Προτάσεις ΑΚΕΛ για μέτρα  στήριξης των εργαζομένων στον χώρο  του Πολιτισμού που επηρεάζονται από την πανδημία του κορωνοϊού

Δήλωση Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού

Ο Πολιτισμός και η Παιδεία είναι βασικές παράμετροι για τη σωστή ανάπτυξη της κάθε κοινωνίας.

Παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα μας θεωρούμε ότι είναι υποχρέωση της Κυβέρνησης να στηρίξει τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του για να ξεπεράσουν όσο το δυνατό πιο αλώβητοι τη μεγάλη αυτή κρίση.

Με λύπη μας διαπιστώνουμε ότι η Κυβέρνηση όχι μόνο τώρα, αλλά διαχρονικά κατατάσσει τον Πολιτισμό και τους ανθρώπους του στις τελευταίες θέσεις των προτεραιοτήτων της. Αυτό επιβεβαιώνει και η χθεσινή δήλωση του αρμόδιου Υπουργού, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ, υπογράμμισε ότι πριν ασχοληθεί με τα θέματα αυτά έπρεπε να ασχοληθεί με άλλα σημαντικότερα. Αυτό είναι λάθος για δύο λόγους: γιατί ο Πολιτισμός είναι δημιουργία αλλά είναι και Παιδεία και γιατί και οι άνθρωποι του πολιτισμού είναι και εκείνοι εργαζόμενοι και μάλιστα οι πλείστοι εργαζόμενοι με κουτσουρεμένα δικαιώματα και τεράστιες υποχρεώσεις.

Μετά από  διαβούλευση με ανθρώπους του πολιτισμού διαμορφώσαμε τις προτάσεις μας για ουσιαστική στήριξη της πολιτιστικής δημιουργίας στην Κύπρο.

Η κρίση λόγω κορωνοϊού έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τους κύπριους δημιουργούς, προκαλώντας αίσθημα αγωνίας και ανασφάλειας για την επόμενη μέρα. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια τις συνθήκες που θα έχουμε στο μέλλον. 

Κυρίως κατά πόσο θα μπορέσουμε να επανέλθουμε στις συνθήκες που επικρατούσαν πριν την κρίση. Είναι γι’ αυτό που η κυβέρνηση πρέπει να θέσει στις προτεραιότητες της, την άμεση στήριξη όλων των πτυχών της πολιτιστικής παραγωγής και των ανθρώπων της.

Οφείλει η Κυβέρνηση να συνειδητοποιήσει έστω και τώρα, ότι μια χώρα χωρίς πολιτισμό, είναι χαμένη χώρα.

Οι προτάσεις του ΑΚΕΛ προς την Κυβέρνηση για τη στήριξη του Πολιτισμού είναι:

 

1.    Όπως έγινε και στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και Αθλητισμού να εξαγγείλει ειδικό πακέτο μέτρων για ουσιαστική οικονομική στήριξη της πολιτιστικής δημιουργίας στην Κύπρο. Τα ποσά που θα διατεθούν, να αποτελούν επιπλέον κονδύλια αυτών που έχουν οριστεί στο οριζόντιο πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Το πακέτο μέτρων να αφορά το σύνολο της πολιτιστικής δημιουργίας και των δημιουργών. Δυστυχώς τα μέτρα που έχουν ήδη εξαγγελθεί είναι ανεπαρκή και δεν θα έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

 

2.    Οι αποφάσεις που λήφθηκαν θα έπρεπε να είχαν συζητηθεί πρώτα με ανθρώπους του Πολιτισμού. Δυστυχώς, παρόλο που πολιτιστικοί Φορείς κοινοποίησαν δημόσια τις θέσεις τους, η Κυβέρνηση προχώρησε μονομερώς στις εξαγγελίες της. Με αυτή την ευκαιρία επαναφέρουμε το αίτημά μας για τη  Θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής των φορέων του Πολιτισμού  στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων και την αντιμετώπισή τους ως ισότιμοι εταίροι στον Πολιτισμό.

