Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Α. Κυπριανού στην εκδήλωση μνήμης και τιμής των δολοφονηθέντων για τα πολιτικά τους φρονήματα
Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Α. Κυπριανού στην εκδήλωση μνήμης και τιμής των δολοφονηθέντων για τα πολιτικά τους φρονήματα
Πέμπτη 31 Μαΐου 2018 και ώρα 20:00 στο Θέατρο Σκάλα
Στις 12 Δεκεμβρίου του 2012 το Υπουργικό Συμβούλιο του Δ. Χριστόφια έλαβε την ιστορική απόφαση αποκατάστασης των δολοφονηθέντων για τα πολιτικά τους φρονήματα το 55-59.
Όπως ήταν αναμενόμενο η αντίδραση σε αυτή την απόφαση ήταν σφοδρή. Πρώτα από τον Σύνδεσμο Αγωνιστών ΕΟΚΑ ο οποίος ανέφερε «η πράξη αυτή κρίθηκε από την πλειοψηφία του λαού άκυρη. Δύο κόμματα, ο ΔΗΣΥ και η ΕΔΕΚ την καταδίκασαν…την ιστορία δεν θα την γράψει το ΑΚΕΛ….από το 1955 η ηγεσία του ΑΚΕΛ συμπεριφέρθηκε κατά τρόπο εν πολλοίς αντεθνικό πράγμα που δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Δεν θα αναλύσουμε τα όσα προδοτικά είπαν και έπραξαν τότε, το θέμα μας είναι η απαράδεκτη, ανιστόρητη και αντεθνική στάση τους στο θέμα των συνεργατών των άγγλων που πρόδωσαν τον αγώνα μας…η ΕΟΚΑ δεν εκτελούσε κανένα για τα πολιτικά του φρονήματα, η ΕΟΚΑ εκτελούσε προδότες, συνεργάτες των Άγγλων». Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων ανιστόρητων αναφορών, ο Σύνδεσμος Αγωνιστών ΕΟΚΑ, όχι το 1970, ούτε το 1990 αλλά το 2013.
Δεν χρειάζεται να θυμίσουμε τα μνήματα που έκλεισαν μέσα τους τα θύματα των πολιτικών δολοφονιών. Δεν χρειάζεται να θυμίσουμε τα πραγματικά γεγονότα, τη στιβαρή, συνεπή και πατριωτική στάση που τήρησε και τηρεί το ΑΚΕΛ στο Κυπριακό πρόβλημα. Αποτέλεσμα αυτής της πατριωτικής στάσης είναι ότι η Κύπρος δεν βούλιαξε τόσες δεκαετίες. Δεν χρειάζεται καν να υποδείξουμε πόσες φορές το ΑΚΕΛ δικαιώθηκε για τα όσα προειδοποιούσε αναφορικά με τις διάφορες προσεγγίσεις της δεξιάς και της ακροδεξιάς στο Κυπριακό πρόβλημα. Το ΑΚΕΛ έθετε πάντα πάνω από όλα τα συμφέροντα της Κύπρου και του Κυπριακού λαού. Σε αντίθεση με τη δεξιά και την ακροδεξιά που υποκινούνταν από σκοπιμότητες, μικροκομματικά συμφέροντα και ιδεολογικές αγκυλώσεις.
Θα θυμίσουμε τα λόγια του ίδιου του Γρίβα. «Δια τους κομμουνιστάς έπρεπε να είχε εφαρμοστεί η αρχή την οποία υπέδειξα ευθύς εξαρχής… δηλαδή να κτυπηθούν, να ταπεινωθούν, ώστε να μην δύνανται να προβληθούν επί του πολιτικού ούτε επί του αγωνιστικού πεδίου…». Αυτά έγραφε το Γενάρη του 1958 προς τον Άνθιμο. Συνεπώς ναι, ήταν τα πολιτικά φρονήματα των θυμάτων η αιτία της δολοφονίας τους. Ήταν οι πολιτικές σκοπιμότητες, η αδιαφορία για τα εθνικά συμφέροντα, η έλλειψη δημοκρατικής κουλτούρας και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις που καθοδηγούσαν αυτούς που διέτασσαν τις δολοφονίες.
