Χαιρετισμός Γενικού Γραμματέα της Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Στέφανου Στεφάνου στην 5η Μεσογειακή Διάσκεψη της Αριστεράς
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Από μέρους του ΑΚΕΛ σας καλωσορίζω στην Κύπρο και εύχομαι σε όλους και όλες μια ευχάριστη και παραγωγική διαμονή στο νησί μας. Είναι ιδιαίτερη η χαρά και η τιμή που νιώθει το Κόμμα μας, για το γεγονός ότι η Μεσογειακή Διάσκεψη του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς φιλοξενείται στη χώρα μας. Είμαστε βέβαιοι ότι οι εργασίες της Διάσκεψης θα έχουν θετικά αποτελέσματα και χρήσιμα συμπεράσματα.
Το ΑΚΕΛ πιστεύει ανεπιφύλακτα στον διάλογο, τη συνεργασία και την ενότητα δράσης των δυνάμεων της Αριστεράς, σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Πιστεύουμε στην ενότητα των δυνάμεων και της δράσης μας έστω και μέσα από τη διαφορετικότητά μας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι διαφορετικές προσεγγίσεις και ιδεολογικές καταβολές, οι διαφορετικές εθνικές και ιστορικές παραδόσεις ανάμεσα στα κόμματα της Αριστεράς, όχι μόνο δεν εμποδίζουν τον διάλογο και τη συνεργασία, αλλά εμπλουτίζουν τη σκέψη μας, τις αναλύσεις μας και τη δράση μας. Και βέβαια είναι μέσα από αυτή την ενότητα δράσης που δίνουμε περιεχόμενο στο σύνθημα της 5ης Μεσογειακής Διάσκεψης της Αριστεράς: Αλληλεγγύη – Ειρήνη – Συνεργασία. Το ΑΚΕΛ, παρότι βρίσκεται με το καθεστώς-παρατηρητή στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, το οποίο έχει την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση των Μεσογειακών Διασκέψεων, δηλώνει ανελλιπώς παρόν στις συζητήσεις τόσο του ΚΕΑ όπως και κάθε άλλου χώρου συνάντησης των δυνάμεων της Αριστεράς, γιατί πιστεύουμε στη δύναμη της ενότητας και του διαλόγου, μα προπαντός στη δύναμη της αλληλεγγύης. Θέλουμε μια Αριστερά με όραμα για το αύριο. Ένα όραμα που να στηρίζεται στην ειρήνη, τη δημοκρατία, την ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την κατοχύρωση όλων των ατομικών και συλλογικών ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ευημερία όλων των ανθρώπων. Την ίδια ώρα όμως θέλουμε μια Αριστερά η οποία να μπορεί να αναμετράται με το παρόν, τις προκλήσεις του, τα διακυβεύματά του, τα προβλήματά του, τις προοπτικές του.
Αισθάνομαι την ανάγκη, με αυτή την ευκαιρία, να εκφράσω από μέρους του ΑΚΕΛ αλλά και του κυπριακού λαού την εκτίμησή μας προς όλα τα κόμματα που συμμετέχουν σε αυτή τη Διάσκεψη, και γενικότερα προς όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς στην περιοχή μας, για τη συνεπή αλληλεγγύη σας προς τον αγώνα του λαού μας για τερματισμό της τουρκικής κατοχής και της διαίρεσης του νησιού μας που διαρκεί σχεδόν μισό αιώνα. Έχουμε την ακράδαντη πεποίθηση ότι αν καταφέρουμε να πετύχουμε λύση του Κυπριακού στη συμφωνημένη βάση και πλαίσιο, αυτό θα είναι όχι μόνο λύτρωση για τον ίδιο τον λαό μας, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους αλλά και μια ιστορικών διαστάσεων συμβολή στην υπόθεση της ειρήνης σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, η λύση του Κυπριακού θα απελευθερώσει τεράστιες δυνατότητες για την περιφερειακή συνεργασία στην περιοχή μας.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Η Μεσογειακή Διάσκεψη του ΚΕΑ είναι ένα μοναδικό φόρουμ διαλόγου ανάμεσα σε δυνάμεις της Αριστεράς από όλες τις πλευρές της Μεσογείου -από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική- οι λαοί των οποίων ενώνονται όχι μόνο από τη Μεσόγειο Θάλασσα, αλλά και από τους αγώνες για την ελευθερία, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και για ανάπτυξη που να σέβεται τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Η Μεσόγειος είναι το σπίτι για 510 εκατομμύρια ανθρώπους και κοιτίδα εθνών και πολιτισμών με τεράστια ιστορία και συνεισφορά στην ανθρωπότητα. Είναι ταυτόχρονα, μια περιοχή με απαράμιλλη φυσική ομορφιά και εξαιρετικά πλούσια σε φυσικούς πόρους. Αντί όμως να είναι ένας επίγειος παράδεισος, η Μεσόγειος είναι σήμερα μια από τις πιο ταραγμένες και στρατιωτικοποιημένες περιοχές του πλανήτη.
