης, απογοήτευσης και απομάκρυνσης από το πολιτικό γίγνεσθαι, λειτουργούν ως μηχανισμός συντήρησης και αναπαραγωγής του κατεστημένου. Από την απάθεια και την αδιαφορία, ζημιωμένη βγαίνει η κοινωνία και ο τόπος.

Καταγράφεται, ακόμη, η μεγάλη διαφοροποίηση του σκηνικού, που επήλθε με την ανάδειξη του Νίκου Αναστασιάδη και του ΔΗΣΥ στη διακυβέρνηση του τόπου και την επίθεση στα λαϊκά δικαιώματα και ιδιαίτερα, στη νέα γενιά: χιλιάδες νέοι οδηγήθηκαν στη μετανάστευση, άλλοι ζουν κάτω από τη μέγγενη της ανεργίας και όσοι εργάζονται αμείβονται με μισθούς πείνας.

Παρ’ όλη την πίεση που νιώθει η νεολαία της Κύπρου, σε γενικές γραμμές, αυτή διατηρεί τα χαρακτηριστικά της αμφισβήτησης, του αυθορμητισμού, της τάσης προς κάθε τι το νέο και καινούριο. Τα χαρακτηριστικά αυτά αποτελούν στοιχεία ριζοσπαστικά και προοδευτικά, φορείς κοινωνικών αλλαγών.

Μερίδα της νεολαίας συνεχίζει να δείχνει ευαισθησία για το Κυπριακό, παρά τη διολίσθηση μιας άλλης σημαντικής μερίδας προς την αποδοχή της υπάρχουσας κατάστασης ή και προς αντιδραστικές θέσεις και την αναβίωση ακροδεξιών εθνικιστικών οργανώσεων. Η δικαίωση της φιλοσοφίας και των θέσεων μας στο Κυπριακό αποτελούν τη μεγαλύτερη εγγύηση για ορθό προσανατολισμό της νεολαίας, ως προς αυτό το κεφαλαιώδες ζήτημα -τον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, για την επανένωση του τόπου και του λαού μας.

Η εναλλακτική μας πρόταση για τον πολιτισμό, τον συνδικαλισμό, τον αθλητισμό και την πολιτική, συνεχίζει να συγκινεί ένα μεγάλο ποσοστό νέων και πέρα από το χώρο της Αριστεράς.

Παράλληλα, η δράση για την υπεράσπιση και επέκταση των δικαιωμάτων των νέων, συνδέεται με τον αγώνα ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό και τον ιμπεριαλισμό και την πάλη για κοινωνική πρόοδο, κάτι που βοηθά τη νεολαία να συνειδητοποιήσει ότι οι καλύτερες συνθήκες ζωής μπορούν να έρθουν μόνο μέσα από συνεχή αγώνα. Αυτή η συγκεκριμένη δράση είναι που μπορεί να αποκαλύψει στους νέους τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ των στόχων, των αγώνων και του οράματος του ΑΚΕΛ, με τα δικαιώματα των νέων. Είναι αυτή η δράση, που βοηθά στη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας της οργανωμένης πάλης.

Η δραστηριοποίηση των νέων στις τάξεις της οργάνωσης νεολαίας της Αριστεράς, της ΕΔΟΝ, είναι σημαντική. Το γεγονός ότι η ΕΔΟΝ παραμένει πρωταγωνιστική και διεκδικητική δύναμη στα νεολαιίστικα δρώμενα, είναι η καλύτερη απόδειξη ότι τα οράματα του ΑΚΕΛ είναι το ουσιαστικό αντίβαρο απέναντι στην απαξίωση και την αποπολιτικοποίηση. Η ΕΔΟΝ είναι η εφεδρεία του Κόμματος και ο βασικός μοχλός για την ανάπτυξη ενός πλατιού, πολιτικού, κοινωνικού και πολιτιστικού κινήματος ανάμεσα στη νέα γενιά. Το ΑΚΕΛ στηρίζει την ΕΔΟΝ και της παρέχει τα απαραίτητα εφόδια για να συνεχίζει απρόσκοπτα τη δράση της.

Αυτή η στήριξη δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε κεντρικό και επαρχιακό επίπεδο. Οι ΚΟΒ πρέπει να στηρίζουν ενεργά και συγκεκριμένα τη λειτουργία Τ.Ο της ΕΔΟΝ στο χώρο δράσης τους. Προς αυτή την κατεύθυνση οφείλουν να επιδιώκουν συστηματική συνεργασία και επαφή με τις Τ.Ο της ΕΔΟΝ, να αναπτύσσουν προσωπική επαφή με τα μέλη της Οργάνωσης και να επιδιώκεται η εκπόνηση κοινών πλάνων δραστηριοτήτων. Αυτά, σε συνδυασμό με πρωτοβουλίες που μπορούν να αναπτυχθούν τοπικά, θα συμβάλουν και στην ομαλή μετάβαση των μελών της ΕΔΟΝ στις γραμμές του Κόμματος. Είναι, δυστυχώς, κοινή διαπίστωση ότι δεν κατορθώνουμε να εντάξουμε φοιτητικά μας στελέχη στις γραμμές τους Κόμματος.

Σημαντική, ταυτόχρονα, είναι η συμμετοχή των νέων σε μαζικούς φορείς νεολαίας, όπως φοιτητικές και μαθητικές οργανώσεις.

Παγκύπριο Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων

Το ΑΚΕΛ, και γενικότερα το Λαϊκό Κίνημα, είχε πάντοτε στις προτεραιότητες του το παιδί και τις ανάγκες του. Η δράση του Παγκύπριου Κινήματος ΕΔΟΝόπουλων, από την ίδρυση του, το 1960, έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν κριτική σκέψη και να αγωνίζονται ενάντια στην αδικία και τον φασισμό και να τους δώσει ευκαιρίες ποιοτικής αξιοποίησης του ελεύθερου τους χρόνου, γνωριμίας με τον πολιτισμό μας και ανάπτυξης κοινωνικής δράσης. Παρά το γεγονός ότι, τα ΕΔΟΝόπουλα έχουν κινηματικό χαρακτήρα και απευθύνονται πλατιά στην κυπριακή κοινωνία, εντούτοις, δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί ζωτική σημασία η στήριξη και η ενίσχυση της μαζικότητας του Κινήματος από τις Κομματικές Ομάδες και τις Οργανώσεις του Λαϊκού Κινήματος.

Μαθητικό Κίνημα

Το Μαθητικό Κίνημα κέρδισε το 1994, μετά από μακροχρόνιους αγώνες, τη νόμιμη έκφραση του σε όλα τα επίπεδα και τη νομιμοποίηση της Παγκύπριας και των Επαρχιακών Συντονιστικών Επιτροπών Μαθητών (ΠΣΕΜ και ΕΣΕΜ). Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε ολόπλευρα την ΠΣΕΜ, ως τον μαζικό φορέα του Μαθητικού Κινήματος, με μοναδικό κριτήριο την ύπαρξη ενός αυτόνομου, ενωμένου, μαζικού, διεκδικητικού Μαθητικού Κινήματος, που παλεύει με συνέπεια για τα συμφέροντα των μαθητών. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους μαθητές στον αγώνα τους ενάντια στο πισωγύρισμα στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και τη συντηρητικοποίηση του σχολείου.

Φοιτητικό Κίνημα

Η στήριξη των μαζικών φορέων του φοιτητικού κινήματος (ΠΟΦΕΝ – Φοιτητικές Ενώσεις) παραμένει πρωταρχικός στόχος των δυνάμεών μας, στο φοιτητικό κίνημα. Με γνώμονα, πάντοτε, το καλό του οργανωμένου Κυπριακού φοιτητικού κινήματος και με μοναδικό στόχο την ύπαρξη ενός υγιούς, αυτόνομου, ενωμένου, διεκδικητικού φοιτητικού κινήματος, στηρίζουμε την Παγκύπρια Ομοσπονδία Φοιτητικών Ενώσεων. Η ΠΟΦΕΝ, με σωστές και δημοκρατικές δομές και λειτουργία, και με διεκδικητικό χαρακτήρα, πρέπει να αποτελεί το εχέγγυο για ένα φοιτητικό κίνημα που θα παλεύει με συνέπεια για τα δίκαια των φοιτητών και του λαού μας.

4. Γυναικείο Κίνημα

Παρά τη σημαντική πρόοδο και τα βήματα που έγιναν στην κοινωνική θέση της γυναίκας στην Κύπρο και τον κόσμο, η αλήθεια είναι ότι η ισοτιμία των φύλων παραμένει ακόμα όραμα και όχι πραγματικότητα.

Σε αντίθεση με νεοφανείς επιφανειακές θεωρίες, που θεωρούν ότι η ύπαρξη γυναικείων κινημάτων αναπαράγει τις διακρίσεις, εμείς θεωρούμε ότι ενόσω υπάρχει γυναικεία ανισοτιμία απαιτείται να υπάρχει και να δρα το αυτοτελές Γυναικείο Κίνημα με ταξικό, προοδευτικό και δημοκρατικό προσανατολισμό.

Η παρέμβαση της Αριστεράς, στο γυναικείο κίνημα του τόπου, εκφράζεται εδώ και δεκαετίες μέσα από το Γυναικείο Κίνημα της ΠΔΟΓ-ΠΟΓΟ. Τα τελευταία χρόνια, η ΠΟΓΟ αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, τα οποία συνδέονται τόσο με τη συρρίκωση του επαγγελματικού μηχανισμού όσο και με τη μείωση της εμπλοκής εθελοντριών στην καθημερινή δράση του Κινήματος. Ιδιαίτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στην οργάνωση νεαρών γυναικών στην ΠΟΓΟ. Παρά τις δυσκολίες των τελευταίων χρόνων, έχουν γίνει τομές στην παραπέρα πολιτικοποίηση της δράσης της ΠΟΓΟ με επεξεργασμένες διεκδικήσεις και αισθητή την παρέμβαση της στους θεσμούς, που ασχολούνται με τα θέματα γυναίκας. Στις μέρες μας, όμως, απαιτείται πιο σύγχρονος λόγος και δράση, πιο τολμηρά βήματα, πιο αποτελεσματική προσπάθεια για να μπουν γυναίκες της νέας γενιάς στην καθημερινή δράση του Κινήματος. Αυτό προϋποθέτει, να δοθούν από το Κόμμα δυνάμεις και προτεραιότητα στην ενίσχυση και ανανέωση του Γυναικείου Κινήματος της ΠΟΓΟ, να συστηματοποιηθεί η ενασχόληση των ΚΟΒ με ζητήματα που απασχολούν τη γυναίκα και διασύνδεση της δράσης του Γυναικείου Κινήματος με την τοπική κοινωνία και τη δράση του Κόμματος.

Πρέπει, ακόμα, να συνεχιστεί και να εμβαθυνθεί η ενότητα δράσης με φορείς και κινήματα που –ακόμα κι αν δεν μοιράζονται τη δική μας ιδεολογική θεώρηση για το γυναικείο ζήτημα- δραστηριοποιούνται σε ειδικά πεδία δράσης, όπως η έμφυλη βία, η σωματεμπορία, η υγεία των γυναικών, η κοινωνική στήριξη της μητρότητας, οι μετανάστριες κ.α.

Την ίδια στιγμή, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και αναβάθμισης της λειτουργίας του Γραφείου Ισότητας της Κ.Ε. Το Γραφείο, από το προηγούμενο συνέδριο, εξέτασε και τοποθετήθηκε σε μια σειρά από ζητήματα πολιτικής, τα οποία αφορούσαν τη γυναίκα, αλλά υπάρχει ουσιαστικό πεδίο για παραγωγή πολιτικών θέσεων και πρακτικών προτάσεων για τα θέματα ισότητας και ισοτιμίας.

Κεφαλαιώδες ζήτημα αποτελεί ο ρόλος και η παρουσία των γυναικών στο ίδιο το Κόμμα, η συμμετοχή τους στην κομματική ζωή, στα καθοδηγητικά σώματα, στα ψηφοδέλτια του Κόμματος. Μπορεί το ΑΚΕΛ να είναι πιο μπροστά σε αυτά τα θέματα από άλλες πολιτικές δυνάμεις του τόπου, αλλά ο δικός μας πήχης είναι η ισοτιμία και όχι η σύγκριση με άλλους. Αντικειμενικά, η συρρίκνωση του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων, περιορίζει περαιτέρω τις δυνατότητες της σύγχρονης γυναίκας να δραστηριοποιηθεί πολιτικά. Η δυσανάλογη, ως προς το φύλο, σύνθεση του κομματικού συνόλου και -αλυσιδωτά- των καθοδηγητικών σωμάτων, συνιστά έκφραση του αντικειμενικού προβλήματος. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι έχει ατονήσει η ειδική δουλειά που χρειάζεται από το Κόμμα μέσα στις γυναίκες και για τις γυναίκες. Όσον αφορά στο ζήτημα της ανάδειξης γυναικείων στελεχών, ορθά το Κόμμα δεν έχει υιοθετήσει τη λογική της ποσόστωσης. Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να οδηγεί σε παραγνώριση του προβλήματος. Στερεότυπα και συντηρητισμός επηρεάζουν αρνητικά την αντίληψη για τον ρόλο και τη θέση των γυναικών και μέσα στο Κόμμα μας. Χρειάζεται, λοιπόν, ειδική δουλειά μέσα στις γυναίκες, έγνοια για την ανάδειξη γυναικείων στελεχών, αλλά και συστηματική ιδεολογικοπολιτική δουλειά, μέσα στο σύνολο των μελών, για το γυναικείο ζήτημα, τη φύση και τις εκφάνσεις του, για την πάλη για ισοτιμία ως υπόθεση ανδρών και γυναικών.

Τα προβλήματα και οι αδυναμίες, που παρουσιάζονται σε κάποιους τομείς της παρουσίας και δράσης του Γυναικείου Κινήματος, θα πρέπει να απασχολήσουν, άμεσα, τα καθοδηγητικά σώματα του Κόμματος. Στόχος είναι η ενδυνάμωση του Γυναικείου Κινήματος και κατ’ επέκταση της περαιτέρω παρέμβασης του στην κυπριακή κοινωνία.

1. Κοινοβουλευτική Ομάδα ΑΚΕΛ – Αριστερά, Νέες Δυνάμεις

Το Κόμμα μας, στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2016, κατέγραψε σημαντικές απώλειες σε σχέση με τις αντίστοιχες εκλογές του 2011. Στη νέα Βουλή που προέκυψε, συμμετείχαν, για πρώτη φορά, οκτώ κόμματα, στοιχείο το οποίο σε συνάρτηση με τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, καθιστούσε ακόμα πιο δύσκολη την εξεύρεση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη αποτέλεσε η εισδοχή του νεοφασιστικού ΕΛΑΜ. Σ’ αυτές τις διαπιστώσεις θα πρέπει να προστεθούν και τα εξής:

• Στα πρώτα στάδια, συνεχίσαμε να διανύουμε μια περίοδο πολιτικής απομόνωσης και αντιακελισμού, έστω και αν από το 2011 μέχρι το 2016, σταδιακά, υπήρξε βελτίωση. Την τελευταία δε, περίοδο, η εικόνα έχει βελτιωθεί αισθητά, γεγονός που επέτρεψε σε αρκετά ζητήματα, όπως π.χ. στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, όπου με τον συντονισμό και συνεργασία και με άλλες πολιτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης, πετύχαμε την ανατροπή της Κυβερνητικής απόφασης.
• Παραμένει σε ψηλά επίπεδα, το φαινόμενο της οριζόντιας απαξίωσης των θεσμών, της πολιτικής, των πολιτικών προσώπων και των πολιτικών δυνάμεων, που ασφαλώς συμπεριλαμβάνει και τον θεσμό της Βουλής των Αντιπροσώπων.
• Τέλος, το πολιτικό περιβάλλον παρέμεινε πρόσφορο για την ανάπτυξη φαινομένων λαϊκισμού, δημαγωγίας, αφορισμών και ισοπέδωσης, στοιχεία που ανάμεσα σ’ άλλα, βοήθησαν στην ενίσχυση της ακροδεξιάς, η οποία κατάφερε να έχει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση με δύο βουλευτές.

Μέσα σε αντίξοες, κατά συνέπεια, συνθήκες επιδιώξαμε την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων, που προκύπτουν από τη συμμετοχή στο Κοινοβούλιο. Στόχος, όπως πάντοτε, η Ομάδα του ΑΚΕΛ να συμβάλει στην ανάδειξη και προώθηση των πολιτικών θέσεων του Κόμματος, αναφορικά με τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία, ο λαός μας και οι εργαζόμενοι, εξαιτίας των αντιλαϊκών, αυταρχικών πολιτικών της διακυβέρνησης Αναστασιάδη-Συναγερμού.

Στόχοι – Καθήκοντα – Δράση

Με την έναρξη της παρούσας Κοινοβουλευτικής Συνόδου, τέθηκαν συγκεκριμένοι στόχοι και καθήκοντα προς υλοποίηση, με έμφαση στην ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών, για επίλυση ζητημάτων, την άσκηση κοινοβουλευτικού ελέγχου προς την εκτελεστική εξουσία, καθώς και στη συνεχή, ποιοτική και ειλικρινή σχέση με τους πολίτες, τα οργανωμένα σύνολα, θεσμούς και άλλους φορείς της κοινωνίας.

Η δράση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΑΚΕΛ αποτυπώνει τη συλλογική επιδίωξη για μια διαφορετική προσφορά στην κοινωνία και την πατρίδα μας. Διαφορετική στις προτεραιότητες, τις αξίες και το ήθος. Διαφορετική, γιατί μέσω των προσπαθειών μας θελήσαμε να προσδώσουμε θετικότερη προοπτική για την οικονομία, την κοινωνία, τους εργαζόμενους, τη μεσαία τάξη, τους ανέργους, τους χαμηλοσυνταξιούχους, τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και τη νεολαία. Όλες αυτές οι προσπάθειες αποτυπώνονται στον ετήσιο απολογισμό της κοινοβουλευτικής δράσης, που ως θεσμό, εγκαινιάσαμε από το 2016, με στόχο την αμφίδρομη σχέση ενημέρωσης προς την κοινωνία και την ίδια στιγμή, κρίσης από αυτή, για το έργο που παράγεται.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού και καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, η Κοινοβουλευτική Ομάδα ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα καταθέτοντας προτάσεις και εισηγήσεις, εναρμονισμένες με την γενικότερη δράση και τις πρωτοβουλίες του Κόμματος και ελέγχοντας την εκτελεστική εξουσία αναφορικά με τα μέτρα και τις αποφάσεις της. Αναγνωρίζοντας ότι βασική προτεραιότητα της δράσης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ήταν η διαχείριση και αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης μέσα από συλλογική προσπάθεια, κατατέθηκαν εισηγήσεις και προτάσεις υποβοηθητικές στα Υπουργεία, σε συνεργασία με τα αντίστοιχα Βοηθητικά Γραφεία του Κόμματος.

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα διεκδίκησε την ουσιαστική στήριξη των εισοδημάτων των εργαζόμενων, των αυτοεργοδοτούμενων, τη στήριξη των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την προστασία των πολιτών από τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης. Προς αυτή την κατεύθυνση κατατέθηκαν νομοθετικές προτάσεις για αναστολή των διαδικασιών εκποίησης πρώτων κατοικιών, για αναστολή των διαδικασιών έξωσης από υποστατικά που ενέπιπταν σε περιοχές που καλύπτονταν από τον νόμο του ενοικιοστασίου. Προς στήριξη των αυτοτελώς εργαζομένων και μικρών επιχειρήσεων κατατέθηκαν εισηγήσεις ώστε αυτές οι κατηγορίες εργαζομένων να τύχουν στήριξης από τα σχέδια που εξήγγειλε η κυβέρνηση. Την ίδια ώρα, η προσπάθεια επικεντρώθηκε ώστε να τεθούν φραγμοί και ασφαλιστικές δικλείδες στα κυβερνητικά νομοσχέδια τα οποία έδιναν τη δυνατότητα στις τράπεζες να εκμεταλλευτούν τα προγράμματα στήριξης και να αισχροκερδήσουν σε βάρος των δανειοληπτών και πελατών τους. Αναδείχθηκαν, επίσης, θέματα κοινωνικής διάστασης όπως ανεφύησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας όπως για παράδειγμα η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας.

Κατά κανόνα, οι βουλευτές του ΑΚΕΛ-Αριστερά, Ν.Δ είναι ιδιαίτερα δραστήριοι, ενώ παρουσιάζονται στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές και στην Ολομέλεια σωστά προετοιμασμένοι, μετά από επαρκή συντονισμό, με τη δέουσα σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Αντικειμενικά, υπάρχουν και μεμονωμένα αρνητικά κρούσματα, τα οποία προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε. Θα πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση στην προώθηση θέσεων και νομοθετικών προτάσεων, αλλά και καλύτερη προβολή του έργου μέσα στην ίδια την κοινωνία.

Μέσα από τη συνολική δράση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ενισχύθηκε και βελτιώθηκε η επαφή με τον κόσμο και η επικοινωνία και συνεργασία με ομάδες πολιτών, φορείς και οργανώσεις. Μέσα από αυτή τη ζωντανή, αμφίδρομη σχέση και συνεργασία, αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες από τους βουλευτές μας και η προσπάθεια είναι πάντα να υπάρχει ανατροφοδότηση και να δίνεται απάντηση στους άμεσα ενδιαφερόμενους, για τις ενέργειες που αναλήφθηκαν από την Ομάδα μας. Σίγουρα, υπάρχουν και εδώ περιθώρια βελτίωσης. Το γεγονός ότι, συνεχώς, δημιουργούνται νέοι φορείς και οργανώσεις, που απασχολούνται με ολοένα και πιο εξειδικευμένα θέματα καθιστά αναγκαία τη συνεχή βελτίωσή μας. Σε αυτή την κατεύθυνση, η εμπλοκή του κομματικού συνόλου, μέσω των ΚΟΒ, παραμένει εξέχουσας σημασίας, τόσο για την ανάδειξη προβλημάτων όσο και για τη διοχέτευση προς την κοινωνία του κοινοβουλευτικού μας έργου.

Συντονισμός και Συνεργασία με καθοδηγητικά σώματα

Ο συντονισμός και η δουλειά που γίνεται από κοινού με τις Επαρχιακές Επιτροπές του Κόμματος δημιούργησε πρόσφορο έδαφος, ώστε να αναληφθούν πολλές πρωτοβουλίες, για ανάδειξη θεμάτων, επίλυση ζητημάτων επαρχιακού και τοπικού χαρακτήρα, ενώ οι βουλευτές συμβάλλουν στην καθημερινή δουλειά των Επαρχιακών τους Οργανώσεων. Καθιερώθηκε, επίσης, στο πλαίσιο του συστηματικού συντονισμού, ετήσιος έλεγχος της κοινοβουλευτικής μας δράσης σε επαρχιακό επίπεδο, μέσα από συναντήσεις του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου με τις Γραμματείες των Επαρχιακών Επιτροπών και τους Βουλευτές και Κοινοβουλευτικούς Συνεργάτες εκάστης Επαρχιακής Οργάνωσης. Αδυναμίες, όμως, εντοπίζονται και σ’ αυτή την πτυχή της δουλειάς μας, για αυτό και καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια για περαιτέρω βελτίωση.

Ενισχύθηκε η συνεργασία και η αξιοποίηση των Βοηθητικών Γραφείων της Κ.Ε. ΑΚΕΛ, ειδικότερα εκείνων που λειτουργούν ικανοποιητικά, για θέματα που προκύπτουν από νομοσχέδια, για υποβολή ερωτήσεων σε Υπουργεία και Υπηρεσίες, καθώς και σε σχέση με προτάσεις νόμου, που χρειάζεται να κατατεθούν από την Ομάδα. Μέσω αυτής της συνεργασίας, πετύχαμε ουσιαστικά αποτελέσματα. Αναμφίβολα, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, ειδικότερα στην ανάληψη πρωτοβουλιών, αλλά και γιατί μεγεθύνεται ο αριθμός των ζητημάτων, που κάθε χρόνο πρέπει να τύχουν χειρισμού από τη Βουλή. Ακριβώς γι’ αυτό επιβάλλεται η τακτική συμμετοχή των βουλευτών στις συνεδρίες των Βοηθητικών Γραφείων.

Παρά τα βήματα βελτίωσης των τελευταίων χρόνων στον τομέα της προβολής της πλούσιας και πολυσχιδούς κοινοβουλευτικής μας δράσης, ιδιαίτερα σ’ ό,τι αφορά τα ΜΚΔ, είναι ανάγκη να αξιοποιήσουμε όλα τα περιθώρια βελτίωσης που υφίστανται, λαμβανομένου υπόψη και του αρνητικού για μας τοπίου στα ΜΜΕ. Σε κάθε περίπτωση αυτή η προβολή, όπως, γενικότερα, πρέπει να συμβαίνει στο Κόμμα, δεν πρέπει να στοχεύει στην αυτοπροβολή, ούτε πολύ περισσότερο να οδηγεί σε φαινόμενα εξάρτησης από ΜΜΕ και σε ενίσχυση των φαινομένων παραγοντισμού.

2. Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα ΑΚΕΛ

Η Κοινοβουλευτική ομάδα του ΑΚΕΛ στις Βρυξέλλες, λειτουργεί από το 2004 με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και την εκλογή, από τότε, δύο Ευρωβουλευτών του Κόμματος μας στο Ευρωκοινοβούλιο και στην Ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Βόρειας Πράσινης Αριστεράς (ΕΕΑ/ΒΠΑ). Το έργο μας έχει καταστεί δυσκολότερο τόσο λόγω της ανόδου της ακροδεξιάς στο Ευρωκοινοβούλιο όσο και λόγω των αλλαγών στην ίδια την πολιτική μας ομάδα.

Η Ομάδα συντονίζει, συνδιαμορφώνει και συναποφασίζει για την προώθηση των θέσεων μας σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως αυτά προκύπτουν από την καθημερινή πολιτική ατζέντα των Ευρωπαϊκών Οργάνων, και ειδικότερα του ΕΚ. Την ίδια ώρα, επεξεργάζεται θέσεις σε νέα ζητήματα, όπως αυτά προκύπτουν μέσα από τις καινούριες συνθήκες λειτουργίας της ΕΕ, συνθήκες άμεσα συνδεδεμένες με πολιτικές λιτότητας, στρατιωτικοποίησης, εμβάθυνσης της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, μέσα σε πλαίσια περεταίρω ομοσπονδοποίησης και συγκέντρωσης εξουσιών στο «διευθυντήριο» των Βρυξελλών.

Σε όλα τα χρόνια παρουσίας του ΑΚΕΛ στο ΕΚ συμμετέχουμε ενεργά και έχουμε πετύχει πολλά. Μπορούμε, να πετύχουμε ακόμα, περισσότερα, με βάση πάντα τα αντικειμενικά μεγέθη μας και σε σχέση με το ευρύτερο «ευρωενωσιακό περιβάλλον». Αν κάτι είναι γενικά παραδεκτό είναι ότι η παρουσία του ΑΚΕΛ στην ΕΕΑ/ΒΠΑ έχει καταστήσει την Ομάδα της Αριστεράς το βασικό μας στήριγμα εντός Ευρωκοινοβουλίου, ιδιαίτερα όσον αφορά στο Κυπριακό.

Το ΑΚΕΛ στο Ευρωκοινοβούλιο

Ανεξάρτητα από αδυναμίες και προβλήματα, η Κοινοβουλευτική ομάδα του ΑΚΕΛ, μαζί με τους Ευρωβουλευτές μας, επιτελούν, διαχρονικά, ένα πολύπλευρο έργο, με σκοπό την αποτελεσματική παρέμβαση προς όφελος της κοινωνίας. Αυτό προκύπτει τόσο από την αδιάλειπτη προώθηση και υπεράσπιση θέσεων του Κόμματος και της Κύπρου όσο και από τη διαμόρφωση και προώθηση πολιτικής και δράσεων.

Η εκτίμηση που απολαμβάνει το ΑΚΕΛ από όλα τα αριστερά Κόμματα στην Ευρώπη είναι τέτοια, που μας δίνει τη δυνατότητα ανάληψης πρωτοβουλιών και διαμόρφωσης πλαισίου λειτουργίας της ΕΕΑ/ΒΠΑ. Η παρουσία μας έχει αποδειχτεί καθοριστική στη διατήρηση βασικών αρχών της Αριστεράς, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται οι αποφάσεις και το περιεχόμενο που θα έχουν αυτές.

Η 15ετής παρουσία και δράση μας, ως Κόμμα, εμπνέει σεβασμό και κύρος, τόσο εντός της ΕΕΑ/ΒΠΑ όσο και εκτός, γεγονός που αποδεικνύεται από τη στήριξη που πετυχαίνουμε για τον τόπο μας, σε πολλές περιπτώσεις, από αξιωματούχους οι οποίοι προέρχονται και από άλλους πολιτικούς χώρους. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που ο Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ σε κάθε επίσκεψη του στις Βρυξέλλες, γίνεται δεκτός και πραγματοποιεί συναντήσεις με υψηλόβαθμους Ευρωπαίους αξιωματούχους.

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΑΚΕΛ έχει, επίσης, την ευθύνη για τη διοργάνωση κομματικών εκδηλώσεων τόσο στις Βρυξέλλες με Ομάδες Επισκεπτών όσο και στην Κύπρο για ζητήματα πολιτικής επικαιρότητας. Στις Ομάδες Επισκεπτών υπάρχει σχετική ομοιογένεια, η οποία βοηθά στο να επιτελείται και πολιτική δουλειά. Ταυτόχρονα, σε συνεργασία με το Γραφείο Ευρωπαϊκών Θεμάτων του Κόμματος, ετοιμάζονται εκδόσεις, δημοσιεύσεις και άλλα υλικά με ζητήματα που αφορούν το Γραφείο, τη δράση μας και τις θέσεις του Κόμματος. Η Αντιπροσωπεία μας στις Βρυξέλλες έχει επίσης την ευθύνη εκπροσώπησης του Κόμματος σε εκδηλώσεις της Ομάδας και αλλού.

ΑΚΕΛ – Δύναμη Διεκδίκησης

Με κύριο γνώμονα την προώθηση και υπεράσπιση του εθνικού μας ζητήματος, συμμετέχουμε ενεργά στη διαμόρφωση της ετήσιας έκθεσης προόδου της Τουρκίας. Με δική μας επιμονή έγινε κατορθωτή η διατήρηση της ρητής αναφοράς στη βάση λύσης του Κυπριακού, δηλαδή στη δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς επίσης και στη μία διεθνή προσωπικότητα, στη μία κυριαρχία και μία ιθαγένεια. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι, αποφεύχθηκαν αρνητικές αναφορές σε βάρος της πατρίδας μας, οφείλεται και στην αποφασιστική συμβολή του ΑΚΕΛ.

Παράλληλα, πρωτοστατήσαμε στην ένταξη της Κύπρου στον ενεργειακό χάρτη της ΕΕ, αφού με δική μας πρωτοβουλία ενσωματώθηκε στην Έκθεση της Ενεργειακής Ένωσης μια πολύ σημαντική αναφορά στις δυνατότητες της Κύπρου να καταστεί περιφερειακός ενεργειακός κόμβος στην περιοχή της Μεσογείου, όπως και στην ανάγκη η ΕΕ να στηρίξει αυτή την προσπάθεια.

Την ώρα που η Κύπρος πλήττεται από τις νεοφιλελεύθερες μνημονιακές πολιτικές της σκληρής λιτότητας, εντείναμε τη δράση μας στην Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων. Με συγκεκριμένες τροπολογίες, που καταθέσαμε, παλέψαμε ώστε να διασφαλιστούν τα εργασιακά δικαιώματα, να ενισχυθούν οι συλλογικές συμβάσεις και να προωθηθούν πολιτικές για δημιουργία νέων ποιοτικών και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας ιδιαίτερα για τους νέους.

Το ΑΚΕΛ και η ΕΕΑ/ΒΠΑ είναι η πιο ξεκάθαρη φωνή μέσα στο ΕΚ κατά της στρατιωτικοποίησης της ΕΕ και της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής, κατά της Ευρώπης φρούριο και των σκληρών συνόρων, υπέρ της αλληλεγγύης με τους αγωνιζόμενους λαούς και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών. Το ΑΚΕΛ έχει αγωνιστεί και έχει αναδείξει τα ζητήματα των κινημάτων για κατοχύρωση της ισότητας των φύλων και των ίσων δικαιωμάτων, για κατοχύρωση της προστασίας της μητρότητας και γονικής άδειας. Έχουμε προβάλει την ανάγκη για προστασία των δημόσιων υπηρεσιών και αγαθών, συμπεριλαμβανομένων της παιδείας και της υγείας. Έχουμε σταθεί στο πλευρό των κινημάτων για προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών και των επιπτώσεων τους, υπέρ της προστασίας των ζώων, με γνώμονα τη διαφύλαξη του μέλλοντος του πλανήτη, μέσα από βιώσιμη ανάπτυξη, με επίκεντρο πάντοτε τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Κατά την περίοδο της κρίσης με την πανδημία του κορωνοϊού έχουμε προβάλει την ανάγκη για άμεση στήριξη και ενδυνάμωση του τομέα της δημόσιας υγείας, την προστασία των εργαζομένων, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, των καταναλωτών και γενικά όσων οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης έχουν πλήξει. Παράλληλα έχουμε ζητήσει επιτακτικά με συγκεκριμένες προτάσεις (φορολόγηση του πλούτου) όπως το κόστος της κρίσης να μην πέσει και πάλι στους ώμους των εργαζομένων.

