Ομιλία Άριστου Δαμιανού στην Ολομέλεια της Βουλής για την ανησυχητική έξαρση της εγκληματικότητας

ΟΜΙΛΙΑ ΑΡΙΣΤΟΥ ΔΑΜΙΑΝΟΥ, ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΑΚΕΛ – ΑΡΙΣΤΕΡΑ – ΝΔ

ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Η ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΗ ΕΞΑΡΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ»

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ, 10 Μαΐου 2019

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η εγγραφή του θέματος που συζητούμε σήμερα έγινε τον Μάιο 2018, στον απόηχο δύο φρικτών εγκλημάτων. Της δολοφονίας ζευγαριού στο Στρόβολο και της δολοφονίας ηλικιωμένης γυναίκας στην Αγλαντζιά. Δύο εγκλήματα πρωτοφανή σε βιαιότητα αλλά κυρίως που φέρουν την ιδιαιτερότητα ότι έγιναν μέσα στα σπίτια ανυποψίαστων και φιλήσυχων πολιτών. Πρωτοφανής ήταν και η απαγωγή δύο μαθητών από σχολείο στη Λάρνακα. Τον περασμένο Ιανουάριο η κυπριακή κοινωνία ξανάζησε τη βιαιότητα και την κτηνωδία με τη δολοφονία και το κάψιμο συνταξιούχου στη Λάρνακα, ενώ εξετάζεται με παρόμοιο τρόπο ενδεχόμενη ανθρωποκτονία ή φόνος γυναίκας στην παλιά Λευκωσία. Από τον Απρίλιο εμβρόντητη, έντρομη και θυμωμένη η κυπριακή κοινωνία παρακολουθεί το πρωτοφανές σε έκταση, διάρκεια και αριθμό θυμάτων πολλαπλό έγκλημα ενός υπάνθρωπου.

Όταν πριν ένα σχεδόν χρόνο ετοίμασα την ομιλία μου είχα γράψει ως εισαγωγή τα εξής: Να ξεκαθαρίσω ότι κεντρικός στόχος μας με την εγγραφή του θέματος δεν είναι μόνο να καυτηριάσουμε υπαρκτές αδυναμίες και ανεπάρκειες του κράτους, των διωκτικών αρχών. Στόχος μας είναι να κρούσουμε των κώδωνα του κινδύνου για ένα υπαρκτό και επικίνδυνο κοινωνικό φαινόμενο, την εγκληματικότητα, αφού με δημόσιες τοποθετήσεις οι κυβερνώντες, όχι μόνο δεν αναγνωρίζουν το πρόβλημα, αλλά αντίθετα ισχυρίζονται ότι πάμε καλά. Η κοινωνία γνωρίζει όμως ότι δεν πάμε καλά. Γιατί το βιώνει καθημερινά.

Σήμερα, μετά τα εφτά ειδεχθή εγκλήματα, η  αναφορά αυτή επιβεβαιώνεται κατά τρόπο τραγικό πλην όμως μοιάζει να είναι πολύ επιεικής για να αποδώσει το μέγεθος της ευθύνης εκείνων που τάχθηκαν να προστατεύουν τους πολίτες. Ακόμα και τους αλλοδαπούς κ. Πρόεδρε της Δημοκρατίας. Επειδή η καταγωγή και η ταξική προέλευση μιας μετανάστριας γυναίκας δεν θα έπρεπε να της παρέχει χαμηλότερη προστασία του δικαιώματος στη ζωή από το κράτος. Επειδή η φιλιππινέζα ή η ρουμάνα, όπως και η κύπρια γυναίκα θα έπρεπε να έχουν το ίδιο δικαίωμα στη ζωή. Και εδώ αποτύχατε οικτρά. Πώς το είπατε τις προάλλες; «Ζητήσαμε συγγνώμη ανεξάρτητα αν τα θύματα ήταν αλλοδαπές». Γλώσσα λανθάνουσα τον αληθή θεσμικό ρατσισμό λέγει. Ακόμα μια παρατήρηση: οι κατά συρροήν δολοφονίες πέντε γυναικών και δύο παιδιών -που συγκλόνισαν ολόκληρη την Κύπρο- δεν στάθηκαν ικανές να συγκινήσουν το παράρτημα της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο, το ΕΛΑΜ για να εκδώσει έστω και μια ανακοίνωση. Τί να πει; Να φτύσει πάνω του; Αφού ιδεολογικοπολιτικά ζουν και τρέφονται από το ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία και την ξενοφοβία.

