Ομιλία Γιαννάκη Γαβριήλ, Βουλευτή ΑΚΕΛ, κατά τη συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2023

 

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

 

Κατά την περσινή συζήτηση των προϋπολογισμών ξεκίνησα την ομιλία μου με μια φράση που μου είπε μια φίλη κτηνοτρόφος μέσα στην απόγνωση της.

 

«Φίλε Γιαννάκη, το γάλα που παράγουμε είναι άσπρο αλλά η ψυχή μας μαύρη κατάμαυρη».

 

Ένα χρόνο μετά, η κατάσταση όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί αλλά έχει γίνει απείρως χειρότερη για χιλιάδες γεωργοκτηνοτρόφους που βλέπουν τους κόπους τους όχι απλώς να μην ανταμείβονται αλλά να βρίσκονται ένα βήμα πριν την έξοδο από το επάγγελμα.

 

Και οι ευθύνες της κυβέρνησης Αναστασιάδη για αυτή την τραγική κατάσταση, όπως θα εξηγήσω πιο κάτω, είναι ασήκωτες. Η οποία όχι απλώς αρνείται να στηρίξει και να προστατεύσει τον αγροτικό κόσμο από τη λαίλαπα της ακρίβειας, αλλά με τις συνειδητές επιλογές και πολιτικές της σπρώχνει τον μικρομεσαίο αγρότη στον γκρεμό προς όφελος μια χούφτας ολιγοπωλίων τα οποία επι των ημερών αυτής της κυβέρνησης ζουν, βασιλεύουν και πολλαπλασιάζονται.

 

Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι,

 

Συζητούμε σήμερα τον τελευταίο προϋπολογισμό που καταθέτει η κυβέρνηση Αναστασιάδη, στο ίδιο πνεύμα και ύφος με τους προηγούμενους.

Εκείνο που με ασφάλεια μπορεί να λεχθεί για τον προτεινόμενο προϋπολογισμό, είναι ότι ετοιμάστηκε και κατατέθηκε λες και δεν συμβαίνει απολύτως τίποτα στην οικονομία και την κοινωνία.

Ένας προϋπολογισμός που αγνοεί τη δραματική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι γεωργοκτηνοτρόφοι μας και το γεγονός ότι βρίσκονται στα πρόθυρα της καταστροφής, ένας  προϋπολογισμός που αγνοεί τις δυσβάστακτες αυξήσεις στο κόστος παραγωγής και δεν περιλαμβάνει οτιδήποτε νέο ως προς τη στήριξη του αγροτικού κόσμου.

Αναφέρω ενδεικτικά μόνο, ότι η τιμή του χρωματισμένου πετρελαίου, βασικού συντελεστή παραγωγής, έχει διπλασιαστεί μέσα σε ένα χρόνο. Από τα €0,79 σεντ/λίτρο που κυμαινόταν το 2021, έχει φτάσει σήμερα στο €1,45/λίτρο και πιο πάνω. Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν και στα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, τα σιτηρά, το ηλεκτρικό ρεύμα.

Το πετρέλαιο κίνησης που χρησιμοποιείται για τη διακίνηση των προϊόντων τιμολογείται σήμερα γύρω από το €1,80/λίτρο. Για το θέμα αυτό υπενθυμίζω απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με ημερομηνία 5.7.2013 για επέκταση και στο πετρέλαιο κίνησης για γεωργικούς σκοπούς, του μειωμένου φόρου κατανάλωσης που ισχύει στο χρωματισμένο πετρέλαιο, απόφαση που δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Εξαγγελία χωρίς αντίκρισμα, από τις πολλές αυτής της κυβέρνησης. Μόλις πρόσφατα μάλιστα, μας ενημέρωσε ο Υπουργός Οικονομικών, κυνικά, ότι ενδεχόμενη μείωση του φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο για διακίνηση προϊόντων απορρίπτεται γιατί θα αποτελέσει προηγούμενο για ανάλογα αιτήματα από άλλους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτή είναι η αντιλαϊκή προσέγγιση της κυβέρνησης Αναστασιάδη, Αβέρωφ, Χριστοδουλίδη.

Το ενεργειακό κόστος επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τους αγρότες μας και δεν αρκεί η διαπίστωση των προβλημάτων από την κυβέρνηση. Ο πρωτογενής τομέας χρειάζεται στήριξη. Σήμερα όχι αύριο. Όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικός είναι ο αγροτικός τομέας για την επισιτιστική επάρκεια του τόπου και είναι εγκληματικό να αφεθεί να οδηγηθεί στην καταστροφή.

