Ομιλία Γενικού Γραμματέα ΚΕ ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στην εκδήλωση για την απόφαση της 16ης Ιουνίου 1943
Πέμπτη 16 Ιουνίου 2022 και ώρα 19:00, Πλατεία Ηρώων Λεμεσός
Από αυτή εδώ την ιστορική πλατεία, τιμούμε σήμερα τους παρόντες και τους απόντες. Όσους έπεσαν στα μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και όσους μας άφησαν στην πορεία. Για εμάς όλοι τους θα παραμείνουν αιώνια παρόντες και θα τους είμαστε για πάντα ευγνώμονες γιατί συνέβαλαν να σωθεί η ανθρωπότητα από το τέρας του φασισμού.
Η σημερινή επέτειος δεν αποτελεί μόνο φόρο τιμής γι’ αυτούς που ανταποκρίθηκαν και όλους όσοι πολέμησαν τον φασισμό. Είναι και φόρος τιμής για την τότε ηγεσία του ΑΚΕΛ που πήρε αυτή τη σημαντική πρωτοβουλία η οποία αποτέλεσε έκφραση και επιβεβαίωση του αντιφασιστικού χαρακτήρα του Κόμματος. Ένα Κόμμα που έχει σε κεντρική θέση τον αγώνα για την κατίσχυση των πανανθρώπινων ιδανικών της δημοκρατίας και της ελευθερίας.
Με την απόφαση της 16 Ιουνίου 1943, το ΑΚΕΛ κάλεσε τα μέλη του να στρατευτούν εθελοντικά στον μεγάλο πόλεμο ενάντια στον χιτλεροφασισμό. Μια απόφαση που αποτελεί ένα από τους κορυφαίους σταθμούς στην Ιστορία του ΑΚΕΛ αλλά και της Κύπρου.
Από την ίδρυσή του, στις 14 Απριλίου του 1941 το Κόμμα έθεσε ως προτεραιότητα και διέθεσε όλες του τις δυνάμεις στον αγώνα ενάντια στο φασισμό. Με την ίδρυσή του το ΑΚΕΛ άρχισε να οργανώνει αντιφασιστικές επιτροπές σε ολόκληρη την Κύπρο για να κινητοποιήσει τον λαό ενάντια στο μισαλλόδοξο ιδεολόγημα του φασισμού. Διαμόρφωνε υπομνήματα και τα υπέβαλλε προς την αποικιακή κυβέρνηση για το πώς θα μπορούσε η Κύπρος να συμβάλει στον αντιφασιστικό αγώνα.
Το ΑΚΕΛ ενέπνευσε, οργάνωσε και καθοδήγησε την αντιφασιστική πάλη. Τη συνέδεσε με την ανάγκη της ανθρωπότητας για ειρήνη, πρόοδο, ευημερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο δρόμος που χάραξε η Αριστερά κάθε άλλο παρά ρόδινος ήταν. Σε κάθε βήμα εύρισκε εμπόδια. Συναντούσε την καχυποψία των Άγγλων αποικιοκρατών και των ντόπιων συνεργατών τους. Αυτό όμως δεν έκαμψε την αποφασιστικότητα των ΑΚΕΛιστών που συνέχιζαν την προσπάθεια.
Η απόφαση της 16ης του Ιούνη αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από τα μέλη του Κόμματος. Μόλις σε 12 μέρες μετά το κάλεσμα της Κ.Ε., στην παγκύπρια συνδιάσκεψη του ΑΚΕΛ που πραγματοποιήθηκε στο Ριάλτο, ο κατάλογος των ΑΚΕΛιστών εθελοντών έφτασε τα 731 άτομα. Πρώτοι από όλους τα μέλη της ηγεσίας του Κόμματος. Έντεκα από τα δεκαεπτά μέλη της Κ.Ε., μαζί με τους υπόλοιπους εθελοντές, ανταποκρίθηκαν στο αντιφασιστικό κάλεσμα, δήλωσαν την ετοιμότητά τους να καταταχθούν στο Κυπριακό Σύνταγμα και μετέβηκαν στο στρατόπεδο των Πολεμιδιών για εκπαίδευση.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Πολεμιστών Β’ ΠΠ, κατατάχθηκαν συνολικά πάνω από είκοσι πέντε χιλιάδες Κύπριοι, όχι μόνο Ελληνοκύπριοι αλλά και Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι. Μέσα σε κλίμα ενότητας και αδελφοσύνης υπηρέτησαν στον αγώνα της δημοκρατικής ανθρωπότητας ενάντια στον φασισμό.