Πράγματι, η Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή είναι, όχι τυχαία, το ένα από τα τρία σημεία του πλανήτη όπου οι ενεργειακές τιτανομαχίες βρίσκονται σε εκρηκτικά επίπεδα. Οι άλλες δύο είναι η Ανατολική Ευρώπη-Καύκασος και η Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Παλαιότερες ανοιχτές πληγές σε όλη την περιοχή της Μεσογείου, όπως το Παλαιστινιακό, το Κυπριακό, η Δυτική Σαχάρα, έχουν διασταυρωθεί με νεότερα ζητήματα όπως ο πόλεμος στη Συρία, η κρίση στον Λίβανο, η διάλυση της Λιβύης, η επέμβαση στην Υεμένη, η δράση του «Ισλαμικού Κράτους». Στις μέρες μας, ο πόλεμος ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία συμπαρασύρει όλο τον πλανήτη σε πρωτόγνωρες καταστάσεις, με δραματικές συνέπειες για τους λαούς, όπως η ενεργειακή φτώχεια και η επισιτιστική ανασφάλεια, που πλήττουν ιδιαίτερα τις χώρες της Νότιας Μεσογείου και της υποσαχάριας Αφρικής.
Άρρηκτα συνδεδεμένο με τους πολέμους και τις ξένες επεμβάσεις στην περιοχή είναι το ζήτημα της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης. Δεν χρειάζεται ανάλυση για να αναλογιστεί κανείς πόσος ανθρώπινος πόνος και πόσες τραγωδίες κρύβονται πίσω από τον αριθμό των 25 χιλιάδων ανθρώπων που χάθηκαν στη Μεσόγειο προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη, από το 2014 μέχρι σήμερα.
Την ίδια ώρα, και περιβαλλοντικά η Μεσόγειος βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Η Μεσόγειος αποτελεί τη θάλασσα με τη μεγαλύτερη ρύπανση στον κόσμο. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι 1,25 εκατομμύρια πλαστικά θραύσματα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο βρίσκονται στη Μεσόγειο την ίδια ώρα που η θερμοκρασία της αυξάνεται κατά 20% ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Η κλιματική κρίση προκαλεί τεράστιες, υπαρξιακές θα έλεγα, προκλήσεις για την περιοχή της Μεσογείου. Ταυτόχρονα, η Μεσόγειος απειλείται πλέον από τους ανυπολόγιστους κινδύνους που εγκυμονεί η λειτουργία του πυρηνικού σταθμού στο Άκιουγιου της Τουρκίας, σε μια σεισμογενή περιοχή περίπου 110 χιλιόμετρα από εδώ που βρισκόμαστε τώρα.
Όλα αυτά, φίλοι και σύντροφοι, υπογραμμίζουν την ανάγκη για διάλογο, συνεννόηση και κοινή δράση ευρύτερα των προοδευτικών δυνάμεων με κινητήριο άξονα την Αριστερά σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου. Υπογραμμίζουν, επίσης, γιατί πρέπει και μπορούμε να προτάξουμε και να διεκδικήσουμε μια διαφορετική ευρωμεσογειακή συνεργασία. Ειδικότερα, η Αριστερά στην Ευρώπη οφείλει να προτάξει με τόλμη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρέπει να αντικρίζει την άλλη όχθη της Μεσογείου υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων και του επεμβατισμού, ούτε της μονόπλευρης προώθησης εμπορικών συμφερόντων και ετεροβαρών οικονομικών σχέσεων.
