Ολοκληρώθηκαν οι επαφές του ΓΓ του ΑΚΕΛ στις Βρυξέλλες
Με ομιλία του σε εκδήλωση της ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο, με θέμα «Τουρκοκύπριοι και ΕΕ- Προοπτικές για την επανένωση της Κύπρου», ολοκλήρωσε τις επαφές του στις Βρυξέλλες ο Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου.
Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν επίσης ο Φικρί Τόρος, Μέλος της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του CTP, η Ιπέκ Μπόρμαν, διεθνολόγος και ο Τουμάζος Τσιελεπής, Επικεφαλής του Τομέα Κυπριακού του ΑΚΕΛ.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, καθώς και ευρωβουλευτές άλλων κομμάτων όπως επίσης και Κύπριοι που διαμένουν στις Βρυξέλλες.
Παρατίθεται η ομιλία του Γενικού Γραμματέα, Στέφανου Στεφάνου :
«Ο νέος χρόνος θα συμπληρώσει πέντε ολόκληρες δεκαετίες από το
1974 που χάραξε βαθιά τον τόπο μας. Αν πάμε πίσω δε στις δικοινοτικές συγκρούσεις του 1963-64 τότε οι δεκαετίες γίνονται έξι. Και ακόμα ο ντε φάκτο διαχωρισμός του τόπου και του λαού μας συνεχίζεται.
Εξήντα χρόνια προσπαθειών για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος χωρίς αποτέλεσμα. Θα έχει δίκαιο να διερωτηθεί κάποιος αν υπάρχει τελικά ελπίδα, αν υπάρχει προοπτική για επίτευξη λύσης μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα ντε φάκτο διαίρεσης. Φεύγει σιγά-σιγά η γενιά που έζησε την Κύπρο ενωμένη και τον λαό μας -Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους- να συμβιώνουν στην κοινή τους πατρίδα. Σταδιακά εμπεδώνεται στη συνείδηση πολλών Κυπρίων ότι και μέσα στην προσωρινότητα του διαίρεσης ο καθένας μπορεί να τραβήξει τον δρόμο του.
Βέβαια, η ανάγκη για λύση-επανένωσης δεν πηγάζει μόνο από το ιστορικό γεγονός ότι χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Έλληνες και Τούρκοι της Κύπρου, για αιώνες ζούσαν μαζί χωρίς ουσιαστικά προβλήματα. Δεν πηγάζει απλά από το γεγονός ότι χιλιάδες Κύπριοι
–Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι– είναι εκτοπισμένοι από τα σπίτια τους στην ίδια τους την πατρίδα. Ούτε και επειδή ακόμα και σήμερα εκατοντάδες οικογένειες θρηνούν πεσόντες ή αναζητούν αγνοούμενους, θυμίζοντάς μας το ηθικό χρέος να μην πάει χαμένο τόσο αίμα, τόσος πόνος, τόσες απώλειες που προκάλεσαν οι τραγωδίες που δυστυχώς ζήσαμε ως τόπος και ως λαός. Θέλουμε λύση και επανένωση του τόπου μας γιατί το επιβάλλει η διασφάλιση του μέλλοντός μας ως λαός.
Η παρούσα κατάσταση είναι πηγή μόνιμης ανασφάλειας, κινδύνων και προβλημάτων για τον κυπριακό λαό αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Το έγκλημα που συμβαίνει δίπλα μας, στη Γάζα, αποδεικνύει με τον χειρότερο τρόπο ότι δεν υπάρχουν εσαεί παγωμένες συγκρούσεις. Αυτές είτε επιλύονται είτε επανέρχονται δριμύτερες. Στην Κύπρο ο εφιάλτης της διχοτόμησης παραμονεύει. Το ίδιο και ο κίνδυνος της εξαφάνισης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, της αφομοίωσής της από την Τουρκία, καθώς και της παγίωσης της ντε φάκτο διχοτόμησης.
Πατριωτικό μας καθήκον είναι να εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για ν’ ανατρέψουμε αυτή την κατάσταση. Με την επίτευξη συμφωνημένης λύσης η οποία θα δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας και θα επανενώνει τον τόπο και τον λαό μας. Για εμάς στο ΑΚΕΛ δεν υπάρχει κανένας ενδοιασμός: η μόνη λύση που δίνει πραγματικό διέξοδο είναι η λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή περιγράφεται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτής της λύσης μπορούν να διασφαλιστούν η μία και μόνη κυριαρχία, διεθνής προσωπικότητα και ιθαγένεια. Μπορούν επίσης να διασφαλιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι βασικές ελευθερίες.
