Παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού στη συνάντηση με ανθρώπους του Πολιτισμού

Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά που ανταποκριθήκατε στην πρόσκληση μας και είστε σήμερα  μαζί μας. Επιθυμία μας ήταν η συνάντηση να πραγματοποιηθεί εδώ και καιρό, γιατί αποδίδουμε τεράστια σημασία στα πολιτιστικά ζητήματα και στην ανάγκη να παρέχεται βήμα και χώρος έκφρασης απόψεων στον κόσμο του πνεύματος και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αυτή μας η θέση είναι συνδεδεμένη με την ιστορία και την παράδοση του ΑΚΕΛ.  Εδώ και σχεδόν εννιά δεκαετίες δίνουμε πάντα μια ξεχωριστή προτεραιότητα για τον πολιτισμό στις θέσεις και στην πολιτική μας.

Δυστυχώς η συνάντηση μας γίνεται σε πολύ κρίσιμες και δύσκολες στιγμές για την Κύπρο και το λαό μας. Στο Κυπριακό οι εξελίξεις είναι πολύ αρνητικές και προκαλούν τεράστιες ανησυχίες για την προοπτική της λύσης.

Την ευθύνη για το αδιέξοδο έχει η Τουρκική πλευρά η οποία με τις αδιάλλαχτες θέσεις και τις προκλητικές της ενέργειες δεν αφήνει πολλά περιθώρια συνεννόησης για δίκαιη, λειτουργική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Εξάλλου ο στόχος της δεν είναι αυτός. Ο στόχος της είναι να οδηγήσει τα πράγματα σε λύση συνομοσπονδίας ή διχοτόμησης. Μόνο αν στριμωχτεί ή αν κατανοήσει ότι με  τη σωστή λύση εξυπηρετούνται και τα δικά της συμφέροντα θα συνεργαστεί για κάτι τέτοιο.

Το ερώτημα είναι οι δικοί μας χειρισμοί από ποια στρατηγική καθοδηγούνται; Ποιο στόχο έχουν; Η άποψη του ΑΚΕΛ είναι ξεκάθαρη∙ στοχεύουμε σε απελευθέρωση και επανένωση του τόπου και του λαού μας. Οι ενέργειες μας εκεί πρέπει να οδηγούν και όχι να διευκολύνουν την Τουρκία στο να έρχεται ολοένα και πιο κοντά στην υλοποίηση του στόχου της.

Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι από τους χειρισμούς του Προέδρου της Δημοκρατίας απουσιάζει η ξεκάθαρη στρατηγική που θα υλοποιεί τους στόχους μας. Απουσιάζουν η συνέπεια και η ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Αντιθέτως πλεονεκτούν οι αντιφάσεις και οι παλινδρομήσεις, που είναι απόρροια τακτικισμών. Καλούμε τον Πρόεδρο να αναλάβει τέτοιες πρωτοβουλίες που θα κάμψουν την τουρκική αδιαλλαξία και θα δημιουργούν την προοπτική επανέναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων με στόχο την επίλυση του Κυπριακού. Μια τέτοια προσέγγιση θα έχει την πλήρη στήριξη του ΑΚΕΛ.

Την ίδια στιγμή η κατάσταση στην οικονομία εξακολουθεί να είναι πάρα πολύ δύσκολη για το λαό. Οι Ευρωπαίοι «εταίροι» μας αντί της βοήθειας και της αλληλεγγύης επέλεξαν να επιβάλουν αντιλαϊκές και άδικες πολιτικές σε βάρος μας. Το έπραξαν με τρόπο δογματικό και απόλυτο, αδιαφορώντας για τις ιδιομορφίες και το μέγεθος της Κυπριακής οικονομίας. Το χειρότερο είναι ότι δε βρήκαν, ούτε βρίσκουν αντίσταση. Αντιθέτως βρίσκουν στην Κυβέρνηση μια πρωτοφανή προθυμία να ικανοποιήσει όλες τις απαιτήσεις τους.