Θα θυμίσουμε τη μαρτυρία της Ουρανίας Κοκκίνου η οποία ανέφερε «Προδότες υπήρχαν και μάλιστα συνειδητοί πράκτορες των Άγγλων και πολλές φορές η ΕΟΚΑ πέρασε από τον έσχατον κίνδυνο εξαιτίας τους. Όλοι οι προδότες υπήρξαν μέλη της Οργάνωσης και «φανατικοί εθνικόφρονες».
Θα θυμίσουμε τα λόγια του Πατριάρχη της Δεξιάς, του Γλαύκου Κληρίδη ο οποίος καταθέτοντας στην Επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου στη Βουλή επανέλαβε αυτό που είχε πει παλαιότερα για τον Γρίβα «κάποιος που έχει ανθρώπους που δολοφονούν όσους δεν πίστευαν στα ίδια ιδεώδη μαζί του, είναι δολοφόνος».
Αυτά έλεγε τότε ανεξάρτητα με το αν οι παραταξιακές και προσωπικές του σκοπιμότητες τον υποχρέωσαν μετά το θάνατο του Γρίβα να τον ανακηρύξει σε άξιο τέκνο της πατρίδας.
Θα θυμίσουμε τα λόγια του τομεάρχη της ΕΟΚΑ, Φ. Παπαφώτη, ο οποίος δήλωσε για τη δολοφονία του Μένοικου: «Διέταξα την οργάνωση να συλλάβει τον Μένοικο να τον ακινητοποιήσει σε μια πλατεία του Λευκονοίκου να καλέσει το λαό να συγκεντρωθεί στην πλατεία και αφού καταγγείλει την αντιεθνική συμπεριφορά του, να τον αφήσει ελεύθερο να πάει στο χωριό του. Η διαταγή εκτελέστηκε από τους αγωνιστές όπως ακριβώς δόθηκε. Ατυχώς ο Σάββας Μένοικος δεν άντεξε τις αποδοκιμασίες του λαού και πέθανε από συγκοπή καρδίας». Ας μην ξεχνούμε και δηλώσεις του πριν μερικά χρόνια ότι αν είχε την ευκαιρία θα διέτασσε ξανά τις ίδιες δολοφονίες. Σ’ αυτό τον άνθρωπο δυστυχώς η πρεσβεία της Κύπρου στην Αθήνα άνοιξε τις πόρτες της για να τιμηθεί.
Αυτά γίνονται σε μια ακόμα προσπάθεια να ξεπλύνει η δεξιά τη ντροπή της για τα πολιτικά εγκλήματα του παρελθόντος. Ποιος είχε αναγάγει τον κάθε Παπαφώτη σε δικαστή; Ποιος είχε αποφασίσει ότι μπορούσε ο κάθε Παπαφώτης να δένει ανθρώπους πάνω σε δέντρα και να τους δολοφονεί;
Ότι και να λέει ο Παπαφώτης, όσο και αν προσπαθούν να ωραιοποιήσουν τα πράγματα, ο Σάββας Μένοικος δολοφονήθηκε και μάλιστα με αγριότητα και μίσος. Τον συνέλαβαν ένοπλοι, τον έδεσαν στον ευκάλυπτο της εκκλησίας και φώναζαν με τηλεβόα σε όλους για να περάσουν και να τον φτύσουν.
Παρόμοια μοίρα επεφύλαξαν σε όλους τους αριστερούς που δολοφονήθηκαν για τα φρονήματα τους το 1955-1959. Η ρετσινιά του «αριστερού προδότη» ήταν το αναγκαίο επιχείρημα ώστε να μπορέσουν οι μασκοφόροι να υλοποιήσουν τις διαταγές του Γρίβα που στόχευαν στην αποδυνάμωση του ΑΚΕΛ. Το 1958, τη χρονιά που το όργιο των πολιτικών δολοφονιών βρισκόταν στο αποκορύφωμα του, ο Γρίβας σε επιστολή του προς το Μακάριο έγραφε «θα βάλω χέρι αλύπητα και στους κομμουνιστάς προδότας και θα αρχίσω ανοικτό πόλεμο εναντίον των…». Έτσι κι έγινε. Τον ίδιο χρόνο έπεφτε νεκρός ο Ηλίας Ττοφαρής στο μικρό καφενείο του πατέρα του, πυροβολημένος πισώπλατα. Το ίδιο και ο Μιχάλης Πέτρου. Για τον ίδιο λόγο δολοφονήθηκε ο Δημήτρης Γιασεμή. Ο Αντρέας Σακκάς, πάνω στον οποίο μάλιστα οι άνανδροι δολοφόνοι άφησαν και σημείωμα με την επιγραφή «ήταν προδότης». Με ξυλοκόπημα μέχρι θανάτου σκότωσαν και τον Παναγιώτη Στυλιανού. Εν ψυχρώ πυροβόλησαν και σκότωσαν το Νικόδημο Ιωάννου, τη Μαρία Χαρίτου και τη Δεσπούλλα Κατσούρη, μόλις 13 χρόνων καθώς και πολλούς άλλους ανθρώπους του Λαϊκού Κινήματος.
