Εισαγωγική τοποθέτηση Άριστου Δαμιανού, βουλευτή ΑΚΕΛ, στην Επ. Νομικών της Βουλής αναφορικά με το ζήτημα των παρακολουθήσεων και της δραστηριότητας εταιρειών παραγωγής κακόβουλων λογισμικών

Θα αρχίσω την τοποθέτησή μου με το αυτονόητο. Η συζήτηση που θα διεξαχθεί σήμερα, αλλά και οι αναφορές που θα γίνουν από εμάς, δεν σχετίζονται με τη δεδομένη αποστολή της ΚΥΠ, η οποία αφορά την κρατική ασφάλεια και τα καλώς νοούμενα εθνικά συμφέροντα. Ούτε αφορά το επαρκές νομοθετικό πλαίσιο για τις νόμιμες παρακολουθήσεις κατόπιν δικαστικού εντάλματος. Αφορά δραστηριότητες και δράσεις πέραν και έξω από το νόμιμο ή το ηθικό.

Θέλω να βάλω ακόμα μια αίρεση. Η Βουλή των Αντιπροσώπων είναι κατ’ εξοχήν πολιτικό σώμα που εκπορεύεται και εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία. Δεν είναι δικαστήριο για να καταδικάζει αλλά ούτε και πρέπει να αποποιείται του αναφαίρετου δικαιώματος να ασκεί κοινοβουλευτικό έλεγχο στην εκάστοτε εκτελεστική εξουσία.

Στο ζήτημα λοιπόν των παράνομων παρακολουθήσεων και υποκλοπών οι κυβερνώντες ελέγχονται. Όπως ελέγχονται αναφορικά με δραστηριότητες εταιρειών παραγωγής και εξαγωγής κακόβουλων λογισμικών. Δεν είναι τυχαίο που εδώ και αρκετές βδομάδες έχουμε εγγράψει το σχετικό αυτεπάγγελτο θέμα, το οποίο συζητείται τώρα στην αρμόδια Επιτροπή Νομικών της Βουλής.

Έχουμε πει και δημόσια πως, τέτοιες και τόσες είναι οι συμπτώσεις, που κάποια στιγμή παύουν να είναι συμπτώσεις και μετατρέπονται σε αποχρώσες ενδείξεις, που αγγίζουν τα όρια συγκάλυψης και διαπλοκής. Διότι υπάρχουν αναντίλεκτα γεγονότα που τεκμηριώνουν τη γνώση κυβέρνησης και ΔΗΣΥ για τη λεγόμενη επιχειρηματική δραστηριότητα προσώπων και εταιρειών παραγωγής λογισμικών διπλής χρήσης, κακόβουλων λογισμικών. Όπως υπάρχουν τεκμήρια για την εξαγωγή λογισμικών spyware.

Υπάρχουν τρεις πυλώνες στην τοποθέτησή μας, βασισμένοι σε πραγματικά γεγονότα που μιλούν από μόνα τους.

Πρώτος πυλώνας – τα γεγονότα γύρω από το μαύρο κατασκοπευτικό βαν

Στην ένορκη κατάθεση της Αστυνομίας ενώπιον ποινικού δικαστηρίου ημερ. 20/12/2019, αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής αποκαλυπτικά:

• Όχημα τύπου VAN με ξένους αριθμούς εγγραφής, βρίσκεται στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και είναι εξοπλισμένο με ηλεκτρονικό και τεχνικό εξοπλισμό με δυνατότητες για παρακολουθήσεις και υποκλοπές επικοινωνιών.
• Το όχημα ανήκει στην εταιρεία WS WISPEAR SYSTEMS LTD, ένας εκ των διευθυντών της οποίας είναι ο Tal Jonathan Dilian, ο οποίος σε σχετικό βίντεο και συνέντευξη παρουσιάζεται ως ο ιδιοκτήτης της εταιρείας INTELLEXA, η οποία διαθέτει συγκεκριμένη εφαρμογή (application) της κατηγορίας “trojans” καθώς και συστήματα για υποκλοπές μέσω wifi, παρακολούθησης τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, sms, αποκρυπτογράφησης κρυπτογραφημένων κειμένων, εντοπισμού θέσης κινητού τηλεφώνου, εξαγωγής δεδομένων κοκ.
• Ως αποτέλεσμα ερευνών σε συγκεκριμένο κτίριο στη Λάρνακα εντοπίστηκε σχετικός εξοπλισμός και διαπιστώθηκε η συνύπαρξη των ερευνώμενων σε ίδιους ή παρακείμενους γραφειακούς χώρους με τον Avraham Shahak Avni. Στους ίδιους χώρους βρέθηκε εξοπλισμός που σχετίζεται με το υπό διερεύνηση όχημα με δυνατότητες εκτεταμένης παρακολούθησης.
• Το όχημα εισάχθηκε στη Δημοκρατία και εξασφάλισε σχετική άδεια από το Τμήμα Τελωνείου, προερχόμενο από το Ισραήλ, με αιτιολογικό ότι θα κατέγραφε τα καιρικά φαινόμενα.
• Στο πλαίσιο της ίδιας έρευνας, το Γραφείο Επιτρόπου Ρύθμισης Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, ενημέρωσε ότι οι υπό διερεύνηση εταιρείες που ανήκουν στους Dilian και Avni δεν είχαν λάβει νόμιμη εξουσιοδότηση ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
• Ακόμα πιο σημαντικό, προέκυψε ότι, με επιχείρημα την ενίσχυση του δικτύου wifi στο Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας, δόθηκε άδεια από το κράτος για τοποθέτηση τριών κεραίων με ευθύνη της WS WISPEAR SYSTEMS LTD και του Tal Jonathan Dilian. Ωστόσο, πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία της Αστυνομίας, 3 χρόνια νωρίτερα, το 2016, ο εν λόγω κύριος παρουσίασε ενώπιον αρμοδίων του κράτους και των διαχειριστών του Αεροδρομίου, τις πραγματικές δυνατότητες του συστήματος που ήταν ασφαλώς εκείνες της παρακολούθησης και υποκλοπών μέσω κινητών τηλεφώνων. Μάλιστα είχε ονομάσει το project Home Land Security.
• Από τις πιο πάνω δραστηριότητες φαίνεται να υπήρξε παράνομη πρόσβαση σε πέραν των 9.5 εκ συσκευών.
• Ένα χρόνο νωρίτερα, το 2018, το κράτος έδωσε στην WS WISPEAR SYSTEMS LTD, άδεια εξαγωγής εξοπλισμού παρακολούθησης, όπως δηλώθηκε, “Interception Equipment designed for the extraction of voice or data”.

Ως γνωστό, η πρωτοφανής αυτή υπόθεση οδηγήθηκε ενώπιον ποινικού δικαστηρίου. Η κατηγορούμενη εταιρεία WS WISPEAR SYSTEMS LTD καταδικάστηκε τον περασμένο Απρίλιο σε χρηματική ποινή €76000. Η ποινική δίωξη εναντίον του ιδιοκτήτη και αξιωματούχου της καταδικασθείσας εταιρείας αναστάληκε. Σήμερα ο Γενικός Εισαγγελέας έχει τη δυνατότητα -αν το επιθυμεί- να εξηγήσει γιατί δόθηκε αναστολή ποινικής δίωξης στον ιθύνοντα νου, ιδιοκτήτη και αξιωματούχο της εταιρείας, την ώρα που τεκμηριώθηκε η παράνομη δραστηριότητα της εταιρείας του.

Έχουμε ισχυρή άποψη πως, αν οι αρχές της Δημοκρατίας γενικότερα έκαναν σωστά τη δουλειά τους, ενδεχομένως οι δραστηριότητες των εν λόγω προσώπων και των εταιρειών τους (κάποιες από τις οποίες μετονομάστηκαν) δεν θα μεταφέρονταν και δεν θα επιμόλυναν και την Ελλάδα. Πόσω μάλλον που Αστυνομία και ΚΥΠ συνεργάστηκαν με τους εν λόγω κυρίους όπως θα λεχθεί πιο κάτω και γνώριζαν πολύ καλά για την παράνομη δράση τους. Και παρακαλώ τον Αρχηγό Αστυνομίας να ενημερώσει την Επιτροπή για το περιεχόμενο σχετικής Έκθεσης που έχει στην κατοχή της η Αστυνομία από 6ετίας.

Δεύτερος πυλώνας – η παραγωγή λογισμικών διπλής χρήσης στην Κυπριακή Δημοκρατία

Η επίσημη εκδοχή των κυβερνώντων, με αρκετές δημόσιες τοποθετήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, είναι ότι στην Κύπρο δεν παράγονται και δεν εξάγονται κακόβουλα λογισμικά. Αυτό αποτελεί ψέμα και παραπλάνηση.