Η συνταγή τους για αντιμετώπιση των προβλημάτων είναι πανομοιότυπη με εκείνη όλων των άλλων χωρών που τέθηκαν σε μνημόνιο. Μόνο που στην περίπτωση της Κύπρου επέβαλαν επιπρόσθετα και το κούρεμα καταθέσεων. Το οποίο αποδέκτηκε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης παρά τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Επέλεξαν να διασώσουν τις τράπεζες και να φορτώσουν όλο το κόστος στις πλάτες του λαού. Δυστυχώς ήδη οι κυπριακές τράπεζες έχουν περάσει στα χέρια ξένων. Σ΄αυτά τα πλαίσια προωθούνται και οι εκποιήσεις της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης.

Προωθούνται ταυτόχρονα, ιδιωτικοποιήσεις των πάντων όχι γιατί είναι απαραίτητο για τη στήριξη της οικονομίας, αλλά γιατί είναι απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές, όπως μας λένε. Αγνοούν ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες επανακρατικοποιούνται, με μεγάλο κόστος, τομείς που ξεπουλήθηκαν στον ιδιωτικό τομέα πριν μερικές δεκαετίες.

Πανηγυρίζουν για τις αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης αδιαφορώντας για το ποια είναι η κατάσταση στην πραγματική οικονομία. Δραστικές μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις, ανεργία που καλπάζει, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους, αύξηση της φτώχειας, κοινωνικά παντοπωλεία παντού και κίνδυνος απώλειας της στέγης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά. Κι όλα αυτά την ώρα που τα κέρδη των μεγάλων επιχειρήσεων, για το 2014, θα είναι τα ψηλότερα της τελευταίας εικοσαετίας.

Είναι με πόνο ψυχής που παρακολουθούμε επίσης μια άνευ προηγουμένου περιφρόνηση, που φτάνει στα όρια της επίθεσης, έναντι του κόσμου αλλά και του έργου της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ήταν αναμενόμενη αυτή η επίθεση; Όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο Υπουργός Οικονομικών μιλούσαν για την ανάγκη να κοπεί το «περιττό λίπος» από τις κρατικές δαπάνες, τουλάχιστον από το δικό μας μυαλό δεν περνούσε ότι θα εννοούσαν και τον πολιτισμό. Ότι δηλαδή θα αντιμετώπιζαν την τέχνη, τη δημιουργία και τα γράμματα ως κάτι περιττό. Αναμέναμε ότι τουλάχιστον την προεκλογική του δέσμευση να μην επιτρέψει «η πίεση  της οικονομικής κρίσης να θυματοποιήσει τον πολιτισμό» θα την τηρούσε. Δυστυχώς δεν το έκανε. Το μόνο που  έκανε μέχρι σήμερα η Κυβέρνηση Αναστασιάδη είναι γενικόλογες διακηρύξεις που δυστυχώς δεν απαντούν στα καυτά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πολιτισμός και οι δημιουργοί.

Σήμερα είμαστε μάρτυρες κύματος ανεργίας στο χώρο της τέχνης, το οποίο δεν έχει προηγούμενο. Γινόμαστε επίσης μάρτυρες της διάλυσης κάθε κατάκτησης και νόμιμης διεκδίκησης των εργαζομένων στο χώρο του πολιτισμού. Εκατοντάδες ηθοποιοί είναι χωρίς δουλειά. Δεκάδες άνθρωποι του πνεύματος βρίσκονται σε απελπιστική οικονομική κατάσταση. Θεατρικά σχήματα βρίσκονται στα πρόθυρα κατάρρευσης. Τα διάφορα βοηθήματα που δίνονταν σε δυσπραγούντες δημιουργούς καταργήθηκαν. Στην τηλεόραση δεκάδες ηθοποιοί βρίσκονται στο έλεος των καναλαρχών με μισθούς πείνας, που πολλές φορές δε δίνονται ούτε αυτοί.

