Ομιλία του Γ. Γ. της Κ. Ε. του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στην απονομή του 36ου Βραβείου Πολιτιστικής Προσφοράς «Τεύκρος Ανθίας –Θοδόσης Πιερίδης»

Φτάσαμε αισίως στην απονομή του 36ου Βραβείου Πολιτιστικής Προσφοράς «Τεύκρος Ανθίας – Θοδόσης Πιερίδης». Το βραβείο Πολιτιστικής Προσφοράς είναι η κορυφαία ετήσια πολιτιστική εκδήλωση του ΑΚΕΛ, με την οποία τιμούμε τους δημιουργούς που γράφουν, με το ταλέντο τους και τη δουλειά τους, τη δική τους Ιστορία στα πολιτιστικά δρώμενα.

Φέτος τιμούμε την αρχαιολόγο και ιστορικό τέχνης Άννα Μαραγκού και τον σκηνοθέτη-σεναριογράφο και παραγωγό ταινιών, Πανίκο Χρυσάνθου.

Υπάρχουν πολλά κοινά σημεία στην πολύπλευρη καλλιτεχνική διαδρομή της Άννας Μαραγκού και του Πανίκου Χρυσάνθου. Είναι κοινή η έγνοια τους για την ανάδειξη και προβολή της ιστορικής πορείας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας. Είναι κοινή η έγνοια τους να κωδικοποιηθεί στην Ιστορία μέσω του πολιτισμού κάθε σημαντικό γεγονός. Είναι κοινή η ανησυχία τους για τα όσα τεκταίνονται γύρω από το κυπριακό τα τελευταία χρόνια και την απαισιοδοξία που γεννά η απουσία προοπτικής επίλυσης του κορυφαίου προβλήματος της Κύπρου.

Η Άννα Μαραγκού και ο Πανίκος Χρυσάνθου στηλιτεύουν τα κακώς έχοντα και προβάλλουν την πραγματική και συνάμα φωτεινή ιστορία των ανθρώπων του λαού μας. Είναι και οι δύο πολέμιοι των ιδεολογιών του μίσους και του φανατισμού. Είναι και οι δύο κήρυκες της ειρηνικής συνύπαρξης των ανθρώπων. Το έργο τους παρουσιάστηκε ενώπιoν χιλιάδων ανθρώπων, οι οποίοι είχαν τη χαρά να απολαύσουν την υψηλή αισθητική, την πρωτοτυπία και τα γεμάτα μηνύματα έργα τους.

Η Άννα Μαραγκού με την πέννα της και την καταγραφή σημαντικότατων ιστορικών γεγονότων, αλλά και την προβολή θέσεων για τη σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία, την επιμέλεια εκθέσεων και την επιλογή έργων τέχνης και διοργάνωση μεγάλων πολιτιστικών γεγονότων.

Ο Πανίκος Χρυσάνθου καταγράφοντας με τον φακό του σημαντικά γεγονότα καθώς και ιστορίες ανθρώπων του λαού μας, με τη σκηνοθεσία και την παραγωγή σπουδαίων ταινιών. Και οι δύο έγιναν πολύτιμοι φορείς ανάδειξης και προβολής της ιστορίας και του πολιτισμού μας.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Άννα Μαραγκού και τον Πανίκο Χρυσάνθου για όσα προσφέρουν με το έργο τους, γι’ αυτά που πρεσβεύουν με τη δουλειά και τη στάση ζωής τους, για το παράδειγμα που δίνουν, τους δρόμους που ανοίγουν.

