Ομιλία Γ.Γ. ΚΕ ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου, στην εκδήλωση Μνήμης και Τιμής για τον αγνοούμενο Μηνά Κωνσταντίνου

 

Ιούλιος 1974. Ιούλιος 2023. Σχεδόν μισό αιώνα μετά.

Το «Δεν Ξεχνώ» πλέον για κάποιους είναι κενό σύνθημα, ίσως και εφαλτήριο πολιτικής καριέρας.

Μα γι’ άλλους είναι πληγή ανοικτή και χαίνουσα στη μνήμη, στην καρδιά. Είναι μια ολόκληρη ζωή σημαδεμένη από το πυρακτωμένο σίδερο του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής. Είναι μια ολόκληρη ζωή στα μαύρα πάνω από τα μνήματα. Μια ολόκληρη ζωή για γυναίκες και παιδιά που περιμένουν με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία στο χέρι. Ζωές ολόκληρες που στην πραγματικότητα έμειναν μισές και άδειες από τον Ιούλιο του 1974.

Σχεδόν μισό αιώνα μετά από την κυπριακή τραγωδία, εκατοντάδες είναι οι αγνοούμενοι των οποίων η τύχη παραμένει αδιευκρίνιστη. Ανάμεσα σ’ αυτούς και η τύχη του Μηνά Κωνσταντίνου, του Κωνσταντή και της Εύας.

Γεννημένος στη Δένεια το 1943, βγήκε από νωρίς στο μεροκάματο για να βοηθήσει την πολυμελή οικογένειά του. Στα εικοσιένα του χρόνια κατατάχθηκε στην Εθνική Φρουρά που μόλις είχε συσταθεί συνεπεία των διακοινοτικών συγκρούσεων του 1963 – ‘64. Υπηρέτησε ως κληρωτός στην Τηλλυρία και πολέμησε στις μάχες της Μανσούρας. Πριν ακόμα απολυθεί αρραβωνιάστηκε την Ανρούλλα του και τον Ιούνιο του 1965 την παντρεύτηκε. Μαζί απέκτησαν τα δύο παιδιά τους, τον Πανίκο και τη Χρύσω.

Ο Μηνάς δούλευε σκληρά ως οικοδόμος. Έκτισε το σπίτι του, φρόντιζε την οικογένειά του, αγωνιζόταν καθημερινά για ν’ αναθρέψει τα παιδιά του. Μα δεν ευτύχησε να τα δει να μεγαλώνουν. Δεν τα καμάρωσε στις μεγάλες τους στιγμές. Δεν ήταν εκεί να τα κρατήσει από το χέρι, όπως ονειρεύεται κάθε γονιός.

Τα όνειρα του Μηνά, αλλά κι όλων των νέων της γενιάς του, κόπηκαν στη μέση τον Ιούλιο του 1974. Ήταν τότε που οι σχεδιασμοί του ΝΑΤΟ, όπως είχαν αποφασιστεί το 1971 στη Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών της εγκληματικής Συμμαχίας στη Λισαβόνα με τη συμμετοχή της χουντικής Ελλάδας και της Τουρκίας, άρχισαν να εφαρμόζονται.

Με το ξέσπασμα του φασιστικού πραξικοπήματος η δημοκρατική συνείδηση του Μηνά Κωνσταντίνου δεν του επέτρεπε να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια. Έτρεξε να υπερασπιστεί τη Δημοκρατία απέναντι στον φασισμό. Τη νόμιμη κυβέρνηση απέναντι στους πραξικοπηματίες της Χούντας των Αθηνών και της ΕΟΚΑ Β’. Την επόμενη μέρα οι πραξικοπηματίες τον συνέλαβαν, τον φυλάκισαν και τον βασάνισαν στα κρατητήρια της Κοκκινοτριμιθιάς.

Έτσι έκαναν οι ψευτοπαλικαράδες της ΕΟΚΑ Β’ στη διάρκεια του πραξικοπήματος. Κάποιοι εξ’ αυτών ακόμα και μετά το ξέσπασμα της τουρκικής εισβολής συνέχισαν να το κάνουν. Οι περισσότεροι από αυτούς βέβαια, όταν ο Αττίλας πατούσε ανενόχλητος το πόδι του στις ακτές της Κερύνειας, τράβηξαν όχι για το μέτωπο του πολέμου, αλλά για το Τρόοδος ή έμειναν στα μετόπισθεν μαζί με τους ηλικιωμένους και τα γυναικόπαιδα.

Στην πρώτη γραμμή για να αντισταθούν στον εισβολέα και να σώσουν την πατρίδα μας, έτρεξαν οι δημοκρατικοί αντιστασιακοί απευθείας από τα κελιά στα οποία τούς είχαν ρίξει οι πραξικοπηματίες. Έτρεξαν μαζί με χιλιάδες άλλους νέους που από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκαν από την ηρεμία της ζωής τους στη φουρτούνα του πολέμου. Οι περισσότεροι με υποτυπώδη οπλισμό, χωρίς καθοδήγηση, χωρίς ενημέρωση, χωρίς οργάνωση. Και με το χουντοκρατούμενο ΡΙΚ να μεταδίδει ότι τάχα ο εχθρός ρίχθηκε στη θάλασσα και ότι αναμένεται από στιγμή σε στιγμή η «μητέρα Ελλάς» να έρθει να σώσει την ψυχοκόρη.

