Ομιλία Βαλεντίνου Φακοντή κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2026

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Στη σημερινή κορυφαία συνεδρία του κοινοβουλευτικού μας έργου εξετάζουμε τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη για το 2026· έναν προϋπολογισμό που, αντί να χαράζει πορεία για τον τόπο, αποκαλύπτει με ακρίβεια την φτώχεια των πολιτικών επιλογών της.

Καλούμαστε λοιπόν να εγκρίνουμε έναν προϋπολογισμό που, παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες, δεν φέρνει καμία πραγματική αλλαγή.

O προϋπολογισμός του 2026 συνεχίζει να στηρίζει τους ίδιους λίγους και ισχυρούς: τα τραπεζικά μονοπώλια, τα ενεργειακά καρτέλ, τα ολιγοπώλια των καυσίμων και των μεγάλων κατασκευαστικών έργων. Ο πλούτος της χώρας, εξαιτίας των πολιτικών που εφαρμόζονται από την κυβέρνηση, συγκεντρώνεται συστηματικά στα χέρια των οικονομικών ελίτ, ενώ η κοινωνική πλειοψηφία παίρνει τα ελάχιστα.

Όταν ένα κράτος δεν μπορεί να εκτελέσει τα έργα που το ίδιο έχει σχεδιάσει, τότε δεν μιλάμε για δυσκολία. Μιλάμε για αποτυχία. Και αυτή η αποτυχία δεν είναι τεχνική· είναι πολιτική Αποτυχία.

Μέσα από μια γρήγορη ανασκόπηση, σας αναφέρω ενδεικτικά κάποια από τα έργα τα οποία είναι στάσιμα ή και παρουσιάζουν τεράστιες καθυστερήσεις.

Λιμάνι Λάρνακας,   Μαρίνα Λάρνακας,   Δρόμος Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς,    Έργα στον ποταμό Λιοπετρίου,   Αρχαιολογικό Μουσείο, τα έργα στον Ακάμα,  Ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας,   Τερματικό στο Βασιλικό κ.ά.

Οι εξελίξεις αυτές δεν είναι τυχαίες· αποτελούν αποτέλεσμα λανθασμένων χειρισμών της προηγούμενης και της νυν κυβέρνησης, για τους οποίους -δυστυχώς- η χώρα και ο φορολογούμενος πολίτης θα ξαναπληρώσουν το τίμημα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Αν υπάρχει ένα Υπουργείο που αποτυπώνει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τα αδιέξοδα της κυβερνητικής πολιτικής, αυτό είναι το Υπουργείο Μεταφορών.

Το κυκλοφοριακό πρόβλημα έχει ξεφύγει πέρα από κάθε όριο. Οι πολίτες χάνουν αμέτρητες ώρες κάθε εβδομάδα κολλημένοι στην κυκλοφοριακή κίνηση μέσα στο αυτοκίνητο τους.

Οικογένειες χάνουν χρόνο από τη ζωή τους,

εργαζόμενοι χάνουν παραγωγικό χρόνο εργασίας,

πόλεις χάνουν ποιότητα ζωής.

Ο αυτοκινητόδρομος έχει μετατραπεί σε αστικό δρόμο.

Τα κέντρα των πόλεων πνίγονται από τα αυτοκίνητα.

Το αποτέλεσμα είναι χάος, για το οποίο πληρώνει καθημερινά ο πολίτης.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το 2026 η Κύπρος εξακολουθεί να έχει το πιο αδύναμο, το πιο αναποτελεσματικό και το λιγότερο λειτουργικό σύστημα δημόσιων μεταφορών στην Ευρώπη. Ένα σύστημα που δεν συνεισφέρει στη μείωση του κυκλοφοριακού, δεν βοηθά στη μείωση των εκπομπών ρύπων, δεν υπηρετεί την καθημερινότητα του πολίτη και δεν προσφέρει καμία πραγματική εναλλακτική λύση για τη διακίνηση.

Ο πολίτης δεν εμπιστεύεται τα ΜΜΜ. Και επειδή δεν τα εμπιστεύεται, αναγκάζεται να επιστρέφει στο ιδιωτικό όχημα. Και έτσι το κυκλοφοριακό πρόβλημα συνεχίζεται, διαιωνίζεται και διογκώνεται.