Το ευρύ φάσμα δράσης του Κόμματος μας στο ΕΚ και το περιεχόμενο της μπορούν να κριθούν ως ικανοποιητικά. Αυτό δεν σημαίνει, ταυτόχρονα, ότι δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, προβλήματα και αδυναμίες που πρέπει να ξεπεράσουμε. Υπάρχει ανάγκη η πολιτική και δράση μας στα κορυφαία ζητήματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι όποιες αντανακλάσεις τους στην Κύπρο, να ενταχθούν σε μεγαλύτερο βαθμό στη συνολική κομματική δουλειά στην Κύπρο, έτσι ώστε να υπάρξει σύνδεση της δουλειάς του ΑΚΕΛ στις Βρυξέλλες με την κυπριακή πραγματικότητα. Πάνω σε αυτή την βάση υπάρχει διαπίστωση ότι:

• Χρειάζεται να γίνονται περισσότερες δημόσιες παρεμβάσεις του Κόμματος και ανάλογη επικοινωνία με τα στελέχη και μέλη μας.
• Η διοργάνωση ημερίδων, σε συνεργασία με τα Βοηθητικά Γραφεία και εμπειρογνώμονες δεν πραγματοποιούνται σε ικανοποιητικό βαθμό.
• Χρειάζεται περισσότερη εντατικοποίηση των ήδη υπαρχουσών επαφών, καθώς και συναντήσεις με φορείς και οργανωμένα σύνολα, το αντικείμενο και τα αιτήματα των οποίων υπερασπιστήκαμε στο Ευρωκοινοβούλιο, π.χ. ΑΗΚ-ΑΤΗΚ, ΠΟΒΕΚ, Εκπαιδευτικές Οργανώσεις, Φοιτητικές Ενώσεις, Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, εργαζόμενοι στα λιμάνια-υπηρεσίες και συντεχνίες.
• Απαιτείται καλύτερος συντονισμός μεταξύ της Ευρωκοινοβουλευτικής Ομάδας και της Κοινοβουλευτικής ομάδας στην Κύπρο, αφού τα πλείστα θέματα που ψηφίζονται στις Βρυξέλλες, ιδιαίτερα τα εναρμονιστικά, έρχονται μετά στα εθνικά κοινοβούλια.

3. Η παρέμβαση του ΑΚΕΛ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είχε ανέκαθεν βαθιά κοινωνικό χαρακτήρα. Η μερική αυτονομία της απέναντι στο κεντρικό κράτος της προσδίδει μια μεγαλύτερη δημοκρατικότητα, ενώ η πιο άμεση σχέση της με τον πολίτη της επιτρέπει να αφουγκράζεται πιο εύκολα τις έγνοιες, τα προβλήματα και τις προσδοκίες των ανθρώπων. Μπορεί να αξιοποιεί καλύτερα τους πόρους και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής. Μπορεί να μετατρέπει τις πόλεις και τις κοινότητες σε συστατικά μέρη συμμετοχικής δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής. Οι αποφάσεις της μπορούν να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη.

Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, που η σχέση του Κόμματος μας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν ήταν ποτέ ευκαιριακή ή περιστασιακή. Για χρόνια τώρα, οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του ΑΚΕΛ στο χώρο αυτό, αναπτύσσουν αξιόλογη δράση στη βάση της λογικής ότι η πόλη και οι λειτουργίες της πρέπει να υπηρετούν τον άνθρωπο και την ποιότητα της ζωής του στην καθημερινότητα μας.

Στις μέρες μας, η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται να αναλάβει νέους ρόλους -πολιτικούς, κοινωνικούς, αναπτυξιακούς, πολιτισμικούς. Δυστυχώς, ο κατακερματισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το ξεπερασμένο νομοθετικό πλαίσιο, ο συγκεντρωτισμός και οι πολιτικές λιτότητας, η ανομοιομορφία ως προς τις αρμοδιότητες και τους πόρους, μεταξύ Δήμων και Κοινοτήτων, και οι ανισότητες που προκύπτουν, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζουμε τα -μεμονωμένα- περιστατικά διαφθοράς, οδήγησαν στην απαξίωση και υποβάθμιση του θεσμού και δυσκολεύουν, όχι μόνο, την ανάληψη αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, αλλά, ακόμα και τη δυνατότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ασχοληθεί με τα βασικά.

Μεταρρύθμιση Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η μεταρρύθμιση, λοιπόν, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν και παραμένει για το ΑΚΕΛ αναγκαία συνθήκη για την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων των τοπικών κοινωνιών και για την απαλλαγή τους από τις στρεβλώσεις ενός κράτους και ενός πολιτικού συστήματος, που όλοι γνωρίζουμε πόσο αντιπαραγωγικό είναι.

Το ΑΚΕΛ διεκδικεί μια σύγχρονη, προοδευτική μεταρρύθμιση, που μέσω μιας ευρείας αποκέντρωσης, θα ενισχύει την εγγύτητα των τοπικών αρχών με τους πολίτες. Με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θέλουμε να ανακόψουμε την υποβάθμιση του θεσμού, επιδιώκουμε να δώσουμε νέα ώθηση και νέα δύναμη στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στις τοπικές κοινωνίες, στοχεύουμε σε μια ευρεία ανακατανομή πολιτικής και οικονομικής εξουσίας ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και την αυτοδιοίκηση, προς όφελος των πολιτών.

Οι συζητήσεις για τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση χρονολογούνται. Τα τελευταία δέκα, περίπου, χρόνια έγιναν διαδοχικές μελέτες, κάποιες από τις οποίες οδήγησαν και σε σχετικά νομοσχέδια, χωρίς όμως την όποια θετική κατάληξη. Το ΑΚΕΛ πρωτοστάτησε στην προσπάθεια Μεταρρύθμισης και συνέβαλε πάντοτε εποικοδομητικά στον διάλογο αυτό, έχοντας ως γνώμονα τη βιώσιμη, αποτελεσματική και ανθρωποκεντρική εξέλιξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στη διαδρομή όλων αυτών των χρόνων, η επαφή με τους πολίτες διετέλεσε για μας, καθοριστική σημασία. Γι’ αυτό, άλλωστε, επιμένουμε ότι οι όποιες αλλαγές στον χάρτη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να έχουν τη συναίνεση και στήριξη των τοπικών κοινωνιών και πρέπει να τεθούν σε δημοψηφίσματα.

Θέσεις – Προτάσεις – Επαφή

Ανεξάρτητα από την πορεία που θα πάρει η Μεταρρύθμιση, είναι σημαντικό να αξιοποιούμε συνεχώς τα χαρακτηριστικά του θεσμού για ενδυνάμωση της επαφής μας με τον κόσμο.

Η συλλογική διαμόρφωση θέσεων και προτάσεων, ο προγραμματισμός και η καλή οργάνωση της Δημοτικής/Κοινοτικής μας Ομάδας, η ενημέρωση και διαβούλευση με τις ΚΟΒ και ο καταρτισμός δράσεων από κοινού, η ανάληψη πρωτοβουλιών για επίλυση τοπικών προβλημάτων, είναι μερικά από τα στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν τη δουλειά μας.

Καθοριστικής σημασίας είναι τα πρόσωπα που επιλέγουμε να μας εκπροσωπήσουν στις τοπικές αρχές. Η διαδικασία καταρτισμού των ψηφοδελτίων μας δεν πρέπει να εξαντλείται στη συμπλήρωση του απαιτούμενου αριθμού υποψηφίων, έστω και αν τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στον τομέα αυτό. Θα πρέπει να επιλέγονται άτομα που, ιδιαίτερα στην εξέλιξη του θεσμού, έχουν τις γνώσεις, το κριτήριο και τη διάθεση να προσφέρουν και διατηρούν στενές σχέσεις με την τοπική κοινωνία. Είναι δε, απαραίτητο να υπάρχει συνεχής συντονισμός με το Κόμμα, λογοδοσία προς το Κόμμα και τους εκλογείς και αξιολόγηση της δουλειάς των εκπροσώπων μας.

Η συνεργασία εντός του ίδιου του Δημοτικού/Κοινοτικού Συμβουλίου και οι πρωτοβουλίες για καθιέρωση θεσμοθετημένων διαδικασιών και μορφών κοινωνικής παρέμβασης, η προσπάθεια επίτευξης συγκλίσεων, χωρίς αυτή να αναιρεί τη φιλοσοφία μας για τον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τον χαρακτήρα των πόλεων ή των κοινοτήτων, είναι επίσης σημαντικά στοιχεία. Για τη δουλειά μας αυτή είναι σημαντικό η τοπική κοινωνία να τηρείται ενήμερη: με συγκεντρώσεις, εκστρατείες και περιοδείες στις γειτονιές, με φυλλάδια ή παρεμβάσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης.

1. Η συμμετοχή των ΑΚΕΛιστών σε Μαζικούς Φορείς και Κοινωνικά Κινήματα

Ο σύγχρονος εθελοντισμός περνάει συνήθως μέσα από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ). Εκφράζεται τόσο σε παραδοσιακούς τομείς και μεθόδους (φιλανθρωπία, στήριξη «ευάλωτων» ομάδων, αθλητισμός, πολιτισμός), όσο και σε νέους τομείς παρέμβασης, καρπός νέων κοινωνικών αναγκών (οικολογία, διαφοροποίηση του αστικού τοπίου, αντιρατσισμός, φεμινισμός, ζητήματα ισότητας, ΛΟΑΤΚΙ κτλ.).

Το βασικό στοιχείο κατηγοριοποίησης αυτών των οργανώσεων είναι η σχέση τους με το κράτος. Για παράδειγμα, ο εθελοντισμός ως «φιλανθρωπία προς τους πιο αδύναμους», λειτουργεί ως υποκατάστατο του κοινωνικού κράτους. Είναι στην πραγματικότητα μια αναποτελεσματική διαδικασία, καθώς δεν αντιμετωπίζει τα δομικά κοινωνικά προβλήματα, αντίθετα, διευκολύνει τη μεταφορά της ευθύνης του κράτους για τους πολίτες του, στην ιδιωτική ή ατομική πρωτοβουλία. Είναι, όμως, γεγονός ταυτόχρονα ότι, βραχυπρόθεσμα, συμβάλλει στην άμβλυνση ορισμένων κοινωνικών προβλημάτων, γι’ αυτό και συνήθως αντιμετωπίζονται ευρύτερα με συμπάθεια. Πολλά προγράμματα κοινωνικής φροντίδας και στήριξης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού δημιουργήθηκαν και λειτουργούν χάρη στη δράση εθελοντών, μέσα από τα Συμβούλια Κοινοτικού Εθελοντισμού ή από Εθελοντικές Κοινωνικές Οργανώσεις.

Υπάρχει, όμως, και μεγάλος αριθμός οργανωμένων ομάδων, που στέκονται κριτικά και διεκδικητικά απέναντι στην κρατική εξουσία. Λειτουργούν ως ομάδες κοινωνικής αμφισβήτησης και ασκούν κριτική και πίεση, με κύριο στόχο την επανάκτηση του δημόσιου χώρου, την υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών, την έκφραση κοινωνικής αλληλεγγύης και υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σημειώνεται ακόμα ότι, μέσα σε αυτό το περιβάλλον οπισθοχώρησης δικαιωμάτων και δημοκρατίας, αποδυναμώνεται ο θεσμικός έλεγχος, είτε μέσω της ποδηγέτησης και εξάρτησης θεσμών, είτε της ελλιπούς στελέχωσης τους, είτε ακόμα του παραγκωνισμού τους.

Η κυρίαρχη προσπάθεια της κυβέρνησης είναι η μετατροπή των κινημάτων και φορέων σε «φιλανθρωπικά ιδρύματα» και ο αποχαρακτηρισμός της φτώχειας με την ταξική διάσταση που γνωρίζουμε. Προς αυτήν τη κατεύθυνση, παρατηρείται το φαινόμενο της επιλεκτικής προβολής των οργανώσεων, που δεν ασκούν κριτική στην κυβέρνηση και της πλήρους απαξίωσης και στέρησης οικονομικών πόρων από όσες οργανώσεις ασκούν κριτική και διεκδικούν κοινωνικές-συλλογικές λύσεις και κοινωνικές πολιτικές.

Παρά την κυβερνητική πολιτική και πρακτική, εμφανίζονται κινήματα, κινήσεις και πρωτοβουλίες, που καλύπτουν διάφορους ζωτικούς χώρους, με διάθεση προάσπισης και διεκδίκησης δικαιωμάτων. Τέτοιες κινήσεις είδαμε για παράδειγμα στο ζήτημα της προάσπισης της δημόσιας παιδείας, της διεκδίκησης του δικαιώματος στέγης, του δικαιώματος στην υγεία, του κοινωνικού αποκλεισμού και της μετανάστευσης, της προστασίας του περιβάλλοντος κ.α.

Ανάπτυξη πρωτοβουλιών και συνεργασίες

Το ΑΚΕΛ χρειάζεται να έχει μια σταθερή, διαχρονική και αμφίδρομη σχέση με τα κοινωνικά κινήματα και τους μαζικούς φορείς. Είναι φανερό ότι παρουσιάζονται αδυναμίες σ’ αυτή τη σχέση. Σε πολλές περιπτώσεις, αφήσαμε χώρο στη δεξιά, είτε οργανωμένα είτε σε επίπεδο προσωπικοτήτων, να παρεμβαίνει και να κερδίζει τις εντυπώσεις στον τομέα αυτό. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, το ΑΚΕΛ δεν έχει δομημένη σχέση με τα κοινωνικά κινήματα.

Η οικοδόμηση της σχέσης του ΑΚΕΛ με τα κοινωνικά κινήματα και τους μαζικούς φορείς περνά μέσα από το ρόλο και την ενεργό συμμετοχή των ΑΚΕΛιστών σ’ αυτά. Παρότι, αρκετά μέλη και στελέχη μας, πρωτοβουλιακά, συμμετέχουν και δραστηριοποιούνται σε διαφόρους φορείς, εντούτοις σπανίως έχουν την αναγκαία επαφή και στήριξη από το ΑΚΕΛ, ώστε να επιτυγχάνεται ένας πιο συλλογικός και αποτελεσματικός τρόπος παρέμβασης. Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα αυτά λειτουργούν αυτόβουλα, χωρίς καθοδήγηση, διαμορφώνουν πολιτικές και παίρνουν αποφάσεις.

Όπου, όμως, στελέχη του Κόμματος καταφέρνουν να ενεργοποιήσουν κινήματα/φορείς, να αναπτύξουν δράσεις/διεκδικήσεις και να έχουν παρέμβαση στην κοινωνία, το Κόμμα μας πιστώνεται τη δουλειά αυτή (π.χ. Κίνημα ενάντια στις εκποιήσεις κτλ.). Ταυτόχρονα, παράγονται πολιτικές και θέσεις οι οποίες επιστρέφουν και εμπλουτίζουν τις πολιτικές και τις δράσεις του Κόμματος και διευρύνουν την κοινωνική και πολιτική επιρροή της Αριστεράς. Εν κατακλείδι, τα κοινωνικά κινήματα και φορείς αποτελούν όχημα, που μας φέρνει σε επαφή με μεγάλες κοινωνικές ομάδες από άλλη οδό, βγάζοντας μας από την εσωστρέφεια και διευρύνοντας την πολιτική μας παρέμβαση. Η παρουσία των ΑΚΕΛιστών και των ΑΚΕΛιστριών σε αυτούς τους φορείς πρέπει να διακατέχεται από ήθος, εντιμότητα, σεβασμό, υπευθυνότητα και σοβαρότητα.

Όπως σημειώνεται και πιο πάνω, οι οργανώσεις αυτές παρουσιάζουν τις δικές τους ιδιομορφίες. Η δράση μας, λοιπόν, στο χώρο αυτό πρέπει να είναι ευέλικτη και να διαφοροποιείται ανάλογα, και σε καμία περίπτωση να υποκαθιστά τη λειτουργία τους. Η σχέση μας με αυτές τις ομάδες θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από ανεκτικότητα και συναινέσεις. Δεν μπορεί να στοχεύει στον «έλεγχο» τους ούτε να αντικρίζεται απλώς ως μια ευκαιρία να διευρύνουμε το ακροατήριο μας, αλλά ως μέσο ενεργοποίησης δυνάμεων της κοινωνίας, διεύρυνσης της σχέσης μας μαζί τους και διεκδίκησης κοινωνικών πολιτικών, που αποτελούν θέσεις και του Κόμματος.

Υπάρχουν τομείς, που θα πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλία, για τη δημιουργία ΜΚΟ που μέσω τους να διοχετεύονται πιο πλατιά θέσεις και προτάσεις μας.

Ανάπτυξη επαφών και διαμόρφωση προτάσεων

Προς αυτή την κατεύθυνση επιβάλλεται το άνοιγμα της δουλειάς του Κόμματος στην κοινωνία σε Μαζικούς Φορείς και σε Κοινωνικά Κινήματα, με μια πιο συγκροτημένη και σε σταθερή βάση παρακολούθηση και στήριξη των μελών του Κόμματος, που δρουν μέσα σε κοινωνικές οργανώσεις. Αυτό θα εμπλουτίζει και τις πολιτικές του Κόμματος. Θα βοηθήσει, παράλληλα, να ασχολούμαστε πιο εξειδικευμένα και συστηματικά με την παραγωγή πολιτικής και την ανάπτυξη επαφής με τους διαφόρους φορείς και τα κοινωνικά κινήματα, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Σημαντική είναι και η διασύνδεση της δουλειάς της κοινοβουλευτικής μας ομάδας με τη δουλειά μας στο χώρο των ΜΚΟ, μετατρέποντας τα αιτήματα της κοινωνίας σε δικές μας διεκδικήσεις, προτάσεις νόμου και πρακτική στήριξη.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να μας απασχολήσει ο εκσυγχρονισμός των παραδοσιακών οργανώσεων του Λαϊκού Κινήματος (συνδικαλιστικού, γυναικείου, αγροτικού), ώστε να αντιλαμβάνονται έγκαιρα τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας, να διαμορφώνουν θέσεις και να έχουν άμεση και αποτελεσματική παρέμβαση στην κοινωνία, κτίζοντας σχέσεις, συναινέσεις και συνεργασίες και κερδίζοντας εκτίμηση και εμπιστοσύνη.

Για να γίνουν όλα τα πιο πάνω πράξη είναι αναγκαία η οργανωτική παρακολούθηση, η θεσμοθέτηση τακτικών συναντήσεων για παραγωγή θέσεων και δράσεων, η ενθάρρυνση στελεχών μας να συμμετέχουν σε τέτοια κινήματα και μαζικούς φορείς, δίνοντας σαφή προτεραιότητα, μέσα από πρωτοβουλίες και κινηματικές δράσεις, στην ενίσχυση της απασχόλησης, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής.

2. Κίνημα Συνταξιούχων

Η σταθερή και διαχρονική στήριξη του ΑΚΕΛ στον αγώνα για βελτίωση των συντάξεων, των κοινωνικών παροχών και της ποιότητας ζωής των συνταξιούχων, είναι στοιχεία που συνέβαλαν, έτσι ώστε η εκτίμηση του ΑΚΕΛ ανάμεσα στους συνταξιούχους να βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.

Μέσα από την ΕΚΥΣΥ-ΠΕΟ, έχει κτιστεί ένα μαζικό, μαχητικό, διεκδικητικό κίνημα, το οποίο σήμερα αγωνίζεται μέσα σε δύσκολες συνθήκες, ως αποτέλεσμα των προβλημάτων και της απογοήτευσης που έχει συσσωρεύσει η σαρωτική επίθεση των κατακτήσεων των συνταξιούχων.

Το Κόμμα, πέραν από την αποφασιστική στήριξη, που θα συνεχίσει να παρέχει στους αγώνες των συνταξιούχων, για βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και για αξιοπρεπή ποιότητα ζωής, πρέπει να βοηθήσει και σε πρακτικό επίπεδο τα τοπικά κινήματα της ΕΚΥΣΥ, ώστε να αντιμετωπίσουν οργανωτικά προβλήματα.

3. Κίνημα Ειρήνης

Η υπεράσπιση της ειρήνης είναι το φλέγον καθήκον της εποχής μας. Ο αγώνας για επικράτηση και διατήρηση της ειρήνης δεν είναι μόνο αγώνας ενάντια στους πολέμους, αλλά και αγώνας ενάντια στις συστημικές αιτίες που τους προκαλούν. Η ειρήνη δυναμιτίζεται και υποσκάπτεται από τη φτώχεια, την ανισότητα, την εκμετάλλευση, τα τεράστια ελλείμματα δημοκρατίας. Στις συνθήκες αυτές αναδεικνύεται, όσο ποτέ άλλοτε, η ανάγκη της διεθνιστικής αλληλεγγύης και του αγώνα των λαών. Ρόλο στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα των λαών, με μια πλούσια παρακαταθήκη για μια αγωνιστική συνέχεια, διαδραματίζει το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης, του οποίου αναπόσπαστο κομμάτι είναι και το Παγκύπριο Συμβούλιο Ειρήνης (ΠΣΕ).

Το ΑΚΕΛ πρωτοστατεί στον αγώνα για ειρήνη και αλληλεγγύη, για παγκόσμιο πυρηνικό αφοπλισμό, για διάλυση των επιθετικών στρατιωτικών οργανισμών και εργαστηρίων βιολογικού πολέμου και τερματισμό των επιθετικών στρατιωτικών πολιτικών και επεμβάσεων της Ε.Ε. Το αντιιμπεριαλιστικό στοιχείο της δράσης του, είναι απόρροια της ιδεολογίας του. Γι’ αυτό και το Κόμμα συμμετέχει και στηρίζει τη δράση του ΠΣΕ, με το οποίο διατηρεί σχέσεις, που σφυρηλατήθηκαν στους μακρούς κοινούς αγώνες και κινητοποιήσεις, για την κατίσχυση της ειρήνης στην Κύπρο και στον κόσμο. Σημαντικότατο διαχρονικό καθήκον είναι, επίσης, το κτίσιμο ισχυρών γεφυρών φιλίας και κοινής αντιιμπεριαλιστικής πάλης με τις φιλειρηνικές δυνάμεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Η ένταση των πολεμικών επιχειρήσεων στην περιοχή μας, αλλά και η παρέμβαση στα εσωτερικά κυρίαρχων κρατών, που αντιστέκονται στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, απαιτεί εντατικοποίηση της αντιιμπεριαλιστικής μας δράσης, της έμπρακτης έκφρασης αλληλεγγύης και της ενότητας δράσης όλων των φιλειρηνικών και αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε όλο τον κόσμο. Χρέος μας είναι, να μαζικοποιηθεί και να πλατύνει το Κίνημα Ειρήνης, αναπτύσσοντας πλούσια και αγωνιστική δράση σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και της ζωής. Να δοθεί πλούσιο περιεχόμενο δράσης σε μέλη και φίλους του ΠΣΕ, έτσι που να καταστούν πραγματικά ενεργοί φιλειρηνιστές.

1. Η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας

Η παγκόσμια οικονομία βγήκε από μια πρωτοφανή σε έκταση κρίση του καπιταλιστικού συστήματος με εφαρμογή πολιτικών λιτότητας και μεταφοράς του κόστους στις πλάτες των εργαζομένων. Η λιτότητα παρουσιάστηκε ως αναγκαία προσαρμογή για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Παραμένει όμως κυρίαρχη πολιτική και μετά την οικονομική κρίση. Είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου επαναπροσδιορίζονται προς τα κάτω οι αμοιβές και πλήττονται οι προσδοκίες των εργαζομένων προς όφελος νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Πρόκειται για συγκεκριμένη ταξική επιλογή η οποία παρουσιάζεται ως φυσική και αναπόφευκτη.

Οι πολιτικές λιτότητας έχουν θεσμοθετηθεί, έχουν υιοθετηθεί και εφαρμόζονται και στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τους κυρίαρχους κύκλους. Επικεντρώνονται στη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα, στο ξήλωμα του κοινωνικού κράτους και στην επίθεση ενάντια στα δικαιώματα και στις κατακτήσεις των εργαζομένων. Μια πιο ακραία έκφρασή τους αποτελούν τα μνημόνια που επιβλήθηκαν σε χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, μεταξύ των οποίων και η χώρα μας και είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της κοινωνικής ανισότητας. Είναι τέτοιο το βάθος και η επίδραση των πολιτικών λιτότητας, ώστε η νέα γενιά σήμερα να είναι η πρώτη μετά από έναν αιώνα, που θα ζήσει χειρότερα από τη γενιά των γονιών της.

Οι πολιτικές αντιμετώπισης της κρίσης φόρτωσαν το κόστος στις ευάλωτες ομάδες, με αποτέλεσμα ο πλούτος να συγκεντρωθεί στα χέρια των πολύ λίγων και περισσότεροι άνθρωποι να φτωχοποιηθούν. Οι κοινωνικές ανισότητες έχουν πραγματικά εκτοξευτεί. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι μόλις το 0,9% του ενήλικου πληθυσμού του πλανήτη κατέχει το 44% του παγκόσμιου πλούτου. Στην «απέναντι όχθη», περίπου τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή πάνω από το 55% του ενήλικου πληθυσμού της Γης κατέχουν 6,3 τρισ. δολάρια, δηλαδή μόλις το 1,8% του συνολικού παγκόσμιου πλούτου. Από αυτούς περίπου οι μισοί ζουν με λιγότερα από 5,5 δολάρια τη μέρα… (στοιχεία Οκτωβρίου 2019).

Ταυτόχρονα, το δημόσιο χρέος όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά στις περισσότερες χώρες αυξήθηκε υπενθυμίζοντας την επισήμανση του Κ. Μαρξ ότι «το μοναδικό κομμάτι του λεγόμενου εθνικού πλούτου, που στους σύγχρονους λαούς ανήκει πραγματικά στο σύνολο του λαού, είναι το δημόσιο χρέος τους».

Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε πορεία επιβράδυνσης με ορατό τον κίνδυνο μιας νέας οικονομικής κρίσης. Μπροστά σε αυτό τον κίνδυνο, οι διάφοροι καπιταλιστικοί συνασπισμοί και οι μεγάλες οικονομικά δυνάμεις βρίσκουν καταφύγιο στον προστατευτισμό, τον οποίο για δεκαετίες είχαν δαιμονοποιήσει στο όνομα της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπορίου ή στη ρύθμιση των όρων εμπορίου ομάδων κρατών σε βάρος άλλων.

Ως αποτέλεσμα της έντασης της εκμετάλλευσης και των ιμπεριαλιστικών πολέμων, των επεμβάσεων και των πολεμικών συρράξεων εντάθηκε η μετανάστευση και οι ροές προσφύγων.

Χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι επίσης η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων που προκύπτουν από την κλιματική κρίση, φαινόμενα τα οποία σε μεγάλο βαθμό σχετίζονται με την καπιταλιστική εκμετάλλευση των παραγωγικών πόρων του πλανήτη, χωρίς έγνοια και υποχρέωση για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι αλλαγές που απαιτούνται δεν μπορούν να ληφθούν από ένα σύστημα που βάζει τα κέρδη πάνω από την ανθρώπινη ζωή στον πλανήτη.

Άλλο χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι η μεγάλη ανάπτυξη των τεχνολογικών δυνατοτήτων. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας όμως ελέγχεται από έναν μικρό αριθμό τεχνολογικών κολοσσών, οι οποίοι αποκομίζουν κέρδη δισεκατομμυρίων και ελέγχουν τη ροή των πληροφοριών και τα δεδομένα για τον καθένα μας.

Η πρόσφατη πανδημία του κορωνοϊού, όπως και κάθε κρίση, έφερε στο προσκήνιο αδυναμίες και προβλήματα που υπάρχουν με πολύ πιο έντονο και άμεσο τρόπο. Στο επίκεντρο της πανδημίας του κορωνοϊού βρέθηκε η δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο και αναδείχθηκαν με τον πιο τραγικό τρόπο οι ελλείψεις και τα προβλήματα των δημόσιων συστημάτων υγείας. Ελλείψεις που δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο του μεγέθους της πανδημίας αλλά συνδέονται άμεσα με τις τεράστιες περικοπές στις δαπάνες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στον τομέα της δημόσιας υγείας, τόσο στην Κύπρο από την Κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη όσο και διεθνώς.

Η πανδημία έχει απομυθοποιήσει το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας που κυριάρχησε τις προηγούμενες δεκαετίες και κορυφώθηκε με την τραπεζική κρίση, αφού οι συνταγές που προτείνει δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η  ανθρωπότητα. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ο ρόλος του κράτους είναι αναντικατάστατος και απαραίτητος στη διασφάλιση και λειτουργία των βασικών δικαιωμάτων του ανθρώπου και επιβεβαίωσε την ανάγκη για ουσιαστική παρέμβαση του κράτους σε ζωτικούς και στρατηγικούς τομείς της χώρας.

Η πανδημία έφερε ξανά στο προσκήνιο την αναγκαιότητα για καθολικό χαρακτήρα των συστημάτων υγείας, με πρωταγωνιστή τα δημόσια νοσηλευτήρια και το προσωπικό τους. Σήμερα, ακόμα και εκείνοι που στο παρελθόν υπήρξαν οι πιο πιστοί πολέμιοι του δημοσίου συστήματος υγείας αναγκάζονται, να αναγνωρίσουν τον κυρίαρχο ρόλο της δημόσιας υγείας.

2. Η Κυπριακή οικονομία σήμερα

Μετά από την περίοδο της συστημικής κρίσης και της επιβολής του κουρέματος καταθέσεων που κατέστρεψε την οικονομία και δραστικά μετέφερε τον πλούτο από τους πολλούς στους λίγους και των μνημονιακών πολιτικών, η Κυπριακή οικονομία βρίσκεται σε περίοδο ανάκαμψης. Η πανδημία έβαλε φρένο στους προηγούμενους ρυθμούς ανάπτυξης και υπογράμμισε την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης. Το ΑΚΕΛ έχει ετοιμάσει πρόταση για την στήριξη των εργαζομένων και της οικονομίας για την επόμενη μέρα έχοντας κατά βάση αυτά τα διδάγματα.

Η πορεία που ακολουθεί η κυπριακή οικονομία δεν μπορεί να στηρίξει τις ανάγκες της κοινωνίας και δημιουργεί σημαντικούς κινδύνους για το μέλλον. Η προσανατολισμένη προς την εξυπηρέτηση μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων ανάπτυξη, η διαρθρωτική επιδείνωση στην εργασία και στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών με την ανακατανομή του πλούτου και των εισοδημάτων προς όφελος των λίγων, καθώς και η απουσία ολοκληρωμένης κοινωνικής πολιτικής, έχουν φορτώσει το βάρος της κρίσης στον λαό και συνεχίζουν να κρατούν την κοινωνία καθηλωμένη.

Από το προηγούμενο Συνέδριο μέχρι σήμερα μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό πλήγμα ήταν η διάλυση του Συνεργατισμού από την κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, γεγονός που τροφοδότησε την ασυδοσία των τραπεζών και επέτεινε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Η πλειοψηφία της κοινωνίας συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες, αβεβαιότητα και κοινωνική ανασφάλεια. Οι εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες παραμένουν υψηλές, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και το ένα τέταρτο του πληθυσμού βρίσκεται στα όρια της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί σημαντικά, ιδιαίτερα στον τομέα της στέγασης, ενώ βασικά αγαθά (ηλεκτρικό ρεύμα, ψωμί, γάλα κ.λπ.) είναι από τα πιο ακριβά στην ΕΕ, απότοκο και της κατεύθυνσης που έχει δώσει η Κυβέρνηση στο αναπτυξιακό μοντέλο.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες η οικονομία χρειάζεται νέο όραμα που να στοχεύει στη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, στη σμίκρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού δημιουργώντας συνθήκες αύξησης της παραγωγής, ενίσχυσης του εισοδήματος και αξιοπρεπούς εργασίας.

1. Για βιώσιμη οικονομία

Στόχος μας είναι η οικοδόμηση μιας οικονομίας στην οποία θα βρίσκονται σε αρμονία: η οικονομική ανάπτυξη, η κοινωνική ευημερία, η αειφόρος αξιοποίηση των φυσικών πόρων.

Με πολύπλευρη και πολυεπίπεδη οικονομική ανάπτυξη στην οποία να συνυπάρχουν, να συνεργάζονται και να αλληλοσυμπληρώνονται η κρατική, η ιδιωτική και η συνεργατική πρωτοβουλία. Με δράσεις που αμφισβητούν την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη πολιτική και θέτουν στο επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Η οικονομική φιλοσοφία του ΑΚΕΛ στηρίζεται στις ακόλουθες αρχές:

• Στη βιώσιμη, ισορροπημένη και κοινωνικά προσανατολισμένη οικονομική ανάπτυξη.
• Στη δικαιότερη κατανομή του πλούτου που δημιουργεί η κοινωνία και στον καταμερισμό των οικονομικών βαρών, ανάλογα με το εισόδημα και το οικονομικό εκτόπισμα του καθενός.
• Στη διασφάλιση ποιοτικών θέσεων εργασίας, στη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και στη βελτίωση των δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους.
• Στον σεβασμό του περιβάλλοντος και στην προστασία των φυσικών πόρων από την άναρχη ανάπτυξη.
• Στον έλεγχο και στη ρύθμιση -στο βαθμό του δυνατού- της λειτουργίας της αγοράς για προστασία των οικονομικά ευάλωτων στρωμάτων της κοινωνίας.
• Στην εγκαθίδρυση ισονομίας, δικαιοσύνης και χρηστής διοίκησης σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής δραστηριότητας, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα.