Απαιτούνται οριζόντια μέτρα στήριξης για αντιμετώπιση του δυσβάστακτου κόστους παραγωγής, που γονατίζει τον αγροτικό κόσμο και όχι αποσπασματικές λύσεις και ημίμετρα.

Μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα

Μείωση του φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για μεταφορά γεωργικών προϊόντων στα επίπεδα του χρωματισμένου πετρελαίου ή βελτίωση του υφιστάμενου σχεδίου ενίσχυσης δικαιούχων χρωματισμένου πετρελαίου για την χρήση πετρελαίου κίνησης με την ένταξη σε αυτό όσων σήμερα αποκλείονται και αύξηση του συντελεστή του 10%

Ειδική ταρίφα χρέωσης του νερού για κτηνοτροφικούς σκοπούς

Αύξηση του κατ’άποκοπή συντελεστή του 5% για όσους γεωργούς είναι ενταγμένοι στο Ειδικό Καθεστώς ΦΠΑ αγροτών είναι μερικά εφικτά μέτρα που θα ανακουφίσουν τους αγρότες.

Η κυβέρνηση εξαιτίας της ανόδου των τιμών έχει βάλει στα ταμεία της επιπρόσθετα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ απροσδόκητα έσοδα. Επιτέλους πρέπει να επιστρέψει τουλάχιστον μέρος αυτών των χρημάτων που έχουν καταβάλει οι πολίτες προκειμένου να ανακουφιστούν και να επιβιώσουν της κρίσης.

Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα το οποίο επι των ημερών αυτής της κυβέρνησης έχει επιδεινωθεί είναι η γάγγραινα της εκμετάλλευσης των αγροτών από τους εμπόρους, μεσάζοντες και ολιγοπώλια.

Τρανταχτό παράδειγμα η υπόθεση του χαλλουμιού, ζήτημα για το οποίο η ίδια η κυβέρνηση με τις πολιτικές της λειτούργησε υπέρ συγκεκριμένων συμφερόντων και έφερε τους αιγοπροβατοτρόφους στο χείλος της καταστροφής. Και εξηγούμε.

Για δέκα χρόνια η κυβέρνηση διακήρυττε ότι οι πολιτικές της κινούνται ώστε το 2024 να είμαστε έτοιμοι για πλήρη εφαρμογή του φακέλου του χαλουμιού. Αποδείχθηκε ακριβώς το αντίθετο. Μηδενικοί έλεγχοι στην αγορά οδήγησαν σε ένα όργιο παρανομίας, παραπλάνησης των καταναλωτών και παραγωγής προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές.

Η ίδια κατάσταση δυστυχώς φαίνεται να συνεχίζει να ισχύει ακόμα και μετά την υποτιθέμενη εφαρμογή του ΠΟΠ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Υποτιθέμενη γιατί ενώ έπρεπε σταδιακά να αυξηθεί η ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος ενόψει του 2024, οι αιγοπροβατοτρόφοι εξαιτίας της απελπιστικής κατάστασης στην οποία τους έφερε η ανοχή της κυβέρνησης, σύρθηκαν ουσιαστικά σε μια συμφωνία ετεροβαρή, εις βάρος τους αλλά και εις βάρος του ίδιου του προϊόντος.

Συμφωνία μάλιστα η οποία διαπιστώνεται τρείς μήνες μετά ότι δεν εφαρμόζεται ή εφαρμόζεται κατά το δοκούν με την ανοχή της κυβέρνησης. Και βρισκόμαστε ενώπιον καταστάσεων, εμπλεκόμενοι που υποτίθεται εντάχθηκαν στο σύστημα του ΠΟΠ, να διατηρούν αγωγές εναντίον του ΠΟΠ τις οποίες όφειλαν να αποσύρουν βάσει τις συμφωνίας και οι οποίες αναμένεται να εκδικαστούν πολύ σύντομα με σοβαρούς κινδύνους να ελλοχεύουν για το χρυσό προϊόν του πρωτογενούς μας τομέα.

Οι κτηνοτρόφοι έχουν κουραστεί να επαναλαμβάνουν ότι δεν επαιτούν αλλά απαιτούν απλώς εφαρμογή των νομοθεσιών. Είναι ενδεικτικό ότι από τη συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού εκκρεμεί ακόμη η καταβολή από της κυβέρνηση προς τους κτηνοτρόφους των 10 σεντ/λίτρο γάλακτος. Χρήματα βέβαια τα οποία όφειλαν να πληρώσουν εκείνοι που παραλαμβάνουν το γάλα και αποκομίζουν τα κέρδη.

