Ομιλία Νίκου Κέττηρου κατα τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2023
Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι
Φέτος είμαι πιο αισιόδοξος από ποτέ. Υπάρχει ελπίδα. Υπάρχει ελπίδα γιατί είναι ο τελευταίος προϋπολογισμός της κυβέρνησης του Συναγερμού. Ένας προϋπολογισμός που όπως και οι προηγούμενοι αντανακλά την παταγώδη αποτυχία και ανεπάρκεια της κυβέρνησης να επιλύσει τα τεράστια και σε κάποιες περιπτώσεις, επικίνδυνα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι.
Οι κυβερνητικοί οικισμοί εκπέμπουν εικόνα εγκατάλειψης με γερασμένες πολυκατοικίες να χρειάζονται επειγόντως αναδόμηση, κοινόχρηστους χώρους σε άθλια κατάσταση και ηλικιωμένους πρόσφυγες να παραμένουν για χρόνια εγκλωβισμένοι και ανήμποροι στους ορόφους των πολυκατοικιών φυλακών, χωρίς ανελκυστήρες. Η αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησης στο θέμα συντήρησης των κυβερνητικών οικισμών αντανακλάται στην τραγική υλοποίηση του σχετικού προϋπολογισμού, μερικές χρονιές σχεδόν μόλις στο 40%. Τι κάνουν δηλαδή. Εξαγγέλλουν κονδύλια, δεν τα υλοποιούν και τα εκατομμύρια που προορίζονταν για τον προσφυγικό κόσμο, επιστρέφουν στα ταμεία του κράτους για να εξαγγελθούν την επόμενη χρονιά.
Δέκα χρόνια κυβερνά ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Συναγερμός. Ποια είναι η κατάσταση στους προσφυγικούς συνοικισμούς; Μπορούν να αισθάνονται περήφανοι; Εάν όντως αισθάνονται περήφανοι, τότε μιλάμε για θράσος.
Ακούω τα στελέχη του Συναγερμού και τους Υπουργούς του, να περηφανεύονται για τις δαπάνες στην προσφυγική πολιτική και ότι είναι δίπλα στον προσφυγικό κόσμο. Ακόμα και κατά τη συζήτηση των προϋπολογισμών του Υπουργείου Εσωτερικών ο κύριος Νουρής, επιχείρησε να αναδείξει μια εικονική πραγματικότητα. Δεν ξέρω αν πραγματικά τα πιστεύουν, ότι δηλαδή οι προσφυγικοί συνοικισμοί ευημερούν ή αν όντως ζουν οι ίδιοι σε μια εικονική πραγματικότητα.
Το ζήτημα είναι ότι οι ίδιοι οι αριθμοί που η Κυβέρνηση του Συναγερμού δημοσιεύει, είναι ενδεικτικοί της εγκατάλειψης των προσφύγων.
Την τριετία 2010 με 2012, η τότε Κυβέρνηση επένδυσε στους Κυβερνητικούς Οικισμούς με σχέδια αναδόμησης, συντηρήσεις πολυκατοικιών και κατοικιών 70 Εκατομμύρια Ευρώ. Την εννιαετία 2013-2021 η Κυβέρνηση του ΔΗΣΥ για τα ίδια ακριβώς έργα πραγματοποίησε δαπάνες που περιορίστηκαν στα 40 εκατομμύρια ευρώ. Και μιλάμε για δαπάνες, όχι για επαναλαμβανόμενους προϋπολογισμούς και συναγερμικά «θα». Σε τρία χρόνια εμείς «τα μηδενικά» ρίξαμε στους συνοικισμούς 70 εκατομμύρια ευρώ και αυτοί που κάνουν πολιτικό μάρκετινγκ με το δήθεν «κουμαντάρισμα» δαπάνησαν μόνο 40, σε 9 χρόνια.