 

3.    Τα δεδομένα καθιστούν αναγκαία την επίσπευση της κατάθεσης νομοσχεδίου για την επαγγελματική κατοχύρωση του καλλιτέχνη, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες εργασίας του. Όλοι οι δημιουργοί και επαγγελματίες καλλιτέχνες  θα πρέπει να μπορούν να ζουν από το έργο που παράγουν. Η ανεργία, η εργασιακή ανασφάλεια και η απουσία επαρκούς σύνταξης είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλοι οι  δημιουργοί. Σε αυτό το πλαίσιο οφείλουν να επανα-συζητηθούν και αξιολογηθούν υπό το πρίσμα της πανδημίας, θέματα όπως οι συλλογικές συμβάσεις, οι κοινωνικές ασφαλίσεις και  τα πνευματικά δικαιώματα.

 

4.    Οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας να οργανώσουν τον τρόπο και τη διαδικασία καταγραφής όλων των περιπτώσεων  που επηρεάστηκαν από την ακύρωση της παραγωγής και υλοποίησης δράσεων και να προβούν σε ανάλογες αποζημιώσεις. Αυτό έγινε σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Παράλληλα θα πρέπει να ολοκληρωθούν άμεσα οι διαδικασίες για αξιολόγηση των αιτήσεων για τα προγράμματα «Πολιτισμός», «Πολιτιστική Αποκέντρωση» καθώς και άλλα προγράμματα που βρίσκονται σε διαδικασία προγραμματισμού. Αναφορικά με τα «Κύπρια» να επανεξεταστεί η ημερομηνία πραγματοποίησης τους. Εκεί που δε δημιουργούνται αιτήματα νομικής αποζημίωσης να επαναξιολογηθούν τα προγράμματα δίνοντας έμφαση στην κυπριακή πολιτιστική δημιουργία. 

 

5.    Ο Εγκεκριμένος Προϋπολογισμός του κράτους για τις πολιτιστικές δράσεις κατά  το 2020 πρέπει να υλοποιηθεί  100% μέχρι το τέλους του έτους. Παράλληλα να επιδειχτεί ευελιξία και κατανόηση από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες για δημιουργούς που ήδη βρίσκονταν στη φάση παραγωγής (έχουν ξοδέψει χρήμα και χρόνο), καταβάλλοντας τους μετά από σχετική συνεννόηση και παρουσίαση των ενεργειών που ήδη έγιναν,  την αντίστοιχη χορηγία στα καθορισμένα χρονοδιαγράμματα, ανεξάρτητα από την καθυστέρηση στην υλοποίηση της δράσης ή και ακύρωση της λόγω των μέτρων που πάρθηκαν από την κυβέρνηση λόγω της πανδημίας.

Εννοείται ότι η κυβέρνηση πρέπει από τώρα να ξεκινήσει την προετοιμασία για τον προϋπολογισμό του 2021, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξημένες ανάγκες και καλύπτοντας εκεί και όπου δύναται τυχόν ακυρώσεις της φετινής χρονιάς.

 

6.    Όλοι οι δημόσιοι Φορείς παραγωγής και προώθησης πολιτιστικών δράσεων να στηρίξουν με κάθε τρόπο την κυπριακή πολιτιστική δημιουργία. Στα προγράμματα των Υπουργείων που ασχολούνται με την πολιτιστική δραστηριότητα , του ΘΟΚ, της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου, του ΡΙΚ, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Πανεπιστημίων, των κομμάτων κ.λπ. πρέπει να δοθεί έμφαση και προτεραιότητα στους κύπριους δημιουργούς. Το κράτος να ενθαρρύνει, αλλά και να διαθέσει αυξημένα κονδύλια στους φορείς αυτούς, έτσι ώστε να μπορέσουν να στηρίξουν πιο αποτελεσματικά την πολιτιστική δημιουργία.

