Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου στη συνάντηση Ε/κ και Τ/κ κομμάτων

Η ανάγκη ανάληψης αποτελεσματικών πρωτοβουλιών για να διαρρηχθεί το παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό

Αυτές τις μέρες, συμπληρώνονται 7 χρόνια από το ναυάγιο της Διάσκεψης για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά τον Ιούνη-Ιούλη του 2017. Τα οποία προστίθενται στις πολλές πλέον δεκαετίες που μετράμε δυστυχώς από τον βίαιο διαχωρισμό του τόπου και του λαού μας. Διαχωρισμός που, παρά τις προσπάθειες που έχουν κατά καιρούς καταβληθεί, δεν κατέστη εφικτό να ανατραπεί ώστε όλοι οι άνθρωποι αυτού του τόπου, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να μπορούμε να απολαμβάνουμε στην πατρίδα μας συνθήκες ομαλότητας, σταθερότητας, πραγματικής ασφάλειας, ευημερίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Δεν θα ανασκοπήσω το παρελθόν, παρότι αυτό όταν προσεγγίζεται σωστά μπορεί να δείξει τον δρόμο και τον τρόπο για να υλοποιήσουμε τον στόχο για την επίτευξη συνολικής λύσης στο Κυπριακό. Με φόντο τη στασιμότητα που υπάρχει εδώ και 7 χρόνια η ανάγκη για διάρρηξη του αδιεξόδου είναι αδήριτη. Είναι υποχρέωση όλων μας να εργαστούμε για να επαναρχίσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις που να έχουν νόημα, όπως αναφέρει ρητά και ο ΓΓ του ΟΗΕ σε προηγούμενες Εκθέσεις του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας.

Η παθητική παρέλευση του χρόνου δεν υπηρετεί τα καλώς νοούμενα συμφέροντα κανενός. Αντίθετα, ρίχνει περισσότερο νερό στον μύλο της διατήρησης ενός αβέβαιου και επικίνδυνου στάτους κβο, της διαιώνισης της διχοτόμησης με απρόβλεπτες συνέπειες για όλους, της ανασφάλειας και της έλλειψης ευοίωνης προοπτικής για τις δύο κοινότητες του νησιού. Και επειδή οφείλουμε να αντλούμε διδάγματα από όσα τεκταίνονται και εκτός Κύπρου, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή κι ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας αναδεικνύουν μια πραγματικότητα που εδώ και χρόνια ως ΑΚΕΛ επαναλαμβάνουμε: πόσο επίπλαστη, πόσο ευάλωτη είναι η κατάσταση στην οποία εμείς ζούμε εδώ στην Κύπρο. Αναδεικνύουν ότι ο συμβιβασμός με τον ντε φάκτο διαχωρισμό δεν μπορεί να συνιστά λύση. Η διασφάλιση μόνιμης ειρήνης απαιτεί τη συνολική επίλυση του Κυπριακού.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Όπως έχω ήδη αναφέρει, επιλέξαμε να συζητήσουμε σήμερα όχι τις ευθύνες – που υπάρχουν – για το σημερινό αδιέξοδο στο Κυπριακό, αλλά τρόπους με τους οποίους μπορούμε να ξαναβάλουμε το Κυπριακό στις ράγες της διαπραγμάτευσης και της συμφωνημένης λύσης. Είναι γνωστό ότι το ΑΚΕΛ αναντίλεκτα απορρίπτει πολιτικές για λύση δύο κρατών. Απορρίπτει επίσης την αξίωση για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ισότιμου διεθνούς καθεστώτος προκειμένου να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Τέτοιες αξιώσεις τέθηκαν και στο παρελθόν και απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από προηγούμενους ΓΓ του ΟΗΕ γιατί βρίσκονταν εκτός του συμφωνημένου πλαισίου λύσης ΔΔΟ με πολιτική ισότητα. Αυτό το πλαίσιο συνιστά το μοναδικό ρεαλιστικό σημείο σύγκλισης για λύση του Κυπριακού, εδράζεται στο σεβασμό του διεθνούς δικαίου και μπορεί να υπηρετήσει τα καλώς νοούμενα συμφέροντα, τις ευαισθησίες και τα δίκαια αιτήματα του συνόλου του Κυπριακού λαού.

Έχοντας υπόψη την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το Κυπριακό και την ανάγκη για διάρρηξη του αδιεξόδου το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει πρόταση στο Εθνικό Συμβούλιο που περιλαμβάνει τέσσερις άξονες, για το πώς πρέπει να κινηθεί η Ε/κ πλευρά:

1. Ο πρώτος άξονας της πρότασής μας αφορά στη συνέπεια που πρέπει να επιδειχθεί αναφορικά με τη λύση ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, όπως αυτή περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
2. Ο δεύτερος άξονας είναι η συνεπής αποδοχή του Πλαισίου Γκουτέρες καθώς και των συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί μέχρι το τέλος της Διάσκεψης του 2017, περιλαμβανομένων των συγκλίσεων επί του περιεχομένου της πολιτικής ισότητας, της εκ περιτροπής προεδρίας με διασταυρούμενη και σταθμισμένη ψήφο, καθώς και της μίας τουλάχιστον θετικής τουρκοκυπριακής ψήφου αναφορικά με όλες τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου. Αυτή ήταν εξάλλου η θέση του ίδιου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ μετά το Κραν Μοντανά, η οποία είχε επαναληφθεί σε σειρά Εκθέσεων. Το επιχείρημα ότι το Πλαίσιο Γκουτέρες είναι προς διαπραγμάτευση και συνεπώς δεν είναι μεμπτό να επιδιώκουμε αλλαγές σε αυτό είναι λανθασμένο αφού για διαπραγμάτευση προσφέρονται μόνο τα εκκρεμούντα ζητήματα του Πλαισίου και όχι τα συμφωνημένα.
3. Ο τρίτος άξονας είναι η υιοθέτηση μιας θετικής ατζέντας που δεν μπορεί να περιορίζεται στα ευρωτουρκικά. Αυτά δεν μπορούν να αποτελέσουν από μόνα τους καταλύτη για τη δημιουργία προϋποθέσεων επανέναρξης και επιτυχούς κατάληξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Ως ΑΚΕΛ εισηγούμαστε την παροχή κινήτρων στο πλαίσιο μιας θετικής ατζέντας προς την Τουρκία σε σχέση με την ενέργεια που θα ισχύουν μετά τη λύση του Κυπριακού. Εκείνο που ενδιαφέρει περισσότερο την Τουρκία είναι ο τομέας της ενέργειας, κάτι που επιβεβαιώνεται από επαναλαμβανόμενες δηλώσεις τόσο του κ. Ερντογάν όσο και του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών. Ταυτόχρονα, η πρότασή μας απευθυνόμενη στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας προβλέπει όπως μετά την κατάληξη σε στρατηγική συμφωνία, δημιουργηθεί δικοινοτική επιτροπή για την ενέργεια.
4. Ο τέταρτος άξονας των προτάσεών μας αφορά στην υιοθέτηση μονομερών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης προς τους Τουρκοκύπριους. Πολύ πριν τη δημοσιοποίηση μέτρων από τον κ. Χριστοδουλίδη το ΑΚΕΛ είχε καταθέσει ένα ευρύ κατάλογο προτάσεων, κάποιες από τις οποίες έχουν υιοθετηθεί. Την ίδια ώρα, συνεχίζουμε να διεκδικούμε τόσο την άμεση υλοποίηση όλων των προτάσεων που έχουν εξαγγελθεί όσο και μια πιο ολιστική προσέγγιση για αποτελεσματική αντιμετώπιση χρονιζόντων προβλημάτων των Τουρκοκυπρίων συμπατριωτών μας.

Αυτές μας τις εισηγήσεις τις έχουμε καταθέσει και στην προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, κ. Ολγκίν – Κουεγιάρ, εξηγώντας ότι μπορούν να αποδώσουν αποτελέσματα αν όλες οι πλευρές επιδείξουν την απαραίτητη πολιτική βούληση. Αν η τουρκική πλευρά εγκαταλείψει τη θέση για λύση δύο κρατών που είναι ουσιαστικά ‘non-starter’, αν οι δύο κοινότητες υιοθετήσουν χωρίς υποσημειώσεις το Πλαίσιο Γκουτέρες, το μηχανισμό εφαρμογής της λύσης του ΓΓ και το σύνολο του διαπραγματευτικού κεκτημένου, τότε μπορούμε μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να καταλήξουμε σε στρατηγική συμφωνία. Τότε η πορεία προς τη συνολική λύση θα είναι ουσιαστικά αναπόδραστη.

Δεν σας κρύβω ότι ως ΑΚΕΛ ανησυχούμε, γιατί μέχρι στιγμής, η προσπάθεια για εξεύρεση κοινού εδάφους για επανέναρξη των απευθείας συνομιλιών φαίνεται να αποτυγχάνει. Και ο κίνδυνος τερματισμού της αποστολής της προσωπικής απεσταλμένης του κ. Γκουτέρες είναι ορατός. Είναι αυτή μια εξέλιξη που υπηρετεί το λαό μας; Αυτό είναι που πρέπει να απασχολήσει πρωτίστως τους δύο ηγέτες. Αλλά και εμάς, όλα τα πολιτικά κόμματα που καλούμαστε να υπηρετήσουμε αυτό τον τόπο, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, τις μελλοντικές γενιές που δικαιούνται να ζήσουν ειρηνικά, σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.

Δεν ισχυριζόμαστε ότι όσα εισηγούμαστε αποτελούν τη μαγική συνταγή για επίλυση του Κυπριακού, επειδή πρωτίστως η στάση της Τουρκίας παραμένει απρόβλεπτη. Γνωρίζουμε όμως ότι με τις πρωτοβουλίες που εισηγούμαστε μπορεί να δοκιμαστεί η προοπτική της διαδικασίας. Μιας διαπραγματευτικής διαδικασίας με τη συμφωνημένη λύση, μια συνολική, βιώσιμη και δίκαιη λύση, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

26.06.2024