Αν πραγματικά θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το κυκλοφοριακό πρόβλημα, αν θέλουμε πράσινη ανάπτυξη και σύγχρονες πόλεις, τότε χρειαζόμαστε όχι μπαλώματα, αλλά μια ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος των ΜΜΜ. Μια νέα φιλοσοφία που να τα θεωρεί, όχι περιθωριακό μέσο, αλλά βασική δημόσια υπηρεσία.

Κυρία Πρόεδρε,

Συνέχεια θα κάνω με το σύστημα φωτοεπισήμανσης.

Το σύστημα φωτοεπισήμανσης, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσε να αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία πρόληψης τροχαίων συγκρούσεων και προστασίας της ανθρώπινης ζωής.

Δυστυχώς, οι κάμερες και το σύστημα φωτοεπισήμανσης στα χέρα της Κυβέρνησης, έχουν μετατραπεί σε ένα φοροεισπρακτικό εργαλείο αντί σε μέτρο πρόληψης.

Τα πρόστιμα συνεχίζουν να πέφτουν βροχή!

Οι οδηγοί συνεχίζουν να εγκλωβίζονται στα φώτα τροχαίας,

και τα βανάκια αλωνίζουν σε σημεία-παγίδες,

αντί να βρίσκονται στα πραγματικά μελανά σημεία του οδικού δικτύου για να προλάβουν τα δυστυχήματα.

Ενάμιση χρόνο περιμένουμε, συνάδελφοι, να εφαρμοστεί η νομοθεσία που ψηφίσαμε για την μείωση του προστίμου στα φώτα τροχαίας από €300 ευρώ σε €80.

Ενάμιση χρόνο και δεν έχει γίνει τίποτα και ο κόσμος συνεχίζει να πληρώνει άδικα.

Όσο η κυβέρνηση συνεχίζει να λειτουργεί με αυτές τις λογικές, θα προκαλεί περισσότερη δυσπιστία στους πολίτες.

Η οδική ασφάλεια θα μπαίνει στο περιθώριο και τα θανατηφόρα τροχαία θα συνεχίσουν να αυξάνονται, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Δεν μπορούμε να συζητούμε για το Υπουργείο Μεταφορών χωρίς να αναφερθούμε στο χρόνιο πρόβλημα των δημόσιων κατασκευαστικών έργων και των εργολάβων.

Στην Κύπρο, μια μικρή ομάδα μεγαλοεργολάβων μονοπωλεί τα μεγάλα κατασκευαστικά δημόσια έργα.

Το αποτέλεσμα είναι: καθυστερήσεις, υπερκοστολογήσεις, απουσία υγειούς ανταγωνισμού.

Tο κράτος τελεί υπό καθεστώς ομηρίας. Χάνει τη διαπραγματευτική ικανότητα και την αποτελεσματική εποπτεία των κατασκευαστικών έργων, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Το κράτος αναγκάζεται στην επανάληψη συνεργασιών με εργολάβους που ενδεχομένως να μην μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς.

Η σοβαρή αυτή στρέβλωση δεν είναι δική μας επισήμανση. Το αναφέρει στην ειδική του έκθεση ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας.

Τέλος, κυρία Πρόεδρε δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην Πόλη και την Επαρχία μου, την Πάφο.

H Πάφος έχει άμεση ανάγκη από ανέγερση νέων σχολείων.

Τουλάχιστον δύο νέων Γυμνασίων, το ένα εκ των δύο στο κέντρο της Πάφου για μεταστέγαση του ιστορικού Νικολαΐδειου Γυμνασίου.

Η πολιτική απόφαση λήφθηκε το 2018.

Πέρασαν 7 χρόνια, ο σχεδιασμός έχει ολοκληρωθεί και το έργο ωρίμασε. Παρ’ όλα αυτά παρατηρείται μεγάλη στασιμότητα.

Επιπλέον, υπάρχουν ανάγκες για νέα δημοτικά σχολεία στο κέντρο της Πάφου και νέο περιφερειακό δημοτικό σχολείο στην Δυτική Πάφο (μεταξύ των κοινοτήτων Έμπας-Κισσόνεργας).

Τα σχολεία μας είναι υπερπλήρη, έγιναν «σχολεία-μαμούθ».

Οι αίθουσες των εργαστηρίων έχουν μετατραπεί σε αίθουσες διδασκαλίας.

