Χαιρετισμός Γ.Γ. Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στην παρουσίαση του βιβλίου του Χρίστου Κουρτελλάρη «Σκόρπιες Σελίδες»
Από μέρους της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ απευθύνω θερμό χαιρετισμό στη σημερινή εκδήλωση. Η περίσταση που μας φέρνει σήμερα εδώ είναι ιδιαίτερη. Δεν παρουσιάζουμε απλώς ένα βιβλίο. Καταθέτουμε πρώτα από όλα το σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας σε ένα ακούραστο σύντροφο, σε ένα πραγματικό αγωνιστή, στο σ. Χρίστο Κουρτελλάρη. Καταθέτουμε το θαυμασμό μας σε ένα άνθρωπο που ο χρόνος δεν κατάφερε να τον παροπλίσει. Στα 95 του χρόνια εξακολουθεί να παράγει, να μοιράζεται μαζί μας τη σοφία και τις εμπειρίες της γεμάτης δράση ζωής του.
Ο σ. Χρίστος γεννήθηκε το 1919 στο χωριό Εργάτες. Παιδί φτωχής γεωργοκτηνοτροφικής οικογένειας, ρίχτηκε από νωρίς στη βιοπάλη, δουλεύοντας εργάτης στα λαγούμια. Το 1936 μετακόμισε στη Λευκωσία και άρχισε να εργάζεται ως υποδηματεργάτης. Οι ώρες εργασίας άπειρες και το μεροκάματο λειψό. Τρία γρόσια την ημέρα. Οι άθλιες συνθήκες της ζωής του, της ζωής των γύρων του, αφύπνισαν τη συνείδηση του. Το 1937, ο Χρίστος Κουρτελλάρης έγινε μέλος της Συντεχνίας Υποδηματοεργατών και το 1940 μέλος της Επιτροπής της. Το 1940 έγινε και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου.
Εκείνη την εποχή ο χιτλεροφασισμός ξεκίνησε να πνίγει στο αίμα και στο δηλητήριο την ανθρωπότητα. Το 1943, οι ΑΚΕΛικοί κλήθηκαν σε ενεργότερη συμμετοχή στην προσπάθεια αναχαίτισης της χιτλερικής λαίλαπας. Η απόφαση της Κ.Ε. του Κόμματος στις 16 Ιουνίου 1943, καλούσε τα μέλη του Κόμματος να ενισχύσουν τον αγώνα «για την απελευθέρωση της Ελλάδας και των υπόδουλων χωρών από τη Χιτλερική τυραννία˙ τους καλούσε να πολεμήσουν για να εξασφαλιστεί το εθνικό, πολιτικό και κοινωνικό μέλλον της Νήσου».
Με την απόφαση του Ιούνη του 1943, το ΑΚΕΛ και η μικρή Κύπρος είχαν τη δική τους συμβολή στην παγκόσμια πάλη κατά του ανθρωποφάγου ναζισμού και του φασισμού. Ο σ. Χρίστος Κουρτελλάρης, μέλος τότε του ΑΚΕΛ, μόλις 24 χρονών, ανταποκρίθηκε πρόθυμα στο κάλεσμα του Κόμματος. Στο βιβλίο που παρουσιάζεται σήμερα, βρίσκονται συμπυκνωμένες οι αναμνήσεις του από εκείνη τη συγκλονιστική εμπειρία, μαζί με όσα προηγήθηκαν και με όσα ακολούθησαν.
Ο Χρίστος Κουρτελλάρης μαζί με τους συντρόφους του, ρίχθηκε στον πόλεμο ενάντια στις ναζιστικές ορδές. Παρόλο που όλοι βρίσκονταν μέσα στη δίνη του πολέμου, δεν ξέχασαν ούτε λεπτό τα κομματικά τους καθήκοντα. Την ανάγκη να οργανωθούν οι λαϊκές μάζες στον αγώνα για την αξιοπρέπεια και τη ζωή. Έτσι οργάνωσαν και καθοδήγησαν κομματικούς πυρήνες, μέσα στα στρατιωτικά παραπήγματα. Απέναντι στο κακό του πολέμου προέταξαν την ανάγκη αυτός ο κόσμος να αλλάξει. Απέναντι στη μιζέρια και την εξαθλίωση, προσπάθησαν να κρατήσουν όρθια τη συνείδηση του ανθρώπου, για να παλέψει για το αύριο.