Δυστυχώς το μέλλον φαίνεται ότι θα είναι ακόμα πιο ζοφερό. Ειδικά αν αναλογιστούμε τα όσα ακούγονται για τις εργασιακές σχέσεις τόσο στους Ημικρατικούς Οργανισμούς όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Για παράδειγμα,  έχουμε πληροφορηθεί ότι από το Σεπτέμβρη του 2015 στο Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου θα καταργηθούν τα συμβόλαια ενός χρόνου και θα γίνονται τρίμηνα με μεγάλη μείωση της μισθοδοσίας. Επιπλέον, κάθε προσπάθεια δημιουργίας πολιτιστικής υποδομής έχει ανασταλεί ή ακυρωθεί από την κυβέρνηση.

Όλοι λοιπόν αντιλαμβανόμαστε τη δεινή κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού ευρύτερα. Οι διαπιστώσεις αυτές θα πρέπει να μας κάνουν πιο αποφασιστικούς. Είμαστε σήμερα εδώ για να αποφασίσουμε από κοινού το πώς διαχειριζόμαστε αυτή την κατάσταση και πώς αγωνιζόμαστε για να ανατρέψουμε αυτή την προδιαγεγραμμένη πορεία παρακμής. Δεν είμαστε εδώ για να συζητήσουμε λύσεις  θεωρητικές.

Θέλω επίσης να τονίσω μια άλλη αναγκαία πτυχή αυτής της προσπάθειας. Την ανάγκη να βγουν μπροστά και αποφασιστικά οι άνθρωποι της δημιουργίας συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κατάστασης.  Τίποτε δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη δική τους αποφασιστική στάση. Μόνο ενωμένοι θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και να απαιτήσουμε μια άλλη προσέγγιση στον Πολιτισμό. Ως ΑΚΕΛ είμαστε έτοιμοι να παλέψουμε μαζί σας για να γίνει κατορθωτό αυτό. Για να γίνουν έστω μερικά βήματα μπροστά και να βγούμε από το σημερινό τέλμα.

Είναι όμως και κάτι ακόμα. Ο Πολιτισμός δεν πλήττεται μόνο σε επαγγελματικό επίπεδο, πλήττεται και η ερασιτεχνική δημιουργία. Είμαστε μάρτυρες απαξίωσης από την Πολιτεία απέναντι στους δημιουργούς που με πολύ κόπο προσπαθούν να ανεβάσουν το αισθητικό και καλλιτεχνικό επίπεδο του λαού. Δυστυχώς η Πολιτεία έχει περικόψει την όποια οικονομική βοήθεια δινόταν σ’ αυτούς τους πολιτιστικούς πυρήνες με αποτέλεσμα να έχουν κάποιοι απ’ αυτούς συρρικνωθεί ή κλείσει.

Είμαι βέβαιος πως όλοι γνωρίζετε ότι καταθέσαμε ως ΑΚΕΛ πριν ένα χρόνο τις προτάσεις μας τον πολιτισμό. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιες:

• Δημιουργία βασικών έργων υποδομής όπως είναι Αρχαιολογικό Μουσείο, Κρατική Βιβλιοθήκη, κρατική Πινακοθήκη  κ.ά., ανάπτυξη και δημιουργία πολιτιστικών υποδομών στην ύπαιθρο.
• Ανάπτυξη της ερασιτεχνικής δημιουργίας στις πόλεις και στα χωριά με τη στήριξη της πολιτείας.
• Αναβάθμιση της πολιτιστικής δραστηριότητας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με διάφορα πολιτιστικά προγράμματα.
• Συντονισμός και συνεργασία της κυβέρνησης με την Τοπική Αυτοδιοίκηση για πολιτιστικά προγράμματα στους Δήμους και τις Κοινότητες.
• Ανάπτυξη κοινών πολιτιστικών προγραμμάτων με την τουρκοκυπριακή κοινότητα με στόχο την αλληλοκατανόηση και τη γνώση της διαφορετικής κουλτούρας.
• Δημιουργία πολιτιστικών προγραμμάτων με στόχο η Κύπρος να καταστεί πολιτιστικός πυρήνας της Ανατολικής Μεσογείου.
• Οικονομική στήριξη στους απόμαχους και δυσπραγούντες δημιουργούς.
• Συμμετοχή των δημιουργών στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τον Πολιτισμό.
• Οικονομική και ηθική στήριξη και προβολή των δημιουργών και του έργου τους.
• Αύξηση των κονδυλίων για τον Πολιτισμό στους προϋπολογισμούς του κράτους.
• Δημιουργία Ενιαίας Αρχής Πολιτισμού.
• Υπογραφή πρωτοκόλλων πολιτιστικής συνεργασίας και ανάπτυξης με διάφορες χώρες.