Τα μετακινούμενα τμήματα αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Οι σχολικές αυλές έχουν γεμίσει με λυόμενες αίθουσες.

Χρειαζόμαστε άμεσα νέα Σχολεία για τα παιδιά μας!

Δύο χρόνια από τις εξαγγελίες του προέδρου για τα κλιματιστικά, σε πολλά σχολεία της πόλης και επαρχίας της Πάφου δεν έχουν εγκατασταθεί κλιματιστικά. Κι αν έχουν εγκατασταθεί σε άλλα, δεν μπορούν να λειτουργήσουν.

To Νοσοκομείο Πάφου είναι η ραχοκοκαλιά του τομέα της Υγείας της Επαρχίας μας. Είναι και το μόνο που διαθέτει τμήμα Πρώτων Βοηθειών.

Οι ασθενείς της επαρχίας Πάφου δικαιούνται να απολαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Γι’ αυτό το Νοσοκομείο Πάφου είναι επείγουσα ανάγκη να εκσυγχρονιστεί.

Χρειάζεται:

• Πλήρης ανακαίνιση και κτιριακή αναβάθμιση.
• Δημιουργία Εντατικής Μονάδας Κλειστού Τύπου και στελέχωσή της με Εντατικολόγους.
• Ολοκλήρωση το ταχύτερο του Νέου Τμήματος Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών.
• Πλήρωση των δεκάδων κενών θέσεων νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού.
• Άμεση ολοκλήρωσης του ογκολογικού και αιματολογικού θαλάμου.
• Άμεση λειτουργία της καντίνας του νοσοκομείου που παραμένει κλειστή για χρόνια.
• Σύσταση Διοικητικής Ομάδας, η οποία να έχει την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις για την επίλυση των καθημερινών και έκτακτων προβλημάτων.
• Στελέχωση με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό και ειδικοτήτων, όπως Νευροχειρούργου, Αγγειοχειρούργου, Επεμβατικού Ακτινολόγου, Ρευματολόγου και Ενδοκρινολόγου και Ογκολόγου.

Έχουμε ακούσει τις εξαγγελίες του προέδρου της Δημοκρατίας για νέο Νοσοκομείου στην Πόλη Χρυσοχούς. Παρά τις εξαγγελίες, προέχει η άμεση στελέχωση και η στήριξη του υφιστάμενου Νοσοκομείου Πόλης Χρυσοχούς που σήμερα αντιμετωπίζει αρκετές δυσκολίες με τον κίνδυνο απώλεια ζωών.

Κυρία πρόεδρε, αγαπητοί συνάδελφοι

Τα έργα υποδομής της Επαρχίας Πάφου παραμένουν καθηλωμένα.

Ο Δρόμος Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς

Ξεκίνησε το 2021 και έπρεπε να παραδοθεί τέλος του 2024. Μονό αυτό δεν έγινε. Εδώ και ένα χρόνο η κυβέρνηση έχει διακόψει το συμβόλαιο με τον εργολάβο και το ζήτημα βρίσκεται στα δικαστήρια. Έχει εκτελεστεί μόνο το 20% του έργου. Οι υποσχέσεις για επαναπροκήρυξη της πρώτης φάσης του έργου, από την Αγία Μαρινούδα μέχρι το Στρουμπί δεν έχουν υλοποιηθεί.

Το κόστος για την συνέχιση του έργου εκτοξεύεται κατά δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

Το ΑΚΕΛ ζητά άμεση προώθηση των εργασιών τόσο για την Α’ και Β΄ Φάση του νέου δρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, όσο και για την ολοκλήρωση των εργασιών για διαπλάτυνση και του υφισταμένου δρόμου, παρά τις κοινότητες Τσάδα και Γιόλου.

Ο Δρόμος Χλώρακας – Πέγειας

Ένας δρόμος που θα δώσει ανάσες στο κυκλοφοριακό πρόβλημα της επαρχίας μας. Έτσι όπως είναι η κατάσταση σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο από την Πάφο να πας Λεμεσό, παρά από την Πάφο στην Πέγεια.

Για μια απόσταση 8χλμ χρειαζόμαστε στην καλύτερη περίπτωση 45 λεπτά. Ο δρόμος πρέπει εντός του 2026 να προκηρυχθεί και να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις.