Μακρύς ο κατάλογος αυτών που μαρτύρησαν για την Αριστερά. Οι δολοφονίες είχαν τέτοια ένταση, τέτοια συχνότητα και τόση αγριότητα που το Κόμμα μας θα ήταν απόλυτα δικαιολογημένο αν απαντούσε με το ίδιο νόμισμα. Ο Εζεκίας Παπαϊωάννου αναφέρει στην αυτοβιογραφία του «η μεγαλύτερη δοκιμασία της ζωής μου ήταν όταν η ΕΟΚΑ σκότωνε αριστερούς με τη ρετσινιά του «προδότη» και οι δικοί μας ήθελαν να απαντήσουν σ’ αυτά τα εγκλήματα με το ίδιο νόμισμα. Για ολόκληρη την ηγεσία του ΑΚΕΛ ήταν μια πολύ σκληρή δοκιμασία. Να ενδώσει στην πίεση των κομματικών μελών και οπαδών του Κόμματος και ν’ απαντήσει με το ίδιο νόμισμα ή να περιοριστεί σε μαζικές καταδίκες και διαμαρτυρίες για τα φρικτά εγκλήματα που διαπράττονταν; Η ηγεσία του ΑΚΕΛ δεν ενέδωσε. Έθεσε πάνω από όλα τα συμφέροντα του λαού και του τόπου κι αρνήθηκε επίμονα να οδηγήσει τα πράγματα σε ένα αριστερό εμφύλιο πόλεμο. Θυμάμαι μια νύκτα που μερικοί αριστεροί ήρθαν στο σπίτι μου τρομερά θυμωμένοι και μου είπαν «αν δεν μας αφήσεις να απαντήσουμε θα σκοτώσουμε εσένα». «Προτιμώ απάντησα να σκοτώσετε εμένα παρά να κλάψουν χιλιάδες μάνες και παιδιά». Το ΑΚΕΛ απάντησε στις δολοφονίες με μαζικές πολιτικές κινητοποιήσεις, στις οποίες η συντριπτική πλειοψηφία του λαού καταδίκαζε έντονα την εγκληματική δράση του Γρίβα και των μασκοφόρων του. Ανάλογη στάση τηρούν και σήμερα έναντι στο ΑΚΕΛ. Στην αδυναμία τους να δικαιολογήσουν τη στάση τους στο Κυπριακό, στην αδυναμία τους να δικαιολογήσουν αντιφάσεις, ασυνέπεια και παλινδρομήσεις επιτίθενται ενάντια στο Κόμμα μας που γι’ ακόμα μια φορά τηρεί πατριωτική, υπεύθυνη και σοβαρή στάση. Αυτό τους ενοχλεί γιατί γνωρίζουν ότι όσο και να υποσκάπτουν και να λοιδωρούν το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται ποτέ να το απαξιώσουν στη συνείδηση του Κυπριακού λαού. Ότι η ρετσινιά θα είναι πρόσκαιρη και παροδική. Ότι η ίδια η ζωή θα επιβεβαιώνει πάντα την ορθότητα των θέσεων του ΑΚΕΛ τους δικούς τους τυχοδιωκτισμούς.
Τον Απρίλιο του 1955 ο Γρίβας έγραφε στο ημερολόγιο του ότι αν το ΑΚΕΛ αναμιγνυόταν στα της ΕΟΚΑ «θα έπεφτε λεπίδι». Οι λόγοι γι’ αυτή τη στάση ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν το αντικομμουνιστικό μένος του Γρίβα. Ο δεύτερος ήταν η ίδια η επιρροή του ΑΚΕΛ, του πιο μαζικού και οργανωμένου πολιτικού κόμματος της Κύπρου. Το ΑΚΕΛ έπρεπε να εξαλειφθεί ώστε να μην έχει ρόλο και λόγο στην πολιτική ζωή του τόπου την επόμενη μέρα του αντιαποικιακού αγώνα. Την ίδια αντίληψη συμμερίζονταν και οι βρετανοί, οι οποίοι πίστευαν ότι το ΑΚΕΛ ήταν η μόνη παραφωνία στη διακυβέρνηση που είχαν επιβάλει.