Κύριε Πρόεδρε, η κοινή λογική λέει πως η ανεπάρκεια, ο ρατσισμός και η εγκληματική αμέλεια μελών της αστυνομίας έδωσε άνεση χρόνου σε έναν δολοφόνο για να γίνει κατά συρροήν δολοφόνος. Για να ξεβράζουν οι λίμνες πτώματα. Για να μαζεύουμε δολοφονημένες γυναίκες και παιδιά μέσα σε βαλίτσες. Οι πολιτικές και θεσμικές ευθύνες λοιπόν είναι ασήκωτες και αυταπόδεικτες. Και δεν έχουν αναληφθεί. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης παραιτήθηκε υπό το βάρος των αντιδράσεων, την επιμέτρηση του πολιτικού κόστους και τη λαϊκή κατακραυγή χωρίς ανάληψη ευθύνης, όπως δήλωσε επανειλημμένα, ενώ ο Αρχηγός Αστυνομίας παύθηκε. Σχεδόν τρεις βδομάδες μετά τη δημοσιοποίηση των αποτρόπαιων εγκλημάτων. Αυτό δεν είναι ούτε πολιτική ούτε θεσμική ευθιξία. Ουσιαστικά είναι εξαναγκασμός σε παραίτηση και παύση αντίστοιχα.

Είναι δεκάδες τα αμείλικτα ερωτήματα που τέθηκαν από την πρώτη στιγμή. Δεν τα έθεσε μόνο το ΑΚΕΛ. Τα έθεσαν και συνάδελφοι βουλευτές του Συναγερμού, έγκριτοι νομικοί, αναλυτές, δημοσιογράφοι. Τα θέτουν και οι πολίτες:

1. Σε πόσες από τις 7 απαγωγές και μετέπειτα δολοφονίες ενεργοποιήθηκαν διαδικασίες δικαστικής ή άλλης συνδρομής;
2. Σε πόσες από τις 7 απαγωγές και μετέπειτα δολοφονίες ζητήθηκε ή υπήρξε συνεργασία με τις αστυνομικές ή διπλωματικές αρχές των κρατών από τις οποίες προέρχονταν τα θύματα;
3. Σε πόσες από τις 7 απαγωγές και μετέπειτα δολοφονίες ζητήθηκε η συνδρομή της Europol, της Interpol, της UNFICYP ή της Δικοινοτικής Επιτροπής για Διερεύνηση Εγκλημάτων;
4. Σε πόσα σπίτια θυμάτων έκανε έρευνα η Αστυνομία και γιατί στην περίπτωση της ρουμάνας θύματος και του παιδιού της ο κ. Αγγελίδης δήλωνε με βεβαιότητα ότι τα εν λόγω πρόσωπα είχαν φύγει ενώ υπήρχαν σημαντικά δεδομένα που συνηγορούσαν περί του αντιθέτου;
5. Σε πόσες από τις 7 απαγωγές και μετέπειτα δολοφονίες η Αστυνομία χειρίστηκε τις υποθέσεις όντως ως απαγωγές;
6. Ποια ήταν η ανταπόκριση του Υπουργείου Δικαιοσύνης ή της Αστυνομίας σε επιστολές και άλλες ενέργειες τουλάχιστον δύο διπλωματικών αποστολών, των Φιλιππινών και της Ρουμανίας κατά τον τότε ουσιώδη χρόνο;
7. Ποια ήταν η ανταπόκριση του Υπουργείου Δικαιοσύνης ή της Αστυνομίας όταν κατά τον τότε ουσιώδη χρόνο ανώτατο στέλεχος της Αστυνομίας εξέφραζε ανησυχία για τη ζωή της ελλείπουσας οικιακής βοηθού της;
8. Ποια από τα νομικά εργαλεία που είχαν στις διάθεσή τους οι διωκτικές αρχές χρησιμοποίησαν για να προσπαθούν με θράσος χιλίων πιθήκων να μετακυλήσουν ευθύνες τάχατες στη Βουλή του 2007; Διερεύνησαν ποινικά αδικήματα για να ενεργοποιούνταν η δυνατότητα άρσης απορρήτου, έλεγξαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούσαν τα θύματα, ζήτησαν τα δεδομένα κίνησης τηλεφώνων των θυμάτων, αξιοποίησαν καταγεγραμμένο περιεχόμενο όπως facebook, twitter, instagram, emails κτλ;
9. Αυτά τα αστυνομικά σαΐνια που διερεύνησαν (όπως διερεύνησαν) τις εξαφανίσεις ξέρουν πολλούς μετανάστες που φεύγουν και αφήνουν χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς, διαβατήρια στο σπίτι, φάρμακα αυτιστικών παιδιών στην κουζίνα;
10. Το γεγονός ότι σε μικρό χρονικό διάστημα είχαμε σε μια επαρχία, στη Λευκωσία, μαζικές εξαφανίσεις γυναικών από την ίδια χώρα, που έκαναν την ίδια δουλειά, που εξαφανίστηκαν από προσώπου γης, που τις έψαχναν γονείς, εργοδότες, συγγενείς και φίλοι σε ποιες ενέργειες οδήγησε τις διωκτικές αρχές και ποια πρωτόκολλα ενεργοποίησε;