Φίλες και φίλοι,

Για το ΑΚΕΛ η πολιτιστική δημιουργία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για κάθε κοινωνία που επιδιώκει την πνευματική ανάπτυξη, σέβεται τον εαυτό της και προσδοκά πραγματική πρόοδο. Ιδιαίτερα στην ημικατεχόμενη πατρίδα μας, η αληθινή τέχνη και ο πολιτισμός αποτελούν ένα επιπλέον μεγάλο εφόδιο του λαού μας ενάντια στην κατοχή, τη διχοτόμηση, αλλά και στην αποδοχή της ντε φάκτο κατάστασης. Ένα εφόδιο που μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών όχι μόνο για τη λύση του κυπριακού αλλά και για την επικράτηση της ειρήνης και της συνεργασίας του λαού μας, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων Είναι σε αυτό το πλαίσιο που διοργανώνουμε αλλά και ενθαρρύνουμε να διοργανώνονται εκδηλώσεις με τη συμμετοχή Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που προβάλλουν τόσο τον κοινό πολιτισμό, όσο και τη σύγχρονη πολιτιστική δραστηριότητα. Η εκκρεμότητα στο κυπριακό, ο χρόνος που παγιώνει τη διχοτόμηση και η απογοήτευση που συνεχώς αυξάνεται δεν πρέπει να οδηγήσουν σε περιορισμό των δικοινοτικών δράσεων. Αντιθέτως, τώρα είναι που απαιτείται να αυξηθούν οι κοινές πρωτοβουλίες και οι ενέργειες που φέρνουν πιο κοντά τους δημιουργούς και κατ’ επέκταση τον λαό μας.

Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο που δυστυχώς δεν συζητείται όσο θα έπρεπε είναι οι συνθήκες εργασίας των απασχολούμενων στον χώρο του πολιτισμού. Οι απανωτές κρίσεις και η απροθυμία από τους ιθύνοντες να στηρίξουν αποτελεσματικά τους καλλιτέχνες δημιουργούς στερούν από αυτούς σημαντικότατα εισοδήματα με αποτέλεσμα η πλειοψηφία να αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Πολλοί υποαπασχολούνται, αρκετοί κάνουν άλλες δουλειές, άλλοι εγκαταλείπουν οριστικά τον χώρο του πολιτισμού. Και, όλοι αντιλαμβανόμαστε, ότι πολιτισμός χωρίς δημιουργούς δεν νοείται. Όλοι οι δημιουργοί και επαγγελματίες καλλιτέχνες θα πρέπει να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια από το έργο που παράγουν. Η Πολιτεία οφείλει να φροντίσει για την ουσιαστική στήριξη των ανθρώπων του Πολιτισμού.

Είναι πικρή αλήθεια ότι δεν έχουμε ολοκληρωμένη πολιτική για τον πολιτισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι δυόμιση χρόνια μετά την ίδρυση του Υφυπουργείου ακούσαμε, κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού του στη Βουλή, ότι «πριν το τέλος του 2024 αναμένεται να ολοκληρωθεί η προετοιμασία των όρων εντολής και τα έγγραφα προσφορών για αγορά συμβουλευτικών υπηρεσιών για εκπόνηση μελέτης για τη Στρατηγική για τον Πολιτισμό…».

Υπενθυμίζω ότι το ΑΚΕΛ κατ’ επανάληψη τόνιζε ότι το Οργανόγραμμα, ο Στρατηγικός Σχεδιασμός και η δημιουργία Μόνιμων Συμβουλευτικών Επιτροπών Καλλιτεχνών έπρεπε να προηγηθούν της ψήφισης του Νομοσχεδίου για την ίδρυση του Υφυπουργείου Πολιτισμού.

Το ΑΚΕΛ, συμπυκνώνοντας τις θέσεις όλων των φορέων για τον πολιτισμό, κατάθεσε ολοκληρωμένο πακέτο προτάσεων στη συνάντησή μας με την Υφυπουργό Πολιτισμό. Είμαστε πάντοτε έτοιμοι να συμβάλουμε δημιουργικά σε κάθε προσπάθεια στήριξης της πολιτιστικής δημιουργίας. Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς ότι βολευόμαστε στο comfort-zone της αντιπολίτευσης. Κάθε άλλο. Βγαίνουμε μπροστά, παρακολουθούμε αλλά και παρεμβαίνουμε, ασκούμε κριτική, διατυπώνουμε προτάσεις και διεκδικούμε την υλοποίησή τους .

Πρόσφατο παράδειγμα είναι η ψήφιση, μετά από δύο χρόνια προσπάθειας, της πρότασης Νόμου του ΑΚΕΛ για την ενίσχυση και αποτελεσματικότερη εφαρμογή της νομοθεσίας για το ελάχιστο υποχρεωτικό ποσοστό εμπλουτισμού των δημόσιων κτιρίων με έργα τέχνης – η οποία έγινε γνωστή ως «1%». Μ’ αυτή την πρόταση αναπτύξαμε περαιτέρω την εφαρμογή του Νόμου που ψηφίστηκε το 2009 πάλι με πρόταση του ΑΚΕΛ.

