Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου στο Εθνικό Μνημόσυνο πεσόντων Πωμού

Κυριακή, 27 Αυγούστου 2023 | Εκκλησία Αγ. Ευψυχίου, Πωμός

 

Είμαστε σήμερα εδώ για να κάνουμε αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως Πολιτεία και ως κοινωνία.

Να τιμούμε τη μνήμη των ηρώων της πατρίδας μας. Γι’ αυτό είμαστε σήμερα εδώ. Για να τιμήσουμε τους ήρωες της κοινότητας Πωμού, η οποία πλήρωσε βαρύ τίμημα στους διάφορους αγώνες για τη χώρα μας αλλά και γενικότερα, για την ανθρωπότητα. Ναι, την ανθρωπότητα, αφού ο Σάββας Αντωνίου Κάζαλης και ο Πρόδρομος Χριστοφή Τσαούση, των οποίων τιμούμε σήμερα τη μνήμη έπεσαν στα πεδία των μαχών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στον αγώνα  ενάντια στο φασισμό. Ο ένας έπεσε στην Πελοπόννησο κι ο άλλος στην Κρήτη.

Τιμούμε τη μνήμη του Ανδρέα Ορφανίδη και του Χρύσανθου Διονυσίου, οι οποίοι έπεσαν κατά την περίοδο των διακοινοτικών συγκρούσεων του 1963 – 64. Ο Ανδρέας σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας στην Τηλλυρία την ώρα που προσπαθούσε μαζί με άλλους να σβήσει τη φωτιά που προκλήθηκε από βόμβες ναπάλμ.

Ο Χρύσανθος, ο οποίος ήταν στέλεχος των Λαϊκών Οργανώσεων εδώ στον Πωμό, επίσης σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια των τουρκικών βομβαρδισμών. Υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στον Λωρόβουνο.

Τιμούμε τη μνήμη του Σωτήρη Σπύρου που έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής το καλοκαίρι του 1974. Για σαράντα ολόκληρα χρόνια η τύχη του ήταν άγνωστη μέχρι που τα οστά του εντοπίστηκαν στον Κουτσοβέντη και ταυτοποιήθηκαν το 2014.

Τιμούμε τη μνήμη του Μιχαήλ Γεώργιου Παναγή που αν και μαθητής ακόμα, έτρεξε να βοηθήσει τους στρατιώτες κατά την πολιορκία του Τράχωνα τον Ιούλιο του 1974. Η τύχη του αγνοείτο μέχρι το 2017, οπότε και τα οστά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο.

Ο Μιχαήλ δεν είναι ο μοναδικός της κοινότητας του Πωμού που βρισκόταν στον κατάλογο των αγνοουμένων. Στον κατάλογο συνεχίζει να βρίσκεται ο ανθυπολοχαγός Παναγιώτης Παναγιώτου, του οποίου η τύχη ακόμα αγνοείται έστω κι αν πέρασε από τότε σχεδόν μισός αιώνας.

Το θέμα των αγνοουμένων είναι βαθιά ανθρωπιστικό και η επίλυσή του πρέπει να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά από τη λύση του Κυπριακού. Αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση της διακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων, Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων, με το πρόγραμμα εκταφών και ταυτοποιήσεων.

Χρειάζεται όμως να συνεχιστεί και να εντατικοποιηθεί η προσπάθεια και πρωτίστως επιβάλλεται η συνεργασία της Τουρκίας η οποία πρέπει να ανοίξει τα αρχεία του στρατού της και να παράσχει κάθε δυνατή πληροφορία.

Εμείς θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τον αγώνα των συγγενών των αγνοουμένων και να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν στο μέτρο των δικών μας δυνατοτήτων για να μπορέσουν όλοι να μάθουν τι απέγιναν τα προσφιλή τους πρόσωπα.

Αν σήμερα η Κύπρος μας είναι γεμάτη μνήματα ηρώων, είναι γιατί σε διάφορες φάσεις της Ιστορίας άνθρωποι απλοί, ανώνυμοι, άνθρωποι του λαού έβαλαν τη ζωή τους τροχοπέδη απέναντι σε άνομα και καταχθόνια σχέδια, απέναντι στον εχθρό, ντόπιο και ξένο. Έτσι μετατράπηκαν σε ήρωες από άνθρωποι της διπλανής πόρτας, οικογενειάρχες, νέοι άνθρωποι με όνειρα και δίψα για τις χαρές της ζωής.

Η μόνη πραγματική τιμή στη μνήμη όλων αυτών που θυσίασαν τη ζωή τους, είναι να καταφέρουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές μια Κύπρο ελεύθερη, χωρίς στρατούς και συρματοπλέγματα. Μια Κύπρο, χώρα ειρήνης, συνεργασίας και ευημερίας.

Το Κυπριακό πρόβλημα βρίσκεται σήμερα σε μια εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση. Κάθε μέρα που περνά η επιβίωση του λαού μας, Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων, στη γη που τους γέννησε απειλείται άμεσα. Απειλείται από το μακρύ χέρι της Άγκυρας που εποικίζει και τουρκοποιεί συνεχώς τα κατεχόμενα. Απειλείται από τον χρόνο που δίνει την ευκαιρία στην Τουρκία να εκμεταλλεύεται τη στασιμότητα στο Κυπριακό και να προωθεί απαράδεκτα διχοτομικά τετελεσμένα και τη λύση δύο κρατών.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση οφείλουμε να δούμε τα πράγματα καθαρά, ορθολογικά, πατριωτικά. Το δίλημμα που έχουμε μπροστά μας είναι είτε να προχωρήσουμε με συγκεκριμένα βήματα προς την επανέναρξη συνομιλιών με στόχο την εξεύρεση συνολικής λύσης, είτε να μας μείνει η διχοτόμηση της πατρίδας μας.