Αυτά και δεκάδες άλλα αμείλικτα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Τα θέσαμε χτες κατά την έναρξη της συζήτησης στις Επιτροπές Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής και αναμένουμε με ενδιαφέρον τις απαιτούμενες απαντήσεις από τη νέα ηγεσία της Αστυνομίας, στην οποία και από το βήμα της Βουλής ευχόμαστε καλή δουλειά για τον καλό των πολιτών και της κυπριακής κοινωνίας στο σύνολό της. Και ασφαλώς επειδή αναπόδραστα επικεντρωνόμαστε στα όσα δεν έγιναν, στις παραλείψεις και ανεπάρκειες, θα ήταν παράλειψη να μην πούμε ένα μεγάλο εύγε -γιατί τους πρέπει- σε όσους εδώ και βδομάδες καταθέτουν ψυχή στο άχαρο και επικίνδυνο καθήκον εντοπισμού των θυμάτων. Πυροσβεστών, μελών της ΕΜΑΚ, Αστυνομικών, πολιτών. Απόδειξη πώς όταν θέλουμε μπορούμε.

Επομένως, ο σκοπός του κοινοβουλευτικού ελέγχου είναι διπλός. Μακριά από ακρότητες ανάλογες με εκείνες που ζήσαμε και υποστήκαμε ως Αριστερά στο παρελθόν, σοβαρά αλλά αποφασιστικά να εντοπίσουμε παθογένειες με στόχο τη διόρθωση και ασφαλώς εκεί και όπου υπάρχουν πολιτικές και θεσμικές ευθύνες να αποδοθούν. Ως Αντιπρόσωποι του λαού οφείλουμε να ασκήσουμε πολιτικό έλεγχο, ανεξαρτήτως των όποιων άλλων ερευνών βρίσκονται σε εξέλιξη, κάποιες εκ των οποίων δεν είχαν –δυστυχώς- το τεκμήριο της αμεροληψίας και ορθά διακόπηκαν. Και επειδή γίνεται αναφορά σε παθογένειες οφείλω να ξεκαθαρίσω και το εξής: Δεν χωρεί αμφιβολία ότι πέραν της ανεπάρκειας και της εγκληματικής αμέλειας δυστυχώς το στοιχείο του ρατσισμού (κοινωνικού και ταξικού) ενυπάρχει σε σχέση με το ρόλο των διωκτικών αρχών. Δεν είμαστε κοινωνία ρατσιστών. Αλλά στην κυπριακή κοινωνία υπάρχει ρατσισμός. Και όπως υπάρχει ρατσισμός σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας, από το σχολείο στον στρατό και από το πανεπιστήμιο στη δουλειά, ρατσιστές υπάρχουν και στους κόλπους του αστυνομικού σώματος. Όπως και σεξιστές. Γιατί αλήθεια, αν στη θέση της φιλιππινέζας οικιακής βοηθού είχε εξαφανιστεί ένας ασπροκόλαρος εγγλέζος δικηγόρος θα ήταν η ίδια η αντίδραση της Αστυνομίας; Ας μην κοροϊδευόμαστε λοιπόν. Έχουμε δρόμο πολύ να διανύσουμε για να γίνουμε μια κοινωνία πλουραλισμού και αποδοχής του άλλου, του «διαφορετικού». Εξάλλου δεν πέρασαν και πολλές μέρες από το πρόσφατο ντελίριο ομοφοβίας του Αρχιεπισκόπου.

