Μεταναστευτικό και Προσφυγικό στην Κύπρο | Μύθοι και Αλήθειες
H μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο και πανάρχαιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών μέχρι το τέλος του 2022 υπολογίζεται ότι 103 εκατομμύρια άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους.
Οι πόλεμοι και οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις σε κάθε γωνιά της γης, τα δικτατορικά καθεστώτα, οι φυσικές καταστροφές, οι συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης και η κλιματική αλλαγή αποτελούν τις κύριες αιτίες γι΄ αυτά τα κύματα προσφυγιάς και μετανάστευσης από τα οποία το 40% να είναι παιδιά.
Στην Ευρώπη το μεταναστευτικό ζήτημα αφορά κυρίως την κρίση στην υποδοχή και την ένταξη των προσφύγων και μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες αλλά και την έλλειψη αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Παρά τις διακηρύξεις, αναπτύχθηκαν επικίνδυνες λογικές περιθωριοποίησης, καταστολής, γκετοποίησης, από πολλά κράτη-μέλη, ανάμεσα τους και η Κύπρος τα προηγούμενα χρόνια.
Η δεκαετής διακυβέρνηση Αναστασιάδη – ∆ΗΣΥ απέτυχε να διαμορφώσει ολοκληρωμένη πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο βασισμένη στο διεθνές δίκαιο και την ίδια τη νομοθεσία της χώρας μας. Απέτυχε να στελεχώσει επαρκώς αρμόδιες υπηρεσίες και να δημιουργήσει αποτελεσματικές διαδικασίες και κατάλληλες δομές για να διαχειριστεί τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές. Αδιαφόρησε για τα φαινόμενα υπερεκμετάλλευσης ξένων εργαζομένων από τμήματα της εργοδοσίας που επιδιώκουν ταυτόχρονα, να υποσκάψουν με αυτό τον τρόπο τους όρους εργασίας όλων των εργαζομένων στην Κύπρο. Αγνόησε την ανάγκη για πολιτικές ένταξης των μεταναστών και προσφύγων που νόμιμα βρίσκονται στη χώρα μας. Αυτή η κατάσταση τροφοδοτεί μια ολόκληρη βιομηχανία παραπληροφόρησης και προπαγάνδας γύρω από το ζήτημα με τη διακίνηση μύθων και ψευδών ειδήσεων. Σκοπός του εντύπου που κρατάτε στα χέρια σας είναι να συμβάλει ώστε να καταρριφθούν αυτοί οι μύθοι και να ενημερωθεί η κυπριακή κοινωνία για τα δεδομένα, τις πραγματικότητες και τις θέσεις του ΑΚΕΛ.
ΜΥΘΟΣ: «Το πρόβλημα ξεκίνησε όταν η Κυβέρνηση Χριστόφια μάζεψε όλους τους αιτητές ασύλου στην Κύπρο»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η Κυβέρνηση Χριστόφια παρέδωσε στην Κυβέρνηση Αναστασιάδη 1,228 εκκρεμούσες αιτήσεις ασύλου. Η Κυβέρνηση Αναστασιάδη παρέδωσε στην Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη πέραν των 33,000 εκκρεμούσες αιτήσεις στην Υπηρεσία Ασύλου και στο ∆ικαστήριο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι παρόλο που οι μεταναστευτικές ροές με τα χρόνια αυξάνονταν χρόνο με τον χρόνο η κυβέρνηση Αναστασιάδη δεν φρόντισε να διαμορφώσει αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική για να τις διαχειριστεί.