Το ΑΚΕΛ δεν πρόκειται ποτέ να συμβιβαστεί με τη διχοτόμηση. Δεν πρόκειται ποτέ να επιτρέψει να ολοκληρωθεί το έγκλημα που διαπράχθηκε σε βάρος της Κύπρου το 1974. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι αυτοί που διέταξαν το δίδυμο έγκλημα του πραξικοπήματος και της εισβολής επιδίωκαν τη διχοτόμηση της Κύπρου. Η θέση ότι μπορούμε να πετύχουμε άλλη καλύτερη λύση από αυτή που συμφωνήσαμε από το 1977 και επιβεβαιώσαμε μερικές φορές από τότε, δηλαδή τη λύση ΔΔΟ, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια ακριβώς εκεί που επιδιώκει η Τουρκία: στη διχοτόμηση, στην παράδοση της Κύπρου στην κατοχική δύναμη. Επιβάλλεται λοιπόν να παραμείνουμε συνεπείς σε ό,τι έχουμε συμφωνήσει.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,

Το μακροβιότερο αδιέξοδο από ποτέ που βιώνουμε από το 2017 μέχρι και σήμερα, εργαλειοποιείται από την τουρκική πλευρά η οποία προκαλεί συνεχώς νέα κατοχικά τετελεσμένα. Η παραβίαση του στάτους-κβο στην Πύλα είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτής της πολιτικής που ακολουθεί η τουρκική πλευρά. Η εν γένει συμπεριφορά και ενέργειές της προσθέτουν στις δυσκολίες που υπάρχουν για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων και επιτείνουν την απαισιοδοξία και την απογοήτευση ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους για τις προοπτικές επίτευξης λύσης.

Η απαισιοδοξία όμως δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην παραίτηση από τις προσπάθειες για λύση. Αντίθετα, οι δυσκολίες πρέπει ν’ ατσαλώσουν τη θέλησή μας για να σπάσουμε το αδιέξοδο, να λύσουμε το Κυπριακό και έτσι να τερματίσουμε την τουρκική κατοχή και να επανενώσουμε τον τόπο και τον λαό μας.

Για το πώς πρέπει να κινηθούμε ενόψει αυτής της κατάστασης, το ΑΚΕΛ έχει εδώ και καιρό καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση, η οποία περιλαμβάνει τρία βασικά βήματα: Το πρώτο βήμα είναι η συνέχιση των διαπραγματεύσεων από εκεί που διακόπηκαν το 2017 στη βάση του Πλαισίου Γκουτέρες, διαφυλάσσοντας όλες τις συγκλίσεις. Δεύτερο βήμα είναι η διαμόρφωση μιας θετικής ατζέντας σε σχέση με την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή κοινότητα με το θέμα της ενέργειας στο επίκεντρό της, δίχως ασφαλώς να παραβιάζουμε κόκκινες γραμμές. Τέλος, χρειάζεται να προωθηθούν και να εφαρμοστούν συγκεκριμένα μέτρα στήριξης της τουρκοκυπριακής κοινότητας από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Δεν ισχυριζόμαστε ότι τα όσα προτείνουμε θα οδηγήσουν απαραίτητα στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Θα βάλουν όμως πίεση στην Τουρκία και θα υποχρεωθεί να εκθέσει τις προθέσεις της έναντι της διεθνούς κοινότητας.

Το βασικό ζητούμενο αυτή την στιγμή είναι να πείσουμε ως ελληνοκυπριακή πλευρά τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ότι έχουμε την πολιτική βούληση να προχωρήσουμε όπως ο ίδιος ο Διεθνής Οργανισμός υποστηρίζει. Για να το πετύχουμε αυτό δεν πρέπει απλώς να περιμένουμε την ευκαιρία. Πρέπει να δημιουργήσουμε την ευκαιρία για να χτίσουμε δυναμική λύσης του Κυπριακού προβλήματος. Γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Όμως δεν υπάρχει άλλος δρόμος αν εννοούμε όσα λέμε, αν όντως θέλουμε να προχωρήσουμε για να καταφέρουμε ν’ απελευθερώσουμε και να επανενώσουμε τον τόπο μας.

Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,

Την ώρα που κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στη θυσία των ηρώων μας, οφείλουμε να έχουμε επίγνωση του δικού μας χρέους.

Έχουμε χρέος απέναντι σ’ αυτούς που έφυγαν αλλά και απέναντι στις επόμενες γενιές να βάλουμε τέλος στην τραγωδία που ζει ο τόπος μας.

Να συνεχίσουμε τις προσπάθειες μέχρι την πλήρη διερεύνηση και διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας.

Να επιδιώξουμε την επανέναρξη της προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού το συντομότερο δυνατό.

Να καταφέρουμε επιτέλους να στείλουμε τα διαχωριστικά συρματοπλέγματα στα μουσεία και στη θέση τους ν’ ανθίσει μια άλλη Κύπρος. Μια πατρίδα ελεύθερη που θα είναι γέφυρα ειρήνης για την περιοχή, που θ’ αναπτύσσεται και θα ευημερεί και θ’ αποτελεί παράδειγμα επίλυσης μιας σύγκρουσης που οδήγησε σε αρμονική συμβίωση.

Αυτή θα είναι η καλύτερη τιμή στη μνήμη των ηρώων μας.

Δόξα και Τιμή στους ήρωες μας.

Αιωνία η μνήμη αυτών που χάθηκαν.