Κύριε Πρόεδρε,

Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και χτες δήλωσε μετ’ επιτάσεως πλήρως αμέτοχος στο όλο ζήτημα των εξαφανίσεων δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι δεν είχε καμία πληροφόρηση από την ηγεσία της Αστυνομίας. Ούτε και είχε αντιληφθεί είτε προσωπικά είτε οι συνεργάτες του τον ντόρο στα ΜΜΕ το 2016 για την εξαφάνιση της Λίβια και της μικρής Έλενα. Ούτε γνώριζε, ούτε όφειλε να γνωρίζει, ούτε άκουσε, ούτε είδε. Απλώς ήταν ο πολιτικός προϊστάμενος της Αστυνομίας. Διαφέρει βλέπετε η πολιτική και θεσμική ευθύνη αν ονομάζεσαι Ιωνάς Νικολάου αντί Κύπρος Χρυσοστομίδης, Ιάκωβος Παπακώστας, Μάρκος Κυπριανού ή Κώστας Παπακώστας.

«Σήμερα η Αστυνομία γυρίζει σελίδα και μπαίνει σε μια νέα εποχή. Μπαίνει στην εποχή της αποφασιστικότητας, της τάχιστης υλοποίησης των σχεδιασμών και πάνω απ’ όλα της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας». Αυτά δήλωνε ο Ιωνάς πριν πέντε χρόνια. Τί καταγράφει κατά τρόπο τραγικό η πραγματική εικόνα της κυπριακής κοινωνίας όμως;

Επιστημονικά είναι τεκμηριωμένο ότι σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας και διεύρυνσης των κοινωνικοταξικών ανισοτήτων παρατηρείται έξαρση του εγκλήματος. Και αυτό δεν είναι θλιβερό προνόμιο μόνο της Κύπρου. Στις σύγχρονες κοινωνίες, η κοινωνική περιθωριοποίηση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η συνεπαγόμενη απόγνωση οδηγούν ευάλωτους ανθρώπους σε ειδεχθείς πράξεις. Η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, από δήθεν μέσο διαφυγής από την καθημερινή πραγματικότητα, γίνεται όχημα για την εκτέλεση αποτρόπαιων εγκλημάτων.

Δυστυχώς πολλά εγκλήματα που καταγράφονται με ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία χρόνια σχετίζονται με ναρκωτικά. Ναρκωτικά που πλέον διακινούνται μέσα στα σχολεία μας, πέριξ των σχολείων μας, στις γειτονιές, στο στράτευμα, δίπλα μας. Αλλά και εδώ υπάρχει εφησυχασμός. Για ναρκωτικά ακούμε στις ειδήσεις μόνο όταν η ΥΚΑΝ καταγράψει μια επιτυχία. Υπάρχει μια μεγάλη, σιωπηρή κοινωνία ουσιοεξαρτημένων και συγγενών που ζουν έναν καθημερινό Γολγοθά. Που για αρκετούς καταλήγει στο θάνατο. Για τη συλλογική αποτυχία αντιμετώπισης της μάστιγας των ναρκωτικών, με κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις που υπάρχουν όπως η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων και κάποιοι εθελοντικοί οργανισμοί, η ευαισθητοποίηση εντοπίζεται μόνο στην έκφραση ανησυχίας. Δεν είναι τυχαίο που τα σχετικά κονδύλια για την ενημέρωση και την πρόληψη παραμένουν καθηλωμένα. Δεν είναι τυχαίο που στο βωμό της λιτότητας πλήττεται η διοχέτευση αυξημένων κονδυλίων για την υγιή απασχόληση των νέων, τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, την παιδεία, την κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Το ΑΚΕΛ εδώ και χρόνια προειδοποιεί ότι έχουμε έξαρση συγκεκριμένων κατηγοριών σοβαρού εγκλήματος. Ειδικότερα στα εγκλήματα κατά προσώπων και περιουσίας οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Μόνο μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2018 καταγράφηκαν 7 φόνοι, 7 απόπειρες φόνου και 14 βιασμοί. Εδώ να σημειώσω πως σοβαρά εγκλήματα όπως τα σεξουαλικά αδικήματα, η παιδική πορνογραφία κ.α. δύσκολα καταγράφονται και πιο δύσκολα καταγγέλλονται. Την ίδια περίοδο καταγράφονται 91εμπρησμοί και απόπειρες εμπρησμού, με ποσοστό εξιχνίασης 25% και 49 ληστείες και εκβιασμοί, με ποσοστό εξιχνίασης 55%. Εξιχνιάζονται 1 στους 4 εμπρησμούς και 1 στις 2 ληστείες. Ο κατάλογος συνεχίζεται. Έγιναν 539 διαρρήξεις, με ποσοστό εξιχνίασης 38% και 12 καταστροφές περιουσίας με εκρηκτικές ύλες από τις οποίες εξιχνιάστηκε 1. Διαπράχθηκαν 336 κλοπές από τις οποίες εξιχνιάστηκε κάτι λιγότερο από τις μισές. Αντίστοιχα είναι τα στατιστικά στοιχεία και για το δεύτερο εξάμηνο του 2018.

