Η συνομολόγηση Κοινής Διακήρυξης μετά από μια πορεία παλινδρομήσεων που διήρκησε σχεδόν πέντε μήνες οδηγεί σε επανέναρξη των διακοινοτικών διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που συνιστούν τον μόνο προσφερόμενο τρόπο για ανατροπή του σημερινού διχοτομικού στάτους κβο και για επίτευξη συνολικής λύσης του Κυπριακού στη βάση αρχών.

Το ΑΚΕΛ είχε προειδοποιήσει ευθύς εξαρχής ότι η όποια προσπάθεια για αποδέσμευση από τα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ και από επιτευχθείσες συγκλίσεις, ελέω μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων, θα μας οδηγούσε σε αχρείαστες περιπέτειες με αβέβαιη κατάληξη. Αυτή η πολιτική υποστηρίχθηκε από όλα τα άλλα κόμματα.

Οι εξελίξεις, δυστυχώς, μας έχουν δικαιώσει:

1. Στα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ γινόταν ρητή αναφορά σε μία και μόνη κυριαρχία. Στην πορεία συμφωνήθηκε ότι αυτή θα είναι αδιαίρετη και θα εκπηγάζει ισότιμα από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Στη Διακήρυξη γίνεται αναφορά σε μία και μόνη κυριαρχία, που καθορίζεται ως η κυριαρχία που απολαμβάνουν όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών υπό το Χάρτη των Η.Ε. και εκπηγάζει ισότιμα από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους.

Η απάλειψη του προσδιορισμού «αδιαίρετη», σε συνδυασμό με την προσθήκη ότι αυτή καθορίζεται ως η κυριαρχία που απολαμβάνουν όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών υπό το Χάρτη των Η.Ε., δεν αφήνει καμιά αμφιβολία ότι στη Διακήρυξη διασφαλίζεται η εξωτερική πτυχή της κυριαρχίας αλλά παραμένει ανοιχτό το θέμα της εσωτερικής διάστασης της κυριαρχίας.

2. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών Χριστόφια – Ταλάτ η θέση μας ήταν ότι δεν συζητούμε το  κατάλοιπο εξουσίας προτού συμφωνηθούν οι ομοσπονδιακές αρμοδιότητες. Στη Διακήρυξη παραχωρείται το κατάλοιπο στις συνιστώσες πολιτείες χωρίς δέσμευση για επαρκείς αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης. Αν αυτό συνδυαστεί με τη θέση του Προέδρου για αποκεντρωμένη ομοσπονδία, με την οποία εμείς διαφωνούμε, το πρόβλημα καθίσταται μεγαλύτερο από ότι δείχνει εκ πρώτης όψεως.

3. Η αναφορά σε συνιστώσες πολιτείες περιλαμβανόταν μεν και στα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ αλλά στην πορεία, όταν διαπιστώσαμε κακόπιστες ερμηνείες στην τουρκοκυπριακή πλευρά, διαφοροποιήθηκε στα έγγραφα συγκλίσεων/αποκλίσεων. Στα εν λόγω έγγραφα γίνεται λόγος για ομόσπονδες μονάδες.

Από τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι η Κοινή Διακήρυξη υστερεί σε συγκεκριμένα σημεία από τα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια – Ταλάτ και κυρίως στο ότι η μία και μόνη κυριαρχία διασφαλίζεται μόνο όσον αφορά στην εξωτερική της διάσταση. Εκ των πραγμάτων επιβεβαιώθηκε η θέση του ΑΚΕΛ ότι η αποδέσμευση από τα κοινά ανακοινωθέντα δεν θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα.

Το σημαντικό πλέον είναι, εφόσον αρχίσει η διαπραγματευτική διαδικασία, το πάθημα να γίνει μάθημα διότι αν απορριφθούν επιτευχθείσες συγκλίσεις θα έχουμε παρόμοια και χειρότερα αποτελέσματα. Είναι γι’ αυτό το λόγο που κρίνουμε θετική την αναφορά στη Διακήρυξη ότι όλα τα εκκρεμούντα θέματα θα είναι στο τραπέζι, που εξ αντικειμένου παραπέμπει σε συνέχιση των συνομιλιών από εκεί που έμειναν.

Το ΑΚΕΛ υπογραμμίζει για μία ακόμη φορά ότι η λύση του Κυπριακού συνιστά ύψιστη προτεραιότητα. Αν ο Πρόεδρος  αποφασίσει να προχωρήσει σε συνομιλίες το ΑΚΕΛ θα λειτουργήσει και πάλι υπεύθυνα και εποικοδομητικά και θα στηρίξει τη διαπραγματευτική διαδικασία. Καλούμε τον  Πρόεδρο, με την επανεναρξη των διαπραγματεύσεων  εφόσον αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, να είναι συνεπής στις αρχές λύσης του Κυπριακού και να μην υποπέσει σε παλινδρομήσεις και αντιφάσεις. Ταυτόχρονα επιβάλλεται να λειτουργήσει με συλλογικότητα και  διαρκή διαβούλευση με τα πολιτικά κόμματα με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση. Ασφαλώς είναι σεβαστές οι απόψεις όλων και δεν ζητούμε τεχνητή απάλειψη διαφωνιών. Ενόψει όμως της κρισιμότητας της κατάστασης έχει σημασία και ο τρόπος διατύπωσης των ενδεχόμενων διαφορετικών προσεγγίσεων.

Η πορεία θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και απαιτείται σοβαρότητα από όλους. Απευθύνουμε έκκληση σε όλα τα πολιτικά κόμματα να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να επιδιώξουμε τη μεγαλύτερη δυνατή συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ μας.