Είμαστε πολύ περήφανοι που το ΑΚΕΛ είχε τη δική του συμβολή στη μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών. Είμαστε περήφανοι που η μικρή μας πατρίδα έχει τη δική της τεράστια συμβολή στη συντριβή του χιτλεροφασισμού. Τιμούμε τους χιλιάδες Κύπριους που ρίχτηκαν στον πόλεμο από όπου κι αν κλήθηκαν να υπηρετήσουν. Είτε στην άμυνα της Κύπρου, είτε στα διάφορα μέτωπα του πολέμου στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Β. Αφρική. Τιμούμε αυτούς που αγωνίστηκαν και προπαντός αυτούς που θυσίασαν τη ζωή τους.
Παράλληλα με την αντιφασιστική τους δράση, κυρίως μέσα από τις γραμμές του Κυπριακού Συντάγματος, οι ΑΚΕΛιστές πρωτοστάτησαν για να έχουν οι Κύπριοι στρατιώτες αξιοπρεπή αντιμετώπιση από τους ανωτέρους τους. Για να τυγχάνουν καλύτερης μεταχείρισης και αναγνώρισης για την προσπάθειά τους. Ανέλαβαν επίσης πρωτοβουλίες για οργάνωση, επιμόρφωση και ψυχαγωγία των στρατιωτών. Με αυτό τον τρόπο οι ΑΚΕΛιστές κράτησαν ψηλά το ηθικό των στρατιωτών και, την ίδια ώρα, δημιούργησαν μια ισχυρή κομματική βάση η οποία αποδείχθηκε πολύ χρήσιμη για τους πολιτικούς και ταξικούς αγώνες που ακολούθησαν στην Κύπρο μετά τη λήξη του Πολέμου.
Η απόφαση της 16ης Ιουνίου 1943 αποτελεί επιβεβαίωση της διεθνιστικής και ταυτόχρονα της πατριωτικής στάσης του ΑΚΕΛ. Διεθνιστική γιατί ένωσε τη φωνή του στον παγκόσμιο αγώνα ενάντια στο τέρας του φασισμού. Πατριωτική γιατί συνέδεσε αυτόν τον αγώνα με την πάλη του κυπριακού λαού για αποτίναξη της αποικιοκρατίας και για απόκτηση της ελευθερίας του.
Αυτή τη στάση οι ΑΚΕΛιστές την ακολούθησαν με συνέπεια και μετά το τέλος του μεγάλου πολέμου. Την πάλη ενάντια στον φασισμό τη διαδέχθηκε ο αγώνας για αποστράτευση. Η άρνηση των Άγγλων να αποστρατεύσουν τους Κύπριους εθελοντές γιατί ήθελαν να τους χρησιμοποιήσουν στους αποικιακούς τους πολέμους, βρήκε τη σθεναρή αντίσταση της Αριστεράς η οποία οργάνωσε το κίνημα για την αποστράτευση.
Παρά τις φυλακίσεις εκατοντάδων συντρόφων μας σε στρατόπεδα συγκέντρωσης της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής, παρά την άγρια καταστολή των κινητοποιήσεων, ο αγώνας για αποστράτευση γιγαντώθηκε και τελικά πέτυχε. Οι Κύπριοι αντιφασίστες αγωνιστές κατάφεραν να μην γίνουν πιόνια στους άνομους σχεδιασμούς των Βρετανών αποικιοκρατών και επέστρεψαν πίσω στην πατρίδα.