Το Κυπριακό βρίσκεται σήμερα σε μια πολύ κρίσιμη φάση, ίσως στην κρισιμότερη που βρέθηκε ποτέ. Το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά επιβάρυνε πολύ περισσότερο την κατάσταση. Οφείλουμε πλέον όταν συζητούμε για το Κυπριακό να κρατάμε στο μυαλό μας ορισμένα σημαντικά στοιχεία εκείνης της διαδικασίας:
Πρώτον, το γεγονός ότι με μια διαδικασία κυπριακής ιδιοκτησίας, φθάσαμε στο στάδιο προχωρημένων συγκλίσεων, σε όλα τα κεφάλαια του Κυπριακού.
Δεύτερον, κατά γενική ομολογία στο Κραν Μοντανά είχαμε φθάσει πολύ κοντά σε στρατηγική συναντίληψη στα βασικά ζητήματα, όπως άλλωστε έχει αναφέρει μερικές φορές ο Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. Γκουτέρες. Αν η διαδικασία ολοκληρωνόταν, θα είχαμε πολύ αυξημένες πιθανότητες να φτάναμε σε συνολική λύση.
Τρίτον, μετά από την άδοξη κατάληξη στο Κραν Μοντανά τα Ηνωμένα Έθνη για πρώτη φορά τοποθετήθηκαν θετικά για την τουρκική στάση, επιρρίπτοντας την ευθύνη αποκλειστικά στις ηγεσίες των δύο κυπριακών κοινοτήτων, γεγονός που δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις στην προσπάθεια που πρέπει να καταβάλουμε τώρα.
Εδώ και έξι χρόνια δεν υπάρχει διαπραγματευτική διαδικασία σ’ εξέλιξη. Ουδέποτε προηγουμένως παρήλθε τόσο μεγάλο διάστημα χωρίς διαπραγματεύσεις. Η ιστορική εμπειρία έχει ήδη αποδείξει πως σε περιόδους διαπραγματευτικού κενού λαμβάνουν χώρα νέα τετελεσμένα. Αν λάμβανε κανείς υπόψιν όσα ήδη αναφέραμε για τη διαδικασία στο Κραν Μοντανά, εύκολα μπορούσε να προβλέψει ότι η Άγκυρα θα προχωρούσε σε νέα σοβαρά διχοτομικά τετελεσμένα επί του εδάφους, ουσιαστικά χωρίς κανένα σοβαρό πολιτικό κόστος. Γι’ αυτό είχαμε πολλές φορές προειδοποιήσει και δυστυχώς -χίλιες φορές δυστυχώς- η Άγκυρα μάς επιβεβαιώνει. Στην πρώτη περίπτωση παραβιάζοντας για πρώτη φορά το στάτους κβο στο θέμα της Αμμοχώστου. Στη δεύτερη περίπτωση στέλνοντας τουρκικά πλοία ν’ αρμενίζουν και να ερευνούν εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Αποκορύφωμα αποτελεί η επαναστροφή στη λύση δύο κρατών, στην οποία επανήλθαν η Τουρκία και η σημερινή τουρκοκυπριακή ηγεσία υπό τον κ. Τατάρ μετά από χρόνια.
Για να μπορέσουμε να διαρρήξουμε το μακρόχρονο αδιέξοδο δεν αρκούν οι καλές προθέσεις και οι επαναλαμβανόμενες δηλώσεις περί ετοιμότητάς μας για επανέναρξη συνομιλιών. Χρειάζονται πρωτοβουλίες, αποφασιστικές ενέργειες που να πείθουν διεθνώς και διαμόρφωση αποτελεσματικής θετικής ατζέντας. Προς αυτή την κατεύθυνση η προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μπορεί να λειτουργήσει θετικά. Ασφαλώς τα ΜΟΕ δεν μπορούν και δεν πρέπει να υποκαθιστούν τη συνολική προσπάθεια για λύση του Κυπριακού, αλλά να τη συμπληρώνουν. Με αυτή την έννοια το ΑΚΕΛ είναι πάντα έτοιμο να στηρίξει την προσπάθεια για προώθηση ΜΟΕ που να βοηθούν στην καλλιέργεια θετικού κλίματος και ν’ αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Πρέπει ωστόσο να έχουμε υπόψιν την ώρα που συζητούμε για τέτοια μέτρα, ν’ ανατρέχουμε στην Ιστορία για ν’ αντλούμε συμπεράσματα. Στο παρελθόν δοκιμάστηκαν πολλά ΜΟΕ. Κάποια πέτυχαν το σκοπό τους, κάποια απέτυχαν.