Συνοψίζω το θέμα λέγοντας ότι το μόνο που πέτυχε η κυβέρνηση και το πέτυχε καλά είναι τη διαφύλαξη των κερδών των ολίγων εις βάρος του ιδρώτα των πολλών. Με τις ενέργειες της προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων είναι ικανή να τινάξει στον αέρα ένα από τα πιο εμπορεύσιμα προϊόντα της Κύπρου.

Ο τομέας των σιτηρών και τα γεγονότα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα σε τι κινδύνους μπορεί να μπει ο τόπος όταν το κράτος παραδίδει τον ρυθμιστικό του ρόλο σε κερδοσκοπικά ιδιωτικά συμφέροντα σε κρίσιμους τομείς όπως η επισιτιστική επάρκεια του τόπου. Το κλείσιμο της ΕΣΚ οδήγησε με τη συνεισφορά βεβαίως και εξωγενών παραγόντων, σε εκτίναξη των τιμών. Το κυριότερο όμως ήταν η δεδηλωμένη αδυναμία των εισαγωγέων να εισάξουν τα στρατηγικά αποθέματα που όφειλαν να διατηρούν βάσει της νομοθεσίας. Και μπροστά στον κίνδυνο να μείνει ο τόπος χωρίς σιτηρά, τα κάστανα από τη φωτιά έβγαλε η κρατική παρέμβαση-η δαιμονοποιημένη κρατική παρέμβαση- με εισαγωγή στρατηγικών αποθεμάτων. Τα οποία μάλιστα παραδόθηκαν σε ιδιώτες για φύλαξη έναντι €1 εκ. ετησίως την ώρα που τα κρατικά σιλό στη Λεμεσό παραμένουν άδεια.

Υπάρχει συνεπώς εξήγηση γιατί η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι όλα είναι όμορφα και αγγελικά πλασμένα. Όντως έτσι είναι για τους λίγους που βλέπουν τα κέρδη τους να αυγατίζουν. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για χιλιάδες γεωργοκτηνοτρόφους που παλεύουν για μισό μεροκάματο.

Όλοι μιλούμε για την ανάγκη ανάπτυξης και αναζωογόνησης της υπαίθρου. Πώς όμως μπορεί να επιτευχθεί αυτό όταν εκατοντάδες αρδευτικά τμήματα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα προβλήματα βιωσιμότητας, η γεωργική δραστηριότητα εγκαταλείπεται και η κυβέρνηση παραμένει απλός θεατής; Εκτός αν θα γεμίσουμε και την ύπαιθρο με χλιδάτους πύργους.

Στον πυλώνα ενίσχυσης της διαπραγματευτικής θέσης και των τιμών που λαμβάνουν οι παραγωγοί καθώς και διαφάνειας στον καθορισμό των τιμών, ελάχιστα έως καθόλου έχουν γίνει. Τα στατιστικά στοιχεία ότι οι παραγωγοί λαμβάνουν μόλις το 25% των τιμών που πληρώνουν οι καταναλωτές, μιλούν από μόνα τους.

Η νομοθεσία για την πάταξη των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών ψηφίστηκε πέρσι τον Δεκέμβριο και στον ένα χρόνο εφαρμογής της διενεργήθηκαν μόλις 50 έλεγχοι και επιβλήθηκε ένα πρόστιμο ύψους 200 ευρώ.

Το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τις Λαϊκές Αγορές κατατέθηκε μόλις πρόσφατα στη Βουλή και ξεκίνησε ήδη να εξετάζεται κατά προτεραιότητα. Πρέπει ωστόσο να πούμε ότι η υφιστάμενη νομοθεσία μπορεί να χρήζει βελτιώσεων αλλά δεν είναι κακή. Αντιθέτως. Απλώς δεν εφαρμόζεται. Το νομοσχέδιο για την απονομή σήματος στα κυπριακά προϊόντα βρίσκεται μεταξύ υπουργείου και νομικής υπηρεσίας εδώ και χρόνια.