Συντρόφισσες – σύντροφοι,
Φίλες και φίλοι,
Η επέτειος της 16ης Ιουνίου, και γενικότερα η πάλη ενάντια στον φασισμό, υπενθυμίζει και αναδεικνύει μια πολύ μεγάλη και επίκαιρη ιστορική αλήθεια: ότι ο φασισμός δεν αποτελεί μια άλλη άποψη μέσα στη δημοκρατία. Ότι ο φασισμός δεν μπορεί να χωρέσει μέσα στη δημοκρατία. Ο φασισμός είναι απέναντι από αυτή, την αντιμάχεται και την καταστρέφει.
Αυτό χρειάζεται συνεχώς να το φρεσκάρουμε στο μυαλό μας επειδή τα τελευταία χρόνια ο φασισμός επανέρχεται στο πολιτικό προσκήνιο με βασικό φορέα την ακροδεξιά. Η τροφή του παραμένει η ίδια. Η φτώχεια και η εξαθλίωση των μαζών. Ο τροφοδότης του και πάλι ο ίδιος. Οι πολιτικές που γεννούν τη φτώχεια και την εξαθλίωση.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ο φασισμός επανήλθε και απειλεί ξανά την ανθρωπότητα. Έχει να κάνει με την ένταση των αντιλαϊκών πολιτικών. Με την ένταση των πολιτικών επαναδιαμοιρασμού των ζωνών επιρροής και του επανασχεδιασμού των συνόρων. Έχει να κάνει με την άνοδο του εθνικισμού, του ρατσισμού, του λαϊκισμού που αποτελούν συστατικά χαρακτηριστικά του φασισμού.
Η επάνοδος του φασισμού και του νεοφασισμού στο ιστορικό προσκήνιο διευκολύνεται από το γεγονός ότι η Δεξιά τη χρησιμοποιεί ως εφεδρεία για να ανατροφοδοτεί τις πολιτικές της και να διατηρεί την εξουσία της. Τα παραδείγματα είναι πολλά και δυστυχώς τέτοια έχουμε και στη χώρα μας. Οι δικοί μας κυβερνώντες συχνά ψαρεύουν στα θολά νερά της ακροδεξιάς, δανείζονται τη ρητορική της και συχνά χρησιμοποιούν τις ψήφους της για να βρίσκονται στην εξουσία και να περνούν τις πολιτικές τους.
Εμείς με συνέπεια συνεχίζουμε να στεκόμαστε απέναντι στην Ακροδεξιά υπερασπιζόμενοι τον άνθρωπο, τις αρχές, τις αξίες, τα ιδανικά και τα δικαιώματά του.
Το διακύβευμα παραμένει και σήμερα το ίδιο: Να υπερασπιστούμε τον άνθρωπο από τα μισάνθρωπα ιδεολογήματα. Να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για τη δικαίωση του τόπου και την πρόοδο του λαού μας.
Τα διακυβεύματα δεν εξαντλούνται μόνο σ’ αυτά. Επεκτείνονται και σε άλλα σημαντικά θέματα τα οποία διαμορφώνουν και καθορίζουν την πορεία του τόπου μας.
Η Κύπρος και ο λαός της βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με πολλά και σοβαρά αδιέξοδα. Αδιέξοδα που στην πλειοψηφία τους προκλήθηκαν από τη δεκαετή διακυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ και τις πολιτικές που εφαρμόζουν. Πολιτικές, οι οποίες δεν χαρακτηρίζονται από ευαισθησία για τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Πολιτικές οι οποίες πρωτίστως εξυπηρετούν τα μεγάλα συμφέροντα, τα κατεστημένα και το πρόσκαιρο κέρδος.
Πολιτικές οι οποίες αντί να εξασφαλίζουν και να επενδύουν στο μέλλον, το υποθηκεύουν, υποθηκεύοντας μαζί και το μέλλον των παιδιών μας.