Τα συνολικά στοιχεία για την 3ετία 2015-2017 είναι επίσης συντριπτικά δυστυχώς. Διαπράχθηκαν 8606 αδικήματα κατά περιουσίας με τα μισά να παραμένουν ανεξιχνίαστα και καταγράφηκαν 1028 κρούσματα κακόβουλης βλάβης σε περιουσία με ποσοστό εξιχνίασης 22%. Ο σκωτσέζος ποιητής Andrew Lang είχε πει κάποτε «Αυτός χρησιμοποιεί τις στατιστικές όπως ο μέθυσος χρησιμοποιεί τους ηλεκτρικούς πασσάλους… για αποκούμπι αντί για να φωτίζεται». Ας μην κάνουμε ως Πολιτεία το ίδιο λάθος λοιπόν. Και εδώ αναφέρομαι ειδικά σε Υπουργό και Αρχηγό. Η εικόνα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, υπάρχει αίσθημα ανασφάλειας και δεν θα φύγει αν για λόγους μικροπολιτικούς κρύβουμε τα προβλήματα με βαρύγδουπες δηλώσεις επικοινωνιακού χαρακτήρα. Όπως τη γνωστή δήλωση του κ. Αναστασιάδη ότι «έφτασε το τέλος του υπόκοσμου».

Την ώρα που συμβαίνουν όλα αυτά, συνεχίζεται ο ακήρυχτος πόλεμος της νύχτας. Το οργανωμένο έγκλημα δρα κανονικά. Εκατοντάδες επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Κύπρο, από περίπτερα και καφέ μέχρι νυχτερινά κέντρα και κλαμπς, εκβιάζονται στην πληρωμή προστασίας. Αν αρνηθούν απλά πυρπολούνται και καίγονται.

Και αυτό με φέρνει σε ένα τεράστιο κεφάλαιο. Τη διαφθορά στο αστυνομικό σώμα. Εδώ θέλω να πιστώσω την ηγεσία της Αστυνομίας με αναγνώριση του προβλήματος. Και ναι, με τη συνδρομή της Βουλής ψηφίσαμε σημαντικές  νομοθεσίες δίνοντας στην Αστυνομία διευρυμένες δυνατότητες για τον εντοπισμό, την εκδίωξη και την ποινική δίωξη επίορκων Αστυνομικών. Σε ένα Σώμα στο οποίο η πλειοψηφία των μελών υπηρετεί ευσυνείδητα και πολλές φορές με κίνδυνο για τη ζωή και τη σωματική τους ακεραιότητα, μια θλιβερή μειοψηφία επίορκων και διεφθαρμένων που όμως δεν είναι αμελητέα, πλήττει την αποτελεσματικότητα, το ηθικό και την επιχειρησιακή ικανότητα των πολλών. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο υπόκοσμος λαμβάνει εσωτερική πληροφόρηση λίγο πριν τη διεξαγωγή επιχειρήσεων. Και δεν είναι τυχαίο που αρκετές τέτοιες επιχειρήσεις αποτυγχάνουν. Ο υπόκοσμος εξακολουθεί να έχει αστυνομικούς στη δούλεψή του. Γνωρίζει η ηγεσία της Αστυνομίας πολύ καλά την έκταση και το μέγεθος του προβλήματος.