Η εμπειρία απέδειξε ότι στις περιπτώσεις που τέθηκαν στο τραπέζι μεγαλεπήβολα μέτρα που άνοιγαν ζητήματα για το στάτους της κάθε πλευράς, τότε οδηγούμασταν σε αποτυχία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συζήτηση για το Διεθνές Αεροδρόμιο Λευκωσίας και μεταγενέστερα για το Αεροδρόμιο στην Τύμπου. Είναι λοιπόν εξαιρετικής σημασίας η φύση και ο χαρακτήρας των Μέτρων αυτών να είναι τέτοιου περιεχομένου που να μην οδηγούν εκ προοιμίου σε αδιέξοδο.
Έχοντας αυτά υπόψιν, το ΑΚΕΛ πρότεινε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Χριστοδουλίδη επιπρόσθετα μέτρα που θα μπορούσε η Κυπριακή Δημοκρατία μονομερώς να εξαγγείλει προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Μεταξύ άλλων προτείναμε την ίδρυση Γραφείου Τουρκοκυπριακών υποθέσεων για θέματα που αφορούν τις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Τουρκοκυπριακή κοινότητα, την εγκατάσταση ειδικής τηλεφωνικής γραμμής για τουρκόφωνους σε υπηρεσίες άμεσης ανάγκης, διεύρυνση της χρήσης της τουρκικής γλώσσας σε έγγραφα του δημοσίου, τον εμπλουτισμό του καταλόγου των προϊόντων και υπηρεσιών που επιτρέπονται σύμφωνα με τον Κανονισμό της Πράσινης Γραμμής, την εκπόνηση προγραμμάτων επιμόρφωσης προς Τουρκοκύπριους παραγωγούς και εμπόρους για συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων, την στήριξη περισσότερων δικοινοτικών πρωτοβουλιών και σειρά άλλων μέτρων που αφορούν την τουρκοκυπριακή κοινότητα στους τομείς του αθλητισμού, των μέσων ενημέρωσης, της παιδείας και της υγείας. Υποβάλαμε αυτές τις προτάσεις στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος δεσμεύθηκε ότι θα τις μελετούσε και θα τις προωθούσε. Μέχρι στιγμής δεν υπήρξε κάποια ενέργεια από μέρους του. Είναι πεποίθησή μας ότι ο Πρόεδρος θα πρέπει να προχωρήσει στην προώθηση των μέτρων.
Όλα αυτά ασφαλώς δεν σημαίνουν ότι επαναπαυόμαστε στην πτυχή των ΜΟΕ, αγνοώντας την ουσία του Κυπριακού. Πρώτιστος στόχος μας ήταν και παραμένει η επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Επιμένουμε στην ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν, διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν, χωρίς να ανοίγουμε θέματα που ήδη συμφωνήθηκαν. Πολύ περισσότερο το θέμα της βάσης λύσης που έχει συμφωνηθεί, όπως πράττουν τώρα η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή ηγεσία.
Αυτό που χρειάζεται είναι να αναληφθούν τέτοιες πρωτοβουλίες οι οποίες να μπορούν να δημιουργήσουν δυναμική για να σπάσει το αδιέξοδο και να βάλει όλους τους εμπλεκόμενους στο Κυπριακό ενώπιον των ευθυνών τους και να αποκαλύψουν τις προθέσεις τους. Όπως είναι γνωστό το ΑΚΕΛ έχει υποβάλει ολοκληρωμένη πρόταση για το πώς μπορούμε να προχωρήσουμε ώστε να δημιουργηθεί δυναμική επανέναρξης του διαλόγου.
Η πρότασή μας περιλαμβάνει τέσσερα βασικά βήματα:
Πρώτο, τη συνεχή υπογράμμιση της συνέπειας και της επιμονής μας στη συμφωνημένη βάση λύσης της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Δεύτερο, τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από εκεί που διακόπηκαν το 2017 στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες, διαφυλάσσοντας όλες τις συγκλίσεις.