Ποια είναι ακριβώς η δυσκολία τους να εφαρμόσουν τους δικούς τους προϋπολογισμούς για την αξιοπρέπεια των προσφύγων; Για τη συντήρηση των συνοικισμών, για να μην ζει ο κόσμος στη μούχλα με τα ταβάνια να πέφτουν πάνω του, να μην πεθαίνει ο κόσμος γιατί πρέπει σε μια έκτακτη ανάγκη να έρθει η πυροσβεστική να τον κατεβάσει από την πολυκατοικία επειδή δεν υπάρχει ανελκυστήρας. Ομολογώ, είπε την αλήθεια χθες ο Αβέρωφ Νεοφύτου ότι «έχει σημασία ποιοι κάνουν πράξη τους αριθμούς που βρίσκονται στους προϋπολογισμούς».
Και επειδή στον Συναγερμό και την Κυβέρνηση τους προσάπτουμε ότι είναι δεξιοί όχι αδέξιοι, θεωρούμε ότι πολύ στοχευμένα έχουν αφήσει τους συνοικισμούς ξεχασμένους. Γιατί όταν πρόκειται για τα κονδύλια που αφορούν την μίσθωση τηλεοπτικών συνεργείων να τρέχουν από πίσω τους Υπουργούς για να χτίζουν προφίλ για εσωκομματικά ή πολιτειακά αξιώματα ή για να κάνουν πολιτικό κεφάλαιο – ως εκ θαύματος -δαπανούνται μέχρι και το τελευταίο σεντ και ζητούν μάλιστα και επιπρόσθετα. Όταν πρόκειται για κονδύλια διαφήμισης για να μας πείσουν ότι είμαστε περίπου αχάριστοι και ενώ ζούμε παραδεισένια εμείς βλέπουμε προβλήματα και έχουμε αιτήματα, τούτα τα κονδύλια υλοποιούνται στο έπακρο.
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο στο τόμο των προεκλογικών δεσμεύσεων του ΔΗΣΥ είναι αυτό της αποζημίωσης της απώλειας χρήσης. Είχε αναφερθεί για πρώτη φορά το 2017 και λίγες μέρες αργότερα ο τότε Υπουργός Εσωτερικών έλεγε ότι θα εφαρμοστεί εντός του 2018. Σήμερα εξετάζουμε τον προϋπολογισμό για το 2023 αλλά δεν υπάρχει η παραμικρή πρόνοια, έστω τυπική, για να συντηρήσει την ελπίδα ότι το Υπουργείο Εσωτερικών θα εφαρμόσει κάποια στιγμή το σχέδιο. Θυμίζω εδώ τις εξαγγελίες για δημιουργία Τράπεζας προσφύγων και μεταφορά συντελεστή δόμησης από τα κατεχόμενα. Αναγκάστηκε η Βουλή να ψηφίσει αρχικά τον Φεβρουάριο του 21 την Πρόταση Νόμου για επιβολή τέλους 0,4 τοις εκατό για αγοραπωλησίες ακίνητης ιδιοκτησίας στις ελεύθερες περιοχές. Επίσης με πρόταση νόμου δώσαμε την δυνατότητα στο Φορέα να αποζημιώνει την απώλεια χρήσης. Βρίσκατε αφορμή ότι δεν είναι όλες οι περιουσίες στα κατεχόμενα, δηλωμένες από τους ιδιοκτήτες τους. Με άλλη πρόταση Νόμου ανοίξαμε τους καταλόγους των κτηματολογίων στα κατεχόμενα για να μπορούν οι ιδιοκτήτες να δηλώσουν της περιουσίας τους. Σας έχει αφαιρεθεί πλέον κάθε επιχείρημα. Αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος ότι οι προεκλογικές σας δεσμεύσεις για αποζημίωση της απώλειας χρήσης ήταν αέρας κουπανιστός. Και για να αντιλαμβάνεται ο κάθε πρόσφυγας το μέγεθος του εμπαιγμού, σε συνάντηση πριν λίγες ημέρες, του Υπουργού Εσωτερικών με την ΠΕΠ, ο ίδιος ανάφερε ότι αν θα λειτουργήσει σχέδιο αποζημίωσης της απώλειας χρήσης θα χρειαστούμε ακόμα ένα μνημόνιο. Αυτή είναι η προσέγγιση τους. Άρα την επόμενη φορά που θα μαζέψει κόσμο ο κ. Νεοφύτου στα εθνικόφρονα σωματεία στους συνοικισμούς για να τους πει για το όραμα του για την προσφυγική πολιτική, να τους πει την αλήθεια, ότι δεν πρόκειται ποτέ με Κυβέρνηση στην οποία θα βρίσκεται ο ΔΗΣΥ να λειτουργήσει σχέδιο αποζημίωσης απώλειας χρήσης.
Το θέμα της αναδόμησης των επικίνδυνων πολυκατοικιών πηγαινοέρχεται στην επιτροπή προσφύγων αλλά ακόμη δεν έχουν ενημερωθεί οι κάτοικοι των 43 πολυκατοικιών που κρίθηκαν ότι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στατικότητας και ακόμη δεν έχει ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση εάν θα αναδομηθούν ή εάν θα αφεθούν και αυτές και οι πρόσφυγες που διαβιούν σε αυτές, στη μοίρα τους. Η Επιτροπή Προσφύγων ζήτησε κατ’ επανάληψη τον κατάλογο των πολυκατοικιών. Φωνή βοώντος. Είναι, λένε, απόρρητη. Να μένουν οι γονείς και οι παππούδες μας σε επικίνδυνες πολυκατοικίες και το κράτος να επικαλείται το απόρρητο. Αδιανόητο, μην πω και εγκληματικό.
Εγκατάσταση ανελκυστήρων. Για τρία χρόνια εξαγγέλλεται από τον Υπουργό Εσωτερικών η εγκατάσταση 32 ανελκυστήρων. Ανελκυστήρων που το κόστος τους φθάνει μέχρι και τις 200 χιλιάδες ευρώ. Όχι όλοι μαζί. 200 χιλιάδες ευρώ ο κάθε ένας. Γιατί; Γιατί έγινε ένας σχεδιασμός πριν από 15 χρόνια με φρεάτια και σίδερα και μπετόν και κανένας δεν μπήκε στον κόπο να ελέγξει εάν οι νέες τεχνολογίες και τεχνικές μπορούν να δώσουν πιο γρήγορες και πιο οικονομικές λύσεις. Δεν είμαι ειδικός, αλλά ειδικοί θεωρούν το ποσό υπερβολικό. Στο θέμα των ανελκυστήρων, όμως, υπάρχει και κάτι άλλο. Πιο τραγελαφικό. Από τους 32 ανελκυστήρες που εξαγγέλθηκαν από τον κύριο Νουρή πριν 3 χρόνια, ακόμα δεν έχει εγκατασταθεί και να είναι σε λειτουργία, ούτε ένας. Ούτε ένας. Τριανταδύο ανελκυστήρες είναι στους σχεδιασμούς και εξαγγέλλονται, οι ίδιοι, κάθε χρόνο.
Είτε δεν έχετε καταλάβει τα προβλήματα των εκτοπισμένων και πως ζουν στους συνοικισμούς, είτε δουλεύετε συνειδητά αυτούς τους ανθρώπους ψιλό γαζί.
Και δεν χρειάζεται η κατοικία Αζίνα για να κάμετε Μουσείο του Γρίβα. Οι προσφυγικοί συνοικισμοί είναι απέραντα Μουσεία που θυμίζουν τον ολετήρα της Κύπρου.
Επιδότηση ενοικίου. Χιλιάδες νεαρά ζευγάρια προσφύγων καλούνται να εξασφαλίσουν στέγη με εξευτελιστικό επίδομα ενοικίου της τάξης των 170 και 200 ευρώ, την ώρα που η κυβέρνηση έχει τερματίσει τα στεγαστικά σχέδια που απευθύνονταν στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα και με τις πολιτικές της έχει φροντίσει στην εκτόξευση των τιμών των ενοικίων.
Χρειάζεται άμεσα ενίσχυση της προσφυγικής στεγαστικής πολιτικής. Το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις επί όλων των προσφυγικών θεμάτων.
-Επαναφορά των σχεδίων που αφορούν την ανέγερση και αναδόμηση προσφυγικών κατοικιών.
-Αύξηση της οικονομικής βοήθειας για τις πιο χαμηλά αμειβόμενες οικογένειες
-Σύνδεση της επιδότησης ενοικίου με τον δείκτη τιμών ενοικίων και αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων.
-Άμεση παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας και πιστοποιητικών μίσθωσης.
-Επαναφορά του σχεδίου παραχώρησης αντισταθμιστικού οικοπέδου σε χρήστες τουρκοκυπριακών κατοικιών.
-Πρόσβαση των απόδημων προσφύγων / ιδιοκτητών κατεχόμενων περιουσιών στα σχέδια του ΦΙΚΒ.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το θέμα διαχείρισης των τουρκοκυπριακών περιουσιών είναι ένα κεφάλαιο για ομιλία από μόνο του. Όποια πέτρα και αν σηκώσεις θα βρεις κακοδιαχείριση, αδιαφανείς διαδικασίες, σκάνδαλα. Όταν κάποιος κάνει διαπιστώσεις και δεν προχωρεί στη λήψη μέτρων, ένα πράγμα σημαίνει. Κάτι θέλει να κρύψει.
Από τον μακαρίτη τον Χάσικο, στον Κωνσταντίνο Πετρίδη και τον Νίκο Νουρή, εξαγγέλλονταν κάθε χρόνο κριτήρια για την διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών. Μεγαλεπήβολοι σχεδιασμοί και προτάσεις. Πού είναι; Πόσες φορές δεσμεύτηκε ο κύριος Νουρής ότι θα καταθέσει τα κριτήρια ενώπιον της Βουλής; Αμέτρητες. Που είναι τα κριτήρια; Πάντως στη Βουλή δεν είναι. Ούτε κατατέθηκαν. Είναι τα κριτήρια φάντασμα. Ωστόσο, δεν είναι φάντασμα η κακοδιαχείριση. Και μαθαίνουμε ότι αποτυπώνονται στις έρευνες που είναι σε εξέλιξη. Φιλέτα παραχωρούνται χωρίς να έχουν δημοσιευτεί, με εκπρόθεσμες αιτήσεις, με χαριστικά ενοίκια. Αλλά το μεγαλύτερο πάρτι είναι στις υπενοικιάσεις. Εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ διακινούνται με αυτό το τρόπο, ως μαύρο χρήμα, χωρίς ουσιαστικά να εξυπηρετείται ο προσφυγικός κόσμος. Γιατί δεν έχει συγκινηθεί εδώ και δέκα χρόνια ο ΔΗΣΥ, οι Υπουργοί και η Κυβέρνηση του; Γιατί κάποιοι θέλουν να συνεχίζεται η σαθρή αυτή κατάσταση; Σημειώστε ότι η διαχείριση των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών ανήκει αποκλειστικά και με απόλυτο τρόπο στη εξουσία του ίδιου του Υπουργού Εσωτερικών. Δεν μπορεί να μισθωθεί ούτε ένα τετραγωνικό τουρκοκυπριακής γης, ούτε αποθήκη τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας χωρίς να συναινέσει ο ίδιος ο Υπουργός Εσωτερικών. Άρα με αυτή την απόλυτη και τεράστια εξουσία, όταν βρίσκουμε συνεχώς σκάνδαλα η ευθύνη του ίδιου του Υπουργού που είναι; Σας ακούω να μιλάτε για θεσμούς. Ο θεσμός του πολίτη που διεκδικεί δικαιοσύνη, που είναι;
Σε ότι αφορά το θέμα των αγνοουμένων, υπάρχει στασιμότητα. Η Τουρκία αρνείται να συνεργαστεί. Πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες, ώστε να πιεστεί και να υποδείξει χώρους για εκταφές. Πληροφορίες υπάρχουν, αλλά χρειάζεται αποφασιστικότητα. Σας θυμίζω τα 2500 οστά που παρέμεναν σε κασελάκια στα εργαστήρια και μετά από πιέσεις της Βουλής αναγκάστηκαν να τα στείλουν για ταυτοποίηση. Και φαίνεται να υπάρχει αποτέλεσμα. Μία τουλάχιστον περίπτωση αγνοουμένου αποκαλύπτεται, ενώ υπάρχουν ενδείξεις και για άλλη. Πέραν τούτου, θα πρέπει επιτέλους να τελειώνει και αυτό το θέμα με το επίδομα φροντίδας για τις συζύγους και τους γονείς των αγνοουμένων και των πεσόντων. Δεν μπορεί να συνεχίζεται να στέλνονται αυτοί οι άνθρωποι μέσω της διαδικασίας του ΕΕΕ. Επίσης, είναι και τα παιδιά των αγνοουμένων και των πεσόντων. Είναι κάποιοι που χρειάζονται στήριξη. Επιτέλους η πολιτεία πρέπει να δείξει και ένα ανθρώπινο πρόσωπο.
Οι εγκλωβισμένοι στην Καρπασία και στα Μαρωνίτικα χωριά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, τα οποία κάποια είναι κοινά και κάποια διαφορετικά. Επιβάλλεται αύξηση του επιδόματος για τους εγκλωβισμένους λόγω του αυξημένου κόστους ζωής, αλλά και αναθεώρηση του σχεδίου για επιδιόρθωση κατοικιών. Οι εγκλωβισμένοι δεν θέλουν λόγια, θέλουν έργα.
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Ο προϋπολογισμός, θα συμφωνήσετε μαζί μου, δεν είναι παράθεση απλών αριθμών, είναι οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων. Είναι ταυτόχρονα η φωτογραφία της λογικής, της πολιτικής, ακόμη και της ηθικής μιας κυβέρνησης. Και αν έτσι δούμε τους προϋπολογισμούς, θα δούμε ότι πολύ λίγα προϋπολογίζονται για τους πολλούς. Για τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη στήριξη, για την πολύπαθη πια μεσαία τάξη.
Πρόκειται για μια κυβέρνηση που φροντίζει για τα δικηγορικά γραφεία υπουργών, κουμπάρων, φίλων και συγγενών την ώρα που ρίχνετε ψίχουλα για τους πολίτες.
Οι πολιτικές σας είναι άδικες και σε λάθος κατεύθυνση. Στον κυπριακό λαό αξίζει ένα καλύτερο αύριο. Θα πρέπει ο προσφυγικός κόσμος, όλοι οι εργαζόμενοι που δεν τους φτάνει ο μισθός μέχρι τα μέσα του μήνα, η μεσαία τάξη, οι αγρότες, οι άνθρωποι του πολιτισμού να κινητοποιηθούν.
Η κυβέρνηση του Δεσμεύομαι, των σκανδάλων και της διαφθοράς, η κυβέρνηση που φροντίζει για τους ουρανοξύστες και αδιαφορεί για τους συνοικισμούς, μαζί με τους δύο υποψήφιους που δηλώνουν συνεχιστές της, πρέπει να φύγουν.
Τα φτιαχτά χαμόγελα και η πολιτική της εικόνας, ο λαϊκισμός του υποψήφιου δήθεν ταβερνιάρη και αγρότη δεν μας αξίζουν.
Έχουμε να δώσουμε σκληρούς και σημαντικούς αγώνες που θα καθορίσουν το μέλλον του τόπου.
Σας ευχαριστώ