Την αντιφασιστική νίκη των λαών, ακολούθησε το ξέσπασμα των αντιαποικιακών κινημάτων. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να αποστρατεύσουν τους στρατιώτες που πολέμησαν στο Β΄Παγκόσμιο πόλεμο, με στόχο να τους χρησιμοποιήσουν ως όργανα καταστολής των λαών που αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία τους. Οι Κύπριοι στρατιώτες οργανώθηκαν στο κίνημα της αποστράτευσης. Ο σ. Χρίστος ήταν πρωτεργάτης της σύστασης αυτού του κινήματος. Οι αποικιστές απάντησαν με εξορίες και φυλακίσεις. Ο σ. Χρίστος, εξαιτίας του καθοδηγητικού ρόλου που είχε στο κίνημα, εξορίστηκε από τους πρώτους στην Παλαιστίνη, στη Δαμασκό και τελικά στην Αίγυπτο. Μετά από σκληρούς αγώνες, που κόστισαν την ελευθερία σε αρκετούς συντρόφους μας αλλά και τη ζωή στον ακριβό μας Τάκη Κυθραιώτη, η αποστράτευση πραγματοποιήθηκε. Δυστυχώς χωρίς να εκπληρωθούν οι υποσχέσεις που οι Βρετανοί είχαν δώσει προς τους Κύπριους για αυτοδιάθεση. Όλες οι σχετικές πληροφορίες που περιλαμβάνει στο βιβλίο του ο σ. Χρίστος είναι χαρακτηριστικές και εξαιρετικά διαφωτιστικές για όλους, όχι μόνο για όσους μελετούν εκείνη την περίοδο.
Η σκληρή βιοπάλη, οι αγώνες στο πεδίο των σκληρών και ταξικών κοινωνικών αναμετρήσεων της δεκαετίας του ’30 και του ’40 και η συμμετοχή στον αντιφασιστικό αγώνα και στο κίνημα της αποστράτευσης ήταν τα μεγάλα σχολεία της ζωής για το σ. Χρίστο. Από αυτά βγήκε πιο συνειδητοποιημένος, πιο ώριμος και πιο έτοιμος για νέους αγώνες.
Με τη λήξη του πολέμου το 1946 ο σ. Χρίστος Κουρτελλάρης πήρε μέρος στο κίνημα για την ίδρυση της Ένωσης Αγροτών Κύπρου, εκλεγόμενος στο Κεντρικό Συμβούλιο και σε άλλα καθοδηγητικά σώματα της Οργάνωσης. Έτσι ξεκίνησε τη δράση του μέσα στο αγροτικό κίνημα. Δράση που χάραξε μια μεγάλη προσωπική πορεία. Από τότε, μέχρι σήμερα ο σ. Χρίστος δεν εγκατέλειψε ούτε στιγμή τους Κύπριους αγρότες και τους αγώνες τους. Σταθμός στην ιστορία του αγροτικού κινήματος ήταν η ίδρυση και λειτουργία της Συνεργατικής Έπαυλης Ονήσιας, της πρώτης κολεκτίβας που ιδρύθηκε στην Κύπρο και στην οποία πρωτοστάτησε ο Χρίστος Κουρτελλάρης.
Η όλη προσφορά και δράση του σύντροφου Χρίστου, αναγνωρίστηκε από το Κόμμα. Το 1955 αποσπάστηκε επαγγελματικά στο Κόμμα και τον ίδιο χρόνο εξελέγη μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Ο σ. Χρίστος Κουρτελλάρης ανέλαβε τα κομματικά πόστα και αξιώματα σε πολύ δύσκολη περίοδο για το Κόμμα και για την Κύπρο. Η δεκαετία του 1945 – 1955 σηματοδοτήθηκε από σκληρές ταξικές μάχες των Κυπρίων εργατών αλλά και από τον επίμονο αντιαποικιακό αγώνα. Το ΑΚΕΛ δυνάμωνε την επιρροή του μέσα στο λαό συνεχώς. Γι΄αυτό η αντικομμουνιστική μανία πήρε διαστάσεις πραγματικής τρομοκρατίας και έφτασε μέχρι τις πολιτικές δολοφονίες από τους μασκοφόρους του Γρίβα. Το Δεκέμβρη του 1955 οι Βρετανοί έθεσαν το ΑΚΕΛ και τις Λαϊκές Οργανώσεις εκτός νόμου. Απαγόρευσαν την έκδοση των εφημερίδων και των εντύπων του Kόμματος. Συνέλαβαν και έριξαν στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης γύρω στα 140 στελέχη του AKEΛ και της Aριστεράς. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και ο Χρίστος Κουρτελλάρης, ο οποίος συνελήφθη και μεταφέρθηκε πρώτα στο Κάστρο της Κερύνειας, έπειτα στη Δεκέλεια και τελικά στις Κεντρικές Φυλακές.