 

7.    Να επιχορηγηθούν, στο πλαίσιο ενός νέου προγράμματος στήριξης,  δράσεις Ψηφιακού Πολιτισμού. Να ενθαρρυνθούν οι δημιουργοί να προχωρήσουν στη χρήση τεχνολογίας και δημιουργίας ψηφιακού πολιτιστικού έργου. Ήδη βλέπουμε στο διαδίκτυο πολλές ιδέες και δράσεις από δημιουργούς. Παράλληλα όλοι οι δημόσιοι φορείς πολιτισμού να αξιοποιήσουν την τεχνολογία και τις νέες ψηφιακές δυνατότητες για να στηρίξουν από τη μια τους δημιουργούς και από την άλλη  να απευθυνθούν στους πολίτες, προσφέροντάς τους νέους τρόπους ψυχαγωγίας. Απαιτείται επίσης επιτάχυνση των διαδικασιών για προγράμματα ψηφιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου.

 

8.    Τα Θέατρα, οι Μουσικές Σκηνές, οι Στέγες Χορού , η Κρατική και οι Δημοτικές Πινακοθήκες, οι Γκαλερί, οι Στέγες γραμμάτων και Τεχνών, και  άλλοι χώροι πραγματοποίησης πολιτιστικών δράσεων να μελετήσουν τρόπους δράσης στη βάση της νέας κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Στην περίπτωση άρσης των μέτρων όλοι οι φορείς και στέγες να εξετάσουν δυνατότητες διάθεσης τους είτε δωρεάν είτε με όσο το δυνατόν χαμηλότερο κόστος για πραγματοποίηση εκδηλώσεων. Εκεί που οι πολιτιστικοί χώροι δεν ανήκουν στο δημόσιο, τόσον το Υπουργείο ΠΠΑΝ, όσο και οι Δημοτικές αρχές  να επιχορηγήσουν με κονδύλια αυτή τη χρήση.

 

9.     Ο ΘΟΚ να συνεχίσει να επιδεικνύει την ίδια ευαισθησία και  ελαστικότητα ως προς το πρόγραμμα ΘΥΜΕΛΗ, έτσι ώστε έργα του πρώτου εξαμήνου να μπορούν να πραγματοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2020. Να δοθεί  η δεύτερη  δόση από το κρατικό κονδύλι του προγράμματος ΘΥΜΕΛΗ , που εγκρίθηκε από τον ΘΟΚ, σε όλα τα θέατρα τα οποία είχαν προγραμματισμένη πρεμιέρα, ώστε να μπορέσουν να καταβληθούν  οι αμοιβές όλων των συντελεστών  των παραστάσεων αυτών και ταυτόχρονα να επιβιώσουν τα θέατρα. Επιπλέον να υπολογιστούν και καλυφτούν οι ζημιές από την ακύρωση παραστάσεων, λόγω των κυβερνητικών μέτρων για την μείωση της διασποράς του COVID-19. Να καλυφτούν αμοιβές και μισθοί των εργαζομένων όλων των θεατρικών σχημάτων, για τις παραστάσεις που ακυρώνονται ή αναβάλλονται με επιπλέον κρατικά κονδύλια.

 

10.  Το ΡΙΚ, να ενισχύσει την κυπριακή δημιουργία μετά από το τεράστιο αυτό πλήγμα  οπτικογραφώντας θεατρικές  παραστάσεις  που θα δοθούν αμέσως μετά τη λήξη των έκτακτων μέτρων, μεταδίδοντας τις στο κοινό, καταβάλλοντας τα πνευματικά και άλλα δικαιώματα στους δημιουργούς. Να προβληθούν αυτό το διάστημα από το ΡΙΚ, έργα κυπρίων δημιουργών τα οποία προβλήθηκαν στο παρελθόν και αφορούν το θέατρο, τον κινηματογράφο, το ντοκιμαντέρ, το χορό, τις εικαστικές και άλλες μορφές τέχνης και να καταβληθούν τα σχετικά δικαιώματα.

 

11.  Να υπολογιστούν και καλυφθούν αμοιβές σε απασχολούμενους σε μουσικές σκηνές και άλλους χώρους ψυχαγωγίας, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα αυτών των επαγγελμάτων (μη τακτικότητα κ.α) . Να διευκολυνθούν οι ιδιοκτήτες πολιτιστικών χώρων και γραφεία διοργάνωσης εκδηλώσεων αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, τον ΦΠΑ και άλλες υποχρεώσεις έναντι του κράτους.