Αξίζει να σημειώσω, αγαπητοί συνάδελφοι, πως ανά το παγκόσμιο υπάρχει ένα πρότυπο συμπεριφοράς υπουργών δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης και ηγεσιών της αστυνομίας. Όποτε δέχονται κριτική η μόνιμη επωδός είναι «δώστε μας περισσότερα νομικά εργαλεία». Αυτό είναι και στην Κύπρο το καταφύγιο για την ανεπάρκεια αλλά και για την αντικειμενική αδυναμία πρόληψης, εξιχνίασης και τιμωρίας του εγκλήματος. Αυτό ήταν κατά τρόπο προκλητικό το καταφύγιο της ηγεσίας της Αστυνομίας τις μέρες του Πάσχα. Μα η αλήθεια είναι άλλη. Διότι τα τελευταία χρόνια οι κυβερνώντες και ο αρμόδιος Υπουργός ζήτησαν και πήραν από αυτό το Σώμα δρακόντειες νομοθεσίες, υπερόπλα στα χέρια των διωκτικών αρχών. Τα οποία όμως δεν χρησιμοποίησαν στους 7 διαπιστωμένους φόνους. Σταχυολογώ ορισμένα:

• Ο περί Προστασίας του Απορρήτου της Ιδιωτικής Επικοινωνίας (Παρακολούθηση Συνδιαλέξεων και Πρόσβαση σε Καταγεγραμμένο Περιεχόμενο Ιδιωτικής Επικοινωνίας) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2015. [216(Ι)/2015]

(Εισαγωγή διατάξεων που αφορούν την πρόσβαση, την επιθεώρηση και τη λήψη καταγεγραμμένου περιεχομένου ιδιωτικής επικοινωνίας από ή εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή του Αρχηγού της Αστυνομίας ή οποιουδήποτε ανακριτή.)

• Ο περί Ρυθμίσεως Ορισμένων Ανακριτικών Εξουσιών (Υπό Κάλυψη Αστυνομικοί) Νόμος του 2017. [189(Ι)/2017]

(Θεσμοθέτηση του νομικού πλαισίου για τη δραστηριοποίηση υπό κάλυψη αστυνομικού για την πρόληψη ή εξιχνίαση σοβαρών ποινικών αδικημάτων και ρύθμιση της διαδικασίας και των προϋποθέσεων τέτοιας δραστηριοποίησης.)

• Ο περί Σύστασης και Λειτουργίας της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου της Αστυνομίας Νόμος του 2018. [3(Ι)/2018]

(Σύσταση και στελέχωση Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου στην Αστυνομία Κύπρου, η οποία θα είναι αρμόδια για τη συλλογή, την επεξεργασία, την αξιολόγηση και τη διερεύνηση πληροφοριών για θέματα διαφθοράς στην αστυνομία, καθώς και τη διερεύνηση και τη δίωξη αδικημάτων διαφθοράς που διαπράττουν μέλη της Αστυνομίας Κύπρου.)

• Ο περί Αστυνομίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018. [4(Ι)/2018]

(Τροποποίηση του περί Αστυνομίας Νόμου με τη θέσπιση των ποινικών και πειθαρχικών αδικημάτων διαφθοράς και συγκάλυψης αδικημάτων διαφθοράς και με την επιβολή υποχρέωσης στα μέλη της Αστυνομίας Κύπρου όπως καταγγέλλουν ή παρέχουν στην Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου πληροφορίες ή στοιχεία για πράξεις διαφθοράς που υποπίπτουν στην αντίληψή τους ή περιέρχονται εις γνώσιν τους.)

• Ο περί της Χρήσης των Δεδομένων που Περιέχονται στις Καταστάσεις Ονομάτων Επιβατών (PNR), για την Πρόληψη, Ανίχνευση, Διερεύνηση και Δίωξη Τρομοκρατικών και Σοβαρών Εγκλημάτων, Νόμος του 2018. [141(I)/2018]

(Εναρμόνιση με την Οδηγία (ΕΕ)/2016/681. Σύσταση της Μονάδας Στοιχείων Επιβατών για σκοπούς συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων, πληροφοριών και στοιχείων των επιβατών (PNR-Passenger Name Record) των διεθνών πτήσεων από και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), αλλά και των πτήσεων εντός της ΕΕ, ώστε να καθίσταται ευκολότερη η ταυτοποίηση πιθανών υπόπτων σε σχέση με εγκλήματα τρομοκρατίας ή άλλα σοβαρά εγκλήματα που καθορίζονται.)