Ο σύντροφος Χρίστος εκλέγηκε Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Κυπρίων Αγροτών (Ε.Κ.Α.), που διαδέχθηκε την ΕΑΚ το 1959, αλλά και βουλευτής στην Επαρχία Κερύνειας. Από όποιο πόστο του ανατέθηκε, συνέχισε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων και των διεκδικήσεων της αγροτιάς και του Κυπριακού λαού. Στις δύσκολες στιγμές της εσωκομματικής κρίσης του 1989 υπερασπίστηκε με παραδειγματική συνέπεια τις ιδεολογικές, οργανωτικές και πολιτικές αρχές του Κόμματος.
Ο σ. Χρίστος Κουρτελλάρης μπορεί να συνταξιοδοτήθηκε, δεν έπαψε όμως να είναι παρών. Απτή απόδειξη είναι και το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. Το οποίο δεν είναι απλώς παράθεση των αναμνήσεων του ως εθελοντής του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ταυτόχρονα διεισδυτική ματιά στο γενικότερο πλαίσιο, το κυπριακό και το διεθνές εκείνης της εποχής. Καθώς και ισχυρή υπόμνηση της σημερινής πραγματικότητας του καπιταλιστικού συστήματος.
Αν είναι κάτι που πρέπει απαραιτήτως όλοι να κρατήσουμε κλείνοντας την τελευταία σελίδα του βιβλίου του σ. Χρίστου Κουρτελλάρη είναι η ανάγκη να αντιπαλέψουμε σήμερα το τέρας του νεοφασισμού. Όπως και η ανάγκη να μη λησμονούμε τους δεσμούς του νεοφασιστικού ιδεολογήματος με το ίδιο το κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Μας τους θυμίζει εξάλλου η ίδια η Ιστορία. Ο φασισμός και ο ναζισμός που κατακρεούργησαν την ανθρωπότητα κατά το Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο ξεπήδησαν από τη μήτρα του ίδιου του συστήματος. Δεν είναι τυχαίο, που πρωταγωνιστές της βαριάς γερμανικής βιομηχανίας εξυμνούσαν τότε τον Χίτλερ. Ο χιτλεροφασισμός επιβλήθηκε ως αποτέλεσμα της συνεργασίας της μονοπωλιακής αστικής τάξης, των μιλιταριστών και των πλέον συντηρητικών και αντιδραστικών κύκλων. Σήμερα λοιπόν, δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια στο φαινόμενο του νεοφασισμού. Αλλά να αντιμετωπίζουμε την κάθε του έκφραση αποφασιστικά, ιδεολογικά και πολιτικά. Και να ξεσκεπάζουμε κάθε προσπάθεια υπόθαλψης του από τις συντηρητικές δυνάμεις.
Απόψε υποσχόμαστε στο σύντροφο Χρίστο Κουρτελλάρη, σε όλους τους βετεράνους της γενιάς του, στους συμπολεμιστές τους, στο αίμα που χύθηκε τότε για να είναι σήμερα η ανθρωπότητα ελεύθερη, το αυτονόητο. Το σημερινό κοιλοπόνημα της Ιστορίας, οι λαϊκοί αγώνες σε κάθε γωνιά της γης για να σπάσουν οι αλυσίδες των μνημονίων, της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, της εξαθλίωσης και των πολέμων, η πάλη για την πρόοδο και την ευημερία των λαών, θα γεννήσουν το δικό μας αύριο. Το αύριο της Κύπρου και του κόσμου. Το αύριο της ειρήνης και του σοσιαλισμού.