Τρίτο, τη διαμόρφωση θετικής ατζέντας σε σχέση με την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα θέτοντας το θέμα της ενέργειας στο επίκεντρό της, με τέτοιο τρόπο και περιεχόμενο που να μην καθίσταται αντικίνητρο. Η θετική ατζέντα δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα ευρωτουρκικά. Το να βάζουμε όλες μας τις προσδοκίες στο καλάθι της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας δεν αρκεί για να δημιουργηθεί η απαιτούμενη δυναμική για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ασφαλώς είναι ένα θέμα που μπορεί να επιδράσει στην προσπάθεια όμως από μόνο του δεν είναι αρκετό.
Όπως ήδη έχω αναφέρει βασικό στοιχείο της θετικής ατζέντας πρέπει να είναι τα ενεργειακά ζητήματα της περιοχής και το κυπριακό Φ.Α.
Έχουμε ήδη αρκετές θετικές συγκλίσεις στο κεφάλαιο της ενέργειας που επιτεύχθηκαν μετά από πολλή προσπάθεια στις συνομιλίες. Συγκλίσεις οι οποίες καθορίζουν ως ομοσπονδιακή αρμοδιότητα τις θαλάσσιες ζώνες, τους φυσικούς πόρους και την κατανομή των εσόδων από το φυσικό αέριο. Οι συγκλίσεις αυτές αποτελούν ολοκληρωμένο πλαίσιο, το οποίο ρυθμίζει συνολικά τα ζητήματα των θαλάσσιων ζωνών στη βάση του διεθνούς δικαίου, της διαχείρισης του θέματος των υδρογονανθράκων και του προσπορισμού των εσόδων μετά τη λύση του Κυπριακού. Είναι αλήθεια βέβαια ότι αυτές οι συγκλίσεις επιλύουν το ζήτημα της ενέργειας μετά τη λύση του Κυπριακού αλλά δεν ρυθμίζουν σχετικά ζητήματα πριν τη λύση.
Με την πρόταση του το ΑΚΕΛ αξιοποιεί την ενέργεια ως κίνητρο και πριν από τη λύση. Νοουμένου ότι οι δύο πλευρές καταλήγουν στη συζήτηση με βάση το πλαίσιο Γκουτέρες και φτάνουμε σε στρατηγική συμφωνία, αυτό συνεπάγεται ότι μετρούμε αντίστροφα για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος. Σε αυτό το σημείο μπορούμε να συζητήσουμε και το ζήτημα της εμπλοκής της τουρκοκυπριακής κοινότητας στα θέματα του φυσικού αερίου. Αναλόγως μπορούμε να προχωρήσουμε μετά τη λύση του Κυπριακού να εξετάσουμε και σενάριο της εμπλοκής της Τουρκίας νοουμένου ότι θα έχουμε ενώπιον μας οικονομικά βιώσιμες επιλογές.
Τέταρτο βήμα της πρότασής μας είναι η εξαγγελία και υλοποίηση συγκεκριμένων μέτρων στήριξης της τουρκοκυπριακής κοινότητας από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρότι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δήλωσε πριν από αρκετό καιρό ότι έχει ετοιμαστεί σχετικό πακέτο μέτρων μέχρι σήμερα, όπως έχουμε πει, τίποτα δεν έχει ανακοινώθηκε.
Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η ανταπόκριση της τουρκικής πλευράς σε αυτή την πρόταση. Μπορούμε όμως με βεβαιότητα να πούμε ότι αν η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρήσει να την υποβάλει, τότε θα έχει αποδείξει την ετοιμότητά της να προχωρήσει και την πολιτική βούληση να κάνει βήματα, δοκιμάζοντας πλέον στην πράξη τις τουρκικές προθέσεις.
Ο χρόνος κυλά σε βάρος της Κύπρου. Σε βάρος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων που βιώνουν τα καταστροφικά αποτελέσματα και τις προεκτάσεις της ντε φάκτο διχοτόμησης. Σε βάρος των επόμενων γενιών που το μέλλον τους είναι υποθηκευμένο στους κινδύνους. Το ΑΚΕΛ παλεύει και θα συνεχίσει να παλεύει με συνέπεια και συνέχεια για να κερδίσει τη μάχη για το μέλλον της Κύπρου, για το μέλλον του λαού της. Ένα μέλλον το οποίο Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα συνδιαχειρίζονται και θα συνδιαμορφώνουν στο πλαίσιο του κοινού δικοινοτικού κράτους».
08.12.2023