Η σύγχρονη ιστορία του τόπου επιβεβαιώνει ότι δεν μπορούσε να βρεθεί ιδανικότερος σύμμαχος τότε για τον ιμπεριαλισμό από τον Γρίβα. Τόσο πριν από το 1960 αλλά και μετά. Το 1964 οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν εκπονήσει το διχοτομικό σχέδιο Άτσεσον. Όπως ο Σπ. Παπαγεωργίου αναφέρει στο βιβλίο του «Μακάριος Δια πυρός και σιδήρου» , ο Γρίβας είχε αναλάβει την προώθηση του σχεδίου. Λίγο πριν το 1974, οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν αποφασίσει ότι ο Μακάριος έπρεπε να εξαφανιστεί από το σκηνικό προκειμένου να δέσουν την Κύπρο στο άρμα των συμφερόντων τους. Και πάλι βρήκαν στο Γρίβα, στην ΕΟΚΑ Β΄ και την Χούντα πολύτιμους συνεργάτες.
Είναι πολλοί που μέχρι σήμερα μιλούν για τη δήθεν προδοτική ή αντεθνική στάση του ΑΚΕΛ στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Διαφωνήσαμε με την τακτική του ένοπλου αγώνα και δικαιωθήκαμε πλήρως από την ίδια την ιστορία. Τιμήσαμε και τιμούμε τον ηρωισμό των αγνών αγωνιστών που θυσιάστηκαν στο βωμό του αγώνα της ΕΟΚΑ. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα από τις αποφάσεις του 9ου Συνεδρίου του ΑΚΕΛ, τον Σεπτέμβριο του 1959 που αναφέρει ότι αποτίουμε φόρο τιμής «σ΄ όλους τους τίμιους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους ολοκαύτωμα στον αγώνα για την αυτοδιάθεση». Ο αντιαποικιακός αγώνας δεν έπρεπε να γίνει ερήμην των τουρκοκυπρίων. Εμείς επιμέναμε ότι έπρεπε να κινητοποιήσουμε το σύνολο του κυπριακού λαού σε πολιτικό και όχι σε ένοπλο αγώνα, σε συνδυασμό με σωστή διεθνοποίηση του Κυπριακού. Δυστυχώς για την Κύπρο, δεν εισακουστήκαμε.
Ανασκοπώντας το χθες, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον παραλληλισμό με το σήμερα.
Για δεκαετίες ολόκληρες το πλαίσιο που δίχαζε το λαό μας βασιζόταν στην αντίληψη πως στην Κύπρο υπάρχουν δύο ξεχωριστά σύνολα. Αυτή την αντίληψη τολμήσαμε ως ΑΚΕΛ να την αμφισβητήσουμε. Μιλήσαμε για το λαό της Κύπρου, που τον γέννησε η ίδια μάνα γη κι ας έχει διαφορετική γλώσσα και θρησκεία. Τολμήσαμε να βάλουμε στο τραπέζι προτάσεις που γκρεμίζουν τα διαχωριστικά τείχη στη βάση της εθνοτικής καταγωγής. Που καθιστούν την αντιπαράθεση πολιτική, ταξική και όχι εθνοτική. Που καθιστούν την επανενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία το κοινό σπίτι ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων.
Όλοι θυμόμαστε πόσο έντονα και πόσο χυδαία πολεμήθηκε ο σ. Δ. Χριστόφιας και το ΑΚΕΛ επειδή τόλμησαν να καταθέσουν αυτές τις θέσεις ως προτάσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Όλοι θυμόμαστε ότι δεχθήκαμε πρωτόγνωρη επίθεση με πρωταγωνιστή τον κ. Αναστασιάδη και όλες τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις. Η επίθεση τους είχε στην ουσία της τη βαθιά ιδεολογική θέση πως «είναι καλύτερα να μείνουμε έτσι με ένα κράτος μισό, αλλά να είναι αμιγώς ελληνικό» και πως «η Αριστερά θέλει να μας τουρκοποιήσει». Δεν θα πάψουμε να επαναλαμβάνουμε: η τουρκοποίηση μάς απειλεί όχι επειδή επιμένουμε σε ομοσπονδιακή λύση και στις προτάσεις που καταθέσαμε, αλλά μόνο αν επιχειρήσουμε να τα εγκαταλείψουμε όλα αυτά. Οι πρόσφατες εξελίξεις με την απαίτηση της Τουρκίας για λύση δύο κρατών δυστυχώς δικαιώνει κι αυτή μας τη θέση.