Η λεγόμενη ευρωμεσογειακή εταιρική σχέση που άρχισε να κτίζει η ΕΕ πριν από 28 χρόνια, με τη Διακήρυξη της Βαρκελώνης, προφανώς δεν πέτυχε τον διακηρυγμένο στόχο που ήταν να δημιουργήσει ένα χώρο ειρήνης, κοινής ευημερίας και ανταλλαγών σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και πολιτισμού. Τώρα, η νέα προσπάθεια που εγκαινιάστηκε το 2021 από την ΕΕ για «ανανέωση της εταιρικής σχέσης με τις χώρες της Νότιας Γειτονίας» εκτιμούμε ότι θα απογοητεύσει εκ νέου αν δεν βασιστεί πρώτα από όλα στο πνεύμα της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού και της ισοτιμίας, της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας σε φιλόδοξους στόχους όπως η ανθρώπινη ανάπτυξη, η περιβαλλοντική προστασία, η εκπαιδευτική, πολιτιστική και τεχνολογική συνεργασία με όρους ισοτιμίας και αμοιβαιότητας.
Πρώτα από όλα όμως, απαιτείται ένας ριζικός αναπροσανατολισμός στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ και στην στάση της έναντι των ανοικτών ζητημάτων της περιοχής, με κορυφαίο το Μεσανατολικό, και την ανάγκη για λύση στη βάση της δημιουργίας ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους στα σύνορα του 1967 και με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Αυτό προνοούν τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ που πρέπει να καθοδηγούν την Ε.Ε. Η Ευρώπη, αν και εφόσον το αποφασίσει έχει το γεωπολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό βάρος να καθορίσει εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο των συμφερόντων βέβαια είναι οι εξαγωγές όπλων των ευρωπαϊκών στρατιωτικών βιομηχανιών σε κράτη της περιοχής, όπως η Τουρκία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία και άλλα, κάτι που στην ουσία αντιβαίνει ακόμα και στην Κοινή Θέση του Συμβουλίου της ΕΕ για τους κανόνες που πρέπει να διέπουν το εμπόριο όπλων.
Η συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση της περιοχής μας είναι ένα από τα πιο επικίνδυνα συστατικά του τοπίου, που την καθιστά μια εύφλεκτη πυριτιδαποθήκη. Είναι γι’ αυτό που είναι πιο επίκαιρο από ποτέ το αίτημα του φιλειρηνικού κινήματος για ανακήρυξη της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής ως ζώνης απαλλαγμένης από όπλα μαζικής καταστροφής. Στο παρελθόν υπήρξε κινητικότητα για τη σύγκληση μιας διεθνούς διάσκεψης του ΟΗΕ που θα προχωρούσε σε κάτι τέτοιο. Πριν μερικά χρόνια η Βουλή της Κύπρου, με ψήφισμα που κατέθεσε το ΑΚΕΛ, υιοθέτησε ομόφωνα τον στόχο της ανακήρυξης ζώνης απαλλαγμένης από όπλα μαζικής καταστροφής στην περιοχή μας ενώ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκ νέου εξέφρασε τον περασμένο Νοέμβριο την υποστήριξή του σ’ αυτό τον στόχο. Μπορεί να υπάρχουν εμπόδια για την υλοποίησή του -όπως για παράδειγμα το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήελελ, το οποίο μάλιστα δεν συνυπογράφει τη Συνθήκη του ΟΗΕ για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων- εντούτοις αξίζει να εργαστούμε και να αγωνιστούμε για να γίνει πραγματικότητα ένα τέτοιο βήμα που θα οδηγούσε σε ουσιαστική αποκλιμάκωση της στρατιωτικοποίησης της περιοχής μας. Ένα μεγάλο βήμα για την ειρήνη και την ασφάλεια ολόκληρης της γειτονιάς μας.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Οι δυνάμεις της Αριστεράς της Μεσογείου έχουμε πολλά για τα οποία μπορούμε και πρέπει να δώσουμε κοινούς αγώνες. Πρώτα από όλα να σταθούμε αλληλέγγυοι σε όλους τους λαούς της περιοχής που αγωνίζονται για ελευθερία, δημοκρατία και έμφυλη ισότητα αλλά και για κοινωνική ευημερία, σύγχρονα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ταυτόχρονα, ιεραρχούμε προτεραιότητες και πεδία δράσης όπως:
- Να υπερασπιστούμε το διεθνές δίκαιο, την ειρήνη και την εδαφική ακεραιότητα των κρατών και ταυτόχρονα, την ανάγκη για να λυθούν με διάλογο οι διαφορές μεταξύ κρατών της περιοχής ως προς τις θαλάσσιες ζώνες, σύμφωνα πάντα με το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
- Να προτάξουμε προοδευτικές και σύγχρονες πολιτικές για την ενέργεια έτσι ώστε να την καθιστούν στην πράξη κοινωνικό αγαθό το οποίο να συνεισφέρει στην ευημερία των κοινωνιών. Η αφθονία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις χώρες της νότιας και ανατολικής Μεσογείου μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια διαφορετική και αμοιβαία επωφελή ευρωμεσογειακή συνεργασία, που θα έχει οικολογικό και κοινωνικό πρόσημο και θα δίνει ώθηση στην ανάπτυξη των κρατών της περιοχής.