1. Επανασχεδιασμός της οικονομίας

• Δημιουργία αποτελεσματικού και κοινωνικά ευαίσθητου Κράτους, το οποίο να προστατεύει και να στηρίζει τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα της κοινωνίας.
• Μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος με στόχο τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών μέσω της φορολόγησης του πλούτου, την υιοθέτηση κινήτρων για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των φαινομένων φοροδιαφυγής και διαφθοράς.
• Δημόσια οικονομικά που να στηρίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία υποδομών, τη δικαιότερη κατανομή του παραγόμενου πλούτου, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας.
• Εκσυγχρονισμός της οργάνωσης, λειτουργίας και διοίκησης των Δημόσιων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας, διαφυλάσσοντας τον κοινωνικό χαρακτήρα τους και συνεχίζοντας τη στήριξή τους στην αναπτυξιακή στρατηγική του Κράτους.
• Στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζόμενων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας και ενίσχυση της θέσης τους μέσα από την τεχνολογική αναβάθμισή τους και την εξασφάλιση πρόσβασης σε προσιτή χρηματοδότηση.
• Ανάπτυξη της συνεργατικής οικονομίας και επανασύσταση του συνεργατικού πιστωτικού τομέα με στόχο την προστασία των αγροτών, των μικρομεσαίων, των οικονομικά ασθενέστερων και τη βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της χώρας.
• Δημιουργία της οικονομίας της γνώσης με αύξηση της επένδυσης στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας.
• Αποφασιστική προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους και της οικονομίας για βελτίωση της παραγωγικότητας.
• Ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας με στόχο τη στήριξη των αγροτών. Ανάπτυξη της υπαίθρου με ανάδειξη όλων των οικονομικών πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων που την χαρακτηρίζουν.
• Επέκταση των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας με τον καταρτισμό νέας σύγχρονης βιομηχανικής πολιτικής με στόχο την εξάλειψη των διαρθρωτικών αδυναμιών και τον εκσυγχρονισμό του κυπριακού μεταποιητικού τομέα.
• Ενίσχυση του ρόλου της Κύπρου ως διεθνές κέντρο παροχής επαγγελματικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών καταπολεμώντας τη διαφθορά, ενισχύοντας τη διαφάνεια, καταπολεμώντας τη γραφειοκρατία και επιταχύνοντας την απόδοση δικαιοσύνης.
• Περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα της ναυτιλίας με την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
• Ενίσχυση της χώρας μας ως περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο.

1. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, το κλείσιμο του Συνεργατισμού σε συνδυασμό με πολιτικές των τραπεζών έχουν επιφέρει καίρια πλήγματα στη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας, την οποία αποτελούν οι μικρές και μεσαίες, οικογενειακές ως επί το πλείστον, επιχειρήσεις και οι αυτοεργαζόμενοι. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα από τη μείωση του κύκλου εργασιών τους, την έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης και τα αλλεπάλληλα κτυπήματα που δέχονται από τη νεοφιλελεύθερη πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Η κατάργηση των ωραρίων λειτουργίας των καταστημάτων είναι ένα από τα παραδείγματα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής των κυβερνώντων, η οποία αποβαίνει σε βάρος των εργαζομένων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Για αντιμετώπιση και αναστροφή της υφιστάμενης καταστροφικής πορείας το ΑΚΕΛ στηρίζει τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των μικρομεσαίων και των αυτοτελώς εργαζομένων.

Το ΑΚΕΛ προτείνει τα εξής:

Δημιουργία κρατικού χρηματοδοτικού φορέα με στόχο τη διοχέτευση χρηματοδότησης και ρευστότητας προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Διαφοροποίηση των πολιτικών των τραπεζών στα θέματα χρηματοδότησης και χρεώσεων προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Προστασία της επαγγελματικής στέγης.

Δια νόμου ρυθμισμένα ωφελήματα και λειτουργικά ωράρια κααστημάτων.

Δημιουργία φορέα και μονοθυρικής πύλης εξυπηρέτησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο Υπουργείο Εμπορίου.

Προώθηση προγραμμάτων στήριξης για τεχνολογική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων για σειρά επαγγελματικών ομάδων και κλάδων.

• Το τραπεζικό σύστημα

Οι κακές τραπεζικές πρακτικές και η πλημμελής εποπτεία ήταν αυτά που προκάλεσαν, σύμφωνα και με Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την οικονομική κρίση στη χώρα μας και όχι τα δημοσιονομικά. Τα γεγονότα που ακολούθησαν δημιούργησαν νέες πραγματικότητες στο τραπεζικό σύστημα, αρνητικές για τους μικρομεσαίους δανειολήπτες, τους πελάτες των τραπεζών και γενικότερα την κοινωνία. Η συγκεντροποίηση του τραπεζικού συστήματος, το ευνοϊκότερο θεσμικό και νομικό πλαίσιο λειτουργίας των τραπεζών σε βάρος των μικρομεσαίων δανειοληπτών, το κλείσιμο του Συνεργατισμού και το ξεπούλημά του σε ιδιωτική τράπεζα οδήγησαν στην ενίσχυση της αυθαιρεσίας των τραπεζών.

Στόχος της πολιτικής μας είναι η καθιέρωση ενός σταθερού και αξιόπιστου τραπεζικού συστήματος που να χρηματοδοτεί αποτελεσματικά τις ανάγκες των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, να διασφαλίζει την προστασία τους από τις παράνομες χρεώσεις και τις καταχρηστικές πρακτικές και να σέβεται το δικαίωμά τους για αξιοπρεπή στέγη.

1. Για τον τουρισμό

Το ΑΚΕΛ επιδιώκει τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης στρατηγικής ανάπτυξης που θα έχει στο επίκεντρό της τα οφέλη προς την κοινωνία. Στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι η αειφόρος τουριστική ανάπτυξη ικανοποιώντας οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες με την ταυτόχρονη διατήρηση της πολιτιστικής φυσιογνωμίας και της οικολογικής ισορροπίας. Για τούτο το ΑΚΕΛ έχει εκπονήσει ολοκληρωμένη μελέτη για τον τουρισμό.

Βασικός στόχος πρέπει να είναι η διαφοροποίηση του τουριστικού μας προϊόντος προς την κατεύθυνση:

• των ποιοτικών παρεχόμενων υπηρεσιών,
• την απεξάρτηση από την εποχικότητα,
• τον απεγκλωβισμό του τουριστικού μας προϊόντος από την υπερεξάρτηση από τους τουριστικούς πράκτορες.

Προτείνουμε:

• Επέκταση αεροπορικής σύνδεσης με υφιστάμενους και νέους προορισμούς, διείσδυση σε νέες αγορές παρέχοντας διευκολύνσεις, όπως π.χ. ηλεκτρονική έκδοση βίζας και συνεργασία με γειτονικές χώρες για προσέλκυση τουριστών μακρινών προορισμών.
• Δημιουργία νέων υποδομών και αναβάθμιση υφιστάμενων τουριστικών μονάδων για ανάπτυξη του τουρισμού υγείας – ευεξίας, του αθλητικού, αγροτικού, συνεδριακού, οικογενειακού τουρισμού.
• Υλοποίηση μεγάλων τουριστικών έργων ανάπτυξης, όπως θεματικά πάρκα, συνεδριακά κέντρα, αλιευτικά καταφύγια, προβλήτες ελλιμενισμού, καταδυτικά πάρκα με τεχνητούς υφάλους, ορεινά θέρετρα.
• Έμφαση στον εσωτερικό τουρισμό με σχέδια για επιχορηγούμενο κοινωνικό τουρισμό (συνταξιούχοι, χαμηλόμισθοι, νεαρά ζευγάρια).
• Αποφασιστική προώθηση της ανάπτυξης του τουρισμού στην περιοχή του Τροόδους.
• Σεβασμό των ρυθμισμένων εργασιακών σχέσεων καθώς και εργοδότηση προσοντούχου προσωπικού μέσα από πρότυπα της ΑνΑΔ, μεταξύ των οποίων και η βασική γνώση της ελληνικής γλώσσας.
• Θεσμοθέτηση της κατάρτισης για το ανειδίκευτο προσωπικό και προγραμμάτων συνεχούς κατάρτισης των εργαζομένων.

1. Ενεργειακή Πολιτική

H ενεργειακή πολιτική πρέπει να έχει περιεχόμενο το οποίο θα οδηγεί στην κατοχύρωση της ενέργειας ως κοινωνικό αγαθό και καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας προς όφελος της κοινωνίας.

Στόχος της ενεργειακής πολιτικής πρέπει να είναι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, η μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Βασικό εργαλείο για υλοποίηση της πιο πάνω πολιτικής αποτελεί η διαμόρφωση ενός Ολοκληρωμένου Ενεργειακού Στρατηγικού Σχεδιασμού που θα καλύπτει όλες τις πτυχές της ενεργειακής στρατηγικής στον ηλεκτρισμό, το φυσικό αέριο, τις μεταφορές και την οικονομία. Ενός σχεδιασμού που θα καλύπτει με διαφάνεια τα θέματα του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της αειφόρου ανάπτυξης, της ενεργειακής αποδοτικότητας και του ασφαλούς εφοδιασμού της χώρας.

Αγορά Ηλεκτρισμού

Οι Κύπριοι καταναλωτές πληρώνουν σήμερα πολύ ακριβή ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό οφείλεται στην πλήρη εξάρτηση της παραγωγής από ορυκτά καύσιμα, την ανικανότητα της κυβέρνησης να εισάξει έγκαιρα Φυσικό Αέριο και την αδυναμία της να εντάξει τις ΑΠΕ με τρόπο που να οδηγεί σε μείωση του κόστους για τους καταναλωτές.

Για την αντιμετώπιση αυτής της πολύ ανησυχητικής κατάστασης το ΑΚΕΛ προτείνει τα πιο κάτω:

• Στροφή της ηλεκτροπαραγωγής στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Η εξέλιξη της τεχνολογίας στον τομέα σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της Κύπρου μπορεί να προσφέρει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια.
• Συνέχιση και επέκταση του προγράμματος συμψηφισμού κιλοβατώρας (Net Metering) σε οικίες, επαγγελματικά υποστατικά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
• Εισαγωγή το συντομότερο φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή.
• Λειτουργία της αγοράς ηλεκτρισμού με τέτοιο τρόπο ώστε τα όποια οφέλη προκύπτουν να αντανακλώνται στο τελικό κόστος για τους πολίτες.
• Καταρτισμό νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης μέχρι το 2030. Κύριος στόχος είναι η αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, η μείωση θερμοκηπιακών αερίων, η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και η εξοικονόμηση ενέργειας.
• Προώθηση συνεταιριστικών κοινοτικών ΑΠΕ.

Αξιοποίηση Υδρογονανθράκων

Ο εντοπισμός κοιτάσματος υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ το 2011, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα για την Κύπρο, νέες προκλήσεις και νέες προοπτικές. Η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια κατάφερε να εντάξει την Κύπρο στον ενεργειακό χάρτη.

Δυστυχώς η κυβέρνηση αντιμετώπισε το θέμα των υδρογονανθράκων περισσότερο ως επικοινωνιακό εργαλείο για εσωτερική κατανάλωση παρά ως εργαλείο για προώθηση της λύσης του Κυπριακού και για οικονομική ανάπτυξη του τόπου.

Ελλείψει συνολικής ενεργειακής πολιτικής οι κυβερνώντες δίνουν έμφαση στην καλλιέργεια ψευδαισθήσεων στους πολίτες. Ψευδαισθήσεις ότι θα μετατραπούμε σε εναλλακτική αγορά για την Ευρώπη. Ψευδαισθήσεις ότι από μέρα σε μέρα ξεκινά ο αγωγός East-Med. Ψευδαισθήσεις για τα έσοδα από την πώληση ΦΑ.

Οι διεθνείς τιμές ΦΑ και οι εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας είναι τέτοιες που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της Κύπρου δεν θα οδηγήσει σε μεγάλα έσοδα. Πολύ περισσότερο δεν θα ανατρέψει τα ισοζύγια δυνάμεων και δεν θα μετατρέψει την Κύπρο σε υπερδύναμη της περιοχής. Το ΦΑ πρέπει να αποτελέσει κίνητρο για λύση και επανένωση του τόπου και του λαού μας. Η επίλυση του κυπριακού παραμένει ο υπέρτατος στόχος και οι όποιοι σχεδιασμοί, πρέπει να τον εξυπηρετούν.

Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω:

• Πρέπει να συνεχιστεί το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση οφείλει να είναι απαιτητική από τις εταιρείες ώστε να ανταποκρίνονται στις συμβατικές τους υποχρεώσεις. Η ανάπτυξη κοιτασμάτων από εταιρείες πρέπει να έχει ως προϋπόθεση την ηλεκτροπαραγωγή στην Κύπρο από ΦΑ.
• Προτεραιότητα στους σχεδιασμούς πρέπει να είναι το τερματικό υγροποίησης. Έτσι, δημιουργούμε πραγματική ανάπτυξη, αποκτούμε δυνατότητα πώλησης ΦΑ σε αγορές όπου οι τιμές είναι πιο συμφέρουσες και τροφοδοτείται η Κύπρος με ΦΑ για ηλεκτροπαραγωγή.
• Βασική στρατηγική θα πρέπει να είναι η μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο και σε ενεργειακή γέφυρα μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Μέσης Ανατολής.

1. Δημόσιοι Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας

Το ΑΚΕΛ από θέση αρχής είναι ενάντια στην ιδιωτικοποίηση Δημόσιων Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας (ΔΟΚΩ). Η ιδιωτικοποίηση ΔΟΚΩ που έχουν στρατηγική σημασία για μια χώρα όπως είναι η Ενέργεια, οι Τηλεπικοινωνίες, το Νερό, τα Λιμάνια, τα Αεροδρόμια και άλλοι στρατηγικοί τομείς, λειτουργεί ενάντια στα συμφέροντα των εργαζομένων και της κοινωνίας.

Αυτοί οι τομείς είναι νευραλγικής σημασίας για την πολιτεία, την οικονομία και την κοινωνία. Είναι απαραίτητοι εκτός των άλλων για την ασφάλεια μιας χώρας και την επάρκεια στην παροχή υπηρεσιών. Χρειάζεται να υπόκεινται σε κοινωνικό έλεγχο και να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών σε αυτούς. Τα κερδοσκοπικά ιδιωτικά συμφέροντα υπονομεύουν τον στρατηγικό χαρακτήρα και καθιστούν το κράτος και την κοινωνία δέσμιους και εξαρτώμενους σε ιδιώτες. Το επιχείρημα αυτό ενισχύεται ακόμα περισσότερο στην περίπτωση της Κύπρου, λόγω της γεωγραφικής θέσης και του μεγέθους της χώρας, αλλά και λόγω του ότι είμαστε ημικατεχόμενη χώρα.

Με τις ιδιωτικοποιήσεις, οι μεγάλες επενδύσεις που έγιναν από το κράτος και ο πλούτος που παράχθηκε παραχωρείται σε εξευτελιστικές τιμές στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Έχει αποδειχτεί από τη διεθνή εμπειρία ότι εκεί που γίνονται ιδιωτικοποιήσεις μακροπρόθεσμα υπονομεύεται το συμφέρον της κοινωνίας συνολικά, αυξάνονται οι τιμές για τους καταναλωτές και απορρυθμίζονται οι εργασιακές σχέσεις.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη, παρά τις περί αντιθέτου δεσμεύσεις της, από την πρώτη μέρα ανάληψης της εξουσίας στόχευσε σε σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις εκμεταλλευόμενη την κρίση, το Μνημόνιο και την υποστήριξη της Τρόικα.

Το ΑΚΕΛ έθεσε ως πολιτική προτεραιότητα την αποτροπή των ιδιωτικοποιήσεων. Σε συνεργασία με την ΠΕΟ και την καθοριστική συμμετοχή των εργαζομένων, έγινε κατορθωτό να κτιστούν ισχυρά μέτωπα αντίστασης τα οποία βρήκαν υποστήριξη εξελικτικά από την κοινωνία. Σε συνδυασμό δε με τη σταθερή και σθεναρή στάση του ΑΚΕΛ στη Βουλή, εμποδίστηκε μέχρι σήμερα το ξεπούλημα των πλέον σημαντικών Οργανισμών, της CYTA και της ΑΗΚ.

Παρά τη μεγάλη προσπάθεια δεν αποφεύχθηκε η ιδιωτικοποίηση του Λιμανιού της Λεμεσού. Αυτό που έγινε με το λιμάνι Λεμεσού είναι απόδειξη ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δεν εξυπηρετούν το δημόσιο όφελος. Η ιδιωτικοποίηση μείωσε τα έσοδα του κράτους, έφερε ζημιές στους εμπορευόμενους και την οικονομία, υπερχρεώσεις και αβεβαιότητα και έθεσε υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα της Αρχής Λιμένων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση θα επανέλθει για τις ιδιωτικοποιήσεις. Ήδη, το έχει κάνει ξεκάθαρο για τη CYTA.

Την ίδια ώρα, το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει:

• Να υποστηρίζει τη διατήρηση του κοινωνικού χαρακτήρα των ΔΟΚΩ.
• Να αντιστέκεται στο ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου.
• Να απαιτεί το νοικοκύρεμα και τον εκσυγχρονισμό τους, ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα ως βραχίονες ανάπτυξης και περαιτέρω ενίσχυσης των οικονομικών του κράτους. Είναι επιβεβλημένος ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού τους πλαισίου για μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία με τρόπο που θα τους επιτρέπει να αντέχουν και να είναι πρωταγωνιστές και σε περιβάλλον ανταγωνισμού.
• Να υποστηρίζει την ίδρυση ή επανίδρυση ΔΟΚΩ εκεί που κρίνει ότι εξυπηρετεί το συμφέρον του λαού.

3. Εργαζόμενοι και εργασιακά δικαιώματα

1. Οι διεκδικήσεις των εργαζομένων για ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις

Στην Κύπρο, με την κορύφωση της κρίσης και με την άνοδο στην εξουσία της κυβέρνησης της δεξιάς με νεοφιλελεύθερη πολιτική στα εργασιακά και κοινωνικά θέματα, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων επιταχύνθηκε ραγδαία. Καθοριστικός παράγοντας σ’ αυτή την κατεύθυνση ήταν και η συμφωνία του Νίκου Αναστασιάδη με το Eurogroup και η υπογραφή του μνημονίου με την Τρόικα.

Με το μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων και την εκτόξευση της ανεργίας, το Συνδικαλιστικό κίνημα υποχρεώθηκε σε τακτική οργανωμένης υποχώρησης. Κύριο μέλημα ήταν να παραμείνουν ζωντανές οι συλλογικές συμβάσεις και να αποφευχθεί ο ορατός κίνδυνος μιας άτακτης υποχώρησης, έξω από τον έλεγχο του Συνδικαλιστικού κινήματος.

Από το 2015 και μετά το Κίνημα έχει περάσει στην αντεπίθεση και διεκδικεί αποφασιστικά επαναφορά όσων έχουν παραχωρηθεί και δικαιότερη ανακατανομή του παραγόμενου πλούτου. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα σ’ αυτές τις αντίξοες συνθήκες, μαζί με την ΠΕΟ, είχαμε λόγω της σθεναρής μας στάσης και σημαντικές επιτυχίες, οι οποίες πρέπει να καταγράφονται. Εκτός από τη διατήρηση των συμβάσεων και τη συνέχιση της λειτουργίας του συστήματος συλλογικών διαπραγματεύσεων, καταφέραμε να εμποδίσουμε την ιδιωτικοποίηση της CYTA και της ΑΗΚ. Καταφέραμε επίσης να διασώσουμε τον θεσμό της ΑΤΑ, έστω και προσωρινά κουτσουρεμένης, με προοπτική να τον επαναφέρουμε πλήρως.

Η κατάσταση των εργασιακών σχέσεων

Το σύστημα εργασιακών σχέσεων της Κύπρου, το οποίο ιστορικά βασίστηκε στη υψηλή συνδικαλιστική πυκνότητα και οργάνωση που οδηγούσε σε ρύθμιση των όρων απασχόλησης μέσα από συλλογικές συμβάσεις εργασίας και στην παρέμβαση του κράτους με τη νομοθετική κατοχύρωση βασικών εργασιακών δικαιωμάτων (κοινωνική ασφάλιση, ετήσια άδεια, χρόνος εργασίας, ίση αμοιβή κ.λπ.) άρχισε να ανατρέπεται τα τελευταία χρόνια. Αρχικά, κυρίως ως αποτέλεσμα αλλαγών στη σύνθεση της απασχόλησης: αφενός μείωση της απασχόλησης στους παραδοσιακούς κλάδους του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα και αφετέρου διόγκωση της απασχόλησης σε τομείς με χαμηλή συνδικαλιστική εκπροσώπηση (π.χ. εμπόριο) ή με την ανάδυση νέων κλάδων οικονομικής δραστηριότητας, όπου το συνδικαλιστικό κίνημα αδυνατούσε να διεισδύσει. Τα τελευταία χρόνια όμως, αυτή η ανατροπή επιτείνεται λόγω της επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού και των ιδεολογικών αφηγημάτων που τον συνοδεύουν.

Όπως σε όλη την Ευρώπη και στον κόσμο γενικότερα, έτσι και στην Κύπρο το κεφάλαιο και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι χρησιμοποίησαν την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια στη ζώνη του Ευρώ, καθώς και την αλματώδη αύξηση της ανεργίας, για να υποσκάψουν τη ρύθμιση και προστασία της εργασίας μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις. Προώθησαν την ευελιξία στην απασχόληση και νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας για να πλήξουν το συνδικαλισμό των εργαζομένων με τον εκφοβισμό των εργαζομένων και την απαξίωση της συλλογικής διεκδίκησης και του συλλογικού αγώνα.

Αυτές οι εξελίξεις έχουν οδηγήσει στη συρρίκνωση του ποσοστού συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις -που σήμερα κυμαίνεται γύρω στο 50% και κατά συνέπεια στην ανατροπή του ισοζυγίου δυνάμεων. Ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων, ιδιαίτερα νέων εργαζομένων, έχουν αποξενωθεί από τη διαδικασία της συλλογικής διεκδίκησης με αποτέλεσμα να στερούνται βασικών εργασιακών δικαιωμάτων και προστασίας και να αμείβονται με χαμηλούς μισθούς.

Μέσα στην κρίση, οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι συνεπικουρούμενοι από την κυβέρνηση επανέφεραν και το θέμα της νομοθετικής ρύθμισης του δικαιώματος της απεργίας στις ουσιώδεις υπηρεσίες. Η προσπάθεια τερματίστηκε, λόγω της σθεναρής αντίστασης του Κόμματός μας και όλου του συνδικαλιστικού κινήματος. Η πρόθεση, όμως, αν και αδρανής παραμένει ζωντανή.

Όμως, το σύστημα εργασιακών σχέσεων που λειτουργεί για δεκαετίες, έχει ως βασική προϋπόθεση την ισορροπία ισχύος μεταξύ συνδικάτων και εργοδοτικών συνδέσμων. Από τη στιγμή που αυτή η ισορροπία ισχύος έχει δραστικά ανατραπεί σε βάρος της εργασίας, η πολιτεία οφείλει να στηρίξει τα εργασιακά δικαιώματα με θεσμικά και νομοθετικά μέτρα, ώστε να κατοχυρωθεί ότι οι συλλογικές συμβάσεις όχι μόνο θα συνομολογούνται αλλά και θα εφαρμόζονται από όλους.

1. Εργασία και μισθοί

Με ιδιαίτερα έντονο και οξύ τρόπο εφαρμόστηκαν αυτές οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές την περίοδο της κρίσης. Η πολιτική που ασκήθηκε από την κυβέρνηση της Δεξιάς και τους θεσμούς (ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ) για την αντιμετώπιση της βαθιάς οικονομικής κρίσης του καπιταλισμού, που στην Κύπρο εκδηλώθηκε στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αποτέλεσε το όχημα μιας γενικευμένης επίθεσης του κεφαλαίου για την προώθηση της ευελιξίας στις εργασιακές σχέσεις και την απαξίωση της εργασίας.

Το φαινόμενο της απορρύθμισης της εργασίας προσέλαβε εκτεταμένες διαστάσεις με διάφορους τρόπους όπως, τη μη εφαρμογή των συμφωνημένων συλλογικών συμβάσεων εργασίας από όλες τις επιχειρήσεις, την προώθηση προσωπικών συμβολαίων για τους νεοπροσλαμβανόμενους και τους κοινοτικούς εργαζόμενους, την εξωτερική ανάθεση εργασιών (το λεγόμενο outsourcing), την ψευδοαπασχόληση με τη μέθοδο της αγοράς υπηρεσιών (ενός μηχανισμού απασχόλησης που αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα).

Αποτέλεσμα αυτής της διαχείρισης ήταν το κόστος της κρίσης να φορτωθεί αποκλειστικά και μόνο στους ώμους των εργαζομένων: οι απολαβές και οι συντάξεις των εργαζομένων δέχτηκαν ένα πρωτοφανές πλήγμα, ενώ δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι βρέθηκαν στην ανεργία και άλλοι οδηγήθηκαν στην υποαπασχόληση ή στην αποδοχή απαράδεκτων όρων και συνθηκών εργασίας.

Οι πραγματικοί μισθοί, μέχρι το τέλος του καλοκαιριού του 2014 είχαν υποστεί μείωση κατά 11%. Στην περίοδο της επιστροφής της κυπριακής οικονομίας σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που ακολούθησε, και παρότι οι μισθοί επωφελήθηκαν από τον αποπληθωρισμό και μικρές αυξήσεις, στο μέσο του 2019 οι πραγματικοί μισθοί εξακολουθούν να υστερούν κατά 8% έναντι του 2010.

Τα εισοδήματα της εργατικής οικογένειας έχουν επηρεαστεί και από την αλματώδη αύξηση της ανεργίας ή/και επιδείνωση της ποιότητας της εργασίας. Κατά τη διάρκεια της κρίσης η ανεργία, η μακροχρόνια ανεργία και η ανεργία των νέων, η μερική και προσωρινή απασχόληση, γνώρισαν εκρηκτική αύξηση. Την ίδια περίοδο χιλιάδες εργαζόμενοι εγκαταλείπουν, λόγω απαισιοδοξίας, την προσπάθεια εξεύρεσης εργασίας ή μεταναστεύουν στο εξωτερικό.

Η κατάσταση στην αγορά εργασίας, ακολουθώντας τους παγκόσμιους ρυθμούς, παρουσίασε βελτίωση. Αναμένεται όμως, αρνητική διαφοροποίηση, λόγω της πανδημίας αλλά και της εκμετάλλευσης της κρίσης από αριθμό εργοδοτών. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών η ανεργία το 2020 αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Δυστυχώς όμως δεν δόθηκαν ουσιαστικές εισηγήσεις για επίλυση του προβλήματος πέραν της επιδοματικής πολιτικής.

Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω διαδικασιών, κατά τη διάρκεια της κρίσης και εφαρμογής του μνημονιακού προγράμματος, συντελέστηκε μία πρωτόγνωρη μετατόπιση στη διανομή του εθνικού εισοδήματος στον επιχειρηματικό τομέα προς όφελος του κεφαλαίου. Το εισοδηματικό μερίδιο των εργαζομένων, με αφετηρία το 2013 και μέχρι το 2015 μειώθηκε κατά 7,5%, από 55,5% σε 48%. Στη διάρκεια της ανάκαμψης της οικονομίας παρουσιάστηκε μία οριακή μόνο αύξηση του μεριδίου και σταθεροποίηση κάτω από το 50%, γεγονός που υποδηλοί ότι ενδεχομένως να έχει εγκατασταθεί ένα νέο καθεστώς διανομής των εισοδηματικών μεριδίων που ευνοεί τα κέρδη και τα εισοδήματα του κεφαλαίου.

Με το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού και τις αποφάσεις που λήφθηκαν από την κυβέρνηση για κλείσιμο εργασιών σχεδόν στους πλείστους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι βρέθηκαν προσωρινά εκτός εργασίας. Μέσα στις συνθήκες αυτές το ΑΚΕΛ έθεσε ως προτεραιότητα την διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς εισοδήματος στους εργαζόμενους, την διασφάλιση των θέσεων εργασίας και την αποτροπή ενός νέου κύκλου πολιτικών λιτότητας, περικοπών και επιθέσεων στα εργατικά δικαιώματα, στις κοινωνικές δαπάνες και πολιτικές.

Η πανδημία του κορωνοϊού ανέδειξε τις επιπτώσεις που επέφεραν οι πολιτικές της απορρύθμισης της εργασίας που εκτεταμένα εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια στην Ε.Ε. και στην Κύπρο. Ανέδειξε ταυτόχρονα τη σημασία του κοινωνικού κράτους. Φαινόμενα όπως η αδήλωτη εργασία ή η υποδηλούμενη εργασία, η ψευδοαπασχόληση, η μείωση της συνδικαλιστικής κάλυψης και της κάλυψης με ρυθμισμένους όρους απασχόλησης αναδείχθηκαν με ακόμα πιο έντονο τρόπο. Αναδείχθηκαν επίσης τα μεγάλα ελλείμματα κοινωνικής πολιτικής που υπάρχουν στον τόπο μας.

Έχοντας υπόψη ότι και πάλι από το μεγάλο κεφάλαιο και τους θιασώτες της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού θα γίνει προσπάθεια να φορτωθούν μονόπλευρα τα βάρη και αυτής της κρίσης στους εργαζόμενους και στις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες το ΑΚΕΛ θα πρέπει με τις παρεμβάσεις και τις δόσεις του θα στηρίξει τον αγώνα του συνδικαλιστικού κινήματος για προστασία των δικαιωμάτων και εισοδημάτων των εργαζομένων, για ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις για εργασία με δικαιώματα.

• Κοινωνική Ασφάλιση

Η κοινωνική ασφάλιση, που είναι ο βασικότερος πυλώνας κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, έχει επίσης δεχτεί κτυπήματα κατά τη διάρκεια της κρίσης και εφαρμογής του μνημονιακού προγράμματος. Επιβλήθηκαν μία σειρά από αλλαγές, που αφενός δυσχεραίνουν την πρόσβαση σε ωφελήματα και δικαιώματα και αφετέρου καταργούν βοηθήματα ή κουτσουρεύουν το ύψος άλλων επιδομάτων. Από αυτές ξεχωρίζουν η αναλογιστική μείωση για πάντα, ύψους 12% των συντάξεων γήρατος για όσους επιλέγουν να πάρουν τη σύνταξη στο 63^ο έτος και η προσαρμογή (αύξηση) του ορίου συνταξιοδότησης ανάλογα με την εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής. Πλήγμα δέχθηκε το βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων και από τις πολιτικές λιτότητας και περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση. Χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχοι απώλεσαν το επίδομα χαμηλοσυνταξιούχου, η παραχώρηση πασχαλινού επιδόματος περιορίστηκε μόνο για μερικές χιλιάδες από τους χαμηλοσυνταξιούχους, ουσιαστικά καταργήθηκαν τα ωφελήματα της κάρτας συνταξιούχου.

1. Ποιοτική εργασία με δικαιώματα

Το Κόμμα μας έχει επίγνωση της κατάστασης που επικρατεί στην αγορά εργασίας, στα δικαιώματα, στις απολαβές και στην κοινωνική προστασία της λαϊκής οικογένειας και των εργαζομένων. Δεν παραμένει θεατής των εξελίξεων. Αναλύει τις εξελίξεις, διατυπώνει και παλεύει τις θέσεις του, συντονίζεται και βρίσκεται στα χαρακώματα μαζί με το ταξικά προσανατολισμένο κίνημα των εργαζομένων. Αξιολογεί τη δράση του και διαμορφώνει μεσοπρόθεσμα προγράμματα δράσης για τη στήριξη των αγώνων των εργαζομένων, την ενίσχυση της μαζικότητας του εργατικού κινήματος, την αποκατάσταση των εισοδημάτων της εργατικής οικογένειας, την αποτίναξη των βαρών που η μνημονιακή πολιτική φόρτωσε στους ώμους των εργαζομένων.

Η προσπάθεια του κεφαλαίου και των φορέων που το εκπροσωπούν συνδικαλιστικά και πολιτικά για προώθηση της απορρύθμισης και ευελιξίας στην απασχόληση, για απαξίωση της εργασίας και μετατροπή της σε ένα απλό εμπορικό αγαθό, που η τιμή του ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τις ορέξεις του κεφαλαίου, προσέκρουσε στην οργανωμένη πάλη και αντίσταση του συνδικαλιστικού κινήματος και στα μέσα που αυτό διαθέτει για να προασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Σημαντική επιτυχία του συνδικαλιστικού κινήματος είναι για παράδειγμα το γεγονός ότι έχει επιβληθεί από το Συνδικαλιστικό κίνημα ως τριμερής συλλογική συμφωνία, η νομοθετική υποχρέωση για εφαρμογή βασικών προνοιών της συλλογικής σύμβασης στις δυο μεγάλες κλαδικές συμβάσεις, των οικοδόμων και των ξενοδοχοϋπαλλήλων, επιβάλλοντας έτσι παρέμβαση της πολιτείας στην επαναρρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Αυτή η επιτυχία ανοίγει δρόμο και για την καθιέρωση ελάχιστων μισθών σε όλο το φάσμα της οικονομίας, οι οποίοι να μην είναι αυθαίρετοι αλλά να συνδέονται άμεσα με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συλλογικές συμβάσεις.

Το ΑΚΕΛ έχει την πεποίθηση ότι το σύστημα εργασιακών σχέσεων της Κύπρου, που στηρίζεται στη διαμόρφωση των όρων εργασίας μέσα από τη συνομολόγηση συλλογικών συμβάσεων μεταξύ των οργανώσεων των εργαζομένων και εργοδοτών και τριμερών συμφωνιών για τις συνθήκες εργασίας μεταξύ της κυβέρνησης και των οργανώσεων των εργαζομένων και των εργοδοτών, απαιτεί μαζικά και ισχυρά συνδικάτα. Το πιο ισχυρό εχέγγυο για την εφαρμογή μίας σύμβασης ή συμφωνίας είναι η δύναμη του συνδικαλιστικού κινήματος.