Ας δούμε κάποια από τα γεγονότα:

• Εταιρεία εγγεγραμμένη στην Κυπριακή Δημοκρατία εμφανίζεται να εκδίδει τιμολόγιο για πaροχή υπηρεσιών σε εταιρεία στα ΗΑΕ ύψους $7 εκ.
• Δημοσιογράφοι και ακτιβιστές έχουν καταχωρήσει αγωγές σε δικαστήρια της Κύπρου και του Ισραήλ, εναντίον της εταιρείας NSO, η οποία ως γνωστό παράγει το Pegasus για παράνομες παρακολουθήσεις και υποκλοπές.
• Στη δικογραφία εμφανίζεται η NSO να έχει πωλήσει μέσω θυγατρικών εταιρειών της στην Κύπρο το Pegasus σε εταιρεία στα ΗΑΕ.
• Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, της Privacy International κ.α. διασυνδέει παράνομες δραστηριότητες της NSO με την Κύπρο.
• Ηγετικό στέλεχος της NSO απάντησε γραπτώς στη Διεθνή Αμνηστία λέγοντας πως «εταιρείες του ομίλου εξάγουν προϊόντα από το Ισραήλ, τη Βουλγαρία και την Κύπρο».
• Ο ίδιος ονόμασε συγκεκριμένες κυπριακές εταιρείες του ομίλου NSO, που παρέχουν υπηρεσίες στα ΗΑΕ.

Οι εδώ κυβερνητικοί αρμόδιοι γνωρίζουν ότι ο Tal Jonathan Dilian, σχετίζεται με την NSO, που παράγει το Pegasus και βέβαια με την Intellexa που παράγει το Predator. Υπάρχουν –επίσης- σοβαρά αστυνομικά ευρήματα αναφορικά με τον Avraham Shahak Avni.

Επί του παρόντος δεν επιθυμούμε να επεκταθούμε περαιτέρω, καθότι μεγάλος όγκος πληροφοριών που κατέχουμε για τη διασύνδεση κυπριακών εταιρειών με ελλαδικές εταιρείες και πρόσωπα, αποτελούν αντικείμενο κοινοβουλευτικού ελέγχου από τη Βουλή των Ελλήνων, ενδεχομένως (δεν γνωρίζουμε) και ποινικών ερευνών στην Ελλάδα.

Και εδώ οφείλω να προβώ στην εξής αυτονόητη θεσμική παρατήρηση που αφορά το Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα. Από τη στιγμή που υπήρξε στο παρελθόν επιχειρηματική δραστηριότητα στενού συγγενικού του προσώπου με μετέπειτα ερευνώμενα για διάπραξη ποινικών αδικημάτων πρόσωπα, εταιρεία ή εταιρείες των οποίων ενεγράφησαν από το δικηγορικό γραφείο του οποίου ο κ. Αγγελίδης ήταν ιδρυτικός συνέταιρος, έπρεπε να είχε αυτοεξαιρεθεί της ποινικής έρευνας και δίωξης καθότι υπήρχαν συνθήκες έλλειψης αντικειμενικής αμεροληψίας. Αλλά και για ακόμα έναν λόγο. Με την προηγούμενη ιδιότητα του Υπουργού Άμυνας, γνώριζε για ορισμένες δραστηριότητες εταιρειών παραγωγής λογισμικών διπλής χρήσης, μια εκ των οποίων είναι η χρήση για στρατιωτικούς σκοπούς. Και δεν θα επεκταθώ διότι υπάρχουν ζητήματα εθνικής ασφάλειας.

Τρίτος πυλώνας – η πολιτική διαπλοκή

Η σταθερή θέση του ΑΚΕΛ είναι πως η ιδιωτικότητα των πολιτών, το δικαίωμα της ιδιωτικής ζωής και επικοινωνίας είναι ιερό. Οι παρακολουθήσεις και οι υποκλοπές είναι χαρακτηριστικά αντιδημοκρατικών καθεστώτων, πλήττουν το κράτος δικαίου και την ποιότητα της δημοκρατίας. Όχι τυχαία λοιπόν, δώσαμε πολιτικούς αγώνες για αυτά και για άλλα δικαιώματα, ενώ οι σχετικές νομοθεσίες και οι όποιες δικλίδες ασφαλείας, π.χ. δικαστικό ένταλμα, φέρουν το αποτύπωμα μας.

Επομένως, η οποιασδήποτε μορφής συναλλαγή με εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται με την παραγωγή και/ή εξαγωγή λογισμικών διπλής χρήσης και του πολιτικού προσωπικού είναι απαράδεκτη και καταδικαστέα. Είναι εδώ που προκύπτουν αμείλικτα ερωτήματα για το Υπουργικό Συμβούλιο, το κυβερνών κόμμα, τον ΔΗΣΥ και για τον Πρόεδρό του κ. Αβέρωφ Νεοφύτου.