 

12. Λόγω της φύσης της εργασίας των καλλιτεχνών, των τεχνικών και άλλων απασχολουμένων στην ευρύτερη παραγωγή  πολιτισμού και ψυχαγωγίας , της άμεσης δηλαδή επαφής μεταξύ τους, αλλά  και με το κοινό, έχουν υποχρεωτικά ανασταλεί όλες οι  δραστηριότητες τους (αναγνώσεις, γυρίσματα, πρόβες κ.λπ.) μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Η κυβέρνηση να καλύψει πέρα από τις απώλειες σε μισθούς εργαζομένων και τις απώλειες εσόδων από τις εταιρείες παραγωγής. Παράλληλα μια ομάδα καλλιτεχνών, λόγω και της φύσης της εργασίας τους,   τα προηγούμενα χρόνια δεν είχε πλήρη ασφαλιστική κάλυψη με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρότατο πρόβλημα επιβίωσης. Η κατάργηση του τιμητικού επιδόματος έχει δυσχεράνει κατά πολύ τη διαβίωση τους. Επειγόντως , η κυβέρνηση να καταγράψει αυτούς τους δημιουργούς και να τους στηρίξει αποφασιστικά.

 

13. Αποτελεσματική στήριξη της συγγραφικής δραστηριότητας και προώθησης του κυπριακού βιβλίου. αλλά και της φιλαναγνωσίας μέσω ενδεχομένων νέων προγραμμάτων και ενεργειών του ΥΠΠΑΝ για τη στήριξη των λογοτεχνών, σε μια περίοδο που ενδεχομένως αποδειχθεί γόνιμη για τη συγγραφή νέων λογοτεχνικών έργων. Παράλληλα, είναι σημαντικός, από τη μια,  ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων, σχολικών  και δημοτικών βιβλιοθηκών, με εφαρμογή δανεισμού από το σπίτι και από την άλλη , είναι σημαντική η αγορά από μέρους των βιβλιοθηκών μεγάλου αριθμού κυπριακών και μεταφρασμένων βιβλίων. Επίσης, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες μπορούν να προβούν σε ενέργειες, οι οποίες δεν προϋποθέτουν μεγάλα κονδύλια, για διάθεση ψηφιακών βιβλίων παιδικής και νεανικής κυπριακής λογοτεχνίας(e-books), για χρήση από όλους τους μαθητές των σχολείων μας. Επίσης στη δημιουργία πλατφόρμας ψηφιακών έργων κυπριακής λογοτεχνίας τα οποία θα είναι διαθέσιμα προς τους διαδικτυακούς αναγνώστες.

 

14. Επιβάλλεται να στηριχθούν οι εικαστικοί δημιουργοί, ιδιαίτερα αυτοί που εξαρτώνται αποκλειστικά ή και σε μεγάλο βαθμό   από την ιδιότητα τους αυτή, και των οποίων το εισόδημα τους έχει ουσιαστικά εξαφανισθεί, ώστε η σημαντική εικαστική δημιουργία να μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτη  και σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.  Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητη η εφαρμογή της νομοθεσίας αναφορικά με τον εμπλουτισμό των δημόσιων κτιρίων με έργα τέχνης, ίσο προς το ένα τοις εκατό (1%) του συνολικού κόστους ανέγερσης των δημόσιων κτιρίων.

Ως κατακλείδα ,με αφορμή τη συζήτηση για την έγκριση ειδικού πακέτου μέτρων στο Συμβούλιο Υπουργών Πολιτισμού της ΕΕ, η Κυβέρνηση πρέπει να ζητήσει όπως η Κύπρος συμπεριληφθεί στα κράτη στα οποία θα παρασχεθεί οικονομική βοήθεια. Παράλληλα, η κυβέρνησή μας πρέπει να ζητήσει τη σημαντική ενίσχυση του χρηματοδοτικού προγράμματος για τον Πολιτισμό την περίοδο 2021-2027.

08/04/2020