Αυτές οι προτάσεις και άλλες εμπεριέχονται αναλυτικότερα σε σχετική έκδοση στην οποία προχωρήσαμε για να καταθέσουμε ενώπιον όλων τις προτάσεις μας. Όμως σήμερα είμαστε εδώ περισσότερο για να ακούσουμε, παρά για να πούμε. Έχουμε κάποιες ιδέες και προτάσεις, θέλουμε όμως πρώτα από όλα να ακούσουμε τις δικές σας σκέψεις και προτάσεις, έτσι ώστε να διαμορφώσουμε ένα Σχέδιο Δράσης που θα έχει ως στόχο την πολιτιστική αναβάθμιση του τόπου μας.

Μέσα στις σημερινές οξυμένες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, έχουμε όλοι υποχρέωση να αντιδράσουμε και να αντισταθούμε. Ειδικά οι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών έχουν ένα λόγο παραπάνω να αγωνιστούν. Επειδή είναι αυτοί που επέλεξαν να ανοίγουν με τη δουλειά τους δρόμους για την κοινωνία. Να μιλούν στέλνοντας τα πιο δυνατά μηνύματα στο λαό. Όπως είχε γράψει και ο Μπρεχτ «οι άνθρωποι του πνεύματος και των τεχνών, δεν είναι μια μικρή μερίδα της ανθρωπότητας, που αγωνίζεται για τα ατομικά της συμφέροντα. Είναι η μερίδα της, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα ολόκληρης (και όχι ενός μέρους) της ανθρωπότητας. Και υποδεικνύει πως «πρέπει να μην επιτραπεί πια η χρησιμοποίηση ορισμένων λέξεων, όπως «ελευθερία», «δικαιοσύνη», «ανθρωπιά», «μόρφωση», «παραγωγικότητα», «τόλμη», «εντιμότητα», προτού ξεκαθαριστεί η πραγματική σημασία τους». Είμαι βέβαιος πως όλοι εμείς εδώ και άλλοι τόσοι εκεί έξω γνωρίζουμε την πραγματική σημασία αυτών των λέξεων. Γι΄αυτές τις τόσο αυτονόητες αξίες αγωνιζόμαστε όλοι. Αυτές τις αξίες που συμπυκνώνουν το περιεχόμενο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας καλούμαστε να υπερασπιστούμε ξανά σήμερα από τη θύελλα της επίθεσης. Αυτές οι αξίες είναι που τάζουν τους πνευματικούς ανθρώπους του τόπου να σταθούν σήμερα ενωμένοι στην πρώτη γραμμή μαζί με το λαό σε ένα κοινό μέτωπο αγώνα για το αύριο του τόπου.

Η οικονομική κρίση θρέφει και μια άλλη κρίση. Αυτή που γεμίζει κάθε βράδυ τις οθόνες μας με κακογουστιά. Αυτή που αφήνει άδεια τα θέατρα, τις γκαλερί και ανέγγιχτα τα ράφια με τα βιβλία. Αυτή που στεγνώνει το μυαλό και υπνωτίζει τη συνείδηση. Αν έχουμε όλοι μαζί ένα καθήκον, οι άνθρωποι της δημιουργίας και η Αριστερά ως πολιτική και κοινωνική δύναμη, είναι να νικήσουμε αυτή την κρίση. Αλλιώς θα μας περιμένει στη στροφή ο κόσμος του αύριο και θάναι ακόμα πιο άσχημος από το σημερινό.