Με στόχο την αντιμετώπιση των φαινομένων της απορρύθμισης και την αποκατάσταση της ισορροπίας δυνάμεων που έχει ανατραπεί τα τελευταία χρόνια προς όφελος του κεφαλαίου το ΑΚΕΛ στηρίζει τους αγώνες του συνδικαλιστικού κινήματος για:

• Νομοθετικές ρυθμίσεις που να υποχρεώνουν τους εργοδότες να εφαρμόζουν τις συμφωνημένες συλλογικές συμβάσεις.
• Τερματισμό της αγοράς υπηρεσιών για κάλυψη μόνιμων αναγκών από τον δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα.
• Νομικές ρυθμίσεις που να καθορίζουν τα χαρακτηριστικά που διέπουν τη σχέση εργοδότη – εργοδοτούμενου. Προς τον σκοπό αυτό έχει ήδη κατατεθεί πρόταση νόμου από το ΑΚΕΛ.
• Νομοθετική θέσπιση μηχανισμού τριμερούς διαβούλευσης και διαπραγμάτευσης μέσα από τον οποίο θα διαμορφώνονται ελάχιστοι όροι μισθών και βασικών εργασιακών δικαιωμάτων (13^ος μισθός, υπερωρίες, αργίες) για όσους εργαζόμενους δεν καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις.

Η απαίτηση ώστε μέσα από νομοθετικές παρεμβάσεις να προστατευτούν οι εργασιακές σχέσεις από το ξεχαρβάλωμα και την απορρύθμιση, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει και επιθυμία ανατροπής του συστήματος της ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης. Αντίθετα, στόχος είναι η διάσωση και προστασία αυτού του συστήματος μέσα από την ενίσχυση στην πράξη της αποτελεσματικότητάς του.

Το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι η κάθε νομοθετική πρωτοβουλία θα πρέπει να είναι η κατάληξη μίας δομημένης συλλογικής διαπραγμάτευσης και συμφωνίας. Η νομοθετική ρύθμιση αποτελεί συγκυριακή ανάγκη και δεν είναι σίγουρα το υποκατάστατο της συλλογικής δράσης και πάλης των εργαζομένων μέσα από μαζικά και ισχυρά συνδικάτα.

Ταυτόχρονα, την επόμενη περίοδο οι αγώνες των εργαζομένων, που το Κόμμα θα στηρίξει με κάθε μέσο θα πρέπει να επικεντρωθούν στην αποκατάσταση του χαμένου εισοδήματος της εργατικής οικογένειας και των συνταξιούχων, στη στήριξη των ανέργων, των κοινωνικά ευάλωτων εργαζομένων και των χιλιάδων εργαζομένων που η ανάγκη τους σπρώχνει σε κακοπληρωμένες ή/και ανασφάλιστες θέσεις εργασίας. Ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά, το ΑΚΕΛ υποστηρίζει και διεκδικεί:

• Επέκταση του επιδόματος ανεργίας από έξι σε εννέα μήνες, ώστε να διευρυνθεί η στήριξη προς τους μακροχρόνια ανέργους που τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί σημαντικά,
• Διευκόλυνση της πρόσβασης των μακροχρόνια ανέργων στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα με στοχευμένη διαφοροποίηση των προϋποθέσεων, με στόχο την εξασφάλιση εισοδήματος μετά τον τερματισμό του επιδόματος ανεργίας,
• Πλήρη αποκατάσταση της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής χωρίς εκπτώσεις στη φιλοσοφία που τη διέπει ως μέσο αναπλήρωσης της αγοραστικής δύναμης των μισθών,
• Ενίσχυση του μηχανισμού επιθεώρησης εργασίας και αύξηση της συχνότητας ελέγχων για την καταπολέμηση της παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας, ιδιαίτερα αυτής που αφορά στην αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία,
• Βελτίωση και απλούστευση της διαδικασίας εξέτασης αιτήσεων με στόχο την επίσπευση της πρώτης καταβολής βοηθήματος, επιδόματος ή σύνταξης,
• Προοδευτική αναθεώρηση της φιλοσοφίας που διέπει τις παροχές από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ), ώστε αυτές να προσαρμόζονται στις σύγχρονες ανάγκες της εργατικής οικογένειας,
• Ενεργοποίηση της πολιτικής που χάραξε η κυβέρνηση Χριστόφια για τη δημιουργία πραγματικού αποθεματικού του ΤΚΑ και εκπόνηση προγράμματος αποπληρωμής του κυβερνητικού χρέους προς το Ταμείο,
• Θέσπιση κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου για την επενδυτική πολιτική του ΤΚΑ με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων,
• Απενεργοποίηση και κατάργηση του μηχανισμού προσαρμογής της συντάξιμης ηλικίας ανάλογα με την πρόοδο του προσδόκιμου ζωής.

1. Σύγχρονο, προοδευτικό κράτος

1. Κοινωνικό κράτος

Ένα σύγχρονο προοδευτικό κράτος εξυπακούεται ότι στηρίζεται και σε μια σύγχρονη προοδευτική κοινωνική πολιτική μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η δικαιότερη ανακατανομή του παραγόμενου πλούτου και η υιοθέτηση πολιτικών και παρεμβάσεων που να σμικρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες.

Το κράτος οφείλει να διασφαλίζει σ’ όλους τους πολίτες ισότιμη πρόσβαση και απόλαυση βασικών αγαθών όπως η παιδεία, η υγεία, η στέγαση, η επαρκής κοινωνική προστασία και στήριξη.

Η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ από την ανάληψη της εξουσίας έπληξε και την κοινωνική πολιτική. Οι κοινωνικές δαπάνες ιδιαίτερα τα χρόνια της βαθιάς οικονομικής κρίσης μειώθηκαν, όπως και οι δαπάνες για την υγεία, την παιδεία, τη στέγαση. Κοινωνικές παροχές περικόπηκαν.

Η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για τον περιορισμό του ρόλου του κράτους στην κοινωνική πολιτική οδηγεί στο κλείσιμο κρατικών δομών και προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας και στην ανάθεση ολοένα και μεγαλύτερων βαρών στον εθελοντικό – ιδιωτικό τομέα.

Η εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος δεν οδήγησε σε διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής, αλλά σε μια ανακατανομή πόρων από τους φτωχούς στους φτωχότερους. Οι δημόσιοι κοινωνικοί οργανισμοί για τη στέγη για πολλά χρόνια ήταν αδρανοποιημένοι και η στεγαστική πολιτική ουσιαστικά καταργήθηκε. Ο δημόσιος τομέας της υγείας και τα κρατικά νοσηλευτήρια υποφέρουν από σοβαρές ελλείψεις σε επενδύσεις, σε υποδομές και σε ανθρώπινο δυναμικό.

Για το ΑΚΕΛ η επένδυση στην κοινωνική πολιτική, την παιδεία, τη στέγαση και την υγεία αποτελεί παραγωγική επένδυση στην ανάπτυξη της οικονομίας. Γι’ αυτό και απαιτείται ουσιαστική αύξηση των δημοσίων δαπανών για την κοινωνική πολιτική.

  ii. Στεγαστική Κοινωνική Πολιτική

Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα σε αξιοπρεπή ποιοτική και προσιτή στέγη. Η καταπληκτική πλειοψηφία της κυπριακής κοινωνίας, οι νέοι, τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, οι φοιτητές, οι μετανάστες, οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην εξασφάλιση αξιοπρεπούς στέγης.

Τα ενοίκια έχουν ανέβει σε δυσθεόρατα ύψη, η δανειοδότηση είναι σχεδόν ανέφικτη για την πλειοψηφία των εργαζομένων, τα στεγαστικά προγράμματα που εφαρμόζει η κυβέρνηση είναι ανεπαρκή. Οι εκποιήσεις πρώτης κατοικίας είναι πραγματικότητα. Το πρόβλημα των αστέγων είναι υπαρκτό και στην Κύπρο.

Το ΑΚΕΛ αγωνίζεται για μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική κοινωνικά προσανατολισμένη.

• Έμφαση χρειάζεται να δοθεί σε προγράμματα ανέγερσης κατοικιών από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση, οι οποίες να παραχωρούνται με χαμηλό ενοίκιο ή με ενοικιαγορά στη βάση κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων.
• Εισαγωγή σχεδίου επιδότησης ενοικίων με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και βελτίωση των υφιστάμενων σχεδίων επιδότησης ενοικίων για πρόσφυγες, φοιτητές, λήπτες Ε.Ε.Ε. Ίση μεταχείριση των αιτητών ασύλου με τους λήπτες Ε.Ε.Ε. στην επιδότηση των ενοικίων.
• Ουσιαστική βελτίωση των σχεδίων και κινήτρων σε οικογένειες που επιθυμούν να αξιοποιήσουν κατοικία ή να ανεγείρουν κατοικία για μόνιμη εγκατάσταση στην ύπαιθρο.
• Αντιμετώπιση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων

Άτομα με Αναπηρίες

Η πλήρης απόλαυση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες όπως αυτά καθορίζονται στη Σύμβαση των Η.Ε. για τα άτομα με αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε το 2011, αποτελεί το βασικό ζητούμενο για τα άτομα με αναπηρίες.

Η υλοποίηση αυτού του στόχου, εξυπακούει μια ολοκληρωμένη στρατηγική μέτρων και δράσεων που θα έχουν ως αφετηρία την αρχή ότι το κόστος που η αναπηρία δημιουργεί αφορά την κοινωνία, είναι κοινωνική και όχι ατομική ευθύνη.

Για το ΑΚΕΛ βασικές προτεραιότητες προς την κατεύθυνση της πλήρους πραγμάτωσης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες είναι τα ακόλουθα:

• Εισαγωγή ειδικής εξειδικευμένης νομοθεσίας, η οποία να καθορίζει την κοινωνική και οικονομική στήριξη που δικαιούται το άτομο με αναπηρίες με βάση την αναπηρία του.
• Εισαγωγή αποτελεσματικών μέτρων για εφαρμογή της αρχής της προσβασιμότητας.
• Δημιουργία από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση επαρκών υποδομών κοινωνικής στήριξης, κοινωνικοποίησης και ψυχαγωγίας, προστασίας και επαγγελματικής εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρίες.
• Αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου για την ποσόστωση στις προσλήψεις στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και επέκταση της αρχής της ποσόστωσης και στον ιδιωτικό τομέα.
• Σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας και της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ για τον ρόλο κοινωνικού εταίρου που πρέπει να έχει η ομοσπονδία αναπηρικών οργανώσεων.

Συνταξιούχοι – τρίτη ηλικία

Τα άτομα της τρίτης ηλικίας έχουν δικαίωμα στον σεβασμό και στη στήριξη της πολιτείας με στόχο την αξιοπρεπή ποιοτική διαβίωση.

Η διασφάλιση αυτού του στόχου προϋποθέτει τη διασφάλιση από τη μια επαρκών συντάξεων και ενός δικτύου υπηρεσιών φροντίδας, κοινωνικής στήριξης, ψυχαγωγίας, κοινωνικής ενσωμάτωσης των ατόμων της τρίτης ηλικίας από την άλλη.

Διεκδικούμε για τους συνταξιούχους:

• Κατάργηση της αναλογιστικής μείωσης της σύνταξης για όσους επιλέγουν την αφυπηρέτηση στο 63^ο έτος της ηλικίας τους.
• Αύξηση των χαμηλών συντάξεων και αποκατάσταση όλων των μειώσεων που δέχθηκαν τα ωφελήματα των συνταξιούχων.
• Βελτίωση των κριτηρίων για κάλυψη κατ’ οίκον φροντίδας ηλικιωμένων μέσα από τον νόμο για το Ε.Ε.Ε. και επέκταση των προγραμμάτων και των δομών φροντίδας, δημιουργικής απασχόλησης και κοινωνικοποίησης ατόμων της τρίτης ηλικίας.

Στήριξη της οικογένειας

Η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ε.Ε. σ’ ό,τι αφορά στο ποσοστό γονιμότητας. Απουσιάζει μια ολοκληρωμένη πολιτική στήριξη της οικογένειας και των παιδιών, όπως και πολιτικές που να στηρίζουν αποτελεσματικά τις διαφορετικές μορφές οικογενειών. Ιδιαίτερα για τα νέα ζευγάρια με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα το κόστος των υπηρεσιών φροντίδας για βρέφη και νήπια είναι δυσβάστακτο.

Το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι μια ολοκληρωμένη οικογενειακή πολιτική, που στοχεύει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που συνεχώς οξύνεται, πρέπει να περιλαμβάνει:

• Επαρκές δίκτυο υποδομών φροντίδας και φύλαξης βρεφών, νηπίων και παιδιών σχολικής ηλικίας, με προσιτό κόστος από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση.
• Επιδότηση του κόστους φροντίδας παιδιών με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.
• Αναγνώριση των τρίτεκνων οικογενειών ως πολύτεκνων. Βελτίωση των κριτηρίων και του ύψους των επιδομάτων τέκνου και μονογονιού.
• Αύξηση της άδειας μητρότητας.
• Εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής προετοιμασίας και στήριξης των γονιών στην άσκηση του γονεϊκού ρόλου.

Δομές άσκησης κοινωνικής πολιτικής

Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας αποτελούν έναν από τους πιο καθοριστικούς πυλώνες στην προσπάθεια του κράτους να χαράξει και να ασκήσει πολιτική κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής στήριξης και να δομήσει πολιτικά και νομικά εργαλεία που να απαντούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες και κοινωνικά προβλήματα.

Ιδιαίτερα στις σύγχρονες κοινωνίες με την πολυπλοκότητα που παρουσιάζουν τα κοινωνικά προβλήματα, τη διεύρυνση των ανισοτήτων, την εμφάνιση νέων μορφών φτώχειας, την όξυνση κοινωνικών προβλημάτων, όπως η βία μέσα στην οικογένεια, η δυσλειτουργία της οικογένειας, τα προβλήματα αποξένωσης κ.λπ., ο ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν οι ΥΚΕ έχει πάψει από πολλού να είναι ρόλος υπηρεσιών που εστιάζουν στα επιδόματα.

Οι ΥΚΕ όπως είναι σήμερα δομημένες δεν μπορούν να ασκήσουν αυτόν τον ρόλο.

Τα προβλήματα των ΥΚΕ οξύνθηκαν και έγιναν ακόμα πιο έντονα, λόγω των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής.

Με στόχο τον ριζικό εκσυγχρονισμό των ΥΚΕ το ΑΚΕΛ προτείνει τα ακόλουθα:

• Αποκέντρωση στις δομές και απόδοση υπηρεσιών άσκησης κοινωνικής πολιτικής από το κεντρικό κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση
• Παροχή υπηρεσιών με βάση την κοινότητα.
• Δημιουργία εντός των ΥΚΕ εξειδικευμένων υπηρεσιών για τομείς όπως βία στην οικογένεια, σχολική κοινωνική εργασία, κοινωνική εργασία στα πλαίσια υγείας και ψυχικής υγείας, φυλακές, Εθνική Φρουρά κ.λπ..
• Βελτίωση των συνθηκών εργασίας για το προσωπικό, αποτελεσματικότερη κατανομή του φόρτου εργασίας με βάση την ειδικότητα, ενίσχυση με το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό και καλλιέργεια κλίματος καλής συνεργασίας, σεβασμού και εμπιστοσύνης στους χρήστες των υπηρεσιών.
• Λειτουργία σε μόνιμη βάση διατμηματικών και διυπουργικών πολυθεματικών επιστημονικών ομάδων.

Η αναδιοργάνωση των ΥΚΕ και ο προσανατολισμός στην παροχή υπηρεσιών στην κοινότητα από τους φορείς Τ.Α. θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε οι δομές κοινωνικής προστασίας να αναληφθούν από δημόσιους φορείς δίνοντας ταυτόχρονα χώρο στις κοινωνικές οργανώσεις και τους εθελοντικούς φορείς να εστιάσουν στον ρόλο τους, ως η φωνή της κοινωνίας, των ευάλωτων ομάδων και των χρηστών των υπηρεσιών.

Στήριξη στον προσφυγικό κόσμο

Ενώ η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια στοχοπροσηλωμένα χάραξε μια νέα προσφυγική πολιτική στηρίζοντας όλους τους πρόσφυγες, με σημαντική αύξηση των προσφυγικών βοηθημάτων, ανέγερση νέων προσφυγικών κατοικιών, διαχωρισμό πολλών οικοπέδων και παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας, η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ πήρε αποφάσεις με τις οποίες πισωγύρισε την προσφυγική πολιτική. Προχώρησε στον τερματισμό προγραμμάτων για παραχώρηση οικοπέδων αυτοστέγασης, ανέγερσης νέων κατοικιών σε οικισμούς στέγασης εκτοπισθέντων, ανέγερσης νέων πολυκατοικιών σε κυβερνητικούς οικισμούς, παραχώρησης αντισταθμιστικού οικοπέδου για εκτοπισθέντες που διαμένουν σε Τ/κ κατοικίες, επανοικοδόμηση συνοικισμών κ.λπ..

Η προσφυγική πολιτική θα πρέπει να στοχεύει:

• Το βάρος της εισβολής και της κατοχής να διαμοιράζεται σε όλους και όχι μόνο στους εκτοπισμένους.
• Στην ενίσχυση της δυνατότητας των εκτοπισμένων στη στέγαση. Στη βελτίωση των στεγαστικών σχεδίων που απευθύνονται σε πρόσφυγες. Στην επαναφορά των σχεδίων παραχώρησης οικοπέδων και οικονομικής βοήθειας για ανέγερση κατοικίας, επαναλειτουργία των σχεδίων ανέγερσης πολυκατοικιών σε προσφυγικούς οικισμούς. Στην ουσιαστική αύξηση της οικονομικής χορηγίας για αγορά ή ανέγερση κατοικίας για οικογένειες με εισοδήματα κάτω των 35 χιλ. ευρώ.
• Στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στους συνοικισμούς με την αναδόμησή τους και την υλοποίηση έργων υποδομής.
• Στην καλύτερη αξιοποίηση των τουρκοκυπριακών περιουσιών και στον εμπλουτισμό των προγραμμάτων του Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών.

2. Κοινωνία χωρίς διακρίσεις και με ίσα δικαιώματα

i. Καταπολέμηση των διακρίσεων

Δεν νοείται δημοκρατική προοδευτική κοινωνία στην οποία να συντηρούνται διακρίσεις και ανισότητες ή να περιστέλλονται ανθρώπινα δικαιώματα. Δυστυχώς, μέσα στις σημερινές συνθήκες όξυνσης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών παγκόσμια και στην Κύπρο, οι διακρίσεις συντηρούνται και εμβαθύνονται. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι ταξικές και πολιτικές διακρίσεις, οι έμφυλες διακρίσεις, οι διακρίσεις που ελαύνονται από εθνοτικές/φυλετικές, θρησκευτικές, κοινωνικές διαφορές ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, καθώς επίσης και διακρίσεις λόγω αναπηρίας και ηλικίας.

Στην απουσία δε μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και θεσμοθέτησης μηχανισμών ουσιαστικής καταπολέμησης των διακρίσεων, αυτές διαιωνίζονται και αναπαράγονται με διάφορους τρόπους. Τέτοιοι είναι η διάχυση του σοβινιστικού, ρατσιστικού, ξενοφοβικού, ομοφοβικού λόγου και της ρητορικής μίσους στον δημόσιο διάλογο ή/και η ανοχή συναφών εγκληματικών πράξεων ή/και η απουσία επαρκών προγραμμάτων εκπαίδευσης στα σχολεία, στη δημόσια υπηρεσία και σε χώρους εργασίας. Ανάλογα επικίνδυνη είναι και η μη εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας από Μ.Μ.Ε., ως προς το πώς χειρίζονται ειδήσεις και γεγονότα που αφορούν θύματα διακρίσεων και η έμμεση προαγωγή των διακρίσεων, μέσα από τον τρόπο παρουσίασης της πληροφόρησης.

Αντιμέτωπο με κάθε έκφραση διάκρισης στέκεται το ΑΚΕΛ. Το Κόμμα εντός και εκτός Βουλής θα συνεχίσει να διεκδικεί μια κοινωνία ισοτιμίας, ισονομίας και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου για όλους.

Προς αυτήν την κατεύθυνση το ΑΚΕΛ επιμένει στην ανάγκη για:

• Υιοθέτηση εθνικού σχεδίου δράσης μετά από δημόσια διαβούλευση και σε συνεργασία με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες για την προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• Ενσωμάτωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της καταπολέμησης των διακρίσεων στα αναλυτικά σχολικά προγράμματα και θεσμοθέτηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων για όλους τους λειτουργούς του δημοσίου.
• Θεσμοθέτηση συστήματος παρακολούθησης και καταπολέμησης των διακρίσεων και περιστατικών βίας.
• Θέσπιση προγραμμάτων δράσης για καταπολέμηση του θεσμικού ρατσισμού σε όλους τους κρατικούς και μη φορείς.
• Ενίσχυση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων της Αρχής Κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων.

ii. Ισοτιμία ανδρών και γυναικών

Ο αγώνας για την ισοτιμία συνεχίζει να έχει απέναντι του τον σεξισμό των πιο συντηρητικών κύκλων της κοινωνίας, της θρησκείας και των πατριαρχικών κατεστημένων. Πλέον όμως, οι κατακτήσεις και η ίδια η θέση της γυναίκας απειλείται και από την άνοδο της ακροδεξιάς σε όλο τον κόσμο, η οποία φέρνει μαζί της -εκτός από ρατσισμό, αντικομμουνισμό και ομοφοβία – τις σκοταδιστικές αντιλήψεις του φασισμού για τις γυναίκες και την ισοτιμία. Ταυτόχρονα όμως, έχουν δημιουργηθεί στρεβλές εντυπώσεις ακόμα και μέσα στο γυναικείο φύλο από άλλες αφετηρίες. Αντιλήψεις ότι «είναι θέμα χρόνου» η επίτευξη της ισοτιμίας των φύλων. Αντιλήψεις ότι η γυναικεία χειραφέτηση μπορεί να κατακτηθεί σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο. Αντιλήψεις ακόμα, που περιορίζουν το ζήτημα στο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων ή στην εφαρμογή κάποιων ευρωπαϊκών οδηγιών.

Θεμελιώδης διαφορά της δικής μας αντίληψης για το γυναικείο ζήτημα είναι ότι εμείς προσεγγίζουμε τον αγώνα για την ισοτιμία των φύλων – όχι ως αντιπαράθεση μεταξύ ανδρών και γυναικών- αλλά ως πάλη ενάντια στο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που αναπαράγει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, την ανισοτιμία, την καταπίεση, τις πατριαρχικές δομές και τις αντιλήψεις που τις συνοδεύουν.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, υιοθετώντας πολιτικές άκρατου νεοφιλελευθερισμού και αυστηρής λιτότητας που έπληξε περισσότερο τις γυναίκες, έχει συνακόλουθα περιορίσει τις δυνατότητες κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας των γυναικών, έχει συρρικνώσει κοινωνικές παροχές και υποδομές στήριξης της οικογένειας και ταυτόχρονα έχει επιδείξει εγκληματική αδιαφορία ως προς την εφαρμογή διεθνών συμβατικών υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφορικά με την πάταξη της βίας ενάντια στις γυναίκες. Πολύ δε περισσότερο, η κυβερνητική πολιτική στα θέματα ισοτιμίας των φύλων ως αντεργατική, στρέφεται διπλά ενάντια στις εργαζόμενες γυναίκες. Καταγραμμένη είναι επίσης η κρατική και η κυβερνητική αδιαφορία για ζητήματα όπως η στήριξη των μονογονεϊκών οικογενειών, η πολιτική για την υγεία των γυναικών και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός, ότι στα χρόνια της διακυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, η Κύπρος έχει υποχωρήσει στους παγκόσμιους και τους ευρωπαϊκούς δείκτες ισότητας των φύλων.

Η προάσπιση της ισοτιμίας των φύλων σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση μια κοινωνίας χωρίς διακρίσεις, όπου όλοι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα.

Η υπόθεση της ισοτιμίας των φύλων πρέπει να καταστεί προτεραιότητα και για την κοινωνία και για την Αριστερά. Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να είναι η πρωταγωνιστική δύναμη μέσα στη Βουλή για τα θέματα ισοτιμίας των φύλων και των δικαιωμάτων της γυναίκας. Πρέπει να συνεχίσει να πρωτοπορεί με ακόμα πιο ριζοσπαστικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, αντλώντας και από τη διεθνή εμπειρία.

Για την ισοτιμία ανδρών – γυναικών το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να εργάζεται για:

• Αναχαίτιση της γυναικείας ανεργίας με πλήρεις, ασφαλείς και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας.
• Αποτελεσματικά μέτρα για την καταπολέμηση της ανισομισθίας.
• Εντατικοποίηση των ελέγχων για πάταξη της εργοδοτικής αυθαιρεσίαςπρος τις έγκυες εργαζόμενες, στήριξη των δικαιωμάτων των νέων εργαζόμενων μητέρων και ενίσχυση της προστασίας τους.
• Παροχή δυνατότητας για λήψη της άδειας πατρότητας και μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας. Παραχώρηση άδειας πατρότητας και χωρίς να είναι προϋπόθεση η τέλεση γάμου ή συμφώνου συμβίωσης.
• Εισαγωγή σχεδίου πληρωμένης γονικής άδειας.
• Κοινωνικά, πολιτικά και θεσμικά μέτρα και υποδομές που να στηρίζουν τη μητρότητα ως κοινωνική ευθύνη και την ισότιμη κατανομή των οικογενειακών ευθυνών.
• Υιοθέτηση μέτρων που να στοχεύουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, περιλαμβανομένης της επανεξέτασης των επιφυλάξεων που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
• Δράσεις για την οριζόντια καταπολέμηση των στερεότυπων αντιλήψεων για τα φύλα στην Παιδεία, στα Μ.Μ.Ε. και στους θεσμούς.
• Εκσυγχρονισμό του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, ώστε να καλύπτει ως αδίκημα την προσβολή της προσωπικότητας και της σεξουαλικότητας της γυναίκας.
• Πλήρη κατοχύρωση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων της γυναίκας.
• Δημιουργία Ενιαίας Αρχής Ισότητας η οποία θα συνενώσει όλους τους φορείς και θεσμούς για την ισότητα, θα εξοπλιστεί με επαρκείς πόρους και στελέχωση και θα διαθέτει ισχυρές αρμοδιότητες για: υποβολή εισηγήσεων για νομοθεσία στο Υπουργικό, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών ισότητας και υποβολή εκθέσεων, επισήμανση υποχρεώσεων προς την κυβέρνηση και κρατικές υπηρεσίες καθώς και εκτελεστικές εξουσίες για χειρισμό καταγγελιών.

iii. Καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας

Η φτώχεια, η εκμετάλλευση, οι ανισότητες αλλά και οι πόλεμοι που προκαλεί το καπιταλιστικό σύστημα και η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών κρατών οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους σε αναγκαστική μετανάστευση. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί.

Στην Ευρώπη το ζήτημα είναι κυρίως η κρίση στην υποδοχή και ένταξη των προσφύγων και μεταναστών. Παρά τις περί αντιθέτου διακηρύξεις για τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων, οι πολιτικές της ΕΕ στοχεύουν στον περιορισμό τους εκτός των συνόρων των κρατών μελών. Όσοι δε εισέλθουν στα κράτη μέλη, βρίσκονται αντιμέτωποι με συνθήκες γκετοποίησης. Από μόνες τους αυτές οι πολιτικές προάγουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, ενώ η αποτυχία της ισότιμης ένταξης των μεταναστών στη συνέχεια δημιουργεί και τις συνθήκες για να γίνουν στόχος ρατσιστικών επιθέσεων.

Εκφραστής αυτών των απαράδεκτων πολιτικών παραμένει δυστυχώς και η κυβέρνηση Αναστασιάδη, γεγονός που υπογραμμίστηκε με τον πλέον τραγικό τρόπο μέσα από τον θεσμικό ρατσισμό που επέτρεψε στον κατά συρροή δολοφόνο να δρα ανενόχλητος οδηγώντας στον θάνατο αλλοδαπές γυναίκες και παιδιά.

Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να διεκδικεί:

• Εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ενημέρωσης των μεταναστών και των προσφύγων για όλο το φάσμα των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων τους, από τη στιγμή εισόδου τους στην Κυπριακή Δημοκρατία.
• Εφαρμογή όλων των αναγκαίων μέτρων για αποτελεσματική διεθνή προστασία, αξιοπρεπή διαβίωση και ισότιμη ένταξη των προσφύγων και των δικαιούχων ασύλου στην κοινωνία.
• Υιοθέτηση πρακτικών μέτρων που να καθιστούν εφικτή ή/και να βελτιώνουν την πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες.
• Διαφανή, δίκαιη και αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική. Αυτό απαιτεί αντικατάσταση της αναχρονιστικής αποικιοκρατικής νομοθεσίας με ένα σύγχρονο δημοκρατικό πλαίσιο που να έχει ως βάση του τα δικαιώματα και την ισότιμη ένταξη και να ενσωματώνει τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργατών και των Μελών των Οικογενειών τους.
• Αναθεώρηση της Στρατηγικής Απασχόλησης Ξένου Εργατικού Δυναμικού στη βάση της Αρχής της Ίσης Μεταχείρισης στην Απασχόληση, με κύριο στόχο την καταπολέμηση της εργασιακής εκμετάλλευσης των μεταναστών
• Αποφασιστικές τομές στο θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων για σεξουαλική ή/και εργασιακή εκμετάλλευση, ούτως ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική καταστολή, η πρόληψη του σοβαρού αυτού εγκλήματος και η προστασία των θυμάτων.

Σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους

Θεμελειώδης αρχή που διέπει ένα σύγχρονο και δημοκρατικό κράτος είναι ο πλήρης διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους. Το ΑΚΕΛ ούτε εχθρεύεται την Εκκλησία, ούτε τη θρησκευτική συνείδηση κανενός. Αντίθετα, σε όλη του την ιστορία πορεύτηκε με σεβασμό. Αντιτίθεται όμως, με τις εκκλησιαστικές και αρχιεπισκοπικές παρεμβάσεις στην πολιτική ζωή και στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και με την οικονομικοπολιτική διαπλοκή γύρω από την επιχειρηματική δράση της Εκκλησίας. Ο έμπρακτος διαχωρισμός τους είναι προς το καλώς νοούμενο συμφέρον και του Κράτους και της Εκκλησίας και προϋποθέτει:

-ολοκληρωμένη ρύθμιση των οικονομικών υποχρεώσεων της Εκκλησίας της Κύπρου και διαφάνεια στην επιχειρηματική σχέση της με το κράτος.

-Τερματισμό των παρεμβάσεων της Εκκλησίας σε θέματα παιδείας και προώθηση της κοσμικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα.

-Συνταγματικές τροποποιήσεις για τερματισμό των αναχρονιστικών προνομίων της Εκκλησίας σε σχέση με την περιουσία της.

Εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου.

ΛΟΑΤΙ

• Μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος των ΛΟΑΤΙ στην εργασία.
• Ενίσχυση και εφαρμογή της νομοθεσίας για την ομοφοβική και τρανσφοβική ρητορική μίσους.
• Κατοχύρωση του δικαιώματος νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου.
• Τερματισμός διακρίσεων στην τεκνοθεσία και την εξωσωματική γονιμοποίηση.

3     Για ανθρωποκεντρική Παιδεία

Το μορφωτικό επίπεδο παραμένει συνδεδεμένο με την ταξική διάρθρωση της κοινωνίας. Οι κοινωνικές ανισότητες τροφοδοτούν τον εκπαιδευτικό αποκλεισμό ή τις ανισότητες στο μορφωτικό επίπεδο και ο αποκλεισμός ή οι ανισότητες επιτείνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Με τη νεοφιλελεύθερη προέλαση η κατάσταση στην Κύπρο, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη έχει επιδεινωθεί. Ιδιαίτερα σε συνθήκες νεοφιλελευθερισμού επιτείνεται η συστημική χρήση του εκπαιδευτικού συστήματος από την άρχουσα τάξη, για τη διαιώνιση του συστήματος και ενίσχυση της θέσης της στην κοινωνία με ότι αυτό συνεπάγεται: εκπαιδευτικές ανισότητες, αποδυνάμωση της ολόπλευρης μόρφωσης των νέων, πέρασμα από τη μόρφωση στον καταρτισμό.

Στην πενταετία που ανασκοπούμε το κύριο χαρακτηριστικό των εξελίξεων στον χώρο της Παιδείας του τόπου μας, είναι η ολόπλευρη επίθεση της κυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ κατά του δημόσιου σχολείου και η οργανωμένη προσπάθεια να επιβληθεί ένα μείγμα νεοφιλελεύθερων και συντηρητικών μέτρων στα σχολεία. Η κορυφαία κρίση που ξέσπασε στον χώρο της Παιδείας το καλοκαίρι του 2018 προκλήθηκε από τους κυβερνώντες με βασικό στόχο να πλήξει το δημόσιο σχολείο. Τα μονομερή μέτρα των κυβερνώντων κατά των εκπαιδευτικών τελικά πάρθηκαν πίσω μετά τη νίκη των εκπαιδευτικών με τη στήριξη των μαθητών και του πιο προοδευτικού κομματιού της κοινωνίας, αλλά έμεινε η οργανωμένη προσπάθεια απαξίωσης των εκπαιδευτικών και τα πλήγματα κατά του δημόσιου σχολείου που οργάνωσαν οι κυβερνώντες με τη στήριξη μερίδας των ΜΜΕ.