Ο Δυτικός Παρακαμπτήριος, ένα έργο ζωτικής σημασίας που θα ενώνει την Ανατολική και Δυτική Πάφο και θα λύσει το κυκλοφοριακό στο κέντρο της πόλης, παρουσιάζει επίσης τεράστια καθυστέρηση.

Τα έργα στο Δασικό Πάρκο Ακάμα είναι σταματημένα εδώ και δύο χρόνια. Η τύχη του έργου αγνοείται στα συρτάρια του Υπουργείου Γεωργίας, χωρίς να σπάσει η μύτη κανενός.

Το Υδατικό εξελίσσεται σε κρίσιμο πρόβλημα για ολόκληρη την Κύπρο. Ειδικότερα για την επαρχία Πάφου η παρατεταμένη ανομβρία προκαλεί τεράστια προβλήματα στους πολίτες, αλλά πολύ περισσότερο στους αγρότες, αφού δεν έχουν νερό για τις καλλιέργειές τους. Πολλές φυτείες έχουν ξηραθεί και οι γεωργοί έχουν απωλέσει μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους.

Η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει ουσιαστικά και άμεσα τον αγροτικό και πρωτογενή τομέα.

Για κάλυψη των αναγκών ύδρευσης στην επαρχία της Πάφου, Οι επιλογές που προσφέρονται είναι πολύ συγκεκριμένες: θα πρέπει να αυξηθεί η δυναμικότητα της μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια και να κατασκευαστεί νέα μονάδα αφαλάτωσης της περιοχή Πόλης Χρυσοχούς.

Η Μαρίνα Πάφου παρουσιάζει πολλά χρόνια καθυστέρηση. Θα αναμένουμε και σίγουρα ευχόμαστε αυτή η προκήρυξη να έχει ένα θετικό αποτέλεσμα.

Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Αναφέρθηκα αναλυτικά στις προτεραιότητες που έχουν τα κατασκευαστικά έργα στην επαρχία Πάφου.

Επιτρέψετέ μου, ωστόσο, να υπογραμμίσω την ανάγκη η πολιτεία μας να δείξει και το κοινωνικό της πρόσωπο σε αυτούς που έχουν την ανάγκη ιδιαίτερης προσοχής και φροντίδας από όλους μας.

Γι’ αυτό καλούμε την πολιτεία:

Να στηρίξει ουσιαστικά, σταθερά και ανθρώπινα τα άτομα με αναπηρίες, τα άτομα με αυτισμό και νοητικές αναπηρίες καθώς τις οικογένειές τους. Ενισχύοντας, παράλληλα, τις δομές που φιλοξενούν και φροντίζουν όσους συνανθρώπους μας το έχουν ανάγκη.

Να γίνει το κράτος αρωγός, έτσι ώστε κανένας γονιός να μην χρειαστεί να βασανίζεται με το ερώτημα που καίει κάθε καρδιά:

«Τι θα απογίνει το παιδί μου όταν φύγω από τη ζωή;»

Η συμπερίληψη, η φροντίδα, η προστασία δεν είναι προνόμιο· είναι δικαίωμα για κάθε άνθρωπο.

Αξιότιμες κυρίες και κύριοι βουλευτές, αγαπητοί συνάδελφοι,

Συμπληρώνουμε σε μερικούς μήνες την κοινοβουλευτική μας θητεία. Ανάμεσά μας κάποιοι συνάδελφοι αποχωρούν.

Άλλοι θα ζητήσουμε από τους πολίτες να μας τιμήσουν με την ανανέωση της εντολής τους. Κάποια άλλοι στις επερχόμενες εκλογές θα διεκδικήσουν για πρώτη φορά να εκλεγούν στη Βουλή.

Εύχομαι το 2026 να αποτελέσει μία χρονιά ανάτασης για τους θεσμούς και την πορεία του Κοινοβουλευτισμού στην Κύπρο.

Όλοι μαζί, να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας για να διαφυλάξουμε τις αξίες, τις αρχές και την αξιοπρέπεια που αρμόζουν στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Μαζί, παράλληλα, να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας.

Ας αποτελέσει το 2026 και μια χρονιά-ορόσημο για τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής, την αρχή για την ελεύθερη και επανενωμένη Κύπρο.

Για να μπορέσουμε να δώσουμε νέα προοπτική στην Κύπρο και το λαό μας.

Καλό νέο έτος σε όλους! Με υγεία χαρά και αισιοδοξία!!!