- Να διεκδικήσουμε μια ευρωπαϊκή πολιτική για το άσυλο που να βασίζεται στην αλληλεγγύη προς όσους έχουν ανάγκη, στη βάση του δικαίου του ασύλου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μακριά από τις απάνθρωπες πρακτικές των επαναπροωθήσεων. Συστατικό στοιχείο μιας τέτοιας πολιτικής πρέπει να αποτελεί επίσης και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, ώστε αντίθετα από τον Κανονισμό του Δουβλίνο που εγκλωβίζει όλους τους πρόσφυγες στον ευρωπαϊκό νότο, να επιμεριστεί η ευθύνη για τη φιλοξενία των προσφύγων σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Το κυριότερο, βέβαια, είναι να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που εξαναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή να ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους για να αναζητήσουν ασφάλεια και καλύτερη ζωή στην Ευρώπη.
Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι,
Μια Διάσκεψη, όπως η σημερινή, επικεντρώνεται στη Μεσόγειο και την ευρωμεσογειακή συνεργασία, αναπόφευκτα αφορά και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις πολιτικές και τις προτεραιότητές της. Αφορά στο ερώτημα για το ποια Ευρώπη θέλουμε. Είναι αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυγχάνει σήμερα σε διάφορα επίπεδα και διαψεύδει προσδοκίες και υποσχέσεις.
Με αυτή την ευκαιρία αξίζει να ειπωθεί ότι η δική μας κριτική στην ΕΕ και τις πολιτικές της δεν έχει καμία σχέση με τον ευρωσκεπτικισμό της ακροδεξιάς και τους νέους εθνικισμούς που αναδύονται στην ήπειρό μας. Αντίθετα, είμαστε το πραγματικό αντίβαρο σε όλα αυτά γιατί η δική μας κριτική είναι ταυτόχρονα πρόταση και όραμα για μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη, θεμελιακά διαφορετική. Μια Ευρώπη κοινωνικά δίκαιη, με οικονομία που να υπηρετεί αυτούς που παράγουν τον πλούτο, τους εργαζόμενους, τη μεγάλη πλειοψηφία κάθε ευρωπαϊκής κοινωνίας. Θέλουμε μια Ευρώπη δημοκρατική και συμμετοχική στις δομές και τη λειτουργία της, όχι μια Ευρώπη στην οποία οι αποφάσεις της στην ουσία δρομολογούνται από τις κλειστές ελίτ των Βρυξελλών και της Φρανκφούρτης χωρίς λογοδοσία και διαφάνεια. Μια Ευρώπη που να είναι παγκόσμια δύναμη ειρήνης, αλληλεγγύης και σεβασμού του διεθνούς δικαίου, η οποία να κτίζει σχέσεις συνεργασίας και αλληλεγγύης με τους γείτονές της στη Μεσόγειο και σε όλο τον κόσμο, και όχι να προσδένεται στο άρμα των αμερικανοΝΑΤΟϊκών σχεδιασμών και επεμβάσεων.
Με αυτές τις σκέψεις, σας καλωσορίζουμε ξανά στην Κύπρο και τη Λευκωσία. Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στις εργασίες της Μεσογειακής Διάσκεψης και βέβαια κάθε επιτυχία στους αγώνες που δίνετε στις χώρες σας για τα δίκαια των λαών σας.