Αντέξαμε τον πόλεμο. Σηκώσαμε το βάρος της επίθεσης που δεχθήκαμε. Αντέξαμε το πολιτικό κόστος. Γνωρίζαμε και επιμένουμε και σήμερα ότι αυτές μας οι θέσεις είναι ρεαλιστικές, λειτουργικές και συνενωτικές. Δεν πρόκειται να μετακινηθούμε από αυτές επειδή ο κ. Αναστασιάδης παλινωδεί και αντιφάσκει. Ούτε πρόκειται να μετακινηθούμε από αυτές τις θέσεις επειδή ο κ. Αναστασιάδης αποφάσισε να θυσιάσει το Κυπριακό στις όποιες σκοπιμότητες ή επειδή επιστρατεύει την επικοινωνιακή του υπεροπλία για να κατηγορήσει το ΑΚΕΛ ότι δήθεν «υιοθετεί τουρκικές θέσεις». Τις τουρκικές θέσεις τις εξυπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτοί που αφήνουν τον χρόνο να περνά και την κατοχή να εδραιώνεται μέρα με τη μέρα.
Μας κατηγορεί ο κ. Αναστασιάδης ότι εμείς ενισχύουμε την τουρκική αδιαλλαξία. Αν μελετούσε λίγο την ιστορία του Κυπριακού, θα θυμόταν ότι για το ίδιο ακριβώς πράγμα κατηγόρησε ο Ραουφ Ντενκτάς τον Οζγκέρ Οζγκιούρ. Τότε, το 1990, ο Ντενκτάς που όλοι ξέρουμε ότι είχε στόχο τη διχοτόμηση, κατηγορούσε τον Οζγκιούρ ότι εξυπηρετούσε την αδιαλλαξία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Και γιατί; Γιατί ο Οζγκιούρ αντιδρούσε στην θέση του Ντενκτάς για κατοχύρωση χωριστού δικαιώματος αυτοδιάθεσης. Ας κάνουμε όλοι τις αντιστοιχίες και τις αναλογίες με το σήμερα.
Τις τουρκικές θέσεις τις εξυπηρετούν αυτοί που συνειδητά ή ασυνείδητα, ανοιχτά ή παρασκηνιακά, ανοίγουν το δρόμο για λύση δύο κρατών˙ για τη διχοτόμηση της Κύπρου. Η Τουρκία με συνέπεια εδώ και δεκαετίες αναπτύσσει πολιτικές που εμβαθύνουν την εξάρτηση της Τουρκοκυπριακής κοινότητας από την Άγκυρα και την αποδυναμώνουν. Προώθησε την οικονομική ενσωμάτωση των κατεχομένων μέσω χρηματοδοτήσεων στον κατασκευαστικό και τουριστικό τομέα και όχι μόνο. Επιδιώκει σταθερά παρέμβαση στα κατεχόμενα. Επιχειρεί να καλλιεργήσει τη θρησκεία ως μέσο άσκησης μεγαλύτερου ελέγχου στην κοινωνία. Μια μερίδα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα αντιστέκεται σε όλα αυτά. Όμως δεν θα αντέξει για πάντα μια μικρή κοινότητα να τα βάζει με την ισχυρή Τουρκία. Αν δεν το κατανοήσει έγκαιρα αυτό η δεξιά στην ελληνοκυπριακή κοινότητα αυτή τη φορά θα πληγώσει ανεπανόρθωτα την Κύπρο.
Το αίμα που χύθηκε σε αυτό τον τόπο θα δικαιωθεί μόνο αν καταφέρουμε να τον επανενώσουμε. Μόνο αν ανατρέψουμε τα δεδομένα που προκάλεσε η τουρκική κατοχή. Μόνο αν καταφέρουμε να φτάσουμε σε λύση που να δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας για το σύνολο του λαού. Λύση που θα επανενώνει το νησί στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου και θα δημιουργεί συνθήκες προόδου και ευημερίας για όλους. Αυτός είναι και αυτός πρέπει να παραμείνει ο κοινός στόχος της πάλης των προοδευτικών και φιλειρηνικών ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων.