ΜΥΘΟΣ: «Οι αιτητές ασύλου έρχονται στην Κύπρο για να τους πληρώνουμε με επιδόματα»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Σύμφωνα με τη νομοθεσία μια αίτηση ασύλου πρέπει να εξετάζεται εντός έξι μηνών. Το 2012 η εξέταση κάθε αίτησης διαρκούσε 3 με έξι μήνες, ενώ σήμερα εκκρεμούν αιτήσεις για 6 ή 7 χρόνια. Αυτό είναι το μεγαλύτερο κίνητρο για κάποιον που θέλει να καταχραστεί το σύστημα αιτούμενος άσυλο, αφού αυτόματα σημαίνει ότι θα μπορεί να μείνει νόμιμα στην Κύπρο ως αιτητής για κάποια χρόνια. Η κατάχρηση του συστήματος ασύλου γίνεται είτε οργανωμένα, είτε μεμονωμένα. Ένα παράδειγμα είναι οι εικονικοί φοιτητές. Την τελευταία δεκαετία οι Ιδιωτικές Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης δεν περνούσαν από κανένα έλεγχο σε ό,τι αφορά την φοίτηση αλλοδαπών από τρίτες χώρες.
ΜΥΘΟΣ: «Οι αιτητές ασύλου προτιμούν την Κύπρο επειδή είμαστε ξέφραγο αμπέλι»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι μεταναστευτικές ροές στην Κύπρο αυξήθηκαν μετά την εφαρμογή του Συστήματος του ∆ουβλίνου σε συνδυασμό με την αύξηση ροών εξαιτίας του πολέμου στη Συρία. Ο κανονισμός του ∆ουβλίνου προνοεί ότι το πρώτο κράτος μέλος όπου είναι αποθηκευμένα τα δακτυλικά αποτυπώματα ή υποβάλλεται αίτηση ασύλου είναι υπεύθυνο για την αίτηση ασύλου ενός ατόμου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι αιτητές ασύλου είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν στην πρώτη χώρα άφιξης. Το ΑΚΕΛ καταψήφισε τον σχετικό κανονισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο ∆ΗΣΥ τον υπερψήφισε.
Η Κύπρος λόγω της γεωγραφικής της θέσης είναι χώρα πρώτης γραμμής. Πέραν από την εγγύτητα της με χώρες καταγωγής μεταναστών και προσφύγων, η Κύπρος λόγω της κατοχής και της διαχωριστικής γραμμής θεωρείται ευκολότερη οδός πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον κανονισμό του ∆ουβλίνου ακολούθησε η Συμφωνία ΕΕ- Τουρκίας που χαρακτήριζε την Τουρκία «ασφαλή χώρα» και προβλέπει χρηματοδότηση ύψους 6 δισ. € προς την Τουρκία και ένα κοινό συντονιστικό μηχανισμό για την υποδοχή/παραμονή προσφύγων στην Τουρκία. Την συμφωνία αυτή υπερψήφισαν οι ευρωβουλευτές του ∆ΗΣΥ, του ∆ΗΚΟ και της Ε∆ΕΚ και την καταψήφισαν οι ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ.
Αυτή η συμφωνία εγκλωβίζει δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες σε χώρες πρώτης γραμμής όπως η Κύπρος, πέραν όλων των άλλων συνεπειών της. Παρόλο που ο κ. Αναστασιάδης συναίνεσε στις απαράδεκτες τουρκικές αξιώσεις και στην συμφωνία αυτή, εντούτοις δεν φρόντισε να ληφθούν μέτρα (πχ ενίσχυση Υπηρεσίας Ασύλου) ώστε να τύχουν διαχείρισης οι μεταναστευτικές ροές. Η μεταναστευτική πολιτική της διακυβέρνησης ∆ΗΣΥ προσανατολίστηκε στην αποτροπή μέσω του συρματοπλέγματος και των παράνομων επαναπροωθήσεων. Εκ του αποτέλεσματος και τα δύο αυτά μέτρα πέραν από τον παράνομο και κοστοβόρο χαρακτήρα τους, προκάλεσαν πολλαπλά προβλήματα και απέτυχαν παταγωδώς. Τα αποτελέσματα της ανυπαρξίας μεταναστευτικής πολιτικής τα ζούμε σήμερα.