Πετύχαμε λοιπόν το 1%, αλλά απομένουν πολλά άλλα βήματα που πρέπει να γίνουν, τα οποία περιμένουν και δικαιωματικά τ’ απαιτούν οι δημιουργοί, οι καλλιτέχνες, οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό.

Είναι η αύξηση των κονδυλίων και η διαφάνεια στην κατανομή τους. Σημειώνω ότι το 2025 προβλέπονται κονδύλια μόλις στο 0,45% του συνόλου του Προϋπολογισμού. Πραγματικά ο πολιτισμός είναι ο φτωχός συγγενής.

Είναι η αναθεώρηση των κριτηρίων έτσι ώστε να καλύπτει μεγαλύτερο αριθμό Φορέων και ανθρώπων του Πολιτισμού.

Είναι η θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής των φορέων του Πολιτισμού στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων, έτσι ώστε να αποφεύγονται αχρείαστες αντιπαραθέσεις.

Είναι η νομοθετική ρύθμιση του καθεστώτος του καλλιτέχνη που την περιμένουμε εδώ και δέκα χρόνια, καθώς και το θέμα της απόδοσης των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.

Είναι τέλος, το αίτημα για επαναφορά του τιμητικού επιδόματος για συνταξιούχους και μάχιμους δημιουργούς, όπως αυτό δινόταν μέχρι το 2013 και αποκόπηκε από τη διακυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη.

Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα πολλά που πρέπει να γίνουν, όμως επέλεξα ν’ αναφέρω τα πιο επιτακτικά. Δεν μπορώ όμως ν’ αφήσω το βήμα πριν να αναφέρω το σημαντικότερο, κατά την άποψή μου: την ανάγκη να επενδύσει επιτέλους η Πολιτεία στον Πολιτισμό ώστε η νέα γενιά, τα σημερινά παιδιά, οι σημερινοί έφηβοι να γίνουν κοινωνοί των μεγάλων ιδανικών, των οικουμενικών αξιών μέσα από την Τέχνη και τον Πολιτισμό. Αν όλοι συνειδητοποιήσουν τη δύναμη που έχει ο Πολιτισμός, την ορμή με την οποία μπορεί ν’ ανοίξει την πόρτα σε νέους κόσμους, τότε θα μπορούμε όλοι να είμαστε πιο αισιόδοξοι για το αύριο. Φανταστείτε μόνο πόσες ζωές μπορούν ν’ αλλάξουν αν τους χαράξει τον δρόμο η τέχνη, η μουσική, η δημιουργία, η καλλιτεχνική έκφραση.

Η φλόγα του πολιτισμού, φωτίζει τη σκηνή της καθημερινής ζωής. Εκεί που οι ιστορίες των ανθρώπων μπλέκουν με τα όνειρα τους, εκεί που ο Άνθρωπος γίνεται αιώνιος, την ώρα που η ελπίδα και η απελπισία, το όνειρο και ο εφιάλτης, η ζωή και ο θάνατος, βρίσκουν τη θέση τους στην αθάνατη φόρμα της δημιουργίας. Εκεί λοιπόν, βρίσκει και πάντα θα βρίσκει παρηγοριά και σωτηρία ο Άνθρωπος.

Είναι γι’ αυτό που οι άνθρωποι του Πολιτισμού δεν αξίζουν μόνο τον θαυμασμό και την εκτίμησή μας, αλλά και την έμπρακτη στήριξη της Πολιτείας. Σε ό,τι μάς αφορά, το ΑΚΕΛ θα είναι πάντα δίπλα τους να τους στηρίζει όσο και όπως μπορεί.

Κλείνοντας, θέλω για άλλη μια φορά να εκφράσω την απεριόριστη εκτίμησή μου στην Άννα Μαραγκού και τον Πανίκο Χρυσάνθου διαβεβαιώνοντάς τους ότι το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να παρακολουθεί με ενδιαφέρον το έργο τους.

Θέλω επίσης να ευχαριστήσω θερμά την Επιτροπή του Βραβείου που έκανε τις εξαιρετικές επιλογές. Αυτή αποτελείται από τον Μάκη Συμεού, πρόεδρο και μέλη τους Μαριάννα Γαλίδη, Κώστα Λυμπουρή, Αθηνά Παπαδοπούλου και Ανδρέα Σάββα.

11.11.2024