Ερώτημα 1^ο: Γιατί δόθηκαν άδειες στην NSO ή σε θυγατρικές ή συνδεδεμένες εταιρείες για την εξαγωγή κακόβουλων λογισμικών, την ώρα που γνώριζαν για την κατασκευή και χρήση του λογισμικού Pegasus;

Ερώτημα 2^ο: Γιατί επιδείχθηκε ανάλογη στάση αναφορικά με την κατασκευή, χρήση και εξαγωγή του λογισμικού Predator; Πώς απαντά το Τμήμα Τελωνείων;

Ερώτημα 3^ο: Γιατί παρά την περί του αντιθέτου άποψη της Αστυνομίας το Υπουργικό Συμβούλιο έδωσε άδεια οπλοφορίας στον Avraham Shahak Avni, τη δράση του οποίου γνώριζαν από το 2015-2016; Πώς απαντά σήμερα η Υπουργός Δικαιοσύνης και η Αστυνομία;

Ερώτημα 4^ο: Γιατί η Αστυνομία και άλλες κρατικές υπηρεσίες αγόρασαν υπηρεσίες και προϊόντα από εταιρείες των Dilian και Avni; Πώς απαντά ο Αρχηγός Αστυνομίας;

Ερώτημα 5^ο: Πέραν των κτιρίων του ΔΗΣΥ, πού άλλου έχει τοποθετηθεί εξοπλισμός εταιρειών των εν λόγω κυρίων; Είχε ενημερωθεί η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τις μαζικές υποκλοπές στο Αεροδρόμιο Λάρνακας;

Ερώτημα 6^ο: Γιατί το Γραφείο του Προέδρου του ΔΗΣΥ ενήργησε προς το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας κατόπιν αιτήματος του Dilian και της WS WISPEAR SYSTEMS LTD με σκοπό το εν λόγω Υπουργείο να μεσολαβήσει για προσφορά στην Ολλανδία; Πώς απαντά το Υπουργείο Εμπορίου;

Ερώτημα 7^ο: Ποιος έλαβε πραγματικά την απόφαση για αναστολή της ποινικής δίωξης του Dilian; Ήταν δηλαδή αμιγώς νομική απόφαση και επί ποιας νομικής λογικής εδράζεται κ. Γενικέ Εισαγγελέα;

Ερώτημα 8^ο: Ποιος διαμεσολάβησε για την επέκταση των «δραστηριοτήτων» του Dilian στην Ελλάδα;

Ερώτημα 9^ο: Τί περιλαμβάνει η ενημέρωση που έκανε ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής προς την Επιτροπή PEGA;

Ερώτημα 10^ο: Γνωρίζει ο Αρχηγός Αστυνομίας και η Υπουργός Δικαιοσύνης πόσες και ποιες εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Κύπρο με την παραγωγή, διάθεση και εξαγωγή λογισμικών διπλής χρήσης; Προκύπτουν ή όχι ενδεχόμενα ποινικά αδικήματα από την εν λόγω δραστηριότητα;

Ερώτημα 11^ο: Τα μέχρι τώρα ευρήματα της Επιτροπής PEGA αναφέρουν τα εξής, μεταξύ άλλων:

• Η Κύπρος είναι ένας σημαντικός ευρωπαϊκός εξαγωγικός κόμβος για τη βιομηχανία παρακολουθήσεων.
• Η Κύπρος έχει καταστεί πρόσφορο έδαφος για τις δοκιμές παρακολουθητικού εξοπλισμού από κυπριακές εταιρείες.
• Υπάρχει αξιοσημείωτη αντίφαση ανάμεσα στη σοβαρότητα του συμβάντος με το μαύρο βαν και της ελαφρότητας των ποινών για τους εμπλεκόμενους.
• Υπάρχουν στενοί δεσμοί ανάμεσα στην Κύπρο και την Ελλάδα αναφορικά με κακόβουλα λογισμικά spyware. Η Intellexa του Dilian εγκαθιδρύθηκε (και) στην Ελλάδα και το spyware Predator χρησιμοποιήθηκε στα ελλαδικά σκάνδαλα υποκλοπών.
• Η κυπριακή κυβέρνηση έχει κατ’ ισχυρισμόν χρησιμοποιήσει συστήματα παρακολούθησης.
• Στο πλαίσιο της συνάντησης με την PEGA οι Υπουργοί Νατάσα Πηλείδου και Κυριάκος Κόκκινος δήλωσαν ότι υπήρξε δραστική μείωση των ενεργών εταιριών στην Κύπρο. Έχουν εγγραφεί 32 εταιρείες αλλά σήμερα 8-10 έχουν δραστηριότητα εκ των οποίων 3-4 παράγουν spyware.
• Υπάρχουν συστήματα παρακολούθησης που χρησιμοποιούνται από τον Αρχηγό Αστυνομίας.
• Ο ΔΗΣΥ ανήκει στο πελατολόγιο της NCIS Intelligence του Avni.
• Με βάση πρόσφατες μαρτυρίες υπό το φως δικαστικών ερευνών ο δικηγόρος Αλέξανδρος Σίνκα είχε ουσιαστική επιρροή στη μεταφορά της Intellexa του Dilian στην Ελλάδα.
• Ο κ. Σίνκα είχε προηγουμένως ρόλο-κλειδί στο ΔΗΣΥ και διατηρούσε αποδεδειγμένα καλές σχέσεις με τους Dilian και Avni καθώς και με τον πρώην ΓΓ της Ελληνικής κυβέρνησης Γρηγόρη Δημητριάδη.

Υπάρχουν και άλλες πολύ πιο σοβαρές αναφορές για την Κύπρο, τις οποίες δεν θέλω να επικαλεστώ, με την ευχή να μην τεκμηριωθούν στην πορεία οι υποψίες αναφορικά με τον εγκληματικό ρόλο τέτοιων λογισμικών που εξάχθηκαν από την Κύπρο προς αραβικά κράτη.

Για το σύνολο των ερωτημάτων καλούμε κ. Πρόεδρε την κυβέρνηση, εμπλεκόμενα Υπουργεία και Τμήματα και το κυβερνών κόμμα να τοποθετηθούν.

Κλείνω με μια αμιγώς πολιτική και θεσμική τοποθέτηση. Είναι προφανές ότι η μεταχείριση της οποίας τυγχάνουν εταιρείες παραγωγής λογισμικών διπλής χρήσης στην Κύπρο βρίσκεται στη σφαίρα της πολιτικής διαπλοκής. Το γνωρίζουμε, το τεκμηριώνουν τα γεγονότα. Η Βουλή δεν είναι δικαστήριο. Είμαστε εδώ και συζητούμε γιατί απώτερος στόχος πρέπει να είναι η προστασία της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και του κράτους δικαίου. Το οποίο υπόκειται σε πλήγμα από παράνομες παρακολουθήσεις και υποκλοπές, από παράνομες εξαγωγές κακόβουλων λογισμικών και από την εργαλειοποίηση κρατικών δομών και θεσμών στο όριο της συγκάλυψης και της θεσμικής διαπλοκής. Και αυτό είναι επικίνδυνο για τη Δημοκρατία, απαράδεκτο και καταδικαστέο. Όπως είναι επικίνδυνη -για την κρατική μας κυριαρχία- η υποθήκευση και εξάρτηση κρατικών υπηρεσιών και υποδομών από εταιρείες ισραηλινών συμφερόντων.

Βρισκόμαστε εδώ γιατί πρέπει μεν να αποδοθούν ευθύνες στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου αλλά πρωτίστως διότι επιτέλους πρέπει ως κράτος να γίνουμε καλύτεροι. Διότι το αποτέλεσμα πράξεων και παραλείψεων, κατά κανόνα συνειδητών πράξεων, είναι η εκ νέου έκθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, του κράτους μας, κατά τρόπο αντίστοιχο με το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων. Θύμα, το κύρος και η αξιοπιστία της πατρίδας μας. Και επί τούτου οι ευθύνες των κυβερνώντων είναι αυταπόδεικτες και βαρύτατες.

Μια πληροφόρηση κ. Πρόεδρε, Ζητήσαμε ήδη χτες και το επαναλαμβάνουμε και σήμερα, ως αίτημα πλέον της Επιτροπής, εφόσον εγκριθεί από τα μέλη, όπως κατατεθεί στο Γραφείο της Προέδρου της Βουλής το πόρισμα του ανεξάρτητου ποινικού ανακριτή για το κατασκοπευτικό βαν. Με διαδικασία διαβάθμισης με βάση την κοινοβουλευτική πρακτική και με στόχο να διαπιστωθούν θεσμικά κενά και αδυναμίες για να δρομολογηθούν βελτιώσεις και λύσεις. Διότι προφανώς το ποινικό μέρος δεν αφορά τη Βουλή.