Η κοινωνική πολιτική της κυβέρνησης στην εποχή της λιτότητας – Οι επιπτώσεις που θα προκύψουν μέσα από τις πολιτικές που υιοθετούνται και προτείνονται από την επίσημη πλευρά
Ομιλία Πάμπου Παπαγεωργίου
Πριν λίγες μέρες ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου υπέβαλε το ερώτημα κατά πόσο είναι σωστό εκατομμυριούχοι να παίρνουν κοινωνική σύνταξη. Δε γνωρίζω κατά πόσο υπάρχουν εκατομμυριούχοι ανάμεσα στους 15000 συμπολίτες μας που παίρνουν κοινωνική σύνταξη. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχουν κάποιοι εκατομμυριούχοι. (Αν και το βλέπω κάπως χλωμό να έχει κάνει αίτηση ένας εκατομμυριούχος για να παίρνει κάθε μήνα 336 ευρώ. Είναι πιο πιθανό να έχει κάνει αίτηση σε κανένα φίλο του τραπεζίτη και να πήρε 336 εκατομμύρια ευρώ δανεικά και αγύριστα).
Επί του ιδίου θέματος σημειώνω τη δήλωση της Υπουργού Εργασίας ότι πρέπει να βρούμε τρόπους να κόψουμε 10 εκατομμύρια από τα 60 εκατομμύρια της κοινωνικής σύνταξης χωρίς να αδικηθεί κανένας. Πως είναι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο όταν οι άνθρωποι που παίρνουν αυτά τα 336 ευρώ το μήνα χρειάζονται αυτά τα λεφτά; Ή μήπως δεν τα χρειάζονται; Ο Υπουργός Οικονομικών πριν μια εβδομάδα χαρακτήρισε αδικαιολόγητες τις αντιδράσεις για την αποκοπή της κοινωνικής σύνταξης επειδή «ξοδεύονται πολλά χωρίς κριτήρια και στόχευση». Και ως εκ τούτου η κυβέρνηση έθεσε ως αρχικό κριτήριο το σύνολο των 1200 ευρώ το μήνα για δυο άτομα μαζί. Όποιοι έχουν εισόδημα (δυο άτομα) 1200 ευρώ και πάνω θα πρέπει να χάσουν την κοινωνική σύνταξη.
Αυτή η πρόταση θα μπορούσε να ήταν ένα λάθος. Ένα μεμονωμένο περιστατικό. Όμως υπάρχει μια σειρά μέτρων και προσπαθειών της κυβέρνησης και της κυβερνητικής πλειοψηφίας που δείχνουν ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Αναφέρω ενδεικτικά:
- Την προσπάθεια να επιβληθεί το μίνιμουμ τέλος ακίνητης ιδιοκτησίας 75 ευρώ ακόμα και για όσους κατείχαν ένα χωραφάκι ευτελούς αξίας.
- Την επιβολή κομίστρων στους μαθητές χωρίς πραγματική στόχευση. Δηλαδή να πληρώνουν όλοι, πλούσιοι και φτωχοί με μόνη εξαίρεση τους λήπτες δημοσίου βοηθήματος.
- Την άρνηση της κυβερνητικής πλειοψηφίας να μειώσει τα ενοίκια για όσους έχουν παγιδευτεί σε ακριβά συμβόλαια.
- Την κατάργηση του πασχαλινού επιδόματος (το οποίο ήταν στοχευμένο) και τη μείωση της συμπληρωματικής σύνταξης που παίρνουν οι πιο φτωχοί συνταξιούχοι.
Άφησα όμως τελευταίο ένα λυπηρό γεγονός. Αναφέρομαι στην κατάργηση στην αρχή της χρονιάς, του χυμού που δινόταν σε 10 χιλιάδες άπορους μαθητές για λόγους οικονομίας. Τότε μάλιστα κάποιος λειτουργός του Υπουργείου Παιδείας έγραψε άρθρο στις εφημερίδες μέσα από το οποίο κατηγορούσε όσους επέκριναν την περικοπή και έμμεσα συνιστούσε στους άπορους μαθητές να αρχίσουν να πίνουν νερό από τις βρύσες. Για την ιστορία, το ρόφημα επανήλθε τρεις περίπου μήνες μετά υπό τη μορφή του σοκολατούχου γάλακτος ύστερα από σφοδρές αντιδράσεις.
Η πιο πάνω περιγραφή κάθε άλλο παρά εξαντλητική είναι. Σήμερα, με τη βοήθεια της Τρόικας βιώνουμε την εισαγωγή του νεοφιλελευθερισμού στην κοινωνική πολιτική με καθυστέρηση τριάντα χρόνων. Για το νεοφιλελευθερισμό του Ρήγκαν, της Θάτσερ και των σημερινών τους επιγόνων, το Κράτος δεν πρέπει να κάνει κοινωνική πολιτική. Η ελεύθερη αγορά είναι αυτή που πρέπει να κρίνει ποιος παίρνει τι. Όσοι είναι φτωχοί φέρουν ευθύνη για την κατάσταση τους και οι άλλοι δεν έχουν την υποχρέωση να τους συντηρούν. Αν θέλει βεβαίως κάποιος να είναι φιλάνθρωπος δικαίωμα του. Τέτοιες ιδέες δεν ήταν κυρίαρχες ούτε στην κοινή γνώμη ούτε στην κυπριακή Δεξιά, τον καιρό που ανθούσαν στον αγγλοσαξωνικό κόσμο. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα. Θυμίζω την κριτική για τα «τσιεκκούθκια» του Χριστόφια. Για μικροποσά δηλαδή που δίνονταν στους πιο ταλαιπωρημένους και φτωχούς συμπολίτες μας. Μέρος των μέσων ενημέρωσης έχει υιοθετήσει τη νεοφιλελεύθερη ατζέντα. Το ίδιο ισχύει και για ένα κομμάτι της κοινής γνώμης. Χτες άκουα κάποιο στο ραδιόφωνο να λέει ότι όποιος δεν εργάζεται δε δικαιούται να παίρνει τίποτε.
Ο νεοφιλελευθερισμός στην κοινωνική πολιτική δεν είναι απλώς ένα καπρίτσιο, ένας σνομπισμός, μια απέχθεια προς τους λιγότερο τυχερούς της ζωής. Είναι μια συνειδητή ταξική πολιτική. Μια πολιτική που αποβλέπει στην αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου από τους πολλούς φτωχούς στους λίγους πλούσιους. Ως προσπάθεια αναδιανομής υπέρ των πλούσιων έρχεται να συμπληρώσει τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική της απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Από το 2012 ως το 2013 το ΑΕΠ της Κύπρου μειώθηκε κατά 8% περίπου. Οι μισθοί όμως στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκαν πολύ περισσότερο, από 20% έως 30% αναλόγως με τον κλάδο. Αυτό σημαίνει ότι σε μια περίοδο βαθειάς κρίσης πολλοί επιχειρηματίες έχουν αυξήσει θεαματικά το ποσοστό του κέρδους τους αφού οι πωλήσεις τους μειώθηκαν μόνο κατά το ένα τρίτο της μείωσης του εργατικού κόστους.
Η νεοφιλελεύθερη κοινωνική πολιτική φροντίζει ώστε να περιοριστεί ο αναδιανεμητικός ρόλος του Κράτους. Πρόκειται για μια πολιτική που ευνοεί τους λίγους προνομιούχους εις βάρος των πολλών. Η άμυνα απέναντι σε αυτή την αντικοινωνική πολιτική είναι η συλλογική δράση. Ο καθένας από μόνος του δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει. Μαζί όμως, μπορούμε.