Οι τιμές των γεωργικών προϊόντων εξακολουθούν να καθορίζονται με ξεπερασμένο τρόπο προς όφελος μια χούφτας μεσαζόντων. Απαιτείται η λειτουργία ενός σύγχρονου δημοπρατηρίου τιμών που θα διασφαλίζει τον ιδρώτα του παραγωγού. Απαιτείται η λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Υδάτων με ενιαία τιμολόγηση, ορθολογική κατανομή, διαχείριση και προστασία του πολυτιμότερου δημόσιου αγαθού, του νερού.  Απαιτείται διαφοροποίηση της πρωτογενούς παραγωγής που θα λαμβάνει υπόψη την εντεινόμενη κλιματική αλλαγή και κεντρικό άξονα την αειφορία και ανταγωνιστικότητα του τομέα.

 

Ο αγροτικός κόσμος έχει κουραστεί, έχει εξαντληθεί και δεν αντέχει άλλο να αντιμετωπίζεται ως ο τελευταίος τροχός της άμαξας. Ο αγροτικός κόσμος προσβλέπει σε μια προοδευτική κυβέρνηση με Πρόεδρο τον Ανδρέα Μαυρογιάννη που θα τον κοιτάξει έντιμα στα μάτια και θα δημιουργήσει τις προοπτικές για ένα ευοίωνο μέλλον με αξιοπρέπεια.

Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες, και Κύριοι Συνάδελφοι,

 

Κλείνω την παρέμβαση μου με την επαρχία Αμμοχώστου όπου  η εικόνα είναι η ίδια για ακόμα μια χρόνια αφού δεν υπάρχει η πολιτική βούληση για πραγματικά μέτρα  ανάπτυξης, στήριξης των κατοίκων της περιοχής  και μείωσης της εποχικότητας.

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της επαρχίας Αμμοχώστου οι οποίες  ασχολούνται με τον τουρισμό έχουν ήδη βάλει λουκέτο μέσα σε μία νύχτα. Όχι γιατί η περιοχή δεν προσφέρεται πλέον, αλλά λόγω της σχεδόν απόλυτης εξάρτησης από τον τουρισμό και του μονοδιάστατου μοντέλου ανάπτυξης και γιατί το κράτος δεν παρέχει τέτοια κίνητρα, στοχευμένα, ελκυστικά και ανταποδοτικά, ούτως ώστε να κρατήσουν εν ζωή τις επιχειρήσεις.

Αναπτυξιακά έργα στο σύνολο της περιοχής που θα αναδείξουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της, η μεταφορά ενός πανεπιστημιακού παραρτήματος, η δημιουργία κολυμβητηρίου, η προώθηση του θρησκευτικού, ιατρικού και  αθλητικού  τουρισμού.  Ελάχιστα υλοποιήθηκαν, τα πλείστα παραμένουν στα χαρτιά.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη αποδεικνύεται ότι τίποτα δεν διδάχθηκε από τις συντριπτικές συνέπειες που δέχθηκε η επαρχία, όσο καμία άλλη, κατά την περίοδο της πανδημίας. Αδράνεια και αδιαφορία για μια επαρχία που συνεισφέρει κοντά στο 11% του ΑΕΠ της χώρας.

Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου. Η υποστελέχωση τόσο σε ιατρικό όσο και σε παραϊατρικό προσωπικό δεν του επιτρέπει να λειτουργήσει ως ένα πραγματικό Γενικό Νοσοκομείο. Το είπαμε και θα το πούμε για όσες φορές χρειαστεί ακόμη, το Γενικό Νοσοκομείο χρειάζεται άμεσα και επιτακτικά στήριξη από το κράτος για να μην οδηγηθεί σε κλείσιμο, εκτός και αν αυτός είναι ο απώτερος σκοπός των κυβερνώντων, το κλείσιμο και κατ’ επέκταση η ιδιωτικοποίηση του Νοσοκομείου. Το Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου πρέπει άμεσα να στελεχωθεί επαρκώς για να μπορεί να εξυπηρετεί τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες της περιοχής.

 

Κυρία Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Οι Αμμοχωστιανοί, ο κυπριακός λαός στο σύνολο του, είναι απογοητευμένοι, είναι θυμωμένοι από τις πολιτικές, τις πρακτικές της διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Της διαφθοράς, της διαπλοκής, του ρουσφετιού και της με κάθε μέσο συσσώρευσης πλούτου στα χέρια λίγων ημετέρων εις βάρος του κόπου των πολλών. Οι οποίοι συνθλίβονται στις μυλόπετρες της ακρίβειας, των εξευτελιστικών μισθών και όρων απασχόλησης και της αδιαφορίας της κυβέρνησης.

Η αλλαγή όμως είναι κοντά και η ελπίδα θα αναγεννηθεί με τον Ανδρέα Μαυρογιάννη.