Κλασικό παράδειγμα του συντηρητισμού της κυβέρνησης αποτελεί η επιβολή των εξετάσεων ανά τετράμηνο σε όλη τη Μέση Εκπαίδευση (η προσπάθεια για επιβολή εξετάσεων και στο δημοτικό έχει προσωρινά αποσυρθεί). Η ουσία της επιμονής των κυβερνώντων (και όσων ταυτίζονται μαζί τους) είναι η εισαγωγή της νεοφιλελεύθερης αρχής για «μετρησιμότητα» και στην εκπαίδευση όπως και στις επιχειρήσεις. Η έμφαση στην αποστήθιση και όχι στην πραγματική μάθηση και τις δεξιότητες. Εξού και η υπερβολική εστίαση στην αξιολόγηση του μαθητή.

Άλλο παράδειγμα συντηρητισμού αποτελούν οι νέοι κανονισμοί για τη λειτουργία των σχολείων. Η φιλοσοφία τους οδηγεί στη δημιουργία ενός σχολείου με αυταρχική λογική, με μαθητές πιόνια, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το όραμα για ελεύθερο και δημοκρατικό σχολείο. Ταυτόχρονα οι κυβερνώντες στηρίζουν την ιδιωτική εκπαίδευση σε βάρος της δημόσιας, ενώ δεν λείπουν και οι πιο ακραίες φωνές στο κυβερνών κόμμα που αμφισβητούν την ευθύνη του κράτους να παρέχει δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ επιβάλλει αποσπασματικές αλλαγές στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, στη βάση των συμφερόντων που εξυπηρετεί και πολλές φορές πρόχειρα και βιαστικά. Απουσιάζει ο συνολικός σχεδιασμός, απουσιάζει ένα κεντρικό όραμα για την Κύπρο και τα παιδιά μας στη σύγχρονη εποχή και στις σύγχρονες ανάγκες.

Για την ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση

Το Κόμμα θεωρεί σημαντική τη συνεισφορά και ανάπτυξη των πανεπιστημίων στη χώρα μας, όπου λειτουργούν 3 δημόσια και 5 ιδιωτικά πανεπιστήμια και αρκετά κολλέγια: Πέραν της συνεισφοράς στην παιδεία, η τριτοβάθμια εκπαίδευση συμβάλλει στο 5% του ΑΕΠ και εργοδοτεί σημαντικό αριθμό εργαζομένων. Θεωρούμε ιδιαίτερα ανησυχητική την άσκηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών στα δημόσια πανεπιστήμια, που προωθείται από την κυβέρνηση Αναστασιάδη και επιβάλλεται από τις αρχές των πανεπιστημίων. Αυτές οι πολιτικές αφορούν τόσο στην υπαγωγή της παιδείας σε λογικές αγοράς, στην προώθηση μοντέλων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης ακαδημαϊκών και στην υποταγή σε συγκεκριμένα συμφέροντα που υπονομεύει την ακαδημαϊκή ελευθερία και αυτονομία.

Με αυτές τις πολιτικές επιχειρείται να τεθούν τα δημόσια πανεπιστήμια σε σταδιακή πορεία ιδιωτικοποίησης και υπαγωγής στις λογικές της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς και απαξίωσης της εργασίας. Στο πλαίσιο αυτών των πρακτικών ανήκει και η εργοδότηση ενός σημαντικού μέρους των νέων ακαδημαϊκών με το επισφαλές καθεστώς του ευέλικτου, αναλώσιμου, μερικώς απασχολημένου και κακοπληρωμένου, λεγόμενου Ειδικού Επιστήμονα. Σήμερα ήδη το 1/3 του ακαδημαϊκού προσωπικού στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια αποτελείται από εργαζόμενους με αυτό το καθεστώς. Εξ ού και η στήριξή μας στον δίκαιο αγώνα της συντεχνίας των επισφαλώς εργαζόμενων ΔΕΔΕ και στην απεργία τους το 2018. Η ανεργία και η επισφάλεια διώχνει χιλιάδες νέους μας, ανάμεσά τους πτυχιούχους που αναζητούν εργασία στο εξωτερικό.

Το ΑΚΕΛ στηρίζει την  πανεπιστημιακή κοινότητα με την περαιτέρω θεσμική ενίσχυση της ακαδημαϊκής αυτονομίας κι ελευθερίας. Θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό τον δημόσιο αυτό χώρο δημοκρατίας, γνώσης, στοχασμού, δημιουργίας και τέχνης. Επομένως απαραίτητη είναι η αναβάθμιση της ποιότητας στην παιδεία, η διασφάλιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και αξιοπρεπών όρων και συνθηκών απασχόλησης, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα, η ενίσχυση της διαπανεπιστημιακής συνεργασίας και έρευνας,  η διασφάλιση των συνθηκών και όρων λειτουργίας και εργασίας και η καταπολέμηση της εργασιακής επισφάλειας.

Βασικό συστατικό επίσης της διακυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ είναι ο αυταρχισμός και η ημετεροκρατία. Φαινόμενα ρατσιστικών συμπεριφορών, οργανωμένης καλπονοθείας σε μαθητικές εκλογές από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου (καταγράφεται από την Επίτροπο Διοικήσεως), αποσπάσεων με κριτήρια κομματικής ταυτότητας, σκάνδαλα τύπου «πρόγραμμα Αριστοτέλης», αποδεικνύουν ότι πολλά από τα αρνητικά στον χώρο της εκπαίδευσης ξεκινούν και ενθαρρύνονται από τους κυβερνώντες και την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας.

Το όραμα του ΑΚΕΛ είναι η δημιουργία πολύπλευρα μορφωμένων νέων, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν συνέχεια, να συνθέτουν τη γνώση, να έχουν κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές ευαισθησίες, να είναι ενεργοί και ωφέλιμοι για την κοινωνία και να υπηρετούν τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της φιλοπατρίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το όραμά μας είναι για ένα ελεύθερο και δημοκρατικό σχολείο, μακριά από κοινωνικούς αποκλεισμούς και μαθησιακές αντιθέσεις, ένα σχολείο δημοκρατίας και διαλόγου, στο οποίο τα παιδιά καθοδηγούνται από τον εκπαιδευτικό για να ανακαλύψουν τη γνώση, ένα σχολείο της χαράς, της ευτυχίας, των τεχνών και της δημιουργίας.

Προς επίτευξη αυτών των στόχων προτείνουμε συγκεκριμένα:

• Θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής ενιαίας δεκατετράχρονης εκπαίδευσης.
• Θεσμοθέτηση ακόμα ενός χρόνου υποχρεωτικής φοίτησης των παιδιών πριν από την προσχολική.
• Στήριξη οικονομική, παιδαγωγική, με τις αναγκαίες υποδομές του Δημόσιου Σχολείου. Ουσιαστική αύξηση των κονδυλίων στις σχολικές εφορείες και αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων.
• Καθιέρωση ενός αξιοκρατικού συστήματος αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, που θα έχει ως βασικό στόχο την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών μας για να μπορούν να προσφέρουν καλύτερα.
• Εκσυγχρονισμό και επέκταση του ενιαίου και προαιρετικού ολοήμερου σχολείου.
• Αναβάθμιση και στήριξη της ενιαίας ειδικής εκπαίδευσης, ούτως ώστε κανένα παιδί με αναπηρία να μη θυματοποιείται στο εκπαιδευτικό σύστημα (το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει προς το ΥΠΠΑΝ ολοκληρωμένη πρόταση).
• Εκσυγχρονισμό και πλήρη αναδιοργάνωση των εσπερινών σχολείων και των εσπερινών τεχνικών σχολών, (το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει προς το ΥΠΠΑΝ ολοκληρωμένη πρόταση).
• Δημιουργία νέων τεχνικών σχολών ειδικότερα στην περιφέρεια των πόλεων, ώστε η Τεχνική Εκπαίδευση να μπορεί να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση. Στήριξη και αναβάθμιση του αθλητικού και μουσικού σχολείου.
• Στήριξη και εκσυγχρονισμό των κρατικών ινστιτούτων επιμόρφωσης.
• Ενίσχυση και αναβάθμιση της κρατικής φοιτητικής μέριμνας.
• Μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο παροχής ποιοτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο και στα δημόσια πανεπιστήμια.
• Τερματισμό της φιλοσοφίας ενίσχυσης του εξετασιοκεντρικού χαρακτήρα του σχολείου με την κατάργηση των εξετάσεων στα τετράμηνα.
• Εκσυγχρονισμό της αξιολόγησης του μαθητή με στόχο την ολόπλευρη μόρφωση και την καλλιέργεια κριτικής σκέψης.
• Δημιουργία ενός συνολικού σχεδίου στήριξης των παιδιών με παραβατική συμπεριφορά στο σχολείο, με έμφαση στην ψυχολογική, κοινωνική και παιδαγωγική στήριξη.
• Σημαντική ενίσχυση των εκπαιδευτικών ψυχολόγων και των εκπαιδευτικών συμβούλων, ούτως ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στο έργο τους.

4. Υγεία: Ανθρωποκεντρική, ασθενοκεντρική, ποιοτική και καθολική

Σε συνθήκες οικονομικής, κοινωνικής κρίσης και οικονομικής ανισότητας η διαφύλαξη του δικαιώματος της υγείας είναι περισσότερο από αναγκαία. Η υγεία είναι δικαίωμα και αποτελεί κοινωνικό αγαθό το οποίο έχει υποχρέωση να παρέχει ένα κράτος στους πολίτες του.

Ο τομέας της υγείας στην Κύπρο νοσεί από τη μια, λόγω της έντασης της εμπορευματοποίησης και από την άλλη, λόγω της αδυναμίας του δημόσιου νοσοκομείου να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας σύγχρονης, ανθρωποκεντρικής, ασθενοκεντρικής και ποιοτικής φροντίδας υγείας.

Ο ανταγωνισμός και η κερδοσκοπία οδηγεί σε μια ιατρική για τους λίγους έχοντες τους οικονομικούς πόρους, ενώ μεγάλο μέρος της κοινωνίας αποκλείεται από την ίδιου επιπέδου πρόσβαση στην φροντίδα υγείας. Για αυτό και επιβάλλεται η πλήρης εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Η σημερινή πραγματικότητα – ΓεΣΥ

Την 1^η Ιουνίου 2019 μέσα από συγκρούσεις, πολιτική ατολμία, αναποφαστικότητα, παλινδρομήσεις αλλά και τη συνειδητή υποβάθμιση του δημόσιου τομέα υγείας που επέβαλε η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, άρχισε η εφαρμογή του μονοασφαλιστικού ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ άρχισε, γιατί το ΑΚΕΛ με αποφασιστικότητα υποστήριξε την εφαρμογή του εντός και εκτός βουλής.

Η μέχρι σήμερα πορεία του ΓεΣΥ επιβεβαιώνει τη μεγάλη ανάγκη που είχε η κυπριακή κοινωνία και ιδιαίτερα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα για ένα καθολικό, ισότιμο, προσβάσιμο και αλληλέγγυο σύστημα υγείας. Το ΓεΣΥ στην παρούσα φάση παρουσιάζει και προβλήματα. Επιβάλλεται να παρακολουθούμε συστηματικά την υλοποίηση και λειτουργία του και να παρεμβαίνουμε αποφασιστικά για την επίλυση προβλημάτων, τη βελτίωση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη διαφύλαξη της φιλοσοφίας και των αρχών πάνω στις οποίες στηρίζεται το ΓεΣΥ.

Είναι σημαντική παράλληλα η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για να διασφαλίζεται η χρηστή διοίκηση, η διάκριση εξουσιών και η θωράκιση από πολιτικές παρεμβάσεις στη διαχείριση του ταμείου, καθώς και από φαινόμενα αδιαφάνειας και διαφθοράς.

Κεντρικός ο ρόλος του δημόσιου τομέα

Η πολιτική λιτότητας και η υπερφόρτωση –λόγω κυρίως της οικονομικής κρίσης- του δημόσιου τομέα αναπόφευκτα οδήγησαν στη δημιουργία λιστών αναμονής, στις ουρές, στην έλλειψη φαρμάκων και αναλωσίμων και σε άλλα σοβαρά καθημερινά λειτουργικά προβλήματα. Υπερβολικός φόρτος εργασίας, χαμηλό ηθικό, χαμηλότερα εισοδήματα και απογοήτευση οδηγούν γιατρούς και νοσηλευτές εκτός δημόσιων νοσοκομείων με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.

H κυβέρνηση ακολουθώντας παρελκυστική πολιτική οδήγησε τον δημόσιο τομέα στην απονεύρωση, την αυτοαποσύνθεση, την κοινωνική δυσφήμιση, στη συρρίκνωση και περιθωριοποίηση. Παράλληλα, η κυβέρνηση επέκτεινε το επικίνδυνο φαινόμενο μονοπώλησης και ξεπουλήματος των υπηρεσιών με την υποβάθμιση και διάλυση των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών (υπηρεσίες καρκίνου κτλ). Έργα που προωθήθηκαν, π.χ. μεταμοσχευτικό, ακτινοθεραπευτικό οδηγήθηκαν στη διάλυση ή στον μαρασμό.

Στηρίζουμε τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση των κρατικών νοσηλευτηρίων για να καταστούν πιο αποδοτικά και ανταγωνιστικά διατηρώντας τον κοινωνικό τους ρόλο και χαρακτήρα. Τα νοσηλευτήρια θα πρέπει να είναι οργανισμοί μη κερδοσκοπικοί, κοινωνικά ωφέλιμοι, με αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, οικονομικά αυτοεξαρτώμενοι και αυτοσυντήρητοι. Βασική παράμετρος της λειτουργίας τους είναι η καθιέρωση μηχανισμού εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου και η άσκηση ετήσιου οικονομικού ελέγχου από ανεξάρτητο μηχανισμό του κράτους, καθώς και ο συστηματικός ποιοτικός έλεγχος.

Με στόχο τα δημόσια νοσηλευτήρια να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΓεΣΥ και σημείο αναφοράς του τομέα Υγείας, και να διαδραματίσουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους σε περιβάλλον ΓεΣΥ, επιβάλλεται:

• Επίτευξη συμφωνίας για την οργανωτική δομή, συγκρότηση και στελέχωση των Νοσηλευτηρίων και Ιατρικών Κέντρων, η οποία θα ενισχυθεί μέσα από τις συμφωνημένες πρόνοιες Αυτονόμησης των Κρατικών Νοσοκομείων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.
• Eισαγωγή σύγχρονων, επιστημονικά ορθών κλινικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων γραμμών και συστηματικού ποιοτικού ελέγχου, σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα για την προστασία τόσο των ασθενών, όσο και των εργαζομένων.
• Ουσιαστικός και αναπόσπαστος παράγοντας αναβάθμισης του υγειονομικού συστήματος είναι η συνολική βελτίωση της θέσης των Επαγγελματιών Υγείας και των εργαζομένων στον χώρο, από άποψη επιστημονική, επαγγελματική, συνθηκών δουλειάς, αμοιβής, συντάξεων και συνομολόγησης συμβάσεων εργασίας. Επιμένουμε στον θεσμό πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών στα δημόσια νοσηλευτήρια.
• Ενίσχυση των δημόσιων νοσηλευτηρίων με όλες τις αναγκαίες κλινικές και εξειδικευμένες μονάδες και γενικά αναβάθμιση της υποδομής τους.
• Δημιουργία και ενίσχυση, εκεί και όπου χρειάζεται, Κέντρων Υγείας για πλήρη κάλυψη όλου του πληθυσμού.

Για την αναβάθμιση του Τομέα Υγείας προτείνουμε:

• Ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πολιτική για τους επαγγελματίες υγείας.
• Υιοθέτηση και εφαρμογή μεθόδων θεραπείας με εγκυρότητα, ευελιξία και ψηλό βαθμό επιτυχίας.
• Πλήρη μηχανογράφηση των νοσηλευτηρίων, εισαγωγή του ehealth, που έχει καθυστερήσει. Οργάνωση και λειτουργία οργανισμού συλλογής και αξιόπιστης ανάλυσης στατιστικών δεδομένων για σκοπούς έρευνας και βελτίωσης της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
• Αλλαγή στην οργανωτική δομή του Υπουργείου Υγείας, ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις του ΓεΣΥ, που επιφυλάσσει στο Υπουργείο επιτελικό και στρατηγικό ρόλο.
• Εφαρμογή του θεσμού της Ιατρικής Εργασίας στις προβλεπόμενες από τον νόμο επιχειρήσεις
• Εισαγωγή και επέκταση της πρόληψης σε οργανωμένη βάση, έτσι που να μειωθεί η νοσηρότητα.
• Αναβάθμιση στις παρεχόμενες υπηρεσίες αντιμετώπισης ατόμων με ειδικές ανάγκες και των παραπληγικών.
• Περαιτέρω επέκταση και ενίσχυση της κοινοτικής νοσηλευτικής.
• Δημιουργία ανεξάρτητου Ινστιτούτου Δικανικών Επιστημών (ΙΔΕ), το οποίο θα περιλαμβάνει τα τμήματα που μέχρι στιγμής είναι διασκορπισμένα κάτω από διαφορετικά Υπουργεία και Υπηρεσίες
• Δημιουργία Επιμελητηρίου Προώθησης του Ιατρικού Τουρισμού στην Κύπρο και της δημιουργίας συνεργιών με στόχο τη προσέλκυση επενδύσεων για εξειδικευμένες μονάδες υγείας (health farms) σε αγροτικές και ορεινές περιοχές.
• Δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, ο οποίος να έχει την ευθύνη της αδειοδότησης ασφαλών, αποτελεσματικών και ποιοτικών φαρμάκων και της παρακολούθησής τους μετά την κυκλοφορία.
• Δημιουργία κινήτρων για περαιτέρω ανάπτυξη της φαρμακευτικής έρευνας, καινοτομίας και βιομηχανίας στην Κύπρο.
• Δημιουργία Κέντρου Πληροφόρησης για τα φάρμακα και εισαγωγή του θεσμού του κλινικού Φαρμακοποιού στο περιβάλλον των αυτονομημένων νοσηλευτηρίων.
• Δημιουργία ανεξάρτητης Σχολιατρικής Υπηρεσίας με τη συνεργασία κυβερνητικών και ιδιωτών γιατρών, η οποία θα επεκτείνει τις υπηρεσίες της και σε θέματα διατροφής και υγιεινής σε όλα τα σχολεία.
• Παραχώρηση νέων εγκεκριμένων, εξειδικευμένων φαρμακευτικών προϊόντων στη βάση σύγχρονων, επιστημονικά τεκμηριωμένων πρωτοκόλλων.
• Δημιουργία κέντρων αναφοράς (reference centres) και εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για κάθε ομάδα ασθενών.
• Η Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ιδρύθηκε από την Κυβέρνηση Χριστόφια και πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς αχρείαστες συγκρούσεις, μέσα από δημοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες δημιουργώντας συνέργειες με τους κλινικούς ιατρούς για να φτάσουμε στην πλήρη λειτουργία και ανάπτυξή της. Η Ιατρική Σχολή και η ακαδημαική Ιατρική θα πρέπει να αποτελούν βασικό παράγοντα συνεχούς εκσυγχρονισμού της υγείας, έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και συνεχούς αναβάθμισης της Ιατρικής.
• Υιοθέτηση πολιτικών ολιστικής αντιμετώπισης των σπάνιων νοσημάτων.
• Ενίσχυση του θεσμού των κέντρων αποκατάστασης και ένταξής τους στο ΓΕΣΥ.

5. Εκσυγχρονισμός των θεσμών. Αντιμετώπιση της διαφθοράς

Τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία που δυστυχώς επιτείνονται από την έλλειψη διαφάνειας και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου, δικαιώνουν την επιμονή του ΑΚΕΛ για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών που να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά διαχρονικές παθογένειες που πλήττουν την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι του κράτους και των θεσμών.

Το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα μας αποτυπώνεται στην Έκθεση του 2018 της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία καταγράφεται ότι, από το 2013 που ανέλαβε τη διακυβέρνηση του τόπου ο Νίκος Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ, η Κύπρος σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση διαφθοράς σε όλη την ΕΕ. Μάλιστα αυτή αποτελεί την τελευταία από μια σειρά εκθέσεων διεθνών οργανισμών, ευρωπαϊκών θεσμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και αποκαλύψεων ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων για την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της διαφθοράς στην Κύπρο.

Δυστυχώς οι προσπάθειες που καταβάλλονται διαχρονικά από το ΑΚΕΛ ώστε να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς που απομακρύνουν περαιτέρω τους πολίτες από τη δημόσια ζωή, σκοντάφτουν στην έλλειψη πολιτικής βούλησης, πρωτίστως από το κυβερνητικό στρατόπεδο και άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Διαχρονικά καταθέτουμε προτάσεις, κάποιες από τις οποίες έχουν πάρει τη μορφή νομοθεσιών αναφορικά με την εγκαθίδρυση ανεξάρτητων θεσμών και αξιωματούχων, τη βελτίωση της πρόσβασης του πολίτη προς το κράτος και τις υπηρεσίες, τον οικονομικό έλεγχο και τη λογοδοσία διαφόρων φορέων.

Στις σημερινές συνθήκες, η απαίτηση για περαιτέρω εμπέδωση της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όλων αποτελεί αναγκαιότητα. Αυτό προτάσσει την ανάγκη αύξησης των μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης, καθώς και εκείνων της πάταξης και της τιμωρίας.

Στην προσπάθεια για ριζική αντιμετώπιση των φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς, που συνεπάγεται αλλαγή νοοτροπίας και μια διαφορετική ανώτερη κοινωνική συνείδηση, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η αέναη προσπάθεια διαπαιδαγώγησης του κομματικού συνόλου και της κοινωνίας ευρύτερα. Για την Αριστερά μια κοινωνία, η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα ή ακόμα χειρότερα τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Σε ό,τι αφορά το ίδιο το Κόμμα και ιδιαίτερα τα στελέχη του, η διαχρονική και σταθερή απαίτηση για εντιμότητα και η ανάγκη να καθοδηγούμε την κοινωνία με τη δύναμη του δικού μας παραδείγματος, καθίσταται αδήριτη. Διαφορετικά, ο διακριτός μας ρόλος μέσα στην κοινωνία που εκπηγάζει και από την ιδεολογική μας προσέγγιση, θα αλλοιωθεί.

Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να καταθέτει προτάσεις και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που ως θεσμικά και πρακτικά μέτρα συνοψίζονται στα εξής:

• Εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων και στη σχέση του πολίτη με τη δημόσια διοίκηση, την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και την εισαγωγή αντικειμενικών, μετρήσιμων κριτηρίων στη διαδικασία πρόσληψης και αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.
• Θεσμική ρύθμιση περιορισμού θητειών σε διάφορα πολιτειακά αξιώματα και εναλλαξιμότητα σε νευραλγικές θέσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας.
• Δυνατότητα δημόσιου ελέγχου όλων των προσφορών που κατακυρώνονται από το δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα.
• Διεύρυνση του καταλόγου των ελεγχόμενων προσώπων για σκοπούς υποβολής δήλωσης «πόθεν έσχες», η οποία να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τις τρεις εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική) και γενικά όλους όσοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ασκώντας δημόσια εξουσία ή ως εκ της θέσεώς τους λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τα δημόσια οικονομικά ή τη δημόσια διοίκηση.
• Νομοθετική ρύθμιση των οικονομικών δραστηριοτήτων μη κυβερνητικών οργανώσεων με στόχο τη διαφάνεια και έλεγχο στη χρηματοδότησή τους.
• Δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών των ΜΜΕ με ταυτόχρονη πληροφόρηση της κοινής γνώμης για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες (beneficial owners), περιλαμβανομένων θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών.
• Ολοκληρωμένη ρύθμιση των οικονομικών υποχρεώσεων της Εκκλησίας της Κύπρου και διαφάνεια στην επιχειρηματική σχέση της με το κράτος.
• Πλήρης διαχωρισμός του κράτους από την Εκκλησία.
• Εκσυγχρονισμός του θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις προσφορές και αγορές εξοπλιστικών προγραμμάτων έχοντας πάντοτε υπόψη την πτυχή της εθνικής ασφάλειας, καθώς και του απόρρητου που διέπει τον τομέα της Άμυνας.
• Υποχρεωτική δήμευση περιουσίας πρώην και νυν πολιτειακών αξιωματούχων και δημόσιων λειτουργών, οι οποίοι καταδικάζονται για αδικήματα φοροδιαφυγής, δεκασμού και διασπάθισης δημόσιου χρήματος.
• Νομοθετική ρύθμιση αυστηρότερων ποινών, έτσι που οι επιπτώσεις από τυχόν διάπραξη αδικημάτων εις βάρος του Δημοσίου να είναι αποτρεπτικές για τη διάπραξή τους.
• Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας σε πολιτικές και συστήματα ελέγχου.
• Βελτίωση της προσβασιμότητας του πολίτη στις Αρχές, ειδικότερα σε θέματα εξασφάλισης δημοσίων εγγράφων, εξυπηρέτησης και διαφάνειας σε σχέση με αποφάσεις που τον επηρεάζουν, μέσα από δημόσιες ακροάσεις και λογοδοσία.
• Εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου σε κάθε Υπουργείο, Ημικρατικό Οργανισμό ή δημόσια αρχή. Σύσταση αντίστοιχων υπηρεσιών παραπόνων για τους πολίτες.
• Εκσυγχρονισμός, αλλά και ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά στο ασυμβίβαστο και στη σύγκρουση συμφερόντων κρατικών και πολιτειακών αξιωματούχων.

6. Δικαιοσύνη και ασφάλεια

i. Το σύστημα Δικαιοσύνης

Το νομοθετικό πλαίσιο που διασφαλίζει το περί δικαίου αίσθημα τον πολιτών, καθώς και η απονομή της Δικαιοσύνης κατά τρόπο που να είναι και να φαίνεται αντικειμενικά αμερόληπτη, αποτελούν την πεμπτουσία του κοινωνικού συμβολαίου κάθε προοδευτικού δημοκρατικού κράτους με τους πολίτες. Τα σκάνδαλα που έχουν ταλαιπωρήσει την κυπριακή κοινωνία και πολιτεία δεν έχουν τύχει ουσιαστικής αντιμετώπισης και δεν έχει προστατευτεί το δημόσιο συμφέρον κατά τη διάρκεια της επταετούς διακυβέρνησης Αναστασιάδη – Συναγερμού προκαλώντας το δημόσιο αίσθημα. Επιπρόσθετα, οι νομοθεσίες που έχει προωθήσει η παρούσα κυβέρνηση για να προστατέψει τον τραπεζικό τομέα και να στηρίξει το μεγάλο κεφάλαιο έχουν σμπαραλιάσει το κράτος δικαίου, αφού στη βάση τους έχουν οδηγηθεί ακόμη και σε φυλάκιση πολίτες που κανονικά θα έπρεπε να τυγχάνουν προστασίας. Παράλληλα, με προσχηματικές αιτιάσεις έχουν περισταλεί δικαιώματα.

Η διαπίστωση ότι το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο αντιμετωπίζει προβλήματα, όπως για παράδειγμα η μεγάλη καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, επιβεβαιώνεται δυστυχώς καθημερινά από τους πολίτες. Τα ελλείμματα που ενυπάρχουν στη λειτουργία του τομέα της Δικαιοσύνης επιβεβαιώνεται και από τους αρμόδιους λειτουργούς και εκθέσεις εμπειρογνωμόνων.

Καθοριστικός πυλώνας για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου συνιστά:

• η προοδευτική κατεύθυνση της νομοθεσίας,
• η έγκαιρη απονομή της δικαιοσύνης,
• η αμεροληψία που σήμερα αμφισβητείται ως αποτέλεσμα κρουσμάτων σύγκρουσης συμφέροντος που έχουν πληγώσει τη Δικαιοσύνη.

Έχοντας αυτά υπόψη, το ΑΚΕΛ αποδίδει τεράστια σημασία στην προσπάθεια για συναφείς μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν συλλογική απαίτηση και κοινωνική ανάγκη. Προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργώντας -όπως πάντοτε- δημιουργικά και υπεύθυνα θα συνεχίσουμε να καταθέτουμε θέσεις, απόψεις και προτάσεις για πραγματική, αποτελεσματική, αμερόληπτη και ταχεία απονομή δικαιοσύνης με διαφάνεια.

Βασικές προτάσεις μας είναι:

• Διασφάλιση του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη ανεξαρτήτως εισοδήματος. Επέκταση του δικαιώματος για νομική αρωγή στη βάση κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων.
• Εκσυγχρονισμό των Θεσμών και απλοποίηση των διαδικασιών Πολιτικής Δικονομίας. Εκσυγχρονισμός και αποτελεσματικότητα του δικαίου εκτέλεσης των αποφάσεων.
• Διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε Ανώτατο Δικαστήριο και Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο.
• Ίδρυση Εμποροδικείου και Δικαστηρίου Απαιτήσεων Μικρής Κλίμακας για αποφόρτιση των Επαρχιακών Δικαστηρίων.
• Ριζική Αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα με προοδευτική κατεύθυνση.
• Δημιουργία Δικαστηρίου Ανηλίκων με ταυτόχρονη θέσπιση ολοκληρωμένης σωφρονιστικής πολιτικής αποκλειστικά για ανήλικους παραβάτες.
• Ενίσχυση του Γραφείου Επιτρόπου Νομοθεσίας για να καταστεί δυνατή η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του δικαίου.
• Θεσμοθέτηση σε συνεργασία με τη Δικαστική Εξουσία διαδικασιών επιμόρφωσης δικαστών.
• Δημιουργία σχολής δικαστών.
• Άμεση υλοποίηση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.
• Υιοθέτηση διαφανών διαδικασιών διορισμού και ανέλιξης δικαστών.
• Περαιτέρω ενίσχυση και εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία ειδικού και ενοποιημένου Τμήματος Δημόσιου Κατήγορου.
• Θεσμοθέτηση Μόνιμης Επιτροπής Αναθεώρησης του Δικαίου.

ii. Το σύστημα Ασφάλειας

Συνυφασμένη με τον τομέα της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου είναι ο τομέας της δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Η χρησιμοποίηση του τομέα ασφάλειας από μέρους της κυβέρνησης για ικανοποίηση ιδιοτελών πολιτικών συμφερόντων της προκαλεί μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της Αστυνομίας.

Για τον τομέα της Ασφάλειας ανάμεσα σε άλλα προτείνουμε:

• Ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων των μελών της Αστυνομίας και ρύθμιση της υπηρεσίας τους με βάση διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες.
• Αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής και αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών, ιδιαίτερα για την πρόληψη και εξιχνίαση εγκλημάτων λευκού κολάρου και παιδικής πορνογραφίας.
• Αξιοκρατικές και αντικειμενικές διαδικασίες πρόσληψης και υπηρεσιακής ανέλιξης, μακριά από κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες.
• Ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου για πρόληψη και αντιμετώπιση της διαπλοκής και διαφθοράς στο Αστυνομικό Σώμα.
• Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των περί Αστυνομίας Νόμων και Κανονισμών
• Ριζικό αναπροσανατολισμό του σωφρονιστικού συστήματος με την ενίσχυση προγραμμάτων που θα μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπιασμού πρώην κατάδικων.
• Δημιουργία ξεχωριστής Υπηρεσίας Κοινωνικής Επανένταξης πρώην κατάδικων.
• Ενίσχυση του θεσμού της αποφυλάκισης υπό όρους και εισαγωγή διαφανών κριτηρίων στη διαδικασία απονομής χάριτος.
• Βελτίωση των διαδικασιών εφαρμογής της εναλλακτικής ποινής για ουσιοεξαρτημένους.
• Αναθεώρηση των δομών και βελτίωση των υποδομών στις Κεντρικές Φυλακές καθώς και σε άλλους χώρους εγκλεισμού υπόδικων και κατάδικων.

Για την ΚΥΠ εισηγούμαστε:

• Θέσπιση Κανονισμών που θα αφορούν τη λειτουργικότητα και το δημοκρατικό έλεγχο της δράσης της Υπηρεσίας.
• Ολοκλήρωση της προσπάθειας για μεταφορά και παροχή πρόσβασης στην κοινωνία στο ιστορικό αρχείο της ΚΥΠ, ιδιαίτερα αναφορικά με κρίσιμες περιόδους της ιστορίας της Κύπρου.

1. Περιβάλλον: Για ένα νέο μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης

Η Κύπρος είναι ουραγός στην ΕΕ στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Τα τελευταία χρόνια είμαστε μάρτυρες μιας επικίνδυνης αναπτυξιακής στόχευσης για «ανάπτυξη παντός είδους και ανεξαρτήτως περιβαλλοντικού κόστους». Βασικές παράμετροι της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, όπως ευαίσθητα οικοσυστήματα, περιοχές προστασίας της φύσης και ζώνες προστασίας των παραλιών, ο ίδιος ο θαλάσσιος χώρος, σε αρκετές περιπτώσεις τίθενται σε κίνδυνο για να προωθηθούν αναπτύξεις.

Η επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών κατά τα τελευταία 50 χρόνια, επηρεάζει άμεσα την ποιότητα ζωής των ζωντανών οργανισμών του πλανήτη, ενώ ταυτόχρονα, η Γη βρίσκεται στα όρια απορρύθμισης, με κίνδυνο την αυτοκαταστροφή της. Εδώ και χρόνια  οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, θα επιφέρουν πανδημίες και επιπτώσεις στην υγεία. Η ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών, η ανεξέλεγκτη επέκταση της γεωργίας, η εντατική γεωργία, η εξόρυξη και η ανάπτυξη των υποδομών, και η διατάραξή της ισορροπίας του οικοσυστήματος,  δημιούργησαν τις τέλειες συνθήκες για την έξαρση πανδημιών.  Οι πρόσφατες πανδημίες είναι άμεση συνέπεια του καπιταλιστικού συστήματος που προωθεί την οικονομική ανάπτυξη σε βάρος των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.