Επομένως, νόμοι υπάρχουν. Αυτό που χρειάζεται είναι αποφασιστικότητα, ικανότητα και επάρκεια για να εφαρμοστούν πάντα με σεβασμό στον πολίτη και τα δικαιώματά του. Παράλληλα οι δομές του κράτους πρέπει να εγκύψουν στην κοινωνική διάσταση, στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων και της περιθωριοποίησης, στην πρόληψη και την αλλαγή νοοτροπίας, αντί να επικεντρώνονται κυρίως στην καταστολή και τιμωρία.

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όταν αναφερόμαστε στο έγκλημα, συνήθως η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα παραδοσιακά αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια τα αδικήματα του λευκού κολάρου, σημειώνουν σημαντική αύξηση. Δυστυχώς, ένεκα της φύσης τους, δύσκολα εντοπίζονται και άρα δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία. Ωστόσο το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Και μπορεί θύματα να μην είναι κατά τρόπο άμεσο οι πολίτες, πλην όμως ο παράνομος και αθέμιτος πλουτισμός, οι μίζες, η δωροδοκία, η δωροληψία, ο δεκασμός, το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, η οργανωμένη φοροδιαφυγή πλήττουν την οικονομία, τα δημόσια οικονομικά και εν τέλει τους φορολογούμενους πολίτες αλλά και το κράτος.

Συνυφασμένη με τα πιο πάνω είναι η διαπλοκή. Η οποία μπορεί να μην απολήγει απαραίτητα ή πάντοτε στη διάπραξη ποινικών αδικημάτων αλλά παγιώνει στο μέσο πολίτη την εν πολλοίς δικαιολογημένη απαξίωση σε θεσμούς και εξουσίες. Οδηγεί στην αποστροφή από τη συμμετοχή στα κοινά, στην οργανωμένη διεκδίκηση. Τελικά καταλήγει στη δημιουργία μιας κοινωνίας ωχαδελφισμού, η οποία φορά κίτρινα γιλέκα μόνο μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εκτονώνεται από τον καναπέ και κανιβαλίζει τους πάντες. «Όλοι είναι ίδιοι», «όλοι είναι διεφθαρμένοι». Και η ισοπέδωση βολεύει πολύ. Ιδιαίτερα τους διεφθαρμένους αλλά και την καθεστηκυία τάξη που δεν θέλει να δει την αλλαγή, που δεν θέλει να χάσει υπερπρονόμια, που δεν θέλει να χάσει  «κληρονομικώ δικαίω» όλα όσα αποτελούν το βαθύ κράτος στην Κύπρο.

Κύριε Πρόεδρε, έχει λεχθεί πολλές φορές και είναι αλήθεια ότι η διαχρονική ατιμωρησία, πέραν του πλήγματος που επιφέρει στο κράτος δικαίου και στην ισονομία των πολιτών, αποθρασύνει και υποθάλπει την εγκληματικότητα. Το θλιβερό προηγούμενο του ΧΑΚ φαίνεται ότι επαναλαμβάνεται με τα τραπεζικά σκάνδαλα. Επί της ουσίας κανένας δεν έχει λογοδοτήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης και κανένας δεν έχει τιμωρηθεί. Την ώρα που πολίτες σύρονται στα δικαστήρια και διώκονται για οφειλές προς το φόρο ή τις κοινωνικές ασφαλίσεις και κάποιοι καταλήγουν στη φυλακή, κάποιοι άλλοι επιτήδειοι τήν βγάζουν καθαρή. Τα μεγάλα σκάνδαλα που αφορούν ύποπτες επεκτάσεις κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό, την αγορά ομολόγων του ελληνικού δημοσίου κ.α. ακόμα διερευνώνται. Αν διερευνώνται. Όπως η κυβέρνηση Συναγερμού-Κληρίδη ανέχτηκε το κουκούλωμα για το σκάνδαλο του ΧΑΚ, έτσι και η κυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού θα αφήσει ατιμώρητους τους υπαίτιους των τραπεζικών σκανδάλων.

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Εμείς έχουμε καταθέσει τόσο δημόσια ως Κόμμα όσο και στη Βουλή ως Κοινοβουλευτική Ομάδα αριθμό προτάσεων για αντιμετώπιση του εγκλήματος. Η δημόσια τάξη και η ασφάλεια των πολιτών προϋποθέτει τη λειτουργία μιας αποτελεσματικής αστυνομικής δύναμης ικανής να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις. Συνάμα μιας αστυνομικής δύναμης που θα βρίσκεται δίπλα και όχι απέναντι από τους πολίτες. Που θα εφαρμόζει το Νόμο, θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες.