Ως ΑΚΕΛ επιμένουμε σταθερά στη στρατηγική και στο πλαίσιο λύσης που έχει συμφωνηθεί από το 1977. Στο πλαίσιο λύσης που συμπεριλαμβάνεται σε όλες τις αποφάσεις του ΟΗΕ και άλλων διεθνών οργανισμών. Λύση που θα αποστρατιωτικοποιεί την Κύπρο και θα αποκλείει επεμβάσεις και εγγυήσεις από ξένες δυνάμεις. Λύση που θα επανενώνει το έδαφος, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία. Λύση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή περιγράφεται στα κείμενα των Ηνωμένων Εθνών. Λύση που θα οδηγεί σε ενωμένο κράτος, που θα είναι συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ένα κράτος με μία κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια.
Φαζίλ Οντέρ, Αχμέτ Γιαχγιά, Αχμέτ Ιμπραήμ, Αϊχάν Χικμέτ, Αχμέτ Γκιουρκάν, Ντερβίς Αλί Καβάζογλου. Σάββας Μένοικος, Μιχάλης Πέτρου, Ηλίας Ττοφαρής, Ανδρέας Σακκάς, Κώστας Μισιαούλης και πολλοί άλλοι. Κάθε φορά που επικρατούσαν οι δογματισμοί, οι ιδεοληψίες και ο φανατισμός, πρώτα πλήρωνε το τίμημα με τόνους λάσπης ακόμα και με αίμα η Αριστερά και έπειτα ολόκληρη η Κύπρος. Και τους λόγους τους εξήγησε γλαφυρά ο αείμνηστος Ρολάνδος Κατσιαούνης: «Η Αριστερά ήταν η ίδια θύμα των εξτρεμιστικών ομάδων. Επεδίωξε να προστατεύσει την Κυπριακή Δημοκρατία θεωρώντας ταυτόχρονα τους Τουρκοκύπριους ως δικαιούχους πολίτες της. Ευθύνες υπάρχουν, αλλά δεν είναι συλλογικές, βαρύνουν αυτούς που φωνασκούν και τους πολιτικούς τους προγόνους, ότι θα αλλάξει η ιστορία που επινόησαν οι ίδιοι. Η νοοτροπία αυτών των ανθρώπων ήταν και παραμένει ότι η Κύπρος είναι ελληνική και οι Τουρκοκύπριοι παρείσακτοι. Αυτή η τοποθέτηση είναι λανθασμένη. Η Κύπρος είναι πατρίδα κοινή, δεν ανήκει μόνο στην ελληνική κοινότητα έστω κι αν είναι η πλειοψηφία, η Κύπρος ανήκει στο λαό της… Αυτός ο λαός πρέπει να βρει την εσωτερική του ειρήνη και να αποφασίσει το μέλλον του».
Πρέπει λοιπόν να αποφασίσουμε για το μέλλον μας. Να αποφασίσουμε εμείς για εμάς. Πρέπει να αποφασίσουμε για την επόμενη μέρα, για το πώς θέλουμε την Κύπρο του αύριο. Πρέπει να αποφασίσουμε για το αύριο της ειρήνης, της προόδου και της ευημερίας του τόπου μας. Έτσι θα τιμήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τη μνήμη των θυμάτων των πολιτικών δολοφονιών που πλήγωσαν βαριά το λαό μας αλλά και όλων όσοι θυσίασαν τη ζωή τους για την αξιοπρέπεια και την ελευθερία της Κύπρου.
Το αίμα μπορεί να στέγνωσε πάνω στα ματωμένα πουκάμισα. Το βάρος της δικαίωσης των συντρόφων μας το σηκώνουμε όλοι εμείς, με σεμνή περηφάνια, όπως έγραψε ο ποιητής. Το βάρος να παραδώσουμε στα παιδιά τους και στα παιδιά των παιδιών τους μια Κύπρο όπως την ονειρεύτηκαν: επανενωμένη, ελεύθερη από άκρη σε άκρη, γεμάτη από τα λάβαρα της ειρήνης και της πάλης για κοινωνική δικαιοσύνη.