Η πανδημία του κορωνοϊού είναι πιθανό να ακολουθηθεί από ακόμη πιο θανατηφόρες και καταστροφικές εκδηλώσεις ασθενειών, εκτός εάν η ρίζα τους – η ανεξέλεγκτη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος – σταματήσει γρήγορα.

Αυτό που ονομάζεται «περιβάλλον» δηλαδή ο άμεσος, ο ευρύτερος χώρος όπου ζούμε και εργαζόμαστε, χρειάζεται προστασία και αναβάθμιση, για να συνεχίσει να μας παρέχει τα απαραίτητα για τη διαβίωσή μας.

Το ΑΚΕΛ αγωνίζεται για ένα μοντέλο Αειφόρου Ανάπτυξης που διαπνέεται από θεμελιώδεις κοινωνικές και περιβαλλοντικές αρχές, όπως το δικαίωμα όλων, καθώς και των μελλοντικών γενεών, να ζουν σ’ ένα υγιές περιβάλλον. Υπερασπίζεται την αρχή της προφύλαξης από κάθε πιθανή περιβαλλοντική ζημιά και επιβάρυνση, το σεβασμό στα φυσικά και ανθρωπογενή οικοσυστήματα και την ορθολογική διαχείριση των πεπερασμένων φυσικών πόρων, τους οποίους θεωρεί ως συλλογικά, κοινωνικά αγαθά. Η πράσινη ανάπτυξη, έτσι όπως παρουσιάζεται κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ανεπαρκής και δεν θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μπορεί μεν να μειώνει την περιβαλλοντική υποβάθμιση, δεν μειώνει όμως τις κοινωνικές ανισότητες και δεν αυξάνει την απασχόληση.

Σε αυτή την κρίσιμη εποχή για το είδος και τον πλανήτη μας, το ΑΚΕΛ αγωνίζεται ενάντια στις απειλές και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης προτείνοντας εφικτές λύσεις για την αναχαίτιση των φαινομένων.

Ανάμεσα στις προτεραιότητές μας ξεχωρίζουν:

• Θεσμική αναβάθμιση όλων των κρατικών περιβαλλοντικών δομών.
• Ο σεβασμός και εφαρμογή όλων των περιβαλλοντικών νομοθεσιών, περιλαμβανομένου του σεβασμού και της τήρησης των σχετικών νομοθεσιών για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο Περιβάλλον από έργα.
• Η ενιαία διαχείριση των υδάτων.
• Η απαίτηση για «Κύπρο Ελεύθερη από Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς».
• Προστασία της βιοποικιλότητας, σωστή διαχείριση των ορυκτών και υδάτινων πόρων, διαφύλαξη της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα σε συνδυασμό με τη σωστή διαχείριση των εκπομπών αέριων ρύπων και των διαφόρων ρευμάτων αποβλήτων.
• Ορθολογική και βιώσιμη αξιοποίηση των ΑΠΕ υπέρ της κοινωνίας, με κύριο γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Όλα τα πιο πάνω είναι απαραίτητης σημασίας για τη διατήρηση του περιβάλλοντος και βασική συνιστώσα της αειφόρου ανάπτυξης. Επισημαίνουμε ακόμη μια φορά ότι το ζήτημα της οικολογικής καταστροφής, είναι βαθύτατα πολιτικό και ο βαθμός οργάνωσης των δυνάμεων που αντιστέκονται στην καταστροφική πορεία που ακολουθείται, αναμένεται να κρίνει το μέλλον που θα βιώσουν οι επερχόμενες γενιές. Το ΑΚΕΛ θα σταθεί πρωτοστάτης σε αυτόν τον αγώνα.

2. Πολεοδομικός σχεδιασμός και ανάπτυξη

Ο προγραμματισμός και ο έλεγχος της ανάπτυξης στην Κύπρο διέπεται από τις πρόνοιες του νόμου περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας και τα Σχέδια Ανάπτυξης. Αυτά προβλέπουν κατανομή των χρήσεων γης, την πυκνότητα της ανάπτυξης, βασικά έργα υποδομής, προτάσεις και πολιτικές αναφορικά με επιθυμητές και μη αναπτύξεις.

Στην εφαρμογή της νομοθεσίας εμφανίζονται πολύ σοβαρά προβλήματα που αφορούν στον πολυκερματισμό των αρχών αδειοδότησης και την πολυδιάσπαση των εξουσιών. Ιδιαίτερα προβλήματα παρουσιάζονται επίσης από την απουσία ελέγχου μετά την αδειοδότηση των έργων, με τις παρανομίες να φτάνουν στα όρια της ασυδοσίας.

Τα τελευταία χρόνια τα προβλήματα έχουν επιδεινωθεί με μια σειρά αποφάσεις της Κυβέρνησης που μοιράζουν πλουσιοπάροχα πολεοδομικά κίνητρα, με άλλοθι την ανάκαμψη της αναπτυξιακής δραστηριότητας στην Κύπρο. Με τις συνεχείς παρατάσεις, επεκτάσεις και μονιμοποιήσεις των κινήτρων, το πολεοδομικό σύστημα έχει οδηγηθεί σε πλήρη αποδόμηση.

Ουσιαστικά καταπατούνται δημοκρατικές διαδικασίες και ευρωπαϊκές οδηγίες που διέπουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό και γίνονται σοβαρές πολεοδομικές ρυθμίσεις χωρίς να ακολουθούνται οι νενομισμένες διαδικασίες, επιστημονική τεκμηρίωση, οι αναγκαίες διαβουλεύσεις και η συμμετοχή των πολιτών. Χωρίς μελέτες και χωρίς σχεδιασμό φυτρώνουν πύργοι, καταστρέφεται το φυσικό περιβάλλον, δημιουργούνται προβλήματα στις υποδομές, αυξάνεται το κυκλοφοριακό κομφούζιο και καταστρέφεται η πολιτιστική μας κληρονομιά.

Θέση του ΑΚΕΛ είναι ότι η ανάπτυξη χρειάζεται ένα ισχυρό πολεοδομικό σύστημα για να καθοδηγεί, προάγει και ρυθμίζει την ανάπτυξη των πόλεων και της υπαίθρου. Αυτό το σύστημα πρέπει να υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες του τόπου, με σεβασμό στην ταυτότητα της Κύπρου και τους ανθρώπους της, με έμφαση στην ποιότητα ζωής, το περιβάλλον και τις αρχές της αειφορίας.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο το ΑΚΕΛ προτείνει:

• Τον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας οικοδομικής ανάπτυξης, αδειοδότησης ελέγχου, τιτλοποίησης και μεταβίβασης ακίνητης ιδιοκτησίας. Βασικό στοιχείο του συστήματος πρέπει να είναι η καθιέρωση συμμετοχικών διαδικασιών και διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων.
• Απλοποίηση τεχνικών νομοθεσιών, ενοποίηση υπηρεσιών και δημιουργία ενιαίων αρχών ανάπτυξης.
• Επιβολή του πλήρους σεβασμού στα σχέδια ανάπτυξης.
• Εκπόνηση του Σχεδίου για τη Νήσο, για να καθοριστούν σε χωρική διάσταση οι κοινωνικο-οικονομικοί στόχοι και δομές. Σε αυτό θα καθοριστούν και η θαλάσσια χωροταξία και ανάπτυξη των παράλιων περιοχών, λατομικές ζώνες, ενεργειακά κέντρα, ΑΠΕ, βαριά κτηνοτροφική και βιομηχανική ανάπτυξη, μεταφορές, περιοχές προστασίας και περιβάλλον, κατανομή κύριων χρήσεων υπηρεσιών, παιδεία, τουρισμός, πολιτισμός, αντισταθμιστική πολιτική κ.λπ.
• Εκσυγχρονισμό των Τοπικών Σχεδίων και εκπόνηση νέων με στόχο τη σταδιακή αντικατάσταση της Δήλωσης Πολιτικής.

3. Κυκλοφοριακό – Αστικές Συγκοινωνίες

Μια πόλη για να είναι λειτουργική και βιώσιμη χρειάζεται ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο σχέδιο που να ρυθμίζει και να καθοδηγεί την ανάπτυξή της και ένα ολοκληρωμένο οδικό δίκτυο, αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του σχεδιασμού.

Ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου γίνεται με τρόπο έτσι ώστε κάθε δρόμος να διαδραματίζει ένα συγκεκριμένο ρόλο. Δυστυχώς στον τόπο μας τα τοπικά σχέδια έχουν καταργηθεί. Ο καθένας αναπτύσσει ό,τι θέλει, όπου θέλει, με την ανοχή ή και την στήριξη των αρμόδιων αρχών. Δημιουργήθηκε έτσι ένα σκηνικό στο οποίο σε πολλές περιπτώσεις κυριαρχεί η αναρχία.

Αυτή η κατάσταση έχει μετατρέψει τον Κύπριο οδηγό, σύμφωνα με έρευνες, σε νευρικό, ανυπόμονο, απρόσεκτο και επικίνδυνο, γεγονός που διαδραματίζει σοβαρό ρόλο στην αύξηση των δυστυχημάτων, τα οποία έχουν καταντήσει μάστιγα.

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων το ΑΚΕΛ εισηγείται:

• Να τερματιστεί η παράνομη αδειοδότηση υποστατικών που δεν προνοούνται στα σχέδια ανάπτυξης από τις τοπικές και κεντρικές αρχές.
• Να ξεκινήσει άμεσα ο σχεδιασμός ενός σύγχρονου, ευέλικτου, αξιόπιστου και καλά σχεδιασμένου συστήματος μέσων μαζικής μεταφοράς.
• Να γίνει σαφής διαχωρισμός εμπορικών δρόμων και δρόμων πρωταρχικής σημασίας. Σε κάθε δρόμο να αποδοθεί ο συγκεκριμένος ρόλος που πρέπει να υπηρετεί και να σχεδιαστεί κατάλληλα.
• Να ολοκληρωθούν με ταχύτητα τα έργα που είναι προγραμματισμένα στο οδικό δίκτυο και να προχωρήσουν άμεσα οι εργασίες για περιμετρικούς δρόμους, ανισόπεδους κόμβους και διαπλάτυνση δρόμων.
• Φώτα τροχαίας να αντικατασταθούν με τα «έξυπνα φώτα τροχαίας» τα οποία θα ρυθμίζουν ανάλογα τη διακίνηση των οχημάτων.

4. Πολιτισμός και πολιτιστική ανάπτυξη

Η πολιτιστική δημιουργία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε κοινωνία που επιδιώκει την πνευματική ανάπτυξη, σέβεται τον εαυτό της και προσδοκά πραγματική πρόοδο.

Στην πατρίδα μας η αληθινή τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν ένα επιπλέον μεγάλο εφόδιο του λαού μας ενάντια στην κατοχή και τη διαίρεση. Ένα εφόδιο που μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών όχι μόνο για τη λύση του κυπριακού, αλλά και για επικράτηση της ειρήνης και της ευημερίας του λαού μας.

Η κυβέρνηση απαξίωσε γενικά τον πολιτισμό, ακυρώνοντας σημαντικά έργα υποδομής, ακόμα κι αυτά που η ίδια περιέλαβε στα προεκλογικά της προγράμματα.

Το ΑΚΕΛ θέτει τον Πολιτισμό στην προτεραιότητα της πολιτικής του δράσης. Σε όλες τις εκφάνσεις της δράσης του ενυπάρχει η πολιτιστική δημιουργία. Το Κόμμα μας δίνει βήμα και λόγο, στηρίζοντας παράλληλα τα δίκαια αιτήματα των δημιουργών πολιτιστικών αξιών της Κύπρου. Κυρίως όμως καταθέτει προτάσεις για τη στήριξη και ανάδειξη της Πολιτιστικής δημιουργίας για όλες τις Τέχνες.

Ανάμεσα σε άλλα εισηγούμαστε:

• Αποφασιστική προώθηση της ίδρυσης Υφυπουργείου Πολιτισμού με στόχο την εξυπηρέτηση των τεχνών και των ανθρώπων του.
• Σημαντική αύξηση των κονδυλίων για τον πολιτισμό με διασφάλιση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας στην κατανομή τους. Απαιτείται ριζική αναθεώρηση των κριτηρίων για επιχορήγηση των Φορέων του Πολιτισμού, μακριά από λογικές «ανταγωνισμού» και «αγορών».
• Διατύπωση Στρατηγικού Σχεδιασμού για τον Πολιτισμό με ιδιαίτερη έμφαση στη στήριξη, προβολή και προώθηση της κυπριακής πολιτιστικής δημιουργίας, καθώς και την καταγραφή, τη διαφύλαξη και την προβολή της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.
• Θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής των Φορέων του Πολιτισμού στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων.
• Συντήρηση, αναβάθμιση και ανέγερση νέων πολιτιστικών υποδομών, οι οποίες να ανταποκρίνονται στην ανάγκη για ελεύθερη πρόσβαση όλων των πολιτών.
• Προστασία και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς (υλικής και άυλης). Εντατικοποίηση των ενεργειών για την αποτελεσματική λειτουργία του Αρχείου Καταγραφής της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
• Αποφασιστική προώθηση των διαδικασιών για ανέγερση του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου με διαφύλαξη του δημόσιου χαρακτήρα του. Προώθηση ανέγερσης Μουσείου Νεότερης και Σύγχρονης Τέχνης.
• Προώθηση της ανέγερσης νέας Κρατικής Βιβλιοθήκης.
• Ουσιαστική στήριξη της θεατρικής δραστηριότητας, αυξάνοντας σημαντικά τα κονδύλια για το θέατρο και τη θεατρική ανάπτυξη. Αξιολόγηση και προοδευτικός εκσυγχρονισμός του προγράμματος «Θυμέλη» έτσι ώστε να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες του ελεύθερου θεάτρου και να διασφαλίζεται η αξιοκρατία και η ισοτιμία των χορηγιών.
• Διεξαγωγή μελέτης για επέκταση της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, έτσι ώστε να καταστεί μια πλήρης ορχήστρα, όπως άλλωστε λειτουργούν στις περισσότερες χώρες. Οι αποφάσεις της κυβέρνησης, με επιστέγασμα την απόφαση για μεταφορά του Ιδρύματος από το Υπουργείο Παιδείας στο υπουργείο Οικονομικών, αποτελούν αρνητική εξέλιξη.
• Δημιουργία Κέντρου Κινηματογράφου για προώθηση και προβολή της κυπριακής ταινίας, την ανάπτυξη και παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών και τη δημιουργία κινηματογραφικού αρχείου.
• Αναβάθμιση του Κέντρου Μουσικής Πληροφόρησης με στόχο τη διάσωση, αρχειοθέτηση, προβολή και ενίσχυση της σύγχρονης μουσικής δημιουργίας.
• Εμβάθυνση της καλλιτεχνικής παιδείας. Αναβάθμιση του θεσμού των Μουσικών Σχολείων, του σχολικού θεάτρου, αλλά και άλλων πολιτιστικών δράσεων στο σχολείο. Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, διεκδικούμε την αναβάθμιση και την επέκταση της Σχολής Καλών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ και τη δημιουργία Τμήματος Μουσικής σε όλα τα δημόσια Πανεπιστήμια.
• Αποφασιστική στήριξη του καλλιτέχνη. Πρέπει να αντιμετωπιστούν θέματα όπως οι συλλογικές συμβάσεις, οι κοινωνικές ασφαλίσεις και τα πνευματικά δικαιώματα.
• Επαναφορά του τιμητικού επιδόματος για συνταξιούχους δημιουργούς, το οποίο αποκόπηκε από την κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη.
• Έλεγχος και λήψη αποτελεσματικών μέτρων για εφαρμογή της νομοθεσίας για εμπλουτισμό των δημόσιων κτιρίων με έργα τέχνης.
• Ουσιαστική στήριξη της συγγραφικής δραστηριότητας και προώθηση του κυπριακού βιβλίου και της φιλαναγνωσίας. Εμπλουτισμός όλων των βιβλιοθηκών με έργα των Κυπρίων συγγραφέων.

5. Για τον αθλητισμό

Το πλάτεμα του κοινωνικού αθλητισμού για ευκαιρίες άθλησης του κάθε πολίτη και η εξυγίανση των αθλητικών φορέων, σε όλα τα επίπεδα, αποτελούν βασικούς πυλώνες του οράματός μας για τον αθλητισμό.

Στον χώρο του αθλητισμού παρουσιάζεται μια εικόνα με αντιθέσεις. Από τη μια, διεθνείς επιτυχίες των αθλητών μας και από την άλλη σοβαρά προβλήματα σε αθλητικές ομοσπονδίες. Από τη μια ευρωπαϊκές επιτυχίες των σωματείων μας και από την άλλη απαξίωση των πρωταθλημάτων από μεγάλη μερίδα των φιλάθλων. Από τη μια ο σοβαρός ρόλος του κοινωνικού αθλητισμού και των τοπικών συλλόγων, αλλά από την άλλη αυτοί, αντιμετωπίζουν σωρεία προβλημάτων.

Ο αθλητισμός, ως κοινωνικό αγαθό, έχει τρωθεί εξαιτίας της εμπορευματοποίησης. Λογής-λογής σκοπιμότητες και αρνητικά φαινόμενα, τον εκτροχιάζουν από τον κοινωνικό του ρόλο. Κακοδιαχείριση, διασπάθιση δημόσιου χρήματος, διαπλοκή, νεποτισμός, κλειστά διοικητικά κυκλώματα, χειραγώγηση θεσμών και φορέων, στημένα παιχνίδια και παράνομος τζόγος, ντόπινγκ, βία, ρατσισμός και ξενοφοβία, επιβάλουν συνεχή αγώνα για εξυγίανση. Διαπιστώνοντας ότι ποτέ δεν ήταν τόσο σημαντική η επιρροή του Αθλητισμού στη νεολαία και ότι οι νέοι έχουν την τάση να απαξιώνουν αξίες που μεταφέρονται μέσω αυτού, είναι επείγουσα η ανάγκη να δράσουμε για να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία για τις προσπάθειες που πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν τα φαινόμενα που τον εκτροχιάζουν.

Βασικοί στόχοι του ΑΚΕΛ για τον αθλητισμό:

• Εφαρμογή προγραμμάτων δια βίου άθλησης.
• Αναβάθμιση του επιτελικού ρόλου του ΚΟΑ και διαμόρφωση και σχεδιασμός Εθνικής Στρατηγικής.
• Σύζευξη σχολικού και σωματειακού αθλητισμού.
• Χρηστή διακυβέρνηση και εκδημοκρατικοποίηση των αθλητικών φορέων και αξιοκρατική κατανομή κονδυλίων σε όλους τους φορείς. Χρήση των αθλητικών εγκαταστάσεων που ανήκουν στον ΚΟΑ, προς όφελος των ομοσπονδιών, σωματείων, αθλητών με χρεώσεις που να μην στραγγαλίζουν τους αθλητικούς φορείς.
• Αναβάθμιση της αθλητικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση των κυκλωμάτων και των στημένων παιγνιδιών.
• Ενίσχυση των φορέων του κοινωνικού αθλητισμού.
• Στήριξη των τοπικών συλλόγων και προώθηση αθλημάτων χαμηλού κόστους.
• Καταπολέμηση της βίας, του ντόπινγκ και της ξενοφοβίας.
• Ολοκληρωμένος σχεδιασμός αθλητικών υποδομών για ενίσχυση του κοινωνικού και ερασιτεχνικού αθλητισμού.

6. Αγώνας ενάντια στις εξαρτήσεις

Το φαινόμενο της χρήσης και κατάχρησης εξαρτησιογόνων ουσιών, νόμιμων και παράνομων, αποτελεί ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα και μία από τις κυριότερες προκλήσεις της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Σήμερα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι τα αίτια που γεννούν την εξάρτηση αποτυπώνονται στους δείκτες ανεργίας και υποαπασχόλησης, στην κοινωνική ανασφάλεια, στην εμπορευματοποίηση των σχέσεων, στην αποξένωση και την αλλοτρίωση των ανθρώπων, στην αυξανόμενη περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού.

Γι’ αυτό τον λόγο, η Αριστερά αντικρίζει το ζήτημα της ουσιοεξάρτησης και γενικότερα των εξαρτήσεων σε συσχέτιση με τα συνολικότερα προβλήματα που ταλανίζουν σήμερα τον εργαζόμενο, τον αυτοαπασχολούμενο, τον άνεργο, το νέο επιστήμονα, τη γυναίκα, τη νεολαία, την οικογένεια, τους ΛΟΑΤΙ και τους μετανάστες.

Παρότι η Κύπρος αντιμετωπίζει μικρότερο πρόβλημα από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά στη χρήση παράνομων ουσιών, αυτό δεν πρέπει να εφησυχάζει. Ιδιαίτερα, από τη στιγμή που η Κύπρος καταγράφει εξαιρετικά ανησυχητικά ποσοστά στην κατανάλωση αλκοόλ, αλλά και στον τζόγο ανάμεσα στους ανηλίκους.

Η πολυδιάστατη και πολυπαραγοντική φύση του προβλήματος καταδεικνύει ότι τόσο τα αίτια όσο και οι συνέπειες της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών είναι πολύπλευρες και επομένως χρήζουν ανάλογης πολυθεματικής, ισόρροπης και ολοκληρωμένης αντιμετώπισης. Προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η παροχή ενός πλέγματος πολιτικών και μέτρων που να εμπερικλείουν την πρόληψη, την καταστολή, τη θεραπεία, τη μείωση της βλάβης και την κοινωνική επανένταξη. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες η κυβέρνηση Αναστασιάδη, για κάθε ένα ευρώ που διαθέτει για πρόληψη της εξάρτησης, διαθέτει 44 ευρώ για την καταστολή της. Τόσο από ηθικής πλευράς, όσο και από οικονομικής λογικής, η πολιτική της κυβέρνησης πάσχει.

Στόχος της Πολιτείας πρέπει να είναι η πρόληψη της χρήσης, ειδικά ανάμεσα στους νέους, η μείωση της χρήσης, της εξάρτησης και των επιβλαβών συνεπειών της χρήσης, καθώς και ο περιορισμός της παράνομης αγοράς των ναρκωτικών. Ταυτόχρονα ο αποστιγματισμός των ατόμων που έχουν πρόβλημα ουσιοεξάρτησης, αποτελεί βασική προϋπόθεση που μπορεί να οδηγήσει αυτά τα άτομα στην αναζήτηση θεραπείας, αλλά και υποχρέωση της πολιτείας έναντι σε συνανθρώπους μας που χρειάζονται στήριξη αντί περιθωριοποίησης. Τέλος, η Κυπριακή κοινωνία χρειάζεται να αντιμετωπίσει με σοβαρότητα το πρόβλημα της προσβασιμότητας των εφήβων στο αλκοόλ, αλλά και την εξάρτηση από τυχερά παιγνίδια που μέσα στο σημερινό κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο κανονικοποιείται και προβάλλεται μάλιστα από την ίδια την κυβέρνηση ως ευκαιρία για ανάπτυξη.

Για την ενίσχυση του αγώνα ενάντια στις εξαρτήσεις το ΑΚΕΛ προτείνει:

• Ενίσχυση της στήριξης της Πολιτείας στο έργο της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων, τόσο με την αύξηση των κονδυλίων όσο και με τη δημιουργία ενός ευρύτερου υποστηρικτικού πλαισίου για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων.
• Προώθηση προληπτικών προγραμμάτων, οι οποίες στοχεύουν στη δημιουργία αποτρεπτικού περιβάλλοντος ως προς τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών.
• Συμπερίληψη στη Στρατηγική για την Αντιμετώπιση των εξαρτήσεων κι άλλων εξαρτητικών συμπεριφορών, όπως η υπερβολική χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιγνιδιών.
• Προώθηση μέτρων για αντιμετώπιση της κατάχρησης και εξάρτησης από νόμιμες και παράνομες ουσίες, όπως ο καπνός, το αλκοόλ, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα και οι νέες συνθετικές ουσίες.
• Προώθηση πολιτικών που να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες, η αποτελεσματικότητα τους να έχει αξιολογηθεί και να ανταποκρίνονται στην κυπριακή πραγματικότητα, έτσι ώστε χωρίς σπατάλες, να γίνεται σωστή επένδυση των κονδυλίων.
• Λειτουργία νέων και ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων προγραμμάτων επανένταξης και βοήθειας πρώην χρηστών και ουσιοεξαρτωμένων και των οικογενειών τους, με την παροχή όλου του φάσματος των υπηρεσιών για θεραπεία, φαρμακευτική- ιατρική, ψυχολογική και κοινωνική.
• Συνεχή ενίσχυση του μηχανισμού στήριξης και φιλοξενίας ανήλικων χρηστών και ουσιοεξαρτώμενων χωρίς υποστηρικτικό περιβάλλον.
• Στήριξη και υλοποίηση των πολιτικών της Εθνικής στρατηγικής για νόμιμες και παράνομες ουσίες, τυχερά παιγνίδια. Η εθνική στρατηγική πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένες, ισόρροπες πολιτικές στην πρόληψη/θεραπεία/κοινωνική αποκατάσταση/μείωση της βλάβης και μείωση της προσφοράς.
• Ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για προώθηση της πρόληψης της χρήσης στο επίπεδο της κοινότητας.

Η διεθνής κατάσταση χαρακτηρίζεται, τα τελευταία χρόνια, από αυξημένη αστάθεια και αβεβαιότητα, γεγονός που δημιουργεί απρόβλεπτες εξελίξεις, στις οποίες ελλοχεύουν κίνδυνοι για τους λαούς. Σε μεγάλο βαθμό οι εξελίξεις, διεθνώς, καθορίζονται από την εμβάθυνση της συστημικής κρίσης του καπιταλισμού, η οποία έχει αυξήσει τις τριβές ανάμεσα στα διάφορα καπιταλιστικά κέντρα. Ταυτόχρονα, η επιβολή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου σε παγκόσμια κλίμακα έχει, ήδη, οδηγήσει μεγάλες μάζες εργαζομένων, σε όλες τις ηπείρους, σε φτωχοποίηση και περιθωριοποίηση. Η κρίση αυτή βρίσκει διεξόδους στην αυξημένη επιθετικότητα, την όξυνση των συγκρούσεων και το άνοιγμα νέων μετώπων, που με τη σειρά τους οδηγούν στην αύξηση της ζήτησης για εξοπλισμούς και μιας αλληλοτροφοδοτούμενης ανάπτυξης, μιας θησαυρίζουσας πολεμικής βιομηχανίας.

Στην περίοδο της πανδημίας του Covid -19, και υπό το πέπλο σιωπής από τα πλείστα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ, βιώσαμε τόσο την εντατικοποίηση αυτών των αρνητικών τάσεων με τις πολιτικές και στρατιωτικές επεμβάσεις και πολέμους να συνεχίζονται παρά την έκκληση του ΓΓ του ΟΗΕ για παγκόσμια εκεχειρία,  όσο και την ανάδειξη της αλληλεγγύης και συνεργασίας.

Η στρατιωτικοποίηση αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην προσπάθεια επίτευξης παγκόσμιας ηγεμονίας (και ελέγχου των πηγών και διαδρόμων μεταφοράς ενέργειας και πρώτων υλών), οι ΗΠΑ κατέχουν την πρώτη θέση στις στρατιωτικές δαπάνες, ενώ, ταυτόχρονα, επιβάλλουν στους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ στρατιωτικές δαπάνες ύψους 2% του ΑΕΠ τους με αρνητικές συνέπειες στο βιοτικό επίπεδο των λαών, ακόμα και σε συνθήκες πανδημίας.. Η ΕΕ, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, αναπτύσσει ποικίλες μορφές στρατιωτικής ανάπτυξης, με αποκορύφωμα τη Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία (PESCO), στην οποία συμμετέχει και η Κυπριακή Δημοκρατία. ΝΑΤΟ και ΕΕ επιχειρούν την περαιτέρω ενίσχυση στρατιωτικών δομών και ιδιαίτερα της PESCO με πρόσχημα την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19 ή άλλων μελλοντικών πανδημιών. Στη νέα κούρσα εξοπλισμών συμμετέχουν τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα, αλλά και περιφερειακές δυνάμεις, ενώ συμπαρασύρονται και μικρότερες χώρες λόγω των αυξημένων κινδύνων που αισθάνονται.

Στο ίδιο πλαίσιο, εντάσσονται οι εξαγγελίες των ΗΠΑ για στρατιωτική χρήση του διαστήματος, οι οποίες, ήδη, εισέρχονται σε στάδιο εφαρμογής. Ταυτόχρονα, η αποχώρηση ή πρόθεση αποχώρησης των ΗΠΑ από διεθνείς συμφωνίες για τον αφοπλισμό (όπως η συμφωνία μείωσης και κατάργησης πυρηνικών μέσου βεληνεκούς, INF και η Συνθήκη για τους Ανοιχτούς Ουρανούς), συνιστούν επιπρόσθετο παράγοντα αποσταθεροποίησης.

Το ΝΑΤΟ, στα 70 χρόνια ύπαρξης του, συνιστά αυξημένη πηγή απειλής. Εντείνει τη δράση του, ορίζοντας, πλέον, και τη Λ.Δ. της Κίνας -πέραν της Ρωσικής Ομοσπονδίας- ως απειλή εναντίον της Συμμαχίας. Ο ζωτικός χώρος, που αυθαίρετα διεκδικεί το ΝΑΤΟ, εξαπλώνεται στην ανατολική Ευρώπη μέχρι τη Ρωσική Ομοσπονδία, στον νότο της Μεσογείου, στις αραβικές χώρες, αλλά και στη Νότιο Αμερική. Στο οπλοστάσιο του επιμένει να διατηρεί μείγμα πυρηνικών και συμβατικών όπλων, απομακρύνοντας την ελπίδα επίτευξης πυρηνικού αφοπλισμού, ενώ προσθέτει συνεχώς νέες τεχνολογίες, όπως το 5G και μέσα υβριδικού πολέμου.

Το ΑΚΕΛ έχει σταθερή θέση κατά της μετατροπής της ΕΕ σε στρατιωτικό σχηματισμό, κατά της συμμετοχής της Κύπρου στην PESCO και κατά της ένταξης ή δέσμευσης της Κύπρου, με οποιονδήποτε τρόπο, στο ΝΑΤΟ και χρησιμοποίησης του εδάφους της χώρας για επιθέσεις κατά τρίτων χωρών.

Η επιθετικότητα των ΗΠΑ σημείωσε νέα έξαρση, υπό τη σημερινή κυβέρνηση στην αντιμετώπιση διεθνών προβλημάτων αποστασιοποιείται από τη χρήση διπλωματικών και πολυμερών μεθόδων και ακολουθεί πορεία επεμβατικών πολιτικών, επιστρέφει σε παλιότερα δόγματα, όπως το δόγμα Μονρόε και εντείνει τη χρήση εμπορικών πολέμων. Η επίθεση των ΗΠΑ κατά της ΛΔ της Κίνας προσέλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις με πρόφαση την πανδημία και λόγω της αδυναμίας αντιμετώπισης της στις ΗΠΑ, προσάπτοντας κατηγορίες στην Κίνα για εσκεμμένη απόκρυψη της επιδημίας και διάδοση του ιού. Η προσπάθεια αποσταθεροποίησης της ΛΔΚ με στόχο την ανακοπή της πορείας ανάπτυξης της χώρας καθώς και του κύρους που κερδίζει σε διεθνές επίπεδο και χάρι στην αρωγή σε χώρες που πλήγηκαν από την πανδημία, συνεχίστηκε κύρια στο Χονγκ Κόνγκ. Οι κατάφωρες παρεμβάσεις στις εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας, παραβιάζουν το Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ  και είναι καταδικαστέες. Η ΛΔ της Κίνας απαντά με έκκληση για συνεργασία και αλληλεγγύη για από κοινού αντιμετώπιση της πανδημίας και των διεθνών προβλημάτων. Στη Λατινική Αμερική βρίσκεται σε εξέλιξη μια ολομέτωπη επίθεση κατά των αριστερών-αντιιμπεριαλιστικών κυβερνήσεων και δυνάμεων. Οι εντολοδόχοι των ΗΠΑ έχουν καταφέρει σοβαρά πλήγματα στα βήματα προοδευτικής ανάπτυξης προς όφελος των λαών και αποδέσμευσης από τις ΗΠΑ. Μέχρι πρόσφατα, οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ στη νότιο Αμερική, περιορίζονταν σε πολιτικά και συνταγματικά πραξικοπήματα (όπως στη Βραζιλία), αλλά έχουν πλέον επιστρέψει στις μεθόδους των αιματηρών επεμβάσεων όπως ανεπιτυχώς επιχείρησαν τον Μάιο του 2020 στη Βενεζουέλα εκμεταλλευόμενοι και την επικέντρωση της διεθνούς προσοχής στην πανδημία, και στρατιωτικών πραξικοπημάτων (όπως έγινε στη Βολιβία). Σε αυτή την άνομη μεθόδευση, οι ΗΠΑ, χρησιμοποιούν και την Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών, που προωθεί τα ψεύδη και τις μεθοδεύσεις των ΗΠΑ. Απώτερος στόχος είναι η εξουδετέρωση των δυνάμεων, που δεν είναι έτοιμες να υποκύψουν στη θέληση των ΗΠΑ, ο πολιτικός και στρατιωτικός έλεγχος, αλλά και ο έλεγχος όλων των πηγών φυσικού πλούτου, όπως π.χ. το λίθιο της Βολιβίας. Στοχεύουν, να χάσει κάθε στήριξη η Βενεζουέλα και να απομονωθεί η Κούβα. Ο 60χρονος οικονομικός, εμπορικός και χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός της Κούβας εντείνεται καθημερινά, ενώ καταργούνται τα μικρά ανοίγματα στις σχέσεις Κούβας-ΗΠΑ. Παρόμοιος αποκλεισμός, μέσω διαφόρων κυρώσεων, επιβάλλεται και στη Βενεζουέλα. Η Βενεζουέλα, παρά τις συνεχείς επιθέσεις και τα υπαρκτά προβλήματα, αντιστέκεται. Η Κούβα παραμένει φωτεινός φάρος αγώνα για τον σοσιαλισμό και την ελευθερία, την αξιοπρέπεια του λαού της, ενώ προσφέρει την έμπρακτη αλληλεγγύη της σε μεγάλο αριθμό χωρών περιλαμβανομένου τώρα και ευρωπαϊκών κρατών που πλήγηκαν από την πανδημία. Η πανδημία έχει καταδείξει πως το σοσιαλιστικό σύστημα ανάπτυξης και δη στο τομέα της υγείας ως ανθρωποκεντρικό έχει στόχο την πρόληψη και θεραπεία και όχι την κερδοσκοπία. Η εκστρατεία αλληλεγγύης και στήριξης της Κούβας και απαίτησης άρσης του εγκληματικού αποκλεισμού, πήρε νέες διαστάσεις και στηρίζεται από ευρύτερες δυνάμεις σε ότι αφορά κύρια στην Ευρώπη, ως αποτέλεσμα της αλληλέγγυας ανταπόκρισης της Κούβας με την αποστολή ιατρικών μπριγάδων. Η εκστρατεία για τερματισμό των παράνομων και μονομερών αποκλεισμών και κυρώσεων ενάντια σε σειρά χωρών από μέρους των ΗΠΑ, που παρά την έκκληση του ΟΗΕ να αρθούν στην περίοδο της πανδημίας, θα πρέπει να εντατικοποιηθεί μέχρι την επιτυχή έκβαση της..