Ούτε ο εχθρός ρίχθηκε στη θάλασσα, ούτε η Ελλάδα ήρθε για να σώσει την Κύπρο. Η ΝΑΤΟϊκή συνωμοσία εφαρμόστηκε όπως σχεδιάστηκε, με τη συμμετοχή Ελλήνων χουντικών και Ελληνοκύπριων ακροδεξιών ΕΟΚΑβητατζήδων. Η Κύπρος θυσιάστηκε αλλά μόνον ένας καταδικάστηκε στην Κύπρο μάλλον για να γλυτώσουν οι υπόλοιποι. Η ατιμωρησία εξέθρεψε το θράσος με αποτέλεσμα ΕΟΚΑβητατζήδες να επιστρέψουν μερικά χρόνια αργότερα, αυτή τη φορά με κουστούμια κι όχι με παραλλαγές, ζητώντας και τα ρέστα παραχαράσσοντας την ιστορική αλήθεια.

Αυτοί που πλήρωσαν το κόστος της προδοσίας είναι οι νεκροί μας που πρόταξαν τα στήθη στον Αττίλα. Είναι οι τραυματίες πολέμου. Είναι όλοι όσοι κουβαλούν τα ψυχολογικά τραύματα και από τότε δεν μπορούν να κοιμηθούν ήσυχα τις νύχτες. Είναι οι πρόσφυγες, οι εγκλωβισμένοι, οι παθόντες. Μα πάνω απ’ όλους πλήρωσαν οι συγγενείς των αγνοουμένων που περιμένουν ακόμα να μάθουν τι απέγιναν τα προσφιλή τους πρόσωπα.

Ανάμεσα σ’ αυτούς που από τα κρατητήρια έτρεξαν να πολεμήσουν για την Κύπρο μας ήταν και ο Μηνάς Κωνσταντίνου. Κατατάχθηκε στο 306 Τάγμα Πεζικού στην Κυθρέα. Η μονάδα του μεταφέρθηκε στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας όπου δόθηκε σκληρή μάχη. Μέσα στον ορυμαγδό των μαχών τα ίχνη του Μηνά Κωνσταντίνου χάθηκαν. Έκτοτε περιλαμβάνεται στον κατάλογο των αγνοουμένων και παρά τις πληροφορίες που δόθηκαν ακόμα η τύχη του παραμένει αιωρούμενη.

Το θέμα των αγνοουμένων είναι ένα βαθιά ανθρωπιστικό ζήτημα το οποίο πάντοτε πρέπει να εξετάζεται έξω και ανεξάρτητα από τις όποιες εξελίξεις στο Κυπριακό. Υπάρχουν ψηφίσματα του ΟΗΕ και αποφάσεις του ΕΔΑΔ σχετικά με το θέμα που προνοούν για τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων. Οι συγγενείς έχουν κάθε δικαίωμα να μάθουν τι απέγιναν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει αρκετά μέσω του Προγράμματος  εκταφών και ταυτοποίησης. Υπάρχει όμως ακόμα μακρύς δρόμος και οι δυσκολίες συνεχίζουν να είναι πολλές.

Πρέπει να συνεχίσει η στήριξη στο πρόγραμμα εκταφών και ταυτοποίησης και να συνεχιστεί η προσπάθεια για συλλογή πληροφοριών. Πρέπει να συνεχιστούν οι πιέσεις προς την Τουρκία για να δώσει όλες τις πληροφορίες από τα αρχεία του τουρκικού στρατού, που αφορούν μετακινήσεις οστών και τους μαζικούς τάφους και να συμμορφωθεί με τις σχετικές αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Αυτό είναι το πρώτιστο καθήκον και η κορυφαία προτεραιότητα της Πολιτείας. Σε ότι αφορά εμάς θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε κάθε βήμα, κάθε διεθνές φόρουμ για να διατηρείται το θέμα των αγνοουμένων ψηλά στην πολιτική ατζέντα. Θα συνεχίσουμε να ευαισθητοποιούμε και να μην το αφήσουμε να ξεχαστεί. Θα συνεχίσουμε να απαιτούμε την εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ και τη συμμόρφωση της Τουρκίας με τις αποφάσεις των διεθνών οργανισμών. Θα συνεχίσουμε, τέλος, να στηρίζουμε τους συγγενείς των αγνοούμενων μας που για σχεδόν πενήντα χρόνια ανεβαίνουν έναν ατέλειωτο Γολγοθά.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,