Προτείνουμε:

• Ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων των μελών της Αστυνομίας με επαναφορά αποκοπών και ρύθμιση της υπηρεσίας τους με βάση διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες
• Βελτίωση της οργανωτικής και επιχειρησιακής ικανότητας της Αστυνομίας
• Αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής και αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών ιδιαίτερα για την πρόληψη και εξιχνίαση εγκλημάτων λευκού κολάρου και παιδικής πορνογραφίας
• Αξιοκρατικές και αντικειμενικές διαδικασίες πρόσληψης και υπηρεσιακής ανέλιξης, μακριά από κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες
• Συνεχή επιμόρφωση και εκπαίδευση του προσωπικού, ιδιαίτερα σε θέματα ρατσισμού, ξενοφοβίας και έμφυλης βίας
• Πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων σε ανθρώπινο δυναμικό μακριά από φαινόμενα ημετεροκρατίας και νεποτισμού που ξηλώνουν της Αστυνομία και πλήττουν το ηθικό.
• Ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου για πρόληψη και αντιμετώπιση της διαπλοκής και διαφθοράς στο Αστυνομικό Σώμα.
• Αναθεώρηση και Εκσυγχρονισμό των περί Αστυνομίας Νόμων και Κανονισμών
• Αναπροσανατολισμό της αντεγκληματικής πολιτικής και καλύτερη αξιοποίηση σύγχρονων μεθόδων πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας
• Μελέτη της δημιουργίας Ινστιτούτου Αντεγκληματικής Πολιτικής
• Ριζικό αναπροσανατολισμό του σωφρονιστικού συστήματος με την ενίσχυση προγραμμάτων που θα μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπιασμού πρώην κατάδικων.
• Δημιουργία ξεχωριστής Υπηρεσίας Κοινωνικής Επανένταξης πρώην κατάδικων.
• Ενίσχυση του θεσμού της αποφυλάκισης υπό όρους και εισαγωγή διαφανών κριτηρίων στη διαδικασία απονομής χάριτος
• Βελτίωση των διαδικασιών εφαρμογής της εναλλακτικής ποινής για ουσιοεξαρτημένους
• Αναθεώρηση των δομών και βελτίωση των υποδομών στις Κεντρικές Φυλακές καθώς και σε άλλους χώρους εγκλεισμού υπόδικων και κατάδικων.

Στον τομέα του δικαίου προτείνουμε, μεταξύ άλλων:

• Ριζική Αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα
• Δημιουργία Δικαστηρίου Ανηλίκων με ταυτόχρονη θέσπιση ολοκληρωμένης σωφρονιστικής πολιτικής αποκλειστικά για ανήλικους παραβάτες
• Επέκταση και αποτελεσματική εφαρμογή του θεσμού της κοινοτικής εργασίας
• Περαιτέρω ενίσχυση και εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία ειδικού και ενοποιημένου Τμήματος Δημόσιου Κατήγορου
• Θεσμοθέτηση Μόνιμης Επιτροπής Αναθεώρησης του Δικαίου

Κάποια από αυτά τα μέτρα βρίσκονται όντως σε πορεία υλοποίησης. Ωστόσο πολλά υπολείπονται και πρέπει να γίνουν με την αίσθηση του επείγοντος.

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Εύχομαι η συζήτηση αυτή και η αντίστοιχη στις Επιτροπές Νομικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής να αποτελέσει το έναυσμα για ένα ολοκληρωμένο διάλογο Βουλής και Κυβέρνησης, μαζί με την κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα, στα θέματα δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Η εγκληματικότητα ταλανίζει τον τόπο μας και προκαλεί ανασφάλεια στους πολίτες. Τα ειδεχθή και αποτρόπαια εγκλήματα αυτού του υπάνθρωπου ξέβρασαν ανεπάρκειες, παθογένειες, ρατσισμό και εγκληματική αμέλεια. Εύχομαι η κυβέρνηση να αφουγκραστεί επιτέλους τους πολίτες. Έχουμε καθήκον να δράσουμε σήμερα. Το οφείλουμε στους συμπολίτες μας. Το χρωστούμε στα παιδιά μας.

Σας ευχαριστώ.