Ολόκληρη η Μέση Ανατολή, χρόνια υποφέρει από επεμβάσεις, τόσο των ΗΠΑ όσο και συμμάχων τους, για τον έλεγχο της στρατηγικής σημασίας περιοχής, αλλά και των ενεργειακών της πηγών. Οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και στη Λιβύη, η μετατροπή του εδάφους της Συρίας σε πεδίο σύγκρουσης δια αντιπροσώπων και ο εξοπλισμός ισλαμιστικών ομάδων, για να επιβληθούν φιλοαμερικανικά καθεστώτα, έχουν αποσταθεροποιήσει πλήρως την περιοχή, προκαλώντας τεράστιες υλικές και ανθρώπινες καταστροφές και κύματα προσφύγων. Η δημιουργία «εποικοδομητικού χάους» έχει στοιχίσει χιλιάδες ζωές, έχει καταστρέψει την οικονομία και τις κρατικές δομές χωρών, όπως είναι η Υεμένη, κατά της οποίας συνεχίζεται ένας ακήρυκτος πόλεμος από μέρους της Σαουδικής Αραβίας. Τα αποτελέσματα δε της «Αραβικής Άνοιξης» ήταν οδυνηρά για τους λαούς, αφού ακολούθησε η άνοδος ακραίων και σκοταδιστικών κινημάτων. Οι εξελίξεις αυτές έχουν πλήξει και τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού, εκτοπίζοντας το πρόβλημα από την κεντρική θέση στην οποία βρισκόταν. Τα καθημερινά εγκλήματα, που διαπράττει το κράτος του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων και η ατιμωρησία που επιδεικνύει η διεθνής κοινότητα έναντι του, τα τετελεσμένα της κατοχής με επέκταση των εποικισμών, η αναγνώριση από μέρους των ΗΠΑ των Ιεροσολύμων ως αδιαίρετης πρωτεύουσας του Ισραήλ και η κυριαρχία του Ισραήλ στα Υψώματα Γκολάν, στοχεύουν να καταστήσουν ανέφικτη τη λύση δύο κρατών. Το αμερικανο-ισραηλινό σχέδιο «Συμφωνία του Αιώνα» άνοιξε το δρόμο στην ισραηλινή κυβέρνηση να προχωρήσει στα σχέδια προσάρτησης κατεχομένων Παλαιστινιακών εδαφών. Αν το Ισραήλ προχωρήσει στα παράνομα σχέδια, δυνατόν να υπάρξει σοβαρή αναταραχή και επιπτώσεις σε όλη την περιοχή ενώ θα υπονομευθεί η προοπτική εξεύρεσης πολιτικής λύσης που να στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο. Η διεθνής κοινότητα έχει υποχρέωση να σταματήσει την ατιμωρησία και συνεχή εγκλήματα, και να αναγνωρίσει αμέσως ανεξάρτητο Παλαιστινιακό Κράτος. Το ΑΚΕΛ στέκεται αλληλέγγυο και στηρίζει τις προοδευτικές και φιλειρηνικές δυνάμεις στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ, που αγωνίζονται για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου, βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, στα σύνορα του 1967.

Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στις σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν, ιδιαίτερα μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, την επιβολή νέων κυρώσεων με πολύ σοβαρές συνέπειες για τον λαό του Ιράν, τη δολοφονία Ιρανού αξιωματούχου από τις ΗΠΑ, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, ολόκληρη η περιοχή βρέθηκε στα πρόθυρα πολεμικής σύγκρουσης. Καταδικάζουμε τις ενέργειες των ΗΠΑ και τασσόμαστε υπέρ των δικαιωμάτων και ελευθεριών του Ιρανικού λαού.

Τα μεγάλα κύματα προσφύγων και μεταναστών, που προκαλούν οι συγκρούσεις, οι νεοαποικιακές πολιτικές και οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, αντιμετωπίζονται ως απειλή. Τα θύματα βρίσκονται αντιμέτωπα με τείχη, νόμους και κανονισμούς στις ΗΠΑ και στην «Ευρώπη Φρούριο», ενώ η ΕΕ υπογράφει συμφωνίες, δημιουργώντας κέντρα κράτησης εκτός των συνόρων της. Πολλές χιλιάδες ανθρώπινες ζωές χάθηκαν τα τελευταία χρόνια στη θάλασσα της Μεσογείου, ως αποτέλεσμα ανάλγητων πολιτικών και παραλείψεων.

Οι στρατιωτικές επεμβάσεις και οι προσπάθειες αλλαγής καθεστώτων παραβιάζουν κατάφωρα το διεθνές δίκαιο, καταστρατηγώντας τις αρχές του σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών και της μη επέμβασης στις εσωτερικές τους υποθέσεις. Η διπλωματία και οι πολιτικές λύσεις έχουν αντικατασταθεί από τη γλώσσα της στρατιωτικής ισχύος, ενώ ο ΟΗΕ παραγκωνίζεται, ως διεθνές πλαίσιο επίλυσης διαφορών.

Εβδομήντα πέντε χρόνια απο την ίδρυση του, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, έχει σίγουρα ανάγκη από αλλαγές, με στόχο να καταστεί πιο δίκαιος και δημοκρατικός, ως προς τη συμμετοχή του και πιο αποτελεσματικός, ως προς την παρέμβαση του, για διατήρηση/επίτευξη ειρήνης. Απέναντι στην αυξανόμενη επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού χρειάζεται να στηριχθεί ο ΟΗΕ, για να εμμείνει στις αρχές και να προστατεύσει κράτη και λαούς, για τους οποίους αποτελεί το μόνο μέσο προστασίας. Η επίθεση και ο τερματισμός οικονομικής στήριξης, πιο συγκεκριμένα από μέρους των ΗΠΑ, έχει επεκταθεί και σε οργανισμούς του ΟΗΕ, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, και αποτελεί πλήγμα στις πολυμερείς σχέσεις και το σύστημα του διεθνούς δικαίου.

Η επιβολή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου σε πλείστες χώρες, σε όλες τις ηπείρους, έχει προκαλέσει εξαθλίωση και φτωχοποίηση στους εργαζόμενους. Το τελευταίο διάστημα, υπήρξαν εκτεταμένες διαμαρτυρίες σε σειρά χωρών, για παρόμοια κοινωνικά αιτήματα (υγεία, παιδεία, συνταξιοδοτικό, ακρίβεια) και κατά της διαφθοράς (Γαλλία, Ισπανία, Λίβανος, Ιράκ, Ιράν, Ινδία, Σουδάν), χωρίς, όμως, να έχουν οργανωτική δομή, τουλάχιστον στα αρχικά στάδια, με μια τάση κατά της συμμετοχής κομμάτων και οργανώσεων. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι κινητοποιήσεις στη Χιλή, την πρώτη χώρα στην οποία επιβλήθηκε ο νεοφιλελευθερισμός, μέσω πραξικοπήματος και στρατιωτικής δικτατορίας. Διαφαίνεται ότι άρχισαν να επιτυγχάνουν τον στόχο κατάργησης του δικτατορικού συντάγματος, που επέβαλε την ιδιωτικοποίηση όλων των τομέων.

Η άνοδος και εξάπλωση ακροδεξιών και νεοφασιστικών δυνάμεων δεν παρατηρείται μόνο στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Εμφανίζεται και στην αμερικανική ήπειρο (π.χ. Βραζιλία, Βολιβία, Κολομβία, Βενεζουέλα) και στην Ασία (Ινδία). Η άνοδος αυτή οφείλεται και στην οικονομική κρίση, την οποία εκμεταλλεύονται λαϊκίστικες δυνάμεις, οι οποίες μάλιστα συνεργάζονται με συντηρητικές δυνάμεις και εντάσσονται σε κυβερνητικά σχήματα, αλλά και στην αδυναμία προβολής θέσεων, που οι μάζες να αποδέχονται ως εφικτές και υλοποιήσιμες, από τα κομμουνιστικά κόμματα και την Αριστερά. Οι ακροδεξιές δυνάμεις συνεργάζονται και συντονίζονται και σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, γεγονός που πρέπει να μας θέσει σε εγρήγορση.

. Το αντιρατσιστικό κίνημα που αναζωπυρώθηκε στις ΗΠΑ με ακόμα μια δολοφονία αφροαμερικανού, έχει πάρει σημαντικές διαστάσεις και πέραν των συνόρων της χώρας αυξάνοντας τη συνειδητοποίηση για τον κίνδυνο από την άνοδο του φασισμού. Η απαίτηση για σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων ταυτόχρονα με την απαίτηση για ισότητα κοινωνικό οικονομικών δικαιωμάτων ενισχύεται. Ταυτόχρονα, η άνοδος του αντιρατσιστικού κινήματος στις ΗΠΑ δημιουργεί ελπίδες για βαθύτερες προοδευτικές αλλαγές σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο στη χώρα.

Η πανδημία επιτάχυνε τις ανησυχητικές εξελίξεις που συντελούνται διεθνώς όσο αφορά τη χρήση των νέων τεχνολογιών, ακόμα και της βιοτεχνολογίας, σε μηχανισμούς παρακολούθησης των πολιτών του κόσμου, στο όνομα –τώρα- της δημόσιας υγείας. Η υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών, της ιδιωτικής ζωής, των προσωπικών δεδομένων αποτελεί κρίσιμο στοίχημα για το χαρακτήρα και το μέλλον των σύγχρονων κοινωνιών και της ανθρώπινης επικοινωνίας αλλά και της οργανωμένης πολιτικής δράσης.

Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά την Αντιφασιστική Νίκη των λαών, διεξάγεται μια ιδελογική επίθεση με ψεύδη, επιδιώκοντας αλλοίωση της ιστορίας και χειραγώγηση των κοινωνιών, για αποενοχοποίηση του φασισμού, εξισώνοντας τον κατά επαίσχυντο τρόπο με τον κομμουνισμό (ανησυχιτικό παράδειγμα το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 9/2019). Απώτερος στόχος είναι να καταστείλουν την όποια αντίσταση και τους αγώνες κατά της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, απόκρυψη της ταξικής φύσης των αντιθέσεων και προβλημάτων. Η έγκριση από την κυπριακή Βουλή του Ψηφίσματος που κατέθεσε το ΑΚΕΛ για τα 75χρονα της Αντιφασιστικής Νίκης που καλεί σε τερματισμό της ιστορικής παραχάραξης για το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πρέπει να εκτιμάται ως συμβολή στην υπεράσπιση της αλήθειας.

Είναι αναγκαία, σήμερα, η συνεργασία και ο συντονισμός των κομμουνιστικών κομμάτων για κοινή δράση. Κοινή δράση αλληλεγγύης με τους αγωνιζόμενους λαούς, για την ειρήνη, τον αφοπλισμό και τη διάλυση του ΝΑΤΟ, ενάντια στα πυρηνικά και για αποπυρηνικοποιημένη ζώνη στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, για προστασία του πλανήτη μας, για να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Είναι για αυτό που ο αγώνας για τον σοσιαλισμό καθίσταται πιο επίκαιρος από ποτέ.

Ταυτόχρονα, το ΑΚΕΛ, θα συνεχίσει να ασκεί έλεγχο στη μονοδιάστατη και επικίνδυνη εξωτερική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης και να επιδιώκει- μέσω της κοινοβουλευτικής δράσης, των δημόσιων τοποθετήσεων και της συμμετοχής του σε διεθνείς θεσμούς και φόρα- την επιστροφή στην πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, που ασκούσαν προηγούμενες κυβερνήσεις και ειδικότερα αυτή του συντρόφου Δημήτρη Χριστόφια. Δυστυχώς, η αναγόρευση της χώρας από την κυβέρνηση και το ΔΗΣΥ σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης και ασπίδα του Ισραήλ, το άνοιγμα προς τη Σαουδική Αραβία και η μετακίνηση από θέσεις αρχών στο Μεσανατολικό, δημιουργούν κινδύνους για το νησί και το λαό μας. Παράλληλα, πλήττουν τις σχέσεις μας με παραδοσιακούς φίλους της Κύπρου.  Χαρακτηριστική είναι η Δήλωση Προθέσεων Κύπρου – ΗΠΑ για συνεργασία στον τομέα της Ασφάλειας και η στήριξη που δόθηκε από τον ΔΗΣΥ στο νόμο Μενέντεζ – Ρούμπιο που, ανάμεσα σε άλλα, επιχειρεί ουσιαστικά να εμπλέξει τη χώρα μας στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή και να επιφέρει ρήγμα στις, παραδοσιακά, φιλικές σχέσεις μας με τη Ρωσία. Όλα αυτά, υπονομεύουν την αξιοπιστία της Κύπρου, όταν επικαλείται το διεθνές δίκαιο.

Άλλο ένα βήμα στην στρατιωτικοποίηση της περιοχής και στην υλοποίηση του περιβόητου νόμου Μενέντεζ-Ρούμπιο είναι η στρατιωτική εκπαίδευση (IMET) που προτίθενται να προσφέρουν οι ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία, όπως ανακοινώθηκε στις αρχές Ιουλίου. Παρά τις κυβερνητικές δικαιολογίες, οι ίδιες οι ΗΠΑ ξεκαθαρίζουν ότι αυτή η ενέργεια στοχεύει στην προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων και το χτύπημα της ρωσικής και κινέζικης παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σήμερα, οι λαοί της Ευρώπης –συμπεριλαμβανομένου του λαού της Κύπρου- έχουν αρκετές εμπειρίες, για να καταλήξουν σε συμπεράσματα για την ΕΕ. Τα αδιέξοδα, οι ανισότητες και οι αντιφάσεις, που παράγει και που αντιμετωπίζει η ΕΕ, δεν μπορούν να αποσιωπηθούν ή να συγκαλυφθούν. Η διογκούμενη κοινωνική δυσαρέσκεια και η αποχή των πολιτών από τις ευρωεκλογές, οι ενδοευρωπαϊκές αντιθέσεις και ανταγωνισμοί, το Brexit, είναι στοιχεία που εξαναγκάζουν τις ηγεσίες της ΕΕ να δηλώνουν «ανησυχία για το μέλλον της ΕΕ», χωρίς βέβαια να απαρνούνται τις συνταγές και τις στρατηγικές που προκαλούν τα αδιέξοδα.

Η διαχρονική θέση του Κόμματος μας για τον καπιταλιστικό χαρακτήρα της ΕΕ επιβεβαιώνεται, καθημερινά, από τις διεργασίες που εμβαθύνουν την ολοκλήρωση της ΕΕ, σε μια κατεύθυνση νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία, στρατιωτικοποίησης στις διεθνείς σχέσεις και αντιδημοκρατικής λειτουργίας, όπου η κυριαρχία των κρατών και των λαών περιορίζεται δραματικά και μεταφέρεται στο επίπεδο της ΕΕ.

Η ΕΕ εκπόνησε και επέβαλε το απαιτούμενο νομικό πλαίσιο για διάλυση του κοινωνικού κράτους, αποβιομηχανοποίηση και βίαιη ανακατανομή του πλούτου προς όφελος των λίγων. Η ΟΝΕ, το ευρώ και η Τραπεζική Ένωση είναι εργαλεία εμβάθυνσης αυτών των κατευθύνσεων. Η Συνθήκη της Λισαβόνας, συνεχίζοντας τη συγκέντρωση των εξουσιών στις Βρυξέλλες, θεσμοθέτησε το νεοφιλελευθερισμό, αφού επιφέρει περισσότερη λιτότητα απαγορεύοντας, πλέον, στα κράτη-μέλη να ασκήσουν δική τους οικονομική πολιτική. Το χρέος επιβάλλεται στους λαούς, ως μέσο εξάρτησης, την ίδια ώρα που ενισχύεται το τραπεζικό και πολυεθνικό κεφάλαιο. Οι λαοί οδηγούνται στη φτωχοποίηση, απορρυθμίζονται οι εργασιακές σχέσεις, διαλύεται το κοινωνικό κράτος και τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα δέχονται ανελέητη επίθεση.

Την ίδια ώρα, η ΕΕ συμμετέχει στους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς με άλλα ισχυρά κέντρα του πλανήτη. Βασικός άξονας της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ παραμένει η εμβάθυνση της αλληλοσυμπληρωματικότητας με το ΝΑΤΟ. Προχωρεί πιο αποφασιστικά και εντατικά η στρατιωτικοποίηση της ΕΕ, με δημιουργία μόνιμων στρατιωτικών δομών, «επενδυτική στροφή» στην πολεμική βιομηχανία και τεχνολογία, θεσμοθέτηση της PESCO, ανάπτυξη στρατιωτικών επεμβατικών αποστολών σε διάφορες γωνιές του πλανήτη.

Το μεταναστευτικό και το προσφυγικό αποτελούν, αναμφίβολα, ένα από τα κυριότερα ζητήματα, που τα τελευταία χρόνια απασχολούν την ΕΕ και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, ενώ συνιστά την αιχμή του δόρατος της ρητορικής των ξενοφοβικών δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη. Βασικός άξονας της πολιτικής της ΕΕ παραμένει το δόγμα, «Ευρώπη-φρούριο», που υλοποιείται μέσα από ένα πλέγμα νόμων και πολιτικών, για την καταστολή των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, ενώ η «στρόφιγγα» ανοίγει, όποτε το μεγάλο κεφάλαιο έχει ανάγκη φτηνού εργατικού δυναμικού.

Το ζήτημα της δημοκρατικής λειτουργίας, της διαφάνειας, της ουσιαστικής ισοτιμίας των κρατών-μελών, εντός του οικοδομήματος της ΕΕ, αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα ευρωπαϊκά θέματα. Βέβαια, στη δική μας αντίληψη, το δημοκρατικό έλλειμα της ΕΕ, δεν είναι μόνο θέμα λειτουργίας και διαδικασιών. Είναι δομικό και έχει ταξικό χαρακτήρα, αφού η άρχουσα τάξη και τα ισχυρά συμφέροντα κυριαρχούν σε βάρος των λαών, των πολιτών, των συνδικάτων, των κινημάτων. Η πανδημία του κορωνοϊού επιβεβαίωσε με τραγικό τρόπο πού οδηγούν τους λαούς οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η πανδημία αποκάλυψε ακόμα μια φορά τα ελλείματα αλληλεγγύης στην ΕΕ και το χάσμα μεταξύ ρητορικής και πραγματικότητας.

Η απουσία ουσιαστικής αλληλεγγύης απέναντι στα κράτη-μέλη που βιώνουν ή βίωσαν με τραγικό τρόπο τις συνέπειες της πανδημίας, όπως και η έλλειψη συντονισμού για την αναχαίτηση της, ανέδειξε τη βαθιά αδιέξοδη πορεία της ΕΕ.

Ιδιαίτερα τραγικά αναδείχτηκαν οι μεγάλες ελλείψεις στα δημόσια συστήματα υγείας, ακόμα και σε χώρες με παράδοση, ως αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας.

Για άλλη μια φορά κυριαρχούν στην ΕΕ ο σκληρός ανταγωνισμός και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα κρατών και μονοπωλίων.

Απέναντι σε αυτά τα αδιέξοδα, η πραγματικά προοδευτική απάντηση είναι ο αγώνας για μια άλλη Ευρώπη. Άλλωστε, η Αριστερά, ουδέποτε απέρριψε την ιδέα της ενοποίησης της ηπείρου μας, στην οποία να συνυπάρχουν λαοί, έθνη, γλώσσες, θρησκείες και πολιτισμοί, αφού στη δική μας αντίληψη οι περιφερειακές ενοποιήσεις αποτελούν βήμα προς τα εμπρός στην ιστορική εξέλιξη. Το ερώτημα είναι «Ποιά Ευρώπη θέλουμε» και «Ποιούς να υπηρετεί» αυτή; Εμείς απαντούμε ξεκάθαρα ότι θέλουμε την Ευρώπη της ειρήνης, της κοινωνικής ισότητας, της δημοκρατίας, της συνεργασίας, των ανοικτών πολυπολιτισμικών κοινωνιών. Την Ευρώπη των Λαών και του Σοσιαλισμού.

• Την Ευρώπη, που θα υπηρετεί τους λαούς και τις ανάγκες τους, αυτούς που παράγουν τον πλούτο και κινούν την οικονομία: τους εργαζόμενους.
• Την Ευρώπη της ειρήνης και της συνεργασίας με όλους τους λαούς του κόσμου.
• Την Ευρώπη των δικαιωμάτων και ελευθεριών.
• Την Ευρώπη της δημοκρατίας και της κυριαρχικής ισότητας των κρατών της.

Το ΑΚΕΛ, θα συνεχίσει να αξιοποιεί κάθε βήμα και κάθε δυνατότητα, που δίνει η ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους-μέλους της ΕΕ, για να υπερασπίζεται τα δίκαια της πατρίδας μας, του λαού μας. Για να αναχαιτιστούν αντιλαϊκά μέτρα και πολιτικές της ΕΕ. Για να αναδεικνύονται διαρκώς προτάσεις φιλολαϊκές και ριζοσπαστικές, εντός και εκτός Ευρωκοινοβουλίου. Για να προταχθούν στόχοι πάλης για τις σημερινές ανάγκες των λαών και των εργαζομένων. Με πλήρη επίγνωση του πραγματικού χαρακτήρα της ΕΕ και του αρνητικού πολιτικού συσχετισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επιλέγουμε τον αγώνα που συνδέει –στη θεωρία και στην πράξη- τους αγώνες του σήμερα με το όραμα για το αύριο. Αυτός, άλλωστε, είναι ο δρόμος με τον οποίο η Αριστερά κερδίζει την εμπιστοσύνη των μαζών, καταξιώνεται ως η πρωτοπορία τους και ανοίγει το δρόμο για τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές και ανατροπές.

Χαρακτηριστικό της περιόδου που ανασκοπείται στην Τουρκία είναι η υιοθέτηση του προεδρικού συστήματος, αλλά και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, με το ακροδεξιό Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το προεδρικό σύστημα στην Τουρκία χαρακτηρίζεται από υπερσυγκέντρωση των εξουσιών στον Πρόεδρο του κράτους και σαφή αποδυνάμωση όλων των μηχανισμών ελέγχου και εξισορρόπησης της εκτελεστικής εξουσίας. Το Κοινοβούλιο της χώρας έχει αποδυναμωθεί, ενώ το δικαστικό σύστημα και τα ΜΜΕ βρίσκονται στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της εξουσίας του Έρντογαν.

Η Τουρκία ταλανίζεται από μια εσωτερική κρίση με κύρια χαρακτηριστικά της την αναδιάταξη των δυνάμεων εντός των κρατικών θεσμών και την πόλωση, με επίκεντρο τις διαφορετικές ταυτότητες. Αυτά τα χαρακτηριστικά δημιουργούν προϋποθέσεις έντονου διχασμού της κοινωνίας και απόκρυψη των πραγματικών προβλημάτων, που αφορούν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων, όπως είναι η οικονομία και η φτωχοποίηση, καθώς και το Κουρδικό πρόβλημα. Οι αντιπαραθέσεις διαπερνούν ολόκληρο το φάσμα του πολιτικού συστήματος, με κεντρικό χαρακτηριστικό τον ανταγωνισμό, για οικονομική κυριαρχία συγκεκριμένων ομάδων της τουρκικής αστικής τάξης. Είναι γεγονός ότι στο παρόν στάδιο ο συνασπισμός της εξουσίας καταγράφει δείγματα φθοράς και αποδυνάμωσης. Όμως, είναι επίσης γεγονός ότι η ανομοιογένεια της αντιπολίτευσης, καθώς και οι εσωτερικές της διαφοροποιήσεις, με επίκεντρο το Κουρδικό πρόβλημα, αναπαράγουν μέρος της εξουσίας του Έρντογαν. Συνεπώς, η περαιτέρω πορεία της χώρας θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την πορεία της οικονομίας, από την κατάσταση στο Κουρδικό και από τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη επιρροή, που θα έχουν οι λαϊκές αντιδράσεις, γύρω από το ζήτημα της ανισότητας στην κατανομή των εισοδημάτων.

Παρά το γεγονός ότι στο πρόσφατο παρελθόν η τουρκική οικονομία δέχτηκε σοβαρό πλήγμα, από μέτρα που έλαβαν οι ΗΠΑ και ενώ συνεχίζει να απειλείται από το ενδεχόμενο κλιμάκωσής τους, ταυτόχρονα με την επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ, η εξωτερική της πολιτική καθίσταται ολοένα και πιο αλαζονική. Αυτή της η στάση δεν είναι άσχετη με την ωρίμανση και τις στοχεύσεις του τουρκικού κεφαλαίου. Κεντρικό χαρακτηριστικό της, η διεύρυνση του νεοφιλελευθερισμού και η ενσωμάτωση της περιοχής στην παγκόσμια αγορά.

Σήμερα, η Τουρκία – πέρα από τις εσωτερικές της αντιπαραθέσεις – διεκδικεί να έχει επιρροή πέρα από τα γεωγραφικά σύνορα της χώρας, τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και στη γεωστρατηγική σκακιέρα της περιοχής. Η πρόσφατη παράνομη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία, με στόχο τους Κούρδους, αποτελεί άλλη μια τρανή απόδειξη της διεκδίκησης, από πλευράς Άγκυρας, ενός πρωταγωνιστικού ρόλου στην οικοδόμηση μιας νέας περιφερειακής τάξης πραγμάτων, η οποία να εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα και στοχεύσεις. Η παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας, προστίθεται στις επεκτατικές βλέψεις, που αναπτύσσει το τελευταίο χρονικό διάστημα η Τουρκία και στο θαλάσσιο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Το τουρκικό όραμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που τείνει να μετατραπεί σε δόγμα, καθορίζει τις παράνομες ενέργειες της Άγκυρας, που περιφρονούν κυριαρχικά δικαιώματα άλλων παράκτιων κρατών, όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα, η Αίγυπτος κ.ο.κ. Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η παράνομη συμφωνία της Τουρκίας με τη Λιβύη, για τις θαλάσσιες ζώνες και η εμπλοκή της Άγκυρας στο εν λόγω κράτος.

Αδιαμφισβήτητα, η αλαζονεία με την οποία διαχειρίζεται η Άγκυρα την εξωτερική της πολιτική, ενισχύεται και από τη σημαντική θέση που εξακολουθεί να διατηρεί στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η Τουρκία, παραμένει η δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη του ΝΑΤΟ, παρά τις πρόσφατες αντιπαραθέσεις με φόντο τους S-400 και τον ασφυκτικό κλοιό, που ανεπιτυχώς, προς το παρόν, επιχείρησαν να δημιουργήσουν οι ΗΠΑ. Πέραν τούτου, οι τεράστιες επενδύσεις της Τουρκίας στην ανάπτυξη εγχώριας στρατιωτικής βιομηχανίας, είναι μέρος ακριβώς της αναβαθμισμένης θέσης της στους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, για ηγεμονία στην Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, ουδόλως έχουν τερματιστεί οι επενδύσεις σε στρατιωτικό υλικό, που προμηθεύεται ακόμη και από κράτη μέλη της ΕΕ, όπως είναι η Γερμανία. Το ίδιο περιεχόμενο έχει και η ηγετική θέση της χώρας στους G20. Ως μέλος των αναπτυσσόμενων οικονομιών, η Τουρκία φαίνεται να αναλαμβάνει μέσα από τους G20, το στρατηγικό ρόλο της σταθεροποίησης και διεύρυνσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης, σχεδόν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Σημειώνεται ωστόσο ότι η προσπάθεια περιφερειακής αυτονόμησης της Τουρκίας σχετίζεται και με τις αντιπαραθέσεις που καταγράφονται με την Δύση. Οι συγκεκριμένες αντιπαραθέσεις αναμένεται να συνεχιστούν και στο επόμενο χρονικό διάστημα. Για αυτό το λόγο η Τουρκία θα συνεχίσει να αναζητά την διεύρυνση συνεργασιών της με άλλες ισχυρές δυνάμεις, όπως η Ρωσία.

Η θέση της Τουρκίας, περιφερειακά και διεθνώς, με τη σειρά της, επηρεάζει την πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο με καθοριστικές επιπτώσεις και στο Κυπριακό. Ενώ, από το 2003 και μετά, η Τουρκία φάνηκε να συμβιβάζεται πλέον με την ιδέα της ομοσπονδιακής λύσης, τώρα επανέρχεται στη ρητορική της συνομοσπονδίας και των δύο κρατών, γεγονός βέβαια που δεν είναι άσχετο με λανθασμένους χειρισμούς της κυβέρνησης Αναστασιάδη.

Η στρατηγική που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των κατεχομένων, έχει στο επίκεντρό της την υλοποίηση πολιτικών, χωρίς απαραίτητα να επιζητεί τη συναίνεση της τουρκοκυπριακής ηγεσίας. Σε αυτό το πλαίσιο επιβάλλει την αλλαγή των δομών εξουσίας με τρόπο που το τουρκικό κεφάλαιο να αυξάνει την παρουσία του στην οικονομία των κατεχομένων και συνεπώς, να επηρεάζει καθοριστικά τις εσωτερικές ισορροπίες της τουρκοκυπριακής πολιτικής ζωής. Με αποκορύφωμα τις μεθοδεύσεις, που γίνονται για επάνοδο στην εξουσία δεξιών και ακροδεξιών δυνάμεων, που ταυτίζονται με τις πολιτικές της Τουρκίας και ανοιχτά υποστηρίζουν λύση δύο κρατών στην Κύπρο.

Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί ότι η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού δεν ανέτρεψε αλλά συνέβαλε στην επιτάχυνση και εντατικοποίηση των προηγούμενων αυταρχικών τάσεων της εξουσίας στην Τουρκία. Στο εσωτερικό μέτωπο πολλαπλασιάστηκαν τα μέτρα καταστολής ενάντια στην αντιπολίτευση και ο δραστικός περιορισμός του πεδίου δραστηριότητας της. Στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής τα προαναφερθέντα επιβεβαιώνονται και μέσα από την αξιολόγηση της τουρκικής κυβέρνησης για την περίοδο μετά την πανδημία. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση Ερντογάν θεωρεί ότι το παγκόσμιο σύστημα θα συνεχίσει να χαρακτηρίζεται από μετακινήσεις ισχύος με επίκεντρο την αμφισβήτηση της ηγεμονίας της Δύσης και εκτιμά ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Άγκυρα θα πρέπει να διεκδικήσει την μεγιστοποίηση της επιρροής της περιφερειακά.

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό, αλλά και οι προοπτικές επίλυσής του, δεν μπορούν να αξιολογούνται, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον. Η όξυνση των αντιθέσεων και των ανταγωνισμών, με πρωταγωνιστές τα ισχυρά κράτη του πλανήτη, αναπόφευκτα επηρεάζει αρνητικά πολλά προβλήματα τα οποία χρήζουν επίλυσης. Δεδομένου ότι στο σημερινό ιδιαίτερα επιβαρυμένο διεθνές περιβάλλον οι γεωπολιτικές στοχεύσεις των ισχυρών κρατών του πλανήτη δεν φαίνεται να απειλούνται σοβαρά, από τη στασιμότητα στο Κυπριακό, ο κίνδυνος να μετατραπεί το πρόβλημά μας σε μια παγωμένη διένεξη στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, είναι πλέον ορατός.

Τα πιο πάνω δεν σημαίνουν ότι το Κυπριακό έπαψε να αποτελεί πρόβλημα προς επίλυση για τη διεθνή κοινότητα, αλλά συνηγορούν στο ότι, για να επιλυθεί, μεγάλο βάρος της ευθύνης, για κάμψη της τουρκικής αδιαλλαξίας, πέφτει κυρίως στους ώμους των ίδιων των Κυπρίων. Η κλιμάκωση της έντασης διεθνώς και ειδικότερα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής, μπορεί όχι μόνο να οδηγήσει το Κυπριακό στα συρτάρια των προβλημάτων, αλλά και να επηρεάσει δυσμενώς τις προοπτικές επίλυσής του.