Ο Πενταδάκτυλος με το μισοφέγγαρο της κατοχής ματώνει τις καρδιές και τις συνειδήσεις. Την ίδια ώρα, μας υπενθυμίζει το χρέος που έχουμε έναντι των ηρώων και των θυμάτων της τουρκικής εισβολής, να συνεχίσουμε τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού. Μια λύση η οποία να απελευθερώνει και να επανενώνει τον τόπο και τον λαό μας, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

Η λύση δεν είναι απλά εξόφληση χρέους. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη για να διασφαλίσουμε το μέλλον το δικό μας και προπαντός των επόμενων γενιών. Η προσωρινότητα που ζούμε από το 1974 αποτελεί μια διολισθαίνουσα κατάσταση που επιτρέπει στην Τουρκία να υλοποιεί, με σύμμαχο τον χρόνο, τον στόχο της για τουρκοποίηση του κατεχόμενου μέρους της Κύπρου και για έλεγχο ολόκληρου του νησιού. Αντίθετα μ’ αυτό, η λύση θα ανοίξει μεγάλες προοπτικές για τον τόπο μας και θα μας απαλλάξει από τα πολλαπλά προβλήματα που προκαλεί η τουρκική κατοχή.

Η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να ενταφιάσει τη συμφωνημένη βάση λύσης της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, αποδεικνύει αυτό που πάντοτε υποστηρίζαμε: ότι μία είναι η επιλογή. Ή ΔΔΟ ή διχοτόμηση. Στο πλαίσιο της ΔΔΟ μπορούμε να αποκτήσουμε μια χώρα ειρηνική, ελεύθερη, ενωμένη, με μια κυριαρχία, ιθαγένεια και διεθνή προσωπικότητα. Μια χώρα στην οποία Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα συναποφασίζουν για το μέλλον τους.

Στην παρούσα κατάσταση που βρισκόμαστε, με το μακροβιότερο αδιέξοδο που υπήρξε ποτέ να συνεχίζεται, την ελληνοκυπριακή πλευρά να θεωρείται από τον ΟΗΕ συνυπεύθυνη για το αδιέξοδο και την Τουρκία να είναι αρνητική και προκλητική, υπάρχει προοπτική λύσης;

Η απάντηση είναι απλή: την προοπτική πρέπει εμείς να τη δημιουργήσουμε. Εμείς, δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε αφού η στασιμότητα βολεύει τους σχεδιασμούς της Τουρκίας. Η λύση δεν θα προκύψει από το πουθενά και ο διεθνής παράγοντας δεν πρόκειται να κινηθεί αν εμείς δεν τον πείσουμε. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι αυτή που καλείται να πείσει με τις προτάσεις της, τη Γενική Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών να αναλάβει πρωτοβουλία επανέναρξης των διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν, διαφυλάσσοντας τις συγκλίσεις και διαπραγματευόμενοι στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος, σ’ αυτόν θα πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας.

Φίλες και φίλοι,

Η απώλεια αγαπημένων ανθρώπων είναι πάντοτε ένα επώδυνο γεγονός. Και γίνεται ακόμα πιο επώδυνο, όταν ο σκοπός για τον οποίο έδωσαν τη ζωή τους, παραμένει αιωρούμενος και ανεκπλήρωτος. Είμαι βέβαιος ότι οι οικογένειες των πεσόντων και των αγνοούμενων νιώθουν διπλά τον πόνο της κατοχής επειδή ακριβώς οι αγαπημένοι τους έδωσαν τη ζωή τους για να αποτραπεί.

Είμαι, επίσης, βέβαιος ότι αν τελικά η Κύπρος μας δικαιωθεί οι πρώτοι που θα νιώσουν απέραντη χαρά και ικανοποίηση είναι οι συγγενείς των πεσόντων και των αγνοούμενων, γιατί έτσι θα δικαιωθεί ο αγώνας των δικών τους ανθρώπων που χάθηκαν για να αναπνέουμε εμείς αέρα ελευθερίας.

Εμείς ένα πράγμα υποσχόμαστε. Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια και τον αγώνα για να δικαιωθεί η Κύπρος και να δικαιωθεί έτσι η θυσία των παιδιών μας.

Αγαπητή οικογένεια του Μηνά Κωνσταντίνου,
Αγαπητοί μου Αντρούλα, Πανίκο και Χρύσω,

Να είστε περήφανοι για τον Μηνά, γιατί στάθηκε μπροστά με το κεφάλι ψηλά υπερασπιζόμενος τη δημοκρατία ενάντια στον φασισμό.

Να είστε περήφανοι για τον Μηνά, γιατί δεν λιγοψύχησε και βρέθηκε στην πρώτη γραμμή για να αντικόψει την εισβολή του Αττίλα.

Αξίζει κάθε τιμή στον Μηνά. Αξίζει κάθε τιμή και σε εσάς που από το 1974 σηκώνεται τον βαρύ Σταυρό του Μαρτυρίου του θέματος των αγνοουμένων.

Αιωνία η μνήμη των ηρώων μας.