ΜΥΘΟΣ: «Οι αιτητές ασύλου λαμβάνουν παχυλά επιδόματα και οι Κύπριοι ψίχουλα»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το ύψος των επιδομάτων που λαμβάνουν αιτητές ασύλου καθορίζεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Ένας μονήρης αιτητής ασύλου λαμβάνει ως επίδομα για σίτιση και στέγαση 361 ευρώ το μήνα. Ένας μονήρης Κύπριος λήπτης ΕΕΕ 703 ευρώ Συγκεκριμένα τα επίδομα παραχωρούνται ως εξής:
– Επίδομα σίτισης, ένδυσης και υπόδησης: από 186 ευρώ για ένα άτομο μέχρι 558 ευρώ γιαπέντε άτομα.
– Επίδομα ηλεκτρισμού, Ύδρευσης και μικροεξόδων: από 75 ευρώ μέχρι 200 ευρώ για όσους έχουν συμβόλαιο ενοικίασης και από 28 ευρώ μέχρι 74 για όσους δεν έχουν συμβόλαιο και φιλοξενούνται σε συγγενείς ή φίλους ή μένουν σε άλλο προσωρινό κατάλυμα.
– Επίδομα ενοικίου: Από 100 ευρώ για ένα άτομο μέχρι 397 ευρώ για πέντε και πλέον άτομα.
Το ύψος του επιδόματος διαφέρει αναλόγως της επαρχίας.
ΜΥΘΟΣ: «Το κράτος δεν μπορεί να πληρώνει το κόστος για πρόσφυγες και μετανάστες»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το Ταμείο Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει χορηγήσει στην Κυπριακή ∆ημοκρατία για την περίοδο 2021-2027, ποσό ύψους €59,1 εκατομμύρια για σκοπούς υποδοχής, φιλοξενίας και υλοποίησης προγραμμάτων ένταξης. Χορηγήθηκαν επίσης επιπλέον 6,7 εκατομμύρια για την υποδοχή και την φιλοξενία Ουκρανών προσφύγων.
Συνολικά για την άσκηση μεταναστευτικής πολιτικής, την υποδοχή, την φιλοξενία, την ένταξη, τη λειτουργία Κέντρων, την κράτη και την επιστροφή η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί περίπου το 90% του εγχειρήματος, έχοντας χορηγήσει μέχρι σήμερα στην Κυπριακή ∆ημοκρατία 245 εκατομμύρια ευρώ.
ΜΥΘΟΣ: «Οι μετανάστες επιβαρύνουν την κυπριακή οικονομία»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι μετανάστες από τρίτες χώρες, δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν έρθει για σκοπούς εργασίας στην Κύπρο συνιστούν αυτή τη στιγμή το 19% του πληθυσμού που εργάζεται σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας όπως την γεωργία και την κτηνοτροφία, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τις κατασκευές και τη μεταποίηση και συνεισφέρει στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η μεγαλύτερη κατηγορία είναι αυτή των οικιακών βοηθών που είναι πέραν των 25,000 ατόμων.
ΜΥΘΟΣ: «Να γίνουν μαζικές απελάσεις στο πρότυπο της Ισπανίας»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το 2020 εκδόθηκε μια απόφαση από το Ε∆Α∆ που προνοούσε ομαδική επαναπροώθηση στο Μαρόκο περίπου 75 πολιτών τρίτων χωρών – προσφύγων και μεταναστών που επιχείρησαν να εισέλθουν παράνομα στην επικράτεια της Ισπανίας. Στην απόφαση του το ∆ικαστήριο σε καμία περίπτωση δεν απορρίπτει την αρχή της μη επαναπροώθησης και επαναβεβαιώνει ότι οι μαζικές απελάσεις είναι παράνομες.
Το ∆ικαστήριο δικαίωσε την Ισπανία για μια σειρά από λόγους που στην περίπτωση της Κύπρου δεν βρίσκουν εφαρμογή. Η απόφαση αφορά διασυνοριακά σημεία εισόδου στην Ισπανία. Η εγκατάσταση σημείων νόμιμης εισόδου επί του συνόλου της επικράτειας της Κυπριακής ∆ημοκρατίας είναι αδύνατη εξ’ αντικειμένου λόγω της κατοχής. Είναι επίσης αμφίβολο αν μπορεί να θεωρηθεί ότι πχ όσοι μετανάστες/αιτητές ασύλου φεύγουν από την Τουρκία έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν νόμιμα σημεία εισόδου και άρα να θεωρηθεί ότι «… οι ίδιοι οι αιτητές είχαν βάλει τους εαυτούς τους σε μια παράνομη κατάσταση» όπως ίσχυσε στην περίπτωση της Ισπανίας.
Όσο αφορά τη διέλευση από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές, για να μην θεωρηθούν παράνομες οι μαζικές απελάσεις θα πρέπει η διαχωριστική γραμμή να αντιμετωπιστεί ως εξωτερικό σύνορο. Τέλος, νοουμένου ότι οι μετανάστες/πρόσφυγες έρχονται από τα κατεχόμενα, υπάρχει το αντικειμενικό ζήτημα αφού τα κατεχόμενα δεν αποτελούν κράτος και αφού η Τουρκία δεν θα συνεργαστεί με την Κυπριακή ∆ημοκρατία πώς θα γίνουν επιστροφές.
ΜΥΘΟΣ: «Να κατηγορούνται για παράνομη είσοδο οι παράτυποι μετανάστες και να τους επιβάλλεται ποινή»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το μέτρο αυτό παραβιάζει ευρωπαϊκή οδηγία η οποία ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία και προβλέπει ότι καμιά άλλη ποινή ή πρόστιμο δεν μπορεί να επιβληθεί σε όποιον εισήλθε ή διαμένει παράτυπα στην χώρα εκτός από την απέλαση του όταν απορριφθεί η αίτηση του.
ΜΥΘΟΣ: «Να απωθούνται μαζικά οι παράτυποι μετανάστες πριν εισέλθουν στην επικράτεια»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο και σειρά διεθνών και ευρωπαϊκών Συμβάσεων δεσμεύουν την Κυπριακή ∆ημοκρατία στην αρχή της μη επαναπροώθησης και στην δημιουργία υλικών συνθηκών υποδοχής και φιλοξενίας όσων αιτούνται άσυλο στο έδαφος της.
ΜΥΘΟΣ: «Το ΑΚΕΛ θέλει ανοιχτά σύνορα»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Σε καμία περίπτωση αυτό δεν είναι η θέση του ΑΚΕΛ. Το ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια αναφέρεται στην επιτακτική ανάγκη να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική βασισμένη στους εξής πυλώνες:
- Καταμερισμός των προσφύγων σε όλα τα κράτη-μέλη ανάλογα με τον πληθυσμό και τις δυνατότητες κάθε ευρωπαϊκού κράτους
- Γρήγορες, δίκαιες και αποτελεσματικές διαδικασίες διαλογής και εξέτασης αιτήσεων ασύλου.
- Ανθρώπινες και Αξιοπρεπείς δομές
- Επαρκής στελέχωση δομών και αρμόδιων υπηρεσιών.
- Αποφασιστική πάταξη των κυκλωμάτων εμπορίας προσώπων και των διακινητών.
- Εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού ώστε οι μετανάστες και οι αιτητές ασύλου να μην τυγχάνουν διπλής εκμετάλλευσης ως φτηνή εργατική δύναμη, αλλά να εργάζονται με αξιοπρέπεια εκεί που υπάρχουν ανάγκες με ρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις.
- Σύσταση ∆ικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για τη μετανάστευση και εμπλοκή της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
- Προώθηση διμερών συμφωνιών για επαναπατρισμό μέσω της συμβολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