Οι ενεργειακοί ανταγωνισμοί στην περιοχή, όπως σήμερα τροχοδρομούνται, κυρίως από ΗΠΑ και Ισραήλ, με συμμετοχή Κύπρου και Ελλάδας, από τη μια και τις παράνομες αντιδράσεις της Τουρκίας, από την άλλη, ενδέχεται να περιπλέξουν περαιτέρω την ήδη δύσκολη κατάσταση επί του εδάφους. Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ σε αντιπερισπασμό για τις σχέσεις Ρωσίας- Τουρκίας επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα συμμαχικό τόξο ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, για τις προοπτικές του πολιτικού μας προβλήματος. Δεδομένης και της θέσης του Ισραήλ, για μηδενικές σχέσεις με την Τουρκία, αυτή η συμμαχία περιπλέκει τις προοπτικές εξομάλυνσης της έντασης στην περιοχή. Αν στόχος της όποιας επιδιωκόμενης απομόνωσης της Τουρκίας είναι αυτή να μείνει μόνη σε παράλογες και παράνομες επιδιώξεις, ασφαλώς αυτό είναι θεμιτό. Αν, όμως, επιδίωξη είναι να μείνει η Τουρκία εντελώς έξω από τη συνολική εξίσωση των σχεδιασμών στην Ανατολική Μεσόγειο, αυτό μόνο σε περαιτέρω εντάσεις, με προοπτική μετεξέλιξής τους σε κρίση, μπορεί να οδηγήσει.

Ενώ η κυβέρνηση Αναστασιάδη- Συναγερμού με τη στάση της δεν συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της έντασης που δημιουργεί η Τουρκία, την επικαλείται ως λόγο για τη μη επανέναρξη του απευθείας διαλόγου. Αυτά τα δεδομένα εντείνουν τον προβληματισμό μας για τη στάση, που έχει τηρήσει η κυβέρνηση Αναστασιάδη στο Κυπριακό τα τελευταία τρία χρόνια, αφού με παλινδρομήσεις και υπεκφυγές δεν συνέβαλε στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ενώ ταυτόχρονα έχει αναθεωρήσει επικίνδυνα την εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας με αιχμή του δόρατος τα ενεργειακά.

Η συμφωνία προθέσεων με ΗΠΑ, καθώς και ο νόμος Μενέντεζ – Ρούμπιο, η πεμπτουσία του οποίου δεν είναι η οφειλόμενη άρση του αδικαιολόγητου εμπάργκο στην πώληση όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά η ουσιαστική διακοπή των σχέσεων με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ενισχύουν τις ανησυχίες μας, ως προς τις επιλογές της κυβέρνησης, που επηρεάζουν αρνητικά το Κυπριακό.

Στους γεωστρατηγικούς ανταγωνισμούς στην ευρύτερη περιοχή εντάσσεται αφενός η προσπάθεια ισχυρών κρατών να διατηρήσουν ή/και να δημιουργήσουν νέες σφαίρες επιρροής, που ανάμεσα σε άλλα θα τους εξασφαλίσουν ρόλο στο μοίρασμα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και αφετέρου η προσπάθεια της Τουρκίας και του Ισραήλ να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία. Τα πολλαπλά οφέλη, στα οποία προσβλέπουν διαχρονικά αυτά τα κράτη, από τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο στην περιοχή, έχουν οδηγήσει σε μια σειρά από στρατιωτικές επεμβάσεις και προσπάθειες αντικατάστασης μη ελεγχόμενων καθεστώτων. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Συρίας, η οποία μετατράπηκε σε θέατρο αντιπαράθεσης ξένων συμφερόντων και διαμελίστηκε, ντε φάκτο, σε σφαίρες επιρροής. Ανάλογα μπορεί να εξελιχθεί και η κατάσταση στη Λιβύη.

Καθίσταται σαφές ότι μέσα στο σημερινό περιβάλλον ενισχύεται η ανάγκη για επιστροφή στην πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Χριστόφια, αντί των μονόπλευρα δυτικών αγκυλώσεων της κυβέρνησης Αναστασιάδη- Συναγερμού. Αν συνεχίσουν με αυτές τις πολιτικές και με δεδομένη την επέκταση των ήδη υφιστάμενων οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ρωσίας- Τουρκίας, ακόμα και στον στρατιωτικό τομέα (S-400), μπορεί να βρεθούμε μπροστά σε νέα δεδομένα και επιδείνωση των σχέσεων Κυπριακής Δημοκρατίας- Ρωσίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο Κυπριακό, καθώς και σε ρήξη με κράτη του αραβικού κόσμου, εξέλιξη ιδιαίτερα επισφαλή, αν αναλογιστεί κανείς την επικινδυνότητα της κατάστασης στην περιοχή μας.

Πέραν της απαιτούμενης στροφής στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης, που σήμερα εγκλωβίζει τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού, αναγκαία είναι και η αντικειμενική ανάγνωση άλλων εξελίξεων. Η εσωστρέφεια της Βρετανίας με το BREXIT, σε μια περίοδο που είχε αποκρυσταλλωθεί η θέση της για τερματισμό των εγγυήσεων και των όποιων επεμβατικών δικαιωμάτων, όπως εκφράστηκε καθαρά στο Κραν Μοντανά, πάλι δεν είναι προς το συμφέρον μας. Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ σημαίνει και αυτονόμησή της από την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, γεγονός που δεν είναι απαραίτητα θετικό. Παράδειγμα αποτελεί η ευχέρεια που αποκτά η Βρετανία να τηρεί λιγότερο καθαρή στάση στο ζήτημα των τουρκικών παραβιάσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Αναγκαία είναι και η ρεαλιστική αντίκριση της περιορισμένης άσκησης επιρροής στην Άγκυρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό έχει να κάνει με τα σημαντικά οικονομικά συμφέροντα που υπάρχουν, με τη μεταναστευτική κρίση και το ρόλο που αποδίδουν στην Τουρκία, για καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Ακόμη και στην περίπτωση των κατάφορων παραβιάσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ οι, ούτως ή άλλως, περιορισμένης εμβέλειας κυρώσεις που εξαγγέλθηκαν, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, δεν έχουν ενεργοποιηθεί.

Όσον αφορά την ίδια την Τουρκία, είναι προφανές ότι η εξωτερική της πολιτική δεν έπαψε να περιστρέφεται γύρω από τη θέλησή της να διαδραματίζει ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή. Έχει όμως διαφοροποιηθεί ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται και οι συμμαχίες μέσα από τις οποίες θεωρεί ότι μπορεί να τον διασφαλίσει. Ενώ για χρόνια ολόκληρα και σε συνθήκες ψυχρού πολέμου, η Τουρκία και το Ισραήλ, ήταν οι χωροφύλακες του ΝΑΤΟ στην περιοχή, σήμερα, η Τουρκία αποστασιοποιείται από τους παραδοσιακούς της συμμάχους. Χωρίς να απομακρύνεται πλήρως από το ΝΑΤΟ, δεν υποτάσσεται τυφλά στις πολιτικές των ΗΠΑ στην περιοχή, κάτι που της επιτρέπει να δημιουργεί γέφυρες με τα μουσουλμανικά κράτη και πληθυσμούς, ενώ έχοντας εμβαθύνει τις σχέσεις της με τη Ρωσία μπορεί και παρεμβαίνει πιο ευέλικτα σε διάφορες εξελίξεις. Μάλιστα, όλα αυτά επισυμβαίνουν, χωρίς ταυτόχρονα η Τουρκία να πληρώνει αισθητό κόστος. Αυτό δεν έγινε ούτε όταν κύκλοι του Ερντογάν κατηγορήθηκαν για εξοπλισμό των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους, ούτε με την αγορά των S-400, ενώ κατά τη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία εξασφάλισε την ανοχή τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας. Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, αποφάσισαν να μην επιτρέψουν την αγορά των F-35 και να επιβάλουν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία, η Άγκυρα δεν άλλαξε τη στάση της. Και οι ΗΠΑ επέδειξαν χαλαρότητα προσβλέποντας ότι δεν θα επέλθει οριστική ρήξη, που θα σήμαινε ότι θα χάσουν ένα σύμμαχο, σε μια σημαντική για τα συμφέροντά τους περιοχή.

Οι σύνθετοι ανταγωνισμοί στην περιοχή, στους οποίους πρωταγωνιστικό ρόλο συνεχίζουν να διαδραματίζουν τα ισχυρά κράτη του πλανήτη, καθώς επίσης η ένταση και τα μέσα με τα οποία Τουρκία και Ισραήλ συνεχίζουν να επιδιώκουν ρόλο περιφερειακού χωροφύλακα, συνηγορούν στο ότι ένα κράτος, όπως η Κυπριακή Δημοκρατία, δεν μπορεί να επιλύσει τα προβλήματά της, παρά μόνο μέσα από την οδό της συνεννόησης. Αν αναλογιστεί κανείς τη γεωγραφία και τις πραγματικότητες, οδηγείται στο συμπέρασμα ότι οι θεωρίες των συμμαχικών αξόνων στην περιοχή, πολύ δύσκολα μπορούν να επιφέρουν θετικές ανατροπές στο ορατό μέλλον. Μοναδική προοπτική, για να μην εγκλωβιστεί το Κυπριακό μέσα στη δίνη των κλιμακούμενων παγκόσμιων και περιφερειακών εντάσεων, είναι να εγκαταλειφθούν οι μονοδιάστατοι προσανατολισμοί, που εκφράζονται μέσα από τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης, σε συμμαχίες και ενεργειακά και να επαναρχίσουν το συντομότερο δυνατό οι διαπραγματεύσεις. Αν η Τουρκία δεν συνεργαστεί, με δική της πλέον αποκλειστική ευθύνη, θα παραμείνει ο ταραξίας της περιοχής. Η στάση που τήρησε στο Κραν Μοντανά, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις, υποδηλοί ότι θέλει να αποφεύγει το κόστος, που συνεπάγεται αυτός ο ρόλος.

Σχεδόν μισό αιώνα, από την παράνομη τουρκική εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή, το Κυπριακό, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κυπριακός λαός στο σύνολό του, παραμένει άλυτο. Το Κυπριακό είναι πρωτίστως διεθνές πρόβλημα εισβολής, κατοχής, παράνομου εποικισμού, εθνικού ξεκαθαρίσματος και ξένων επεμβάσεων. Ταυτόχρονα το πρόβλημα έχει και την εσωτερική του πτυχή, που αφορά τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων και την επιδιωκόμενη ομοσπονδιακή πολιτειακή δομή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η κατοχική Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει απροκάλυπτα την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεχίζει να καταπατά βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, σωρεία ψηφισμάτων και αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, τις αρχές και αξίες στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες του συνόλου του κυπριακού λαού.

Το Κυπριακό πρέπει να λυθεί μέσα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου 1977 και 1979, των ομόφωνων αποφάσεων του Εθνικού Συμβουλίου, του Διεθνούς Δικαίου, των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Στρατηγικός στόχος παραμένει η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η ομοσπονδιακή Κύπρος θα αποτελεί συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, ένα κράτος με μια και μόνη κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια. Παράλληλα, η λύση πρέπει να είναι λειτουργική και βιώσιμη. Θα πρέπει να διασφαλίζει την αποστρατιωτικοποίηση, την ενότητα της χώρας και του λαού, την κοινή οικονομική πρόοδο και ανάπτυξη, καθώς και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών όλων των Κυπρίων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος των προσφύγων για επιστροφή και τερματισμού του εποικισμού. Αυτές είναι οι προϋποθέσεις για τους μελλοντικούς κοινούς, ταξικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων εργαζομένων.

Από την πρώτη στιγμή της εκλογής Αναστασιάδη, το 2013, είχαμε προειδοποιήσει ότι η πρόθεσή του για διαπραγμάτευση από μηδενική βάση εγκυμονούσε σοβαρότατους κινδύνους. Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε. Ως εκ τούτου, οδηγηθήκαμε στην επαναφορά απαράδεκτων θέσεων, από την τουρκοκυπριακή πλευρά, οι οποίες είχαν προηγούμενα αποκλειστεί με τις συγκλίσεις Χριστόφια- Ταλάτ. Όταν το 2014 στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας αναδείχθηκε ο Ακιντζί, ο οποίος αποφάσισε τον τερματισμό της πολιτικής Έρογλου και δήλωσε ότι θα προχωρούσε με τις συγκλίσεις, ο κ. Αναστασιάδης ανταποκρίθηκε. Τότε σημειώθηκε πρόοδος στις συνομιλίες, έστω και μέσα από εκατέρωθεν παλινδρομήσεις. Όλα αυτά αποτέλεσαν σημεία συζήτησης κατά τη διάρκεια του 22^ου Συνεδρίου του ΑΚΕΛ.

Στο χρόνο που μεσολάβησε, μέχρι σήμερα, ακολούθησαν σημαντικές εξελίξεις. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η εγκατάλειψη, από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη το Νοέμβριο του 2016, της πάγιας, μέχρι τότε, θέσης των Τουρκοκυπρίων, για κλείσιμο των 4 κεφαλαίων της εσωτερική πτυχής, προτού συζητηθεί κατά ουσιαστικό τρόπο σε ένα τελικό στάδιο το εδαφικό και ακολούθως πραγματοποιηθεί η διάσκεψη για την ασφάλεια. Αυτή η αλλαγή στάσης οδήγησε στην πραγματοποίηση των δύο συναντήσεων στο Μοντ Πελεράν. Ενώ εκεί φτάσαμε σε ακτίνα σύγκλισης στα ποσοστά εδάφους, με απόκλιση μόνο 1%, η προσπάθεια απέτυχε, οπόταν και σηματοδοτήθηκε μια ραγδαία επιδείνωση στις διαπραγματεύσεις.

Την 1^η Δεκεμβρίου 2016, οι δύο ηγέτες κατέληξαν σε καθορισμό Διάσκεψης με παρουσία του ΟΗΕ, της ΕΕ ως παρατηρητή, των 3 εγγυητριών δυνάμεων και των δύο κοινοτήτων. Πολύ έγκαιρα, ως ΑΚΕΛ, είχαμε ενημερώσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για τις δικές μας απόψεις, αναφορικά με τη μορφή της Διάσκεψης, ότι δηλαδή θεωρούμε αναγκαία την συμμετοχή των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι οποίες όμως δεν εισακούστηκαν. Έτσι οδηγηθήκαμε στη διεξαγωγή της Διάσκεψης στη Γενεύη, όπου αποδείχτηκε ότι δεν είχε προηγηθεί σωστή προετοιμασία. Ακολούθησε συνάντηση τεχνοκρατών με στόχο την προετοιμασία της επόμενης φάσης της Διάσκεψης για το Κυπριακό, η οποία πραγματοποιήθηκε τελικά μερικούς μήνες μετά, στο Κραν Μοντανά.

Οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά διεξήχθησαν σε δύο τραπέζια. Στο ένα πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη, με τη μορφή που είχε και στη Γενεύη και στο δεύτερο γίνονταν οι συνομιλίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες, για τα εναπομείναντα βασικά εσωτερικά ζητήματα. Η συναντίληψη που υπήρχε ήταν ότι η διεξαγωγή των συνομιλιών στα δύο τραπέζια θα ήταν ταυτόχρονη, και άρα πακετοποιημένη. Οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, που ξεκίνησαν στις 29 Ιουνίου, έληξαν με ανακοίνωση για τον τερματισμό τους από το ΓΓ του ΟΗΕ στις 6 Ιουλίου, μετά από ένα πολύωρο και επεισοδιακό δείπνο. Αναφορικά με τον τερματισμό τους, έχουμε ενώπιόν μας δύο διαμετρικά αντίθετα αφηγήματα. Αυτό του Αναστασιάδη, που υποστηρίζει ότι η τελική θέση της Τουρκίας ήταν η συνέχιση της Συνθήκης Εγγύησης και των επεμβατικών δικαιωμάτων. Από την άλλη, ο ΓΓ του ΟΗΕ στην Έκθεση του Σεπτεμβρίου 2017 υποστηρίζει ότι στο Κραν Μοντανά χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία, για να καταλήξουν οι πλευρές σε στρατηγική συναντίληψη και αποενοχοποιεί την Τουρκία, καταγράφοντας ότι όλες οι εγγυήτριες δυνάμεις πήγαν στην Ελβετία έτοιμες να εξεύρουν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις στα ζητήματα ασφάλειας και εγγυήσεων. Ο ΓΓ του ΟΗΕ επιρρίπτει τις ευθύνες στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων.

Στην ίδια Έκθεση ο ΓΓ του ΟΗΕ δείχνει το δρόμο για να επιτευχθεί η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ζητά από τους δύο ηγέτες να αποφασίσουν από κοινού ότι θα προχωρήσουν σε μια διαδικασία που να έχει νόημα, καθορίζοντας και τι εννοεί: να συνεχιστεί η προσπάθεια από εκεί που είχε μείνει στο Κραν Μοντανά. Στο ουσιαστικό της μέρος να επαναβεβαιωθούν οι συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια και το Πλαίσιο Γκουτέρες. Στο δε διαδικαστικό μέρος, να συνεχιστεί η πακετοποιημένη διαπραγμάτευση των έξι εκκρεμούντων θεμάτων.

Στο Πλαίσιο Γκουτέρες, εκείνο που γέρνει την πλάστιγγα είναι η ξεκάθαρη θέση του ΓΓ για κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων, η αποχώρηση όλων των κατοχικών στρατευμάτων σε μικρό χρονικό διάστημα και με μόνο θέμα να εκκρεμεί, τα αγήματα της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ. Όσον αφορά τα θέματα της εσωτερικής πτυχής, ο ίδιος διαπιστώνει ότι είχαμε φτάσει πολύ κοντά σε επίλυσή τους.

Πέραν του Πλαισίου των έξι σημείων, κατά τη διάρκεια του καταληκτικού δείπνου στο Κραν Μοντανά, ο ΓΓ παρουσίασε άτυπο έγγραφο για το μηχανισμό εφαρμογής της λύσης. Ένα μηχανισμό, που αναθέτει την ευθύνη εφαρμογής στον ΟΗΕ και δίνει μόνο συμβουλευτικό ρόλο στους εγγυητές. Γεγονός που εξηγεί και τη θετική στάση της ελληνικής πλευράς για αυτό το έγγραφο.

Μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, το οποίο συνοδεύθηκε με αποενοχοποίηση της Τουρκίας, ακολούθησε η πλήρης αποθράσυνση της Άγκυρας, με αποκορύφωμα τις προκλητικές και παράνομες δραστηριότητές της στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις έκνομες μεθοδεύσεις στην Αμμόχωστο. Δυστυχώς, το ναυάγιο του Κραν Μοντανά είχε και άλλες παρενέργειες. Χάθηκε πλήρως η εμπιστοσύνη μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων, οι οποίοι στη συνέχεια επιδόθηκαν σε αρνητική ρητορική και προσπάθεια επίρριψης ευθυνών. Επιπρόσθετα, πλήγηκε η πίστη τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων ότι είναι εφικτή η λύση. Και στις δύο κοινότητες, αυτή η κατάσταση ευνοεί την ενίσχυση του εθνικισμού και των δυνάμεων που φλερτάρουν ολοένα και περισσότερο με την ιδέα της οριστικής διχοτόμησης.

Εδώ και δύο περίπου χρόνια, ο Αναστασιάδης δηλώνει πρόθεση για κατάθεση «νέων ιδεών» και όπως ήταν αναμενόμενο ο ΓΓ του ΟΗΕ απάντησε ότι αν υπάρχουν τέτοιες ιδέες θα πρέπει προηγουμένως να συμφωνηθούν από τους δύο ηγέτες, με την αίσθηση του επείγοντος, και ακολούθως να απευθυνθούν στον ίδιο για τα περαιτέρω. Ταυτόχρονα, αυτό επέτρεψε στην Τουρκία να ζητά από την ελληνοκυπριακή πλευρά να τοποθετηθεί, ως προς το κατά πόσο θέλει λύση ομοσπονδίας, συνομοσπονδίας ή δύο χωριστών κρατών. Έτσι προέκυψαν οι «όροι αναφοράς» και οι προσπάθειες της κ. Λουτ, για κατάληξη σε αυτούς, οι οποίες μέχρι στιγμής δεν έχουν καταλήξει σε κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το τελευταίο διάστημα και οι δύο ηγέτες δέχονται φραστικά, ως όρους αναφοράς, την Κοινή Διακήρυξη του 2014, τις συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί μέχρι και το Κραν Μοντανά και το Πλαίσιο Γκουτέρες της 30^ης Ιουνίου. Προκύπτει το ερώτημα τι είναι εκείνο που παρεμποδίζει μέχρι στιγμής την κατάληξη σε όρους αναφοράς. Το πρόβλημα είναι ότι η φραστική αποδοχή των πιο πάνω δεν συνοδεύεται με πραγματική αποδοχή τους. Όλες οι νέες ιδέες του κ. Αναστασιάδη επανανοίγουν συγκλίσεις και ως εκ τούτου δεν συνάδουν με το Πλαίσιο του ΓΓ του ΟΗΕ. Ακόμη και τη μόνη ιδέα Αναστασιάδη, που συζητά η τουρκοκυπριακή πλευρά, που είναι η αποκεντρωμένη ομοσπονδία, δεν την έχει συγκεκριμενοποιήσει μέχρι στιγμής. Τις υπόλοιπες «ιδέες» τις απορρίπτει άνευ συζήτησης ο κ. Ακιντζί. Δηλαδή, τη συρρίκνωση της μίας θετικής ψήφου στο Υπουργικό Συμβούλιο σε θέματα μόνο ζωτικής σημασίας και την πρόταση για κοινοβουλευτικό πολίτευμα, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης τις απορρίπτει. Ο κ. Ακιντζί εμμένει σε μία θετική ψήφο σε όλα τα όργανα του ομοσπονδιακού κράτους, ακόμη και σε δευτερεύοντα, κάτι που επίσης βρίσκεται σε αντίθεση με το Πλαίσιο Γκουτέρες.

Η ανακάλυψη αποθεμάτων φυσικού αερίου, από την Κυπριακή Δημοκρατία, εντάσσει την Κύπρο στις χώρες με ενεργειακή αξία και ταυτόχρονα την τοποθετεί σε ένα πεδίο έντονων ανταγωνισμών και αντιθέσεων. Το ΑΚΕΛ, θεωρεί ότι οι συνεργασίες και οι ενεργειακές συμμαχίες της Κύπρου, πρέπει να έχουν ως γνώμονα, όχι την εξυπηρέτηση ξένων συμφερόντων, αλλά του πραγματικού συμφέροντος του λαού μας. Να συντείνουν στην ειρήνη και τη συνεργασία των λαών στην περιοχή, στη σταθερότητα που θα συμβάλει στην ευημερία. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την αξιοποίηση του φυσικού αερίου, ως καταλύτη για συνολική επίλυση του Κυπριακού.

Ανάμεσα στις συγκλίσεις Χριστόφια- Ταλάτ περιλαμβανόταν και συμφωνία στο θέμα των θαλάσσιων ζωνών, για τις οποίες προβλεπόταν ότι θα συνιστούν ομοσπονδιακή αρμοδιότητα. Το ίδιο ισχύει για την οριοθέτηση και επίλυση διαφορών με γειτονικά κράτη. Όλα αυτά θα γίνονται σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, που θα περιλαμβάνεται στον κατάλογο των διεθνών συνθηκών της ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε συνδυασμό με τη σύγκλιση για την κατανομή των ομοσπονδιακών εσόδων από τους φυσικούς πόρους, η εκμετάλλευση των οποίων επίσης εμπίπτει στις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες, καθίσταται ξεκάθαρο ότι με τη λύση του Κυπριακού το θέμα του φυσικού αερίου θα είναι βασικά λυμένο.

Το ΑΚΕΛ, εμμένει στη θέση ότι η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνιστά ένα νέο σοβαρό κίνητρο για λύση τόσο για τις δύο κοινότητες, όσο και για την ίδια την Τουρκία. Οι μεν Τουρκοκύπριοι μόνο με τη λύση θα μπορούν να απολαμβάνουν και αυτοί τα οφέλη που θα προκύψουν, οι δε Ελληνοκύπριοι χρειάζονται ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον που θα επιτρέψει απρόσκοπτη αξιοποίηση του πολύτιμου αυτού αγαθού. Κατ’ ανάλογο τρόπο θα μπορεί να επωφεληθεί και η Τουρκία με τη λύση του Κυπριακού. Μετά τη λύση θα μπορεί να αρχίσει διαπραγμάτευση της ομοσπονδιακής Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκία, για οριοθέτηση της ΑΟΖ και να συζητηθεί η δυνατότητα αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Τουρκία με κριτήριο την οικονομική βιωσιμότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Σε όλες αυτές τις δυσκολίες ήρθε να προστεθεί η πανδημία, λόγω της οποίας κατέστη αδύνατη η οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην επανέναρξη του απευθείας διαλόγου. Οδήγησε σε αναβολή της διαδικασίας εκλογής Τουρκοκύπριου ηγέτη και σε κλείσιμο των οδοφραγμάτων, κάτι που δικαιολογείτο μόνο μετά την απόφαση για καθολικούς περιορισμούς στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας. Μάλιστα, αυτή η εξέλιξη επέτρεψε σε εθνικιστικούς κύκλους ένθεν και ένθεν του οδοφράγματος να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία στην προσπάθειά τους για οριστικό κλείσιμο των οδοφραγμάτων. Πέραν του αντικειμενικού πισωγυρίσματος που προκλήθηκε, η πανδημία απέδειξε πως όταν οι συγκυρίες για επανέναρξη του διαλόγου δεν αξιοποιούνται την ώρα που προσφέρονται, ακόμη και αστάθμητοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη διαδικασία. Το κενό μάλιστα που δημιουργήθηκε τους τελευταίους μήνες η Τουρκία το εκμεταλλεύτηκε συνεχίζοντας ανενόχλητη πλέον τις πειρατικές και παράνομες ενέργειές της εντός της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο.

Το ΑΚΕΛ πάντα υπογράμμιζε ότι το πραγματικό δίλημμα σε σχέση με το Κυπριακό είναι ανάμεσα στην ομοσπονδία και μιας μορφής διχοτόμηση. Σήμερα, που συζητούνται διάφορες ιδέες πέραν της ομοσπονδίας, κανείς δεν κάνει αναφορά σε ενιαίο κράτος. Όλοι μιλούν για συνομοσπονδία ή δύο χωριστά κράτη. Συνεπώς, όσοι καλόπιστα ή μη συζητούσαν για ενιαίο κράτος, πρέπει σήμερα να επιλέξουν ανάμεσα στο πραγματικό δίλημμα. Όλα τα συνομοσπονδιακά μορφώματα έχουν καταρρεύσει από το 19^ο αιώνα και όχι τυχαία, με κάποιες αποτυχημένες και βραχύβιες προσπάθειες επαναφοράς τους. Η συνομοσπονδία δεν διαφέρει από τα δύο χωριστά κράτη, αφού συνιστά μορφή διακρατικής συνεργασίας σε αυστηρά καθορισμένα θέματα και τίποτα πέραν τούτου.

Η διχοτόμηση, όποια μορφή κι αν πάρει, για το ΑΚΕΛ δεν συνιστά επιλογή. Διχοτόμηση σημαίνει, σε τελευταία ανάλυση, χερσαία σύνορα με την Τουρκία, απώλεια του 37% των εδαφών και του 60% της ακτογραμμής (άρα και μεγάλου μέρους της ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας, σημαίνει παραμονή των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων, χωρίς κανένα έλεγχο στη μελλοντική τους ροή. Σημαίνει, επίσης, τη μη επιστροφή εδαφών και περιουσιών, σημαίνει πλήρη αφομοίωση των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία και άρα εξαφάνισή τους ως διακριτή κοινότητα. Σημαίνει σε τελική ανάλυση διαρκή κίνδυνο πλήρους κατάληψης της Κύπρου από την Τουρκία. Η λύση της δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή ερμηνεύεται από τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ, είναι ως εκ τούτου ο μοναδικός τρόπος για απελευθέρωση και επανένωση του νησιού και του λαού μας.

Όλα αυτά καταδεικνύουν την αδήριτη ανάγκη για άμεση εγκατάλειψη των παλινδρομήσεων και αντιφάσεων του Προέδρου Αναστασιάδη, για συνέπεια στην βάση λύσης του Κυπριακού, καθώς και ετοιμότητα, στην πράξη και όχι στα λόγια, για συνέχιση της διαπραγματευτικής διαδικασίας, από εκεί που είχε μείνει και με τον τρόπο που εισηγείται ο ΓΓ του ΟΗΕ. Προς αυτή την κατεύθυνση είναι απαραίτητη η εντατικοποίηση των επαφών στην έδρα του ΟΗΕ, με όλα τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς επίσης και στην ΕΕ. Η ανάληψη πρωτοβουλιών για αναστροφή του αρνητικού κλίματος στις δύο κοινότητες, περιλαμβανομένης της εγκατάλειψης της αρνητικής ρητορικής και της αλληλοεπίρριψης ευθυνών από τους δύο ηγέτες, είναι ιδιαίτερα σημαντική, όπως τονίζεται και από τον ΓΓ του ΟΗΕ σε σειρά Εκθέσεων. Όσον αφορά το ΑΚΕΛ, θα συνεχίσει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες εντός και εκτός Κύπρου με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών και τη διάνοιξη της προοπτικής λύσης στη βάση των συμφωνηθέντων.

Το ΑΚΕΛ υπογραμμίζει τις πολλαπλές ευθύνες της πολιτείας έναντι στις εκατοντάδες Ελληνοκύπριων εγκλωβισμένων, οι οποίοι δίνουν καθημερινά εδώ και 46 χρόνια έναν ηρωικό αγώνα ενάντια στην κατοχή. Υπενθυμίζει, μάλιστα, ότι ο αγώνας για τελική τους δικαίωση περνά μέσα από την ίδια τη λύση του Κυπριακού και την αποκατάσταση όλων των ανθρωπίνων τους δικαιωμάτων, σε συνθήκες ελευθερίας και πραγματικής ασφάλειας. Η καταδικαστέα, προσπάθεια επιβολής «δασμών», που είχε καταβληθεί από το ψευδοκράτος στην ανθρωπιστική βοήθεια προς τους εγκλωβισμένους, αποδεικνύει ότι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν από τη στασιμότητα και τη μη λύση επηρεάζουν και αυτούς.

Διαχρονικά το ΑΚΕΛ στηρίζει, με κάθε δυνατό τρόπο, τους εγκλωβισμένους επιδιώκοντας τον περιορισμό των καθημερινών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν. Αυτή η στήριξη εκφράστηκε έμπρακτα και επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια, με πλήρη αναγνώριση της ανάγκης ανάληψης πρωτοβουλιών, με επίκεντρο τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.

Ως ΑΚΕΛ διεκδικούμε:

• Τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την ομαλή λειτουργία των σχολείων, που βρίσκονται στα κατεχόμενα, με στόχο τη διασφάλιση του υψηλότερου επιπέδου εκπαίδευσης και αγωγής των εγκλωβισμένων παιδιών.
• Την ανάπτυξη περαιτέρω προγραμμάτων ενασχόλησης των εγκλωβισμένων παιδιών και προγραμμάτων εκμάθησης ξένων γλωσσών και ανάπτυξης άλλων ενδιαφερόντων.
• Συνεχή παρακολούθηση των αναγκών και δυσκολιών, που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους, όπως είναι η παραχώρηση τροφίμων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης, μέσω του ΟΗΕ, η στήριξη των ηλικιωμένων με κατ’ οίκον φροντίδα, διευκολύνσεις για απρόσκοπτη επικοινωνία με τις οικογένειές τους στις ελεύθερες περιοχές κ.ά.
• Περαιτέρω αναβάθμιση και βελτίωση των στεγαστικών συνθηκών των εγκλωβισμένων.
• Βελτίωση των κριτηρίων στο σχέδιο επανεγκατασταθέντων στις κατεχόμενες κοινότητες, που διαβιούν εγκλωβισμένοι.
• Ισότιμη οικονομική στήριξη των εγκλωβισμένων γεωργοκτηνοτρόφων με ότι ισχύει στις ελεύθερες περιοχές. Οι παραχωρήσεις των διάφορων σχεδίων, που αφορούν αυτούς τους ανθρώπους, να επιβεβαιώνονται με αντικειμενικά δεδομένα.

Η διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πτυχές του αγώνα μας. Ο μακρύς κατάλογος των αγνοουμένων της Κύπρου -Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων- δυστυχώς, δεν έχει ακόμη εξαντληθεί. Αντίθετα, παρά τις προσπάθειες της ΔΕΑ και όσων συμβάλλουν στην επίλυση του ανθρωπιστικού αυτού ζητήματος, των οποίων το έργο αναγνωρίζουμε, οι δυσκολίες παραμένουν. Δυστυχώς, όσο η Τουρκία συνεχίζει να φέρνει προσκόμματα, να δυσκολεύει και να παραπληροφορεί τη ΔΕΑ, τότε με μαθηματική ακρίβεια οι προσπάθειες για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων θα φτάσουν σε τέλμα.

Το πιο σημαντικό και επείγον για τους συγγενείς των αγνοουμένων είναι η ταυτοποίηση των λειψάνων και η ταφή των οικείων τους, ενώ σημαντική παραμένει και η διακρίβωση των συνθηκών κάτω από τις οποίες αυτοί οι συνάνθρωποι μας έχασαν τη ζωή τους. Προς αυτή την κατεύθυνση το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να προτάσσει με κάθε ευκαιρία την ανάγκη συνεργασίας με τη ΔΕΑ, όσων έχουν πληροφορίες για την τύχη των αγνοουμένων και από τις δύο κοινότητες, θα συνεχίσει να αξιώνει τη διάθεση των απαραίτητων οικονομικών πόρων σε επίπεδο ΕΕ, ώστε η ΔΕΑ να συνεχίζει απρόσκοπτα τις εργασίες της και ταυτόχρονα να μπορεί να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, προκειμένου η διεθνής κοινότητα να εντείνει τις πιέσεις προς την Τουρκία, για συνεργασία και παραχώρηση των στοιχείων που χρειάζονται.