Είναι έτσι που οι κοινωνικές ανισότητες μεγεθύνονται και δεκάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας παραμένουν εκτεθειμένοι και δυστυχούν κάτω από το βάρος της καλπάζουσας ακρίβειας.
Είναι έτσι που η χώρα μας εξευτελίζεται διεθνώς από την απογείωση της διαφθοράς.
Είναι έτσι που το περιβάλλον υποβαθμίζεται στο βωμό των μεγάλων συμφερόντων.
Την εικόνα της καταθλιπτικής και επικίνδυνης κατάστασης συμπληρώνει το παρατεταμένο αδιέξοδο στο Κυπριακό που μας έχει φέρει ένα βήμα πριν την οριστική διχοτόμηση και τη μονιμοποίηση της παράνομης παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο. Οι προεκτάσεις της ντε φάκτο διχοτόμησης είναι πλέον πολύ ευδιάκριτες επί του εδάφους και δυστυχώς αποδεικνύουν αυτό για το οποίο για δεκαετίες αναδεικνύει το ΑΚΕΛ. Ότι η διχοτόμηση αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αποτελεί συνεχή απειλή για την επιβίωση του λαού μας και ιδιαίτερα των Τουρκοκυπρίων. Ενόσω συνεχίζεται η ντε φάκτο κατοχή και διαίρεση καμία κατάκτηση και κανένα δικαίωμα δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο. Το μέλλον της πατρίδας μας και του λαού μας είναι συνεχώς υπό αμφισβήτηση.
Η ανάγκη για να υπάρξει αλλαγή πορείας στον τόπο φωνάζει από παντού. Ο κατήφορος πρέπει να τερματιστεί. Η μιζέρια και η απαισιοδοξία πρέπει να τελειώσουν. Τα αδιέξοδα πρέπει να δώσουν τη θέση τους στην προοπτική και στην αισιοδοξία.
Το αύριο της πατρίδας μας μπορεί να διασφαλιστεί με την προοδευτική αλλαγή. Τη χρειάζεται η Κύπρος μας. Τη χρειάζεται ο λαός μας. Γι’ αυτή εργαζόμαστε. Αυτή θα φέρουμε εκλέγοντας στο ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας τον ανεξάρτητο υποψήφιο Ανδρέα Μαυρογιάννη. Έναν άνθρωπο που έχει τις γνώσεις, τις εμπειρίες, την ευαισθησία και την εντιμότητα, που διαθέτει τις σχέσεις και το κύρος στο διεθνές πεδίο, για να ηγηθεί της προσπάθειας να βγάλουμε την Κύπρο από τα αδιέξοδα και να τη βάλουμε ξανά στον δρόμο της μόνιμης ειρήνης, της προόδου και της προκοπής.
Σ’ αυτή την προσπάθεια ενώνουμε τις δυνάμεις μας και ξανά υπηρετούμε με ανιδιοτέλεια και ειλικρίνεια τον τόπο μας. Χωρίς μεγάλα και παραπλανητικά λόγια, χωρίς κούφια άνευ σημασίας συνθήματα. Ο τόπος μας έχει ανάγκη από έργα και πολιτικές που εξυπηρετούν τους πολλούς. Από συνθήματα, οβιδιακές μεταμορφώσεις και ανέξοδα «δεσμεύομαι» ο λαός μας έχει τραυματικές και πικρές εμπειρίες.
Από τον Φεβρουαρίου ανοίγουμε μια νέα ελπιδοφόρα σελίδα για τον τόπο μας. Και σ’ αυτό το ιστορικό καθήκον και πάλι το ΑΚΕΛ μπαίνει μπροστά. Όπως έκανε πολλές φορές στην Ιστορία. Όπως έκανε και τότε που ο φασισμός απειλούσε την ανθρωπότητα.
Ζήτω